موضوع: آیه ولایت و پاسخ به شبهات (3)

بررسی شبهات

اهل سنت از آنجا که دلالت آیه را بر امامت و ولایت امیرالمومنین علیه السلام قوی دیده اند ، درصدد مقابله با آن برآمده و از راه های مختلف درصدد ایجاد تشکیک در دلالت آن برآمده اند . اینک به یکایک آنها پرداخته و از آنها پاسخ خواهیم داد :

1- تعبیر به جمع

برخی سؤال می کنند که اگر مراد از آیه علی بن ابی طالب علیه السلام است چرا صیغه جمع آمده است؟

پاسخ :اولا : عرب در بسیاری از موارد به جهت نکته ای از مفرد به جمع تعبیر می کند ، شاهد این موضوع آیاتی است که در قرآن کریم آمده است . اینک نمونه هایی از آن را ذکر می کنیم :

الف ) خداوند متعال می فرماید :« الذین قال لهم الناس إن الناس قد جمعوا لکم فاخشوهم فزادهم إیمانا و قالوا حسبنا الله ونعم الوکیل » (آل عمران / 173)

گوینده این سخنبه اجماع مفسّران ف شخصی به نام نعیم بن مسعود اشجعی بوده که از او به جمع تعبیر شده است . تا آنکه شأن و منزلت کسانی که به حرف او گوش ندادند بالا برده شود .ابوسفیان به او ده شتر داده بود تا از جانب مشرکان به میان مسلمانان برود و آنها را از کفار بترساند ، ولی هرگز مسلمانان به رهبری پیامبر اکرم صلی الله علیه واله از این تهدید نهراسیدند و حضرت با هفتاد سواره به جهت مقابله با آنان از مدینه حرکت کردند . ( کشاف ج 1 ص 441 ؛ تفسیر فخررازی ج3ص 145)

ب ) و نیز می فرماید : « یا أیها الذین آمنوا اذکروا نعمت الله علیکم إذ همّ قوم أن یبسطوا إلیکم فکفّ أیدیهم عنکم » ( مائده / 61 )

مطابق آنچه در تفاسیر آمده ، کسی که قصد دست درازی داشت مردی از بنی محارب به نام غوث بود، شمشیر خود را کشید و قصد داشت با ان به رسول خدا بزند که خداوند مانع از ان شد . (سیره ابن هشام ج3 ص120 ؛ کشاف ج1ص641 ؛ جامع البیان ج 6ص146 )

در این مورد نیز خداوند متعال به جهت تعظیم نعمت خود در حفظ جان پیامبر از مفرد به جمع تعبیر کرده است .

ثانیا : طبرسی می گوید : « نکته در اطلاق جمع ، تعظیم امیرالمومنین است همان گونه که رسول خدا در روز خندق فرمود : تمام ایمان در مقابل تمام شرک قرار گرفت ( مجمع البیان ذیل آیه ولایت )

2- منافات با حضور قلب در نماز

برخی می گویند: عمل امیرالمومنین به اعطای انگشتر در حال نماز به سائل ، با حضور قلب در نماز سازگاری ندارد . مگر همین همیرالمومنین نبود که در حال نماز تیری را از پای او در آوردند و اصلا متوجه آن نشد ؟از طرفی دیگر انجام اعمال غیر صلاتی در نماز مبطل نماز است .

پاسخ :اولا : این آیه بعد از وقوع عمل نازل شده و سیاق آن سیاق مدح است . ولذا آیه دلالت دارد که این عمل حضرت در نماز مورد مدح و ستایش خداوند است .

ثانیا : عمل کم در حال نماز هرگز به نماز ضرری نمی رساند ، همان گونه که علمای شیعه و سنی به آن تصریح کرده اند .

نسفی می گوید : آیه دلالت دارد بر این که انسان می تواند در حال نماز صدقه دهد ، و این که فعل قلیل هرگز مفسد نماز نیست . (تفسیر نسفی ج 1 ص 289)

و نیز اسماعیل قنوی در حاشیه خود بر تفسیر بیضاوی می نویسد : بنابراین ، آیه دلیل بر این است که فعل قلیل در بین نماز ، هرگز موجب بطلان نماز نخواهد شد . ( انوار التنزیل ج 6 ص 349)

ثالثا : خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید : « فنادته الملائکه و هو قائم یصلی فی المحراب أن الله یبشرک بیحیی ... »(آل عمران /39) در این خداوند می فرماید : ملائکه در حال نماز به حضرت زکریا بشارت به فرزند دادند ، اگر این بشارت مضرّ به حضور قلب در نماز است ، در مورد آیه ولایت نیز چنین خواهد بود !!!

رابعا : دستگیری از نیازمند با اعطای صدقه ، عبادت است که در ضمن عباداتی دیگر (نماز) صورت گرفته و با آن ناسازگار نیست . آنچه که با روح نماز منافات دارد توجه به غیر خدا است ، و دستگیری از نیازمند در راستای عبادات او است . خداوند متعال می فرماید :« ألم یعلموا أن الله هو یقبل التوبة عن عباده و یأخذ الصدقات و أن الله هو التواب الرحیم » (توبه /104)

قرآن در این آیه تصریح می کند که تنها خدا صدقات را اخذ می کند ... بنابراین اعطای صدقه که در راه خدا و برای خدا و گیرنده اش هم خود خدا است ، با نماز هیچ گونه منافاتی ندارد .