قدمت استفاده از چای به بیش از ۵۰۰۰۰۰ سال قبل میرسد. شواهد گیاهشناسی نشان میدهند كه هند، چین، برمه و تایلند خاستگاه چای میباشند.
چای دارای بهترین كیفیت از جوانههای تازه شامل دو یا سه برگ اول بعلاوه شكوفههای در حال رشد بدست میآید چای با كیفیت پائین كه در تهیه چای فوری و brick tea به كار میرود از برگهای پائین ساقه حاصل میشود.
۳ نوع اصلی چای شناخته شده است:
۱) چای سیاه، بیشترین نوع تجاری چای بوده كه به فاصله كوتاهی پس از چیده شدن، در طی مراحل خشك شدن و نگهداری دچار اكسیداسیون آنزیمی (تخمیر) میشود.
موادی بنام كاتشین (Catechin) و پلی فنولهای موجود در برگهای چای تبدیل به تركیبات قهوهای یا قرمزی بنام تئوفلاوین و تئوروبیجین میشوند كه موجب میشوند چای دم كرده به رنگ سیاه درآید.
۲) چای الانگ (Olang) كه به رنگ قرمز یا زرد است و با تخمیر نسبی بدست میآید.
۳) چای سبز كه دچار تخمیر نمیشود و بلافاصله بعد از چیدن از اكسیداسیون كاتشین محافظت میشود كه اكثر فوائد درمانی چای را به آن نسبت میدهند.
از چای سبز در طب سنتی هند به عنوان نشاطآور ضعیف، محرك،مدر و قابض و در طب سنتی چین بعنوان قابض، تقویت كننده قلب، محرك سیستم عصبی مركزی و مدر استفاده شده است. سایر كاربردهای سنتی آن در درمان نفخ، تنظیم درجه حرارت بدن، تسریع هضم و بهبود روندهای تفكر بوده است.
● نتایج مطالعات بالینی
▪ بیماریهای قلبی- عروقی:
بین محتوی فلاونوئید رژیم غذایی و كاهش خطر بیماری قلبی ارتباط مثبت قوی وجود دارد. موادی مانند چای، پیاز و سیب حاوی فلاونوئید هستند. همچنین مصرف كنندگان چای سیاه فشار خون سیستولی كمتری دارند.
▪ اختلال عملكرد مغزی :
خاصیت ضد اكسیداسیون پلی فنولهای چای سبز ممكن است در اختلالات مغزی یك اثر محافظتی داشته باشد.
▪ اختلالات چربی:
چای معمولاً موجب كاهش چربیهای خون میشود اما در همه مطالعات نتایج یكسانی حاصل نشده است.
▪ اختلالات كلیوی: پلی فنولهای موجود در چای سبز عملكرد كلیه را در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن كلیه بهبود میبخشند.
▪ سرطان:
در ژاپن خوردن حداقل ۱۰ فنجان چای در روز با كاهش خطر سرطان معده همراه بوده است. همچنین مطالعات مختلفی در ارتباط با تأثیر مثبت چای در پیشگیری از سرطان لوزالمعده، روده بزرگ، ریه و رحم انجام شده است.
▪ پوسیدگی دندان:
عصاره برگ چای سبز دارای اثرات ضد میكروبی است و از ایجاد پلاك و پوسیدگی دندان جلوگیری میكند.
▪ كاهش وزن:
پلی فنولهای چای سبز فعالیت آمیلاز بزاق(آنزیم تجزیه كننده قندها) را مهار میكند. جالب است بدانید كه چای بدون داشتن عوارض خطرناك داروهای كاهنده وزن میتواند موجب كاهش وزن، اندازه دور كمر و تری گلیسرید خون مبتلایان به چاقی شود.
● موارد منع مصرف:
اعتقاد بر آنست كه قبل و بعد از دریافت فرآوردههای آهن و در شیرخواران نباید از چای سبز یا تركیبات پلی فنول آن استفاده نمود. شواهد موجود حاكی از آنست كه مقادیر بیش از ۲۵۰ میلی لیتر در روز با سوخت و ساز آهن تداخل نموده و موجب كم خونی میشود. شواهدی مبنی بر منع مصرف در حاملگی وجود ندارد با اینحال باید با پزشك مشورت نمود. مصرف چای سبز در دوران شیردهی توصیه نمیشود.
● تداخلات دارویی:
افزایش اثر متی سیلین و بنزیل پنی سیلین، تشدید اثر آسپیرین و سایر داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین (ویتامین K موجود در چای سبز میتواند بر ضد اثرات وارفارین عمل نماید).
● عوارض:
مصرف بیش از حد كافئین كه در چای سبز و بعضی از عصاره های آن وجود دارد در بعضی از افراد باعث علائمی مانند عصبانیت، بیخوابی و بیقراری میشود.
● توجهات ویژه:
چای دارای مقادیر كم سدیم و مقدار زیادی پتاسیم است و از آنجا كه بیماران مبتلا به بیماری كلیوی مرحله پایانی بایستی مصرف پتاسیم خود را محدود نمایند، بایستی به این مسئله توجه نمایند. علاوه بر این انواع چای ممكن است موجب تحریك بروز آسم در افراد حساس شوند.
سایت دوستان