ديابت يک بيماري مزمن است که مسئوليت هاي روزانه فردي بسياري را به فرد تحميل مي کند. پذيرش اين مسئوليت ها در طي زمان موجب خستگي فرد و کاهش انگيزش در او مي شود.
چگونه تنش رواني بر ديابت تاثير مي گذارد؟
مراقبت emri از ديابت، براي بيمار تنش رواني زيادي ايجاد مي کند. تنش رواني مي تواند فرد را مستعد افسردگي کند. با ظهور عوارض ديابت، فرد احساس درماندگي و ناکامي مي کند. اين احساسات مي توانند بيمار را در معرض ابتلا به اختلالات تغذيه اي قرار دهند. عوارض هيجاني و تنش رواني نقش مهمي در کنترل قند خون در بيماري ديابت دارند. تنش رواني مي تواند مقدار قند خون بيمار را تغيير دهد. اين تغيير از دو طريق اتفاق مي افتد. اولاً: بيماران تحت تنش رواني، مراقبت خوبي از خود به عمل نمي آورند. آن ها از سلامت تغذيه اي مناسب برخوردار نبوده، کمتر ورزش مي کنند. ثانياً هورمون هاي تنش رواني مي توانند مستقيماً باعث تغيير در سطح قند خون بيمار شوند. براي ديدن تأثير تنش رواني بر قند خون، مي توان قبل از سنجش قند خون خود، ميزان تنش رواني ذهني را با مقياس 1 تا 10 برآورد و ثبت کرد و عملاً در طي زمان، ارتباط تنش رواني با قند خون را ارزيابي نمود.
ارتباط تنش رواني با شخصيت
افراد بر اساس نوع شخصيت خود، واکنش هاي متفاوتي به تنش رواني نشان مي دهند. الگوي انطباقي افراد نيز بر پاسخ آن ها به تنش رواني تأثير مي گذارد. دو روش مفيد انطباقي زير مي توانند به افراد در جهت افزايش کمتر قند خون در پاسخ به تنش رواني کمک کنند.
-در قبال مشکلات از خود مي پرسند"چه مي توان براي حل اين مسئله انجام داد"؟
-گروهي ديگر از افراد در جهت پذيرش مشکل تلاش مي کنند. آن ها در مواجهه با مشکل چنين مي گويند:"اين مشکل آنقدرها هم بد نيست"
چرا ابتلا به ديابت موجب تنش رواني مي شود؟
ديابت يک بيماري مزمن است که مسئوليت هاي روزانه فردي بسياري را به فرد تحميل مي کند. پذيرش اين مسئوليت ها در طي زمان موجب خستگي فرد و کاهش انگيزش در او مي شود. از سوي ديگر ترس از عوارض ديابت، عامل ديگري راي تنش رواني در بيماران مبتلا به ديابت است.
تأثير روانشناختي بيماري مزمن
افراد مبتلا به ديابت، فرآيند روانشناختي معيني را تجربه مي کنند. مراحل اين فرآيند به شرح زير است:
-اولين مرحله اي که تجربه مي شود"شوک" است. مواجهه اوليه با بيماري، غالباً همراه با ناباوري است.
-در مرحله بعد "انکار" رخ مي دهد، فرد وجود بيماري را نمي پذيرد.
-مرحله سوم "چانه زني" است. در اين مرحله بيمار قول مي دهد که اگر بيماري وجود نداشته باشد، همه کارها را خوب انجام بدهد.
-"خشم" از مراحلي است که تجربه آن به منظور پذيرش واقعيت در زندگي ضروري است.
-"افسردگي" از ديگر مراحل برخورد با بيماري است که به فرد اجازه فرآيند ترميم را مي دهد.
-آخرين مرحله،"پذيرش " است. در اين مرحله واقعيت وجود بيماري پذيرفته مي شود. درک اين امر که بيماري مزمن به معناي انتهاي زندگي نيست و تنها نياز به تغييراتي در روش زندگي وجود دارد و اميد به آنکه هميشه چيزهاي جديدي ساخته و معرفي مي شوند. توجه به اين نکته که تمرکز بر امروز و توانمندي هاي فرد در آن علي رغم وجود شرايط مزمن مي تواند در مواجهه با بيماري کمک کننده باشد.
موانع روانشناختي در پذيرش مشکلات:
عوامل زير مي توانند با افزايش مشکلات موجود در زندگي فرد بيانجامند و مسائل را بغرنج و پيچيده کنند:
-ترس -رنجش خاطر -سردرگمي -فقدان اعتماد به نفس -احساس گناه -لجبازي -شرمندگي -اعتياد -تنهايي
روش هاي کاهش تنش رواني
1.ارتباط بيمار با اعضاي خانواده، همکاران و گروه دوستان، عامل حياتي در احساس خوب بودن مي باشد و منجر به مديريت مؤثرتر بيماري مي شود. افرادي که به تنهايي زندگي مي کنند و فاقد چنين شبکه حمايتي هستند، احساس بدي داشته و نمي توانند بيماري خود را به نحو مؤثري مديريت نمايند.
2.اگر قند خون بالا، موجب تنش رواني زياد مي شود، فرد مي تواند تنش خود را با داشتن رژيم غذايي مناسب، شرکت در فعاليت هاي بدني منظم، خواب کافي و ورزش هاي آرام ساز کاهش دهد.
3.استفاده از آرام سازي مؤثر است. روش هاي مختلفي براي آرام ساز ي وجود دارند: الف) تمرين هاي تنفسي: روي زمين دراز بکشيد و عميق نفس بکشيد، در دم و بازدم عميق عضلات خود را شل کنيد. اين تمرين را 5 تا 20 دقيقه در روز انجام دهيد. ب) روش آرامسازي پيشرونده: در اين روش شما عضلات خود را منقبض و سپس به طور متوالي شل مي کنيد.
4.افکار بد خود را با افکار خوب جايگزين کنيد. براي اين کار مي توان به شعر، دعا يا مطلبي ديگر فکر کرد.
5.عضو گروههاي حمايتي کمک کننده باشند. دانستن اين مطلب که افراد ديگري نيز در موقعيت بيمار هستند به آن ها کمک مي کند تا کمتر احساس تنهايي نمايند. همچنين مي توانند از روش هاي انطباقي که ديگران بکار برده اند استفاده کند. داشتن دوستاني در گروههاي حمايتي از بار تنش رواني ديابت کم مي کند.
6.انجام فعاليت هاي مثبت جديد؛ مثلاً شرکت در برنامه ورزشي يا انجام فعاليت هاي داوطلبانه اي که در بيمارستان به فرد پيشنهاد مي شوند.