موضوع: تاپیک جامع سنگ کلیه

تحقیقات جدید محققان ثابت کرده است که نوشیدن آب پرتقال بیش از هر مرکبات دیگری انسان را از خطر ابتلا به سنگ کلیه دور نگه می‌دارد.
رویