جوان از نگاه اهل بیت (علیها سلام)
پیامبر صلی الله علیه وآله :
اوصیکُمْ بِالشُّبّانِ خَیْرا فَاِنَّهُمْ اَرَقُّ اَفـْئِدَةً اِنَّ اللّهَ بَعَثَنى بَشیرا وَ نَذیرا فَحالَـفَنِى الشُّبّانُ وَ خالَفَنِى الشُّیوخُ، ثُمَّ قَرَاَ «فَطالَ عَلَیْهِمُ الاَْمَدُ فَقَسَتْ قُلوبُهُمْ»؛(۱)
پیامبر صلی الله علیه وآله :
شما را به نیکى با جوانان سفارش مىکنم، چرا که آنان، دلهاى رقیقترى دارند، به راستى که خداوند، مرا بشارت دهنده و هشدار دهنده برانگیخت، جوانان با من هم پیمان شدند و پیران با من به مخالفت برخاستند. آنگاه این آیه را خواندند: «و عمر آنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید».
سفینة البحار، ج ۲، ص ۱۷۶٫
پیامبر صلی الله علیه وآله :
مَنْ تَعَلَّمَ فى شَبابِهِ کانَ بِمَنْزِلَةِ الْوَشْمِ فِى الْحَجَرِ وَ مَن تَعَلَّمَ وَ هُوَ کَبیرٌ کانَ بِمَنْزِلَةِ الْکِتابِ عَلى وَجْهِ الْماءِ ؛(۱)
هر کس در جوانىاش بیاموزد ، آموختهاش مانند نقش بر سنگ است و هر کس در بزرگسالى بیاموزد، مانند نوشتن بر روى آب است .
نوادر راوندى ، ص ۱۳۲، ح ۱۶۹ .
**************************************************
پیامبر صلی الله علیه وآله :
یا عَلىُّ بادِر بِاَرْبَعٍ قَبْلَ اَرْبَعٍ : شَبابِکَ قَبْلَ هَرَمِکَ وَ صِحَّتِکَ قَبْلَ سُقْمِکَ وَ غِناکَ قَبْلَ فَقْرِکَ ، وَ حَیاتِکَ قَبْلَ مَوْتِکَ ؛(۱)
اى على! چهار چیز را پیش از چهار چیز دریاب : جوانىات را پیش از پیرى؛ و سلامتىات را پیش از بیمارى؛ و ثروتت را پیش از فقر و زندگىات را پیش از مرگ .
من لا یحضره الفقیه ، ج ۴، ص ۳۵۷، ح ۵۷۶۲ .
**************************************************
پیامبر صلی الله علیه وآله :
اَلْمؤمِنُ الْقَوىُّ خَیْرٌ وَ اَحَبُّ اِلَى اللّهِ مِنَ الْمُؤمِنِ الضَّعیفِ ؛(۱)
انسان با ایمان نیرومند، نزد خداوند بهتر و محبوبتر است از انسان با ایمان ناتوان.
صحیح مسلم ، ج ۸، ص ۵۶ .
**************************************************
امام على علیهالسلام :
فى وَصِیَّتِهِ لاِبْنِهِ الحَسَنِ علیهالسلام اِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ کَالاَْرضِ الخالیَةِ ما اُ لْقىَ فیها مِنْ شَىْءٍ قَبِلَتْهُ فَبادَرتُکَ بِالاَْدَبِ قَبْلَ اَنْ یَقْسُوَ قَلْبُکَ وَیَشْتَغِلَ لُبُّکَ ؛(۱)
امام على علیه السلام :
در وصیّت به فرزندش امام حسن علیهالسلام : دل جوان ، مانند زمین کشتناشده است . آنچه در آن افکنده شود، مىپذیرد . از این رو ، پیش از آنکه دلت سخت گردد و خِرَدَت سرگرم شود ، به تربیت تو همت گماشتم
نهج البلاغة ، از نامه ۳۱ .
**************************************************
امام على علیهالسلام :
فی قَولِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ «وَ لاَ تَنسَ نَصیبَکَ مِنَ الدُّنْیا» : لا تَنْسَ صِحَّتَکَ وَ قُوَّتَکَ وَ فَراغَکَ وَ شَبابَکَ وَ نَشاطَکَ اَنْ تَطْلُبَ بِهَا الآْخِرَةَ ؛(۱)
درباره آیه سهم خود را از دنیا فراموش مکن : [یعنى] سلامتى ، توانایى ، فرصت ، جوانى و شادابىات را فراموش مکن ، تا با آنها ، آخرت را به دست آورى .
قصص ، آیه ۷۷ ؛ امالى صدوق ، ص ۲۹۹، ح ۳۳۶ .
**************************************************
امام على علیهالسلام :
لا تَقْسِروا اَوْلادَکُمْ عَلى آدابِکُم ، فَاِنَّهُمْ مَخْلوقونَ لِزَمانٍ غَیْرِ زَمانِکُم؛(۱)
آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان براى زمانى غیر از زمان شما آفریده شدهاند .
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید ، ج۲۰، ص۲۶۷، ح۱۰۲ .
**************************************************
امام على علیهالسلام :
یا مَعْشَرَ الْفِتْیانِ، حَصِّنوا اَعْراضَکُمْ بِالاَْدَبِ وَ دینَـکُمْ بِالْعِلْمِ؛(۱)
اى جوانان! آبرویتان را با ادب و دینتان را با دانش حفظ کنید.
تاریخ یعقوبى ، ج ۲، ص ۲۱۰ .
**************************************************
امام باقر علیهالسلام :
کانَ اَبى زَیْنُ الْعابِدینَ علیهالسلام اِذا نَظَرَ اِلَى الشَّبابِ الَّذینَ یَطْـلُبونَ الْعِلْمَ اَدْناهُمْ اِلَیْهِ وَ قالَ : مَرحَبا بِکُمْ اَ نْتُمْ وَدائِعُ الْعِلْمِ وَ یوشِکُ اِذْ اَ نْتُمْ صِغارُ قَوْمٍ اَنْ تَـکونوا کِبارَ آخَرینَ ؛(۱)
امام باقر علیهالسلام :
پدرم [امام] زینالعابدین علیهالسلام ، هر گاه به جوانانى که دانش مىاندوختند ، مىنگریست ، آنان را به خود نزدیک مىکرد و مىفرمود : آفرین بر شما که امانتهاى [مردم براى آموختن [دانشید و بهزودى شما کمسالان جامعه ، بزرگان جامعهاى دیگر مىشوید .
الدر النظیم فى مناقب الائمة اللهامیم ، ص ۵۸۷ .
**************************************************
امام صادق علیهالسلام :
عَلَیکَ بِالأَحداثِ فَإِنَّهُم أسرَعُ إلى کُلِّ خَیرٍ ؛(۱)
جوانان را دریاب، زیرا که آنان سریعتر به کارهاى خیر روى مىآورند.
کافى، ج ۸، ص ۹۳، ح ۶۶ .
**************************************************
امام صادق علیهالسلام :
بادِروا اَحْداثَکُمْ بِالْحَدیثِ قَبْلَ اَنْ تَسْبِقَکُمْ اِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَةُ ؛(۱)
به آموختن حدیث (معارف دینى) به جوانانتان ، پیش از آنکه منحرفین آنان را گمراه سازند، اقدام نمایید.
تهذیب الأحکام ، ج ۸ ، ص ۱۱۱، ح ۳۸۱ .
**************************************************
جوان در نگاه اندیشمندان
- براى شب پیرى، در روز جوانى چراغى باید تهیه کرد (پلوتارک)
- با چوبهایى که در جوانى گردآورى، در پیرى گرم خواهى شد (مَثَل آفریقایى).
- بسیارى از مردم، سعادت و شوکت روزگار پیرى خود را به سختىها و مشقات روزگار جوانى مدیون هستند (ناپلئون).
- بهترین کارها این است که در جوانى دانش اندوزى و در پیرى به کار برى (بوذرجمهر).
- با زَر خیلى کارها را مىتوان انجام داد، ولى جوانى را نمىتوان خرید (رایموند).
- کسى که در جوانى چیزهایى مىخرد که لازم ندارد، در پیرى ناچار مىشود چیزهایى را که لازم دارد، بفروشد (لرد آویبورى).
- افراطهایى که در جوانى کرده و مىکنیم، وامى است که باید در روزگار پیرى آن را ادا کرد (فرانسیس بایگون).
- اگر جهان از وجود جوانان خالى شود، ماتمکده تاریکى بیش نیست (کولیریج).