موضوع: آيه هاي زندگي . . .

همه از يك خانواده ايم
آیه ی شریفه
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاء / 1 : نساء
ترجمه
اي مردم، از پروردگارتان پروا كنيد ــ آن خدايي كه شما را از يك تن بيافريد و از آن يك تن، جفت او را آفريد و از آن دو تن، مردان و زنان بسيار پديد آورد...
شرح و تفسیر
قرآن، علاوه بر اين كه از وجود پيوند خانوادگي اصيل در بين همه انسانها خبر داده، بر رابطه ريشه دار در بين مؤمنان بارها تأكيد كرده است; و از اين پيوند عميق ديني را برادري خوانده است. البته معناي اخوت گسترده تر از اشتراك در دين است: اخوتي كه در ميان مؤمنان است برادري حقيقي پدر و مادري است. امام صادق (ع) نيز فرمودند: «مؤمن برادر مؤمن است از يك پدر و مادر.» مسلماً كساني كه درونشان به بارقه عشق الهي و ايمان به او روشن شده باشد به همفكران خود بيش از برادران تني عشق ميورزند. به بيانات امام اميرالمؤمنين (ع) درباره نوع دوستي و رفتار با مردم توجه فرماييد: «مؤمن خود با مردم انس و الفت دارد و مردم نيز به او محبت و علاقه دارند و رفتارش با ديگران بر اساس عواطف انساني است; خداوند دوست دارد كه مردم درباره يكديگر حسن نظر داشته و خيرخواه باشند; رساترين چيزي كه با آن مي تواني رحمت الهي را به خود جلب كني اين است كه باطناً با همه مردم عطوف و مهربان باشي.»
سيره عملي امامان معصوم: نيز چنين بوده است. ياسر، خادم امام رضا (ع) ميگويد: «در روزي كه امام را مسموم كرده بودند و در همان روز به شهادت رسيد، پس از اين كه نماز ظهر را گزارد، به من فرمود:”اي ياسر، آيا اهل خانه و خدمتگزاران چيزي خورده اند ؟”عرض كردم: ”آقاي من، كه مي تواند غذا بخورد، با اين كه شما در چنين حالي هستيد؟”در اين هنگام، امام راست نشستند و فرمودند:”سفره را بياوريد”؛وهمگان را بر سر سفره فرا خواندند و يكايك رامورد محبت و مهر خويش قرار دادند...وهنگامي كه همه غذا خوردند، امام بيهوش افتادند...»

مردان و زنان مؤمن يار و ياور يكديگرند

آیه ی شریفه
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ / 71 : توبه
ترجمه
و مردان و زنان مؤمن دوست و ياور و سرپرست يكديگرند; به هر كار نيك [از نظر عقل و شرع] فرمان مي دهند و از هر كار زشت[ از ديد عقل و شرع] بازمي دارند; و نماز را برپا مي كنند; و زكات مي دهند; و از خدا و فرستاده او فرمان ميبرند. خداوند به زودي بر اينان رحمت خواهد كرد كه همانا خداوند غالب و مقتدر و باحكمت است.
شرح و تفسير
پيوند روحاني و معنوي مؤمنان با يكديگر بر امر به معروف و نهي از منكر و اقامه نماز وپرداخت زكات و اطاعت از خدا و پيامبرش استوار است. اينها سبب مي شود كه مؤمنان هريك سرمشق ديگري باشند و خود را ملزم كنند كه مراقب اخلاق و اعمال يكديگر باشند.
امام باقر (ع) مي فرمايند: «محبت مؤمن به مؤمن براي خدا از بزرگترين شاخه هاي ايمان است. آگاه باشيد! كسي كه براي خدا دوست بدارد و براي او دشمن بدارد، براي خدا ببخشد و براي خدا نبخشد از برگزيدگان خداست.»
پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «برادرت را ياري كن، خواه ظالم باشد و خواه مظلوم.» شخصي كه مخاطب پيغمبر بود عرض كرد: «او را در موقعي كه مظلوم باشد، ياري مي كنم; ولي وقتي ظالم باشد، چگونه ياريش كنم؟» حضرت در جواب فرمودند: «او رااز ظلمي كه مي كند بازدار.»

در كار خير واسطه شويد تا بهره بريد، نه در كار شر
آیه ی شریفه
مَّن يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُن لَّهُ نَصِيبٌ مِّنْهَا وَمَن يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُن لَّهُ كِفْلٌ مِّنْهَا وَكَانَ اللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُّقِيتًا / 85 : نساء
ترجمه
هر كس در كار پسنديده اي ميانجي شود او را از آن نصيبي خواهد بود و هر كس دركار ناروايي ميانجي شود او را نيز سهمي خواهد بود و خدا نگهبان بر هر چيزي است.
شرح و تفسیر
شفاعت از مادّه شَفْع به معناي جفت است كه در مقابل كلمه وَتْر، به معناي تك، به كار مي رود .وجود شفاعت و شفيع در فرهنگ اسلامي از اين روست كه چون نيروي شخص به تنهايي براي رسيدن به هدف كافي نيست، نيروي خود را با نيروي شفيع جفت كند و گره زند تا به آنچه مي خواهد نايل شود. منتهي گاهي اين جفت شدن و ضميمه كردن در راهنمايي و ارشاد و هدايت و واسطه شدن است كه موردِ اشاره آيه نيز چنين است. نصيب به معناي بهره برداري از امور مفيد و كِفْل به معناي سهم از چيزهاي پست و مضر است. البته انسان گاهي براي دعوت اشخاص به كار خوب يا بد به آنان امر مي كند، گاهي آن كار را به اشخاص نشان مي دهد ، گاهي با اشاره و كنايهاي نظر آنان را جلب مي كند. در اسلام، واسطه شدن در كار به هر نحو اهميت دارد.
امام علي (ع) مي فرمايند: «كسي كه به كار خيري راهنمايي مي كند مانند انجام دهنده آن كار اجر مي برد.»
پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «هر كه سنت نيكويي بگذارد و پس از مرگش به آن عمل كنند هم براي عمل خودش اجر مي گيرد و هم به اندازه اجر كساني كه به آن عمل مي كنند، بي آن كه از اجر ايشان چيزي كم شود; و هر كه سنت ناپسندي بگذارد و پس از مرگش به آن رفتار شود گنهكار است و به اندازه گناهان كساني كه به آن سنت عمل مي كنند نيز برايش خواهد بود، بي آن كه ازگناه آنان چيزي كم شود.» امام رضا (ع) نيز در اين باره فرمودند: «هر كه ستمگري را ياري كند ستمگر است; و هر كه ستمگري را ياري نرساند و تنها بگذارد دادگر و عادل است.» امام صادق (ع) نيز فرمودند: «هر مؤمني كه مؤمن ستمديده اي را ياري رساند براي او برتر ازيك ماه روزه و اعتكاف در مسجدالحرام باشد; و هر كس بتواند مؤمني را ياري رساند، اما تنهايش گذارد خداوند در دنيا و آخرت او را تنها و بي ياور مي گذارد.»

