[align=center]
اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ (6)

ترجمه آيات:

ما را بسوى صراط مستقيم هدايت فرما. (6)

[size=large]معنى صراط
[/size]

(اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ) الخ، معناى كلمه (هدايت) از بيانى كه در ذيل (صراط) از نظر خواننده مى‏گذرد معلوم ميشود.
و اما صراط، اين كلمه در لغت به معناى طريق و سبيل نزديك بهمند، و اما از نظر عرف و اصطلاح قرآن كريم، بايد بدانيم كه خداى تعالى صراط را بوصف استقامت توصيف كرده، و آن گاه
[size=large]
ترجمه الميزان، ج‏1، ص: 45
[/size]
بيان كرده كه اين صراط مستقيم را كسانى مى‏پيمايند كه خدا بر آنان انعام فرموده.
و صراطى كه چنين وصفى و چنين شانى دارد، مورد درخواست عبادت كار، قرار گرفته، و نتيجه و غايت عبادت او واقع شده، و بعبارت ديگر، بنده عبادت كار از خدايش درخواست مى‏كند كه عبادت خالصش در چنين صراطى قرار گيرد.
[size=large]
چند مقدمه براى توضيح و تفسير آيه” اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ”
[/size]
توضيح و تفسير آيه مورد بحث محتاج بچند مقدمه است
مقدمه اول اينكه خداى سبحان در كلام مجيدش براى نوع بشر و بلكه براى تمامى مخلوقات خود راهى معرفى كرده، كه از آن راه بسوى پروردگارشان سير مى‏كنند و در خصوص انسان فرموده:

(يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ، إِنَّكَ كادِحٌ إِلى‏ رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقِيهِ، هان اى آدمى، بدرستى كه تو بسوى پروردگارت تلاش مى‏كنى، و اين تلاش تو- چه كفر باشد و چه ايمان- بالآخره بديدار او منتهى ميشود). «1»

و در باره عموم موجودات فرموده:

(وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ بازگشت بسوى او است) «2»

و نيز فرموده:

(أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الْأُمُورُ، آگاه باش كه همه امور بسوى او برمى‏گردد) «3»

و آياتى ديگر كه بوضوح دلالت دارند بر اينكه تمامى موجودات راهى براى خود دارند، و همه راههاشان بسوى او منتهى ميشود.
مقدمه دوم اينكه از كلام خداى تعالى بر مى‏آيد كه سبيل نامبرده يكى نيست، و همه سبيلها و راهها يك جور و داراى يك صفت نيستند، بلكه همه آنها از يك نظر به دو قسم تقسيم ميشوند، و آن اين آيه شريفه است كه فرموده:

(أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ؟ وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ؟ اى بنى آدم آيا با تو عهد نكردم كه شيطان را نپرستى، كه او تو را دشمنى آشكار است؟ و اينكه مرا بپرستى كه اين است صراط مستقيم)؟. «4»

پس معلوم ميشود در مقابل صراط مستقيم راه ديگرى هست، هم چنان كه اين معنا از آيه:

(فَإِنِّي قَرِيبٌ، أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ، فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي، وَ لْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ، من نزديكم، و دعاى خواننده
خود را در صورتى كه واقعا مرا بخواند مستجاب مى‏كنم پس بايد مرا اجابت كنند، و بمن ايمان آورند، باشد كه رشد يابند) «5»

استفاده ميشود، چون مى‏فهماند بعضى غير خدا را ميخوانند، و غير خدا را اجابت نموده، بغير او ايمان مى‏آورند.
و همچنين از آيه:

(ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ، إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ، مرا بخوانيد تا اجابت كنم، كسانى كه از عبادت من سرپيچى مى‏كنند، بزودى با خوارى و ذلت بجهنم در مى‏آيند)، «6»

كه مى‏فهماند راه او نزديك‏ترين راه است، و آن راه عبارتست از عبادت‏
[/align][align=right]
__________________________________________________
1- سوره انشقاق آيه 6 […..]
2- تغابن آيه 3
3- شورى 53
4- يس 61
5- بقره آيه 186
6- مؤمن آيه 60
[/align][align=center][size=large]
ترجمه الميزان، ج‏1، ص: 46
[/size]
و دعاى او، آن گاه در مقابل، راه غير خدا را دور معرفى كرده، و فرمود:

(أُولئِكَ يُنادَوْنَ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ، آنان را از نقطه‏اى دور صدا مى‏زنند) «1»

كه مى‏رساند غايت و هدف نهايى كسانى كه ايمان به خدا ندارند، و مسير و سبيل ايمان را نمى‏پيمايند، غايتى است دور.

[/align]
[align=right]__________________________________________________
1- سوره مجادله آيه 11
[/align]