موضوع: نگاه امام موسي صدر به روزه

امام موسی صدر نگاهی متفاوت با دیگر علما به مقوله روزه داشت که به شرح ذیل است:


1ـ بیم آن می‌رود که ماه رمضان به عادت بی‌روحی تبدیل شود که شعائر آن تنها عادت‌ها و رسومی سرگرم‌کننده باشد و از همه معانی اصلی و روح حقیقی خود تهی گردد.


2ـ مصیبتی که روزه و رمضان به آن مبتلا شده‌اند، مصیبتی است که بر همه عبادات و مناسک دینی سایه افکنده است. این بیماری به عبادات دیگر هم سرایت کرده و به اماکن مقدس، شعائر دینی و همه رهنمودهای آسمانی حمله‌ور شده است ... این فاجعه پس از آن رخ داد که به آموزه‌های آسمانی، قالب‌های زمینی محدود و معین داده شد، همه چیز کمٌی شد و برای آن اندازه‌گیری و درجه‌بندی وضع گردید.



3ـ روزه ماه رمضان و سایر عبادات و شعائر دین فقط فعالیت‌های جسمی نیستند، بلکه همه اینها اعمالی هستند که از عقل و دل سرچشمه می‌گیرند و در قالب احساس می‌ریزند و با آن همراه می‌شوند. از همین رو هر گاه این اعمال بدون مشارکت و حضور دل و عقل انجام گیرد بی‌روح، بی‌هدف و تقلیدی می‌شوند، انجام می‌گیرند اما تاثیری نمی‌بخشند.



4ـ هنگامی که ماه رمضان و روز عید به روزمرگی و عادت تبدیل می‌گردند، طبیعی است که از مظاهر زندگی عادی تجاوز نمی‌کنند و در ظرف زمانی محدود خود متوقف می‌شوند ... در حقیقت ماه رمضان برهه‌ای است که مابعد خود را تولید می‌کند و در روز عید، انسانی جدید زندگی تازه خویش را آغاز می‌کند که ابعاد وجودی او با انسان پیشین متفاوت است.



5ـ شب قدر چیست؟ آیا عبارت است از تقدیرهایی که اجرا می‌شود؟ یا عمرها و روزی‌هایی است که معین شده و سعادت و شقاوت ما در غیاب ما رقم می‌خورد؟ اگر چنین باشد با آینده‌ای روبرو خواهیم شد و در انتظار سرنوشتی هستیم که در تعیین و ترسیم آن هیچ دخالتی نداریم ... چرا که ما خداوند را به یک حاکم زمینی تشبیه کرده‌ایم که قانون بودجه را در دست گرفته و روزی، عمر، خوشبختی و بدبختی را بنا به میل و هوس خود بدون ارتباط با مردم مقرر می‌کند.



6ـ روزه، خروج از زندگی روزمره است. لحظه‌ای اندیشیدن و تامل کردن خارج از عادات روزمره انسان. انسان برای یک لحظه، یک ساعت یا ماهی از ماه‌ها با پروردگار خود پیوند ویژه‌ای می‌خورد. پیوند خود را با زندگی معمولی و روزمره قطع می‌کند؛ سپس در جهت تنظیم این روابط و غلبه بر این وابستگی‌ها و این احساس که آزاد است تلاش می‌کند، شخصیت خود را کامل می‌کند و خود را از نو می‌سازد.



7ـ ما در این ماه و با روزه‌ای که در این ماه می‌گیریم می‌توانیم بر سرنوشت خویش مسلط شویم بطوریکه می‌توانیم از هوس‌ها، ستمگری‌ها، ضعف‌ها و نیازها و از انحراف در زندگی روزمره و عادی خویش آزاد گردیم و از آزادگانی شویم که بر آینده خود مسلط‌ هستند و سرنوشت خویش را رقم می‌زنند. بر این اساس امام علی (ع) قدر و قَدَر (شأن و سرنوشت) این امت است.



8ـ انسانی که اسلام می‌خواهد تربیت کند، انسانی که اسلام برای اوست و از او به سوی اوست مادامیکه رنج‌دیدگان، گرسنگان و فقیرانی در اطراف او وجود دارند نباید احساس خوشی کند ... کسی که شب سیر می‌خوابد در حالیکه همسایه او گرسنه است، به خدا ایمان ندارد. اسلام می‌خواهد از ما انسانی بسازد که فراتر از ابعاد جسمانی‌مان باشیم.



9ـ انسان پس از ماه رمضان از احساسی رقیق‌تر که از روزه کسب کرده، برخوردار شده است. روزه‌ای که او را با درد و رنج رنجدیدگان آشنا کرده است. او با نیرویی که آن را در تمرین الهی خود به دست آورده حرکت می‌کند. بنا بر این پایداری و ثبات او افزون‌تر شده و صبر و اعتدالش رشد کرده است.



10ـ این است مسیر و خط مشی انسان مسلمان پس از عید فطر: تلاش دائمی برای درمان مشکلات اجتماعی و احقاق حقوق طبقات محروم، کوشش مستمر پس از شناخت ابعاد و دامنه مشکلات جامعه ... تلاشی که از فعالیت اجتماعی وسیله‌ای برای خدمت به انسان می‌سازد و وسیله‌ای برای عبادت خداوند. خدا را می‌توان با خدمت به بندگانش نیز عبادت کرد.