سيماي جامعه اسلامي بايد روحاني و نوراني باشد
آیه ی شریفه
تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ / 29 : فتح
ترجمه
... آنان را همواره در حال ركوع و سجود مي بيني كه پيوسته فضل و بخشش خداوند و خشنودي او را ميطلبند. نشانه [عبادت و خشوع] آنان اثرِ سجده اي است كه در رخسارشان پيداست...
شرح و تفسیر
اين آيه به خوبي رابطه فرهنگ و محيط زندگي را با خوبيها و فضيلتها بيان مي كند. دراين آيه، سخن از يارانِ پيامبر است و نشان مي دهد كه آنان در پرتو فرهنگ ديني و وحي،با چه سرعتي مراحل كمال اخلاقي را پيمودند و از نردبان خوبيها صعود كردند. عبارتِ«وَالّذينَ مَعَه» فقط به معناي همراهان پيامبر در آن زمان نيست، بلكه منظور همراهي درتعاليم آن حضرت و عمل به سنتهاي اسلام است و شامل همه زمانها و مكانها مي شود .در هر حال، قيافه آنها به خوبي نشان مي دهد كه انسانهايي خاضع و بندگاني تسليم وعاشق در برابر خداوند و حق و قانون دين و عدالت اند.
امام علي (ع) مي فرمايند: «مؤمنان اهل فضايل اند. شيوه آنان سكوت و آرامش است وشكوهشان خشوع و سيما و سيره شان فروتني.»
پيامبر اكرم(ص) نيز فرموده اند : «پنج چيز است كه فقط در مؤمن راستين جمع مي شود و خداوند به سبب آنها بهشت را بر او واجب مي كند: نورانيت دل، فهم و دانايي دراسلام، پارسايي در دين، محبوبيت در ميان مردم، سيماي اهل خير داشتن.» خلاصه اين كه در اسلام آنچه، اولاً، بسيار مهم است قلب و نيت و پاكي دل و صفاي درون است; اما از ظاهر هم نبايد غفلت كرد و دستور داريم كه ظاهر الصلاح باشيم و سيماي اهل ايمان راداشته باشيم.

آنان كه شيوع بدي را مي پسندند در هر دو سرا گرفتارند

آیه ی شریفه
إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ / 19 : نور
ترجمه
بهيقين براي كساني كه دوست دارند عمل زشت در ميان مؤمنان شيوع پيدا كند در دنيا و آخرت عذابي دردناك است; و خدا[عواقب شوم آن را] مي داند و شما نمي دانيد.
شرح و تفسیر
در اين آيه، سخن از نكوهش اشاعه فحشا و زشتي است. خداوند فرموده است كساني كه عمومي شدن زشتيها را در جامعه دوست دارند (دقت شود كه فرموده است «دوست دارند» نهاين كه اشاعه فحشا مي كنند) حسابشان جداست. حتي اگر كسي در دل چنين بپسندد كه گناه وفساد در جامعه عمومي شود و بي بندوباري و فحشا شيوع يابد، در دنيا و آخرت، به درد و رنجبسيار دردناكي دچار خواهد شد; و نيز اگر كسي با اين نيت كه گناه را رواج دهد تظاهر به فسق و گناه كند، چنين سرنوشتي خواهد داشت. از پيامبر اكرم(ص) حديث است كه «غيبت فاسقي كه آشكارا گناه مي كند غيبت محسوب نمي شود .» البته عمومي كردن بديها دو طرف دارد: يكطرف، گناهكاران بي بندوبار; طرف ديگر، افرادي كه خود گناه نمي كنند، اما گناه ديگران را آشكار مي كنند. از اينرو، يكي از علل مهمِ تحريمِ سخنچيني و غيبت و سوءِظن جلوگيري از شيوع بديهاست. امام علي (ع) در اين عبارت پرده از روي يكي از انگيزه هاي شيوع بدي برداشته اند :«كساني كه خود عيب دارند علاقه مند به شايع كردن عيبهاي مردم اند تا جاي عذر و بهانه براي عيبهاي خودشان باز كنند.»
امام كاظم (ع) خطاب به محمدبن فضيل فرمودند: «اي محمد، گوش و چشم خود را درباره برادر مؤمنت دروغگو شمار; و اگر پنجاه شاهد سوگند خوردند و برادرت سخني ديگر گفت، سخن اورا باور كن و سخن آنان را باور مكن; و درباره برادر و خواهر ايماني ات مطلبي كه او را بد نام كند و شخصيتش را خدشه دار كند شايع مكن تا از كساني نباشي كه خداي، عزّوجل، فرموده است: “كساني كه دوست دارند زشتكاري شايع شود...”علاوه بر اينها، بحث وسيعي در اخلاق و تعليم و تربيت داريم به نام تغافل. پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «نيمي از كار مؤمن تغافل است.»

اهل ايمان در مجالس گناه حاضر نمي شوند
آیه ی شریفه
وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا / 72 : فرقان
ترجمه
و آنان كه در مجالس باطل شركت نمي كنند[و شهادت دروغ نمي دهند] و چون بر ناپسندي بگذرند به شتاب از آن دوري مي جويند.
شرح و تفسیر
زور در لغت به معناي انحراف از حق است; و اگر به دروغ هم زور ميگويند، به سبب اين است كه دروغ انحراف از راستي و حق است. در قرآن مجيد در سه مورد ديگر لفظ زور به كار رفته است كه در همه آنها مقصود سخن و كار خلافِ حق است. لغو نيز در لغت صداي گنجشك و مرغان هوا را ميگويند كه بدون فكر و انديشه از آنها صادر ميگردد; و براين اساس، به هر سخني كه به منطق و انديشه متكي نباشد و بيهوده و بي فايده باشد، لغو ميگويند. قرآن يكي از صفات مؤمنان را پرهيز از لغو و اعراض از لغوِ ديگران بيان كرده وزندگي بهشتيان را نيز عاري از سخن لغو و دروغ توصيف كرده است.
حقيقت اين است كه خداوند در ميان خود و بندگانش حدود و مرزهايي قرار داده است كه بارها در قرآن به آنها تصريح شده و فرموده است هر كس به حدود الهي تجاوز كند ظالم و اهل آتش خواهد بود. گناه به منزله ورود به منطقه ممنوعه الهي است; و در قرآن تصريح شده كه حتي شركت در جلسات گناه به منزله شركت در گناه است. حضور در جايي كه در آن به آيات الهي و مقدسات و فرمانهاي دين اهانت مي كنند و علناً مرتكبِ فسق و فجور و گناه مي شوند و نيز سكوت در مقابل آنان رضايت و امضاي عملي است و به نوعي تشويق ديگران به گناهكاري و مايه تقويت كفر و جري شدن گناهكار در گناه و همچنين لغزش خود انسان است.لذا اسلام فرمان داده است كه خود را به گناه آلوده نكنيم و در آستانه آن هم قرار نگيريم.
امام صادق (ع) مي فرمايند: «هرگز شايسته نيست مؤمن در مجلسي بنشيند كه در آن خدا را نافرماني مي كنند و او قادر به جلوگيري نيست.»
امام علي (ع) در تعريف سخن لغو فرمودند: «هر سخني كه در آن ياد خدا نباشد بيهوده است.»

تعصب و لجاجت موجب دوري از حقيقت
آیه ی شریفه
إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى / 26 : فتح
ترجمه
به خاطر آوريد هنگامي راكه كافران در دل هاي خود تعصب و لجاجت و خشم و نخوت جاهليت داشتند و [در مقابل،]خداوند آرامش و سكينه را بر رسول خود و مؤمنان نازل فرمود و آن ها را به حقيقت تقوي ملزم كرد...
شرح و تفسیر
قرآن علتِ اصليِ انحرافِ مشركان را تقليد كوركورانه و تعصب (وابستگي شديد فكري وعملي) و لجاجت معرفي كرده است; زيرا اين صفات موجب مي شود كه درهاي معرفت و شناخت به روي انسان بسته شود و او حق و حقيقت را انكار كند. لذا مي بينيم كه كفار ومشركان با ديدن آن همه آيات و نشانه هاي حقانيت اسلام و پيامبر اكرم(ص) صرفاً بهسبب تعصبهاي جاهلي ايمان نياوردند. البته آثار زيانبار اين رذيله اخلاقي صفحات كتاب تاريخ بشر را سياه كرده و پيامبران الهي (ع) و مصلحان راستين جوامع را همواره بامشكل و مانع رو به رو ساخته است.
امام علي (ع) لجاجت را عامل تباهي انديشه و فكر و بدنام شدن انسان و بذر همه بديها و بلاها و گرفتاريها دانسته اند . ايشان مي فرمايند: «مبادا بر مركب لجاجت سوار شوي كه سركش و بي محابا تو را به سوي هلاكت و نابودي مي برد.»
رسول خدا(ص) نيز فرمودند: «زنهار از لجاجت! زيرا كه آغازِ آن ناداني و فرجامش پشيماني است»; و در مقابل، يكي از اوصاف اهل هدايت را نصيحت پذيري و پندآموزي و دوري از تعصبات جاهلي و لجاجتهاي نفساني برشمرده اند .

بگومگوها را كنار بگذاريد تا سست و بي احترام نشويد
آیه ی شریفه
وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُواْ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ / 46 : انفال
ترجمه
و از خدا و فرستاده او فرمان بريد و باهم نزاع و ستيزه مكنيد كه سست و بيمناك مي گرديد و تسلط و حكومتتان از ميان مي رود و نسيم پيروزي بر شما نمي وزد; و شكيبايي كنيد كه همانا خدا با شكيبايان است.
شرح و تفسیر
خداوند امر فرموده است تا همگي به ريسمان محكم او، كه در ميان بندگانش قرار داده و همان بندگي و عبوديت است، چنگ زنيم و متفرق نشويم و به گِردِ نعمت اسلام و برادري ايماني جمع شويم.
منازعات و اختلافات همواره زاييده اخلاق بد و پست است; خودخواهي، انحصار طلبي، منفعت پرستي، خود برتربيني، حرص، كينه، حسد و مانند اينها سرچشمه نزاع است و سرانجام ِآنها سستي بنيادهاي اجتماعي و عقب افتادگيِ اجتماعي و بي شخصيت شدن نزاع كننده است. قرآن با نهي از نزاع در حقيقت از ريشه هاي آن نهي كرده است. انسان فطرتاً دوستدار آن است كه ديگران حريم او را حفظ و رعايت كنند. خداوند از اين گرايش ذاتي او براي اصلاحش بهره جسته و فرموده است: اگر خواهان عزت و قوت و شوكت و دولت خويش ايد، منازعات و اختلافات راكنار بگذاريد. البته فلسفه بسياري از توصيه هاي اخلاقي اسلام، مانند گشادهرويي و محبت ورحمت و خصوصاً نرمي و مدارا و حلم و بردباري و صبر و بدي را با نيكي پاسخ دادن، در واقع از ميان برداشتن اختلافها و ايجاد رأفت و دوستي و مهرباني و اتحاد است.
رسول خدا (ص) فرمودند: «آدمي آن گاه به حقيقت و كمال ايمان مي رسد كه از مجادله وبحثهاي اختلاف افكن و خصومت آميز بپرهيزد، اگرچه حق با او باشد.»
امام رضا (ع) نيز فرمودند: «بحثهاي خصومت آميز دوستيهاي كهن را از ميان ميبرد و پيوندهاي محكم را ميگشايد و كمترين ضرر اين بحثها آن است كه هر يك از دو طرف مي خواهد بر ديگري غلبه كند و همين خود مايه اصلي جدايي و پراكندگي است.»

امت محمد بايد در راه خدا و دين ايستادگي كنند
آیه ی شریفه
فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ / 112 : هود
ترجمه
پس همان گونه كه مأمور شده اي ايستادگي كن; و همراهان تو نيز بايد چنين كنند...
شرح و تفسیر
استقامة از قامَ و قيام گرفته شده است; و منظور از آن حالت قيام و ايستادن است كه انسان در آن حال بر كارها و اهداف خود مسلط است و تعادل خود را بهتر مي تواند حفظ كند; و اقامه به معناي به پاداشتن هر چيز است به نحوي كه همه آثار وجودي و خواص آن ظاهر شود; مانند اقامه عدل و نماز و حدود خدا و مستقيم، كه راه حق به آن تشبيه شده، يعني راه راست و مساوي. استقامت نيز به معناي طلب قيام است، يعني در خود آن چنان حالتي ايجاد كن كه سستي در تو راه نيابد. به راستي كه چه فرمان سخت و سنگيني است استقامت در راه تبليغ دين، مبارزه و پيكار با دشمنان، اداي وظايف الهي، اجراي تعليمات قرآن، صبر در برابر مشكلات اين راه: فَاسْتَقِمْ. و اين استقامت بايد دقيقاً بر طبق فرمان خدا و به انگيزه جلب رضايت او باشد: كَما اُمِرْت.
و همراهان تو هم همگي بايد مانند تو، اي پيامبر، استقامت كنند و تو بايد آنان را دراين راه بزرگ و سخت رهبري كني: وَ مَنْ تابَ مَعَكَ. ابن عباس ميگويد: «هيچ آيه اي شديدتر و مشكلتر از اين آيه بر پيامبر نازل نشد. از اين رو هنگامي كه اصحاب از آن حضرت پرسيدند: “چرا به اين زودي موهاي شما سفيد شده و آثار پيري نمايان گشته است؟ “ فرمود:” مرا سوره هود و واقعه پير كرد.`»
روايت شده است كه بعد از نزول اين آيه، حضرت فرمود: «شَمّرِوا شَمّرِوا.» دامن به كمر بزنيد و آماده شويد كه وقت كار و تلاش است; و از آن پس هرگز حضرت خندان ديده نشد، زيرا چنان در زيرِ بار مسئوليت دينداري رفت كه ديگر حتي مجال لبخند زدن هم نداشت. البته استقامت و ايستادگي نتيجه شيريني دارد; و آن الهام الهي به قلب مؤمنان پايدار و سيراب شدنِ وجود از شهد محبت خداست.

و يكديگر را دايماً به حق و صبر سفارش كنند تا ضرر نبينند
آیه ی شریفه
وَالْعَصْرِ >>إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ >>إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ / 1 : عصر
ترجمه
سوگند به عصر، (۱) كه مسلماً انسان در زيان است;(۲)مگر كساني كه ايمان آورده و عملهاي شايسته كرده اند ويكديگر را به حق توصيه كرده و به صبر سفارش كرده اند . (۳)
شرح و تفسیر
نفسِ انسان مدام به تذكر و يادآوري نياز دارد: هم محتاج واعظ دروني است و هم نيازمند واعظ بيروني; پيوسته بايد به خود بگويد من جز سرمايه گرانبهاي عمر دارايي ندارم;اگر از دست برود، تمام هستي ام از دست رفته است; با عمر است كه مي توانم در اين بازار دنيا تجارت كنم و كالاهاي ارزشمند، يعني همين ايمان و عمل صالح، بخرم; ونَفَسهاي من گامهاي من به سوي مرگ است. بر طبق فرهنگ عمومي جامعه اسلامي،مسلمانان بايد در هر روز و هر ساعت، هم خود و هم ديگران را به پيمودنِ راه خدا و پايداري در آن توصيه كنند.
البته در اين سوره مبارك براي پيشگيري از ضرر و زيان در روز قيامت چهار برنامه فكري و عملي و روحي عرضه شده است: ايمان به خدا، كه زيربناي همه كمالات است;اعمال شايسته، كه انسان را به حيات طيبه و زندگي سعادتمند دنيوي و اخروي مي رساند; دعوت يكديگر به حق و راستي و معنويت; توصيه و سفارش هم به صبر وپايداري در حق و حقيقت و ديانت.
در روايات آمده است كه هر گاه اصحاب رسول خدا(ص) ميخواستند از يكديگر خداحافظي كنند اين سوره را براي هم ميخواندند.