موضوع: اختلاف سنت خداوند 1

اختلاف انسانها با يکديگر فقط صوري و در قيافه نيست، در افکار و روحيات هم هست.
رگ رگ است اين آب شيرين، آب شور
در خلايق مي رود تا نفخ صور
اختلاف انسانها چندان عميق است که برخي فلاسفه معتقد به تعدد نوع در انسان هستند و مي گويند در جنس شريکند و در فصل متمايز.
آورده اند که دو دوست مدتها با هم بودند ، روز ي به خدمت شيخي رسيدند
شيخ گفت: چند سال است که شما هر دو هم صحبتيد؟
گفتند: چندين سال.
گفت هيچ ميان شما درين مدت منازعتي بود؟
گفتند نه
گفت بدانيد که شما به نفاق زيستيد.
اين سخن يادآور حديثي کوتاه و عميق از اميرالمومنين (عليه السلام) است که:
کثرة الوفاق نفاق. يعني موافقت بسيار نشانه نفاق است.
آيات متددي در قرآن تصريح دارد که خداوند انسانها را مختلف آفريده و اختلاف افکار و عقايد، سنت خداوند است.
براي نمونه در سوره مبارکه هود آيه شريفه 118: ((اگر پروردگار تو ميخواست همه مردم را يک امت قرار مي داد، ولي همواره در اختلاف خواهند بود))
در اين باب سخن بسيار است و وقت کم
غرض صبر بود بر اختلافات
نميتوان اختلافات را از ميان برداشت پس بايد در برابر آنها صبر کرد.
گاهي ميگويند چرا مراجع با هم اختلاف نظر دارند...يا چرا افراد در دولت با هم اختلاف دارند...شيعه و سني چرا در بعضي از مسائل با هم اختلاف دارند
همه اينها طبيعي است و سنت خداوند است....اختلاف است که باعث پيشرفت مي شود
به خاطر همين اختلافات است که فقه ما پويا است...

چنانکه مي دانيم خداوند از آن رو انسان را بيافريد تا وي را بشناسند و بپرستند و راه هدايت را بپيمايند و از رحمتش بهره مند شوند؛ اما اجباري هم براي اين کار نکرده و انسان را مختار آفريده و لازمه اختيار اختلاف است.
هيچکس از خداوند مهربانتر به انسان نيست و او از هر کس در همگون ساختن انسانها تواناتر است و با وجود اين، خداوند مهربان و توانا انسانها را به اطاعت مجبور نساخته و مجال داده که کفر و ايمان را اختيار کنند و با يکديگر اختلاف بورزند.
همان گونه که عالم پروا پيشه ،سيد ابن طاووس، به مناسبتي سخني درباره وجود مبارک حضرت ولي عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) گفته که مناسب اين مقام است:
يکي از معتقدان به امامت آن بزرگوار(عليه السلام) گفت: آيا براي آن حضرت امکان ندارد که يکي از شيعيان خود را ملاقات کند و احتلاف هايي را که در دين جدش روي داده است از ميان ببرد؟؟
از من خواست که پاسخ آن را بدهم، نه آن سان که در کتاب ها نوشته اند ؛چه ، از آنها و از آنچه شنيده است رفع شبهه ي او نشده است.
گفتم: آيا قدرت آن حضرت در رفع اختلافات بيشتر است يا توانايي خداي متعال؟
آيا رحمت و فضل حق تعالي بيشتر است يا رحمت و فضل و عدل آن بزرگوار؟
گفت: البته قدرت و رحمت و عدل الهي
گفتم: چرا خداي ارحم الراحمين و اکرم الاکرمين اين اختلاف هارا رفع نمي فرمايد؟ و مي دانيم که خداي متعال براي اين کار راه ها و اسباب ها در حيطه قدرت دارد که بني آدم را آن امکان نيست آيا در اين کار حکمت و مصلحت و عدل و فضيلت نيست که او _جل جلاله _مقتضي دانسته است ؟
گفت : آري
گفتم : پس عذر خليفه و جانشين او نيز همان اقتضاي کار است چه آنچه حضرت او کند آن است که امر و رضاي الهي است.

عالمان شيعه برآنند اگر فقيهي براي يافتن حکم خدا بکوشد و آن را به دست آورد، دو پاداش دارد: يک پاداش براي اينکه حکم خدا را به دست آورده و پاداش ديگر براي اينکه کوشيده و زحمت کشيده است. اما اگر وي بکوشد و به حکم خدا دست نيابد و خطا کند، باز هم پاداش دارد؛ ولي يک پاداش. زيرا وي سعي خود را کرده است و زحمت کشيده و همين کافي است که خداوند يک پاداش بدو دهد. ( اِنَّ لِلمُصيبِ اَجرَينَ و لِلمُخطئ اجراً واحدا)
قاعده مزبور ، که همراه در فقه از آن سخن مي رود و فقيهان مصداق آن شمرده مي شوند، اختصاص بدين علم و اين عالمان ندارد، بلکه درباره همه عالمان صادق است. زيرا هيچ خصوصيتي براي فقيهان نيست که اين پاداش به آنان اختصاص يابد. مفسران و متکلمان و عالمان اخلاق نيز اگر براي يافتن حقيقت بکوشند و آن را به دست آورند، دو پاداش دارند و در صورتي که به دست نياورند، يک پاداش.
پس چنانچه فقيهان به آراي مخالف هم احترام مي گذارند و ديگري را به سبب نظرش، مؤاخذه و ملامت نمي کنند، ديگر عالمان نيز بايد چنين کنند و کسي حق ندارد عالمي را به سبب نظرش در مسائل کلامي و قرآ«ي، استنطاق و مؤاخذه کند.
مثالي ميزنم:
شيخ صدوق، بر خلاف مشهور، گفته است: قنوت در نماز واجب است و صلوات جزء تشهد نيست. اما کسي نگفت که وي نماز مردم را خراب کرده است.
ابن ابي عقيل، بر خلاف مشهور، گفته است: روزه با فرو بردن سر در آب باطل نمي شود. اما کسي نگفت که وي روزه ي مردم را باطل کرده است.
سيد مرتضي، بر خلاف مشهور، گفته است: اگر در وضو دست ها از پايين به بالا شسته شود، صحيح است. اما کسي نگفت که وي سني زده است.

آيت الله سيد محسن حکيم، بر خلاف مشهور، گفته است: کافران اهل کتاب پاک هستند. اما کسي نگفت که وي کافر زده است.
ابن ادريس، بر خلاف مشهور، گفته است: غير شيعه و نيز حرامزاده، اگر چه شيعه باشد، نجس است. اما کسي نگفت که وي بسياري از مردم را در نجاست فرو برده است.
آيت الله ميرزا حبيب الله کاشاني، بر خلاف مشهور، گفته است: تقليد از مجتهد ميت ابتدائاً جايز است. اما کسي نگفت که وي مرده گر است.
شيخ مفيد، بر خلاف مشهور، گفته است:اذن ولي در صحت نکاح دختر معتبر نيست. اما کسي نگفت که وي عقد دختران را باطل کرده است.
شيخ طوسي ، بر خلاف مشهور، گفته است: ربا در معدود نيست و اختصاص به مکيل و موزون دارد. اما کسي نگفت که وي ربا را حلال کرده است.
از اين گونه فتواهي خلاف مشهور کم نيست؛ اما هيچ مخالفي نگفت که فلان فقيه حکم خدا را زير پا نهاده است. حداکثر سخني که در برابر اين نظريات مي گفتند، اين بود که ((قول شاذ است))
حال بنگريد اگر دانشوري با جديت و صداقت، يعني بدون قصور و تقصير، تحقيق کند و بدانجا رسد که، مثلا، معراج پيامبر روحاني بوده، و يا علم امام مخدود است، چه غوغايي بر پا مي شود و چه اتهاماتي به زبان مي آيد.
بيشتر بگويم که براي رسيدن به حقيقت، دو شرط لازم است:صداقت و جديت(تقصير نورزيدن و قصور نکردن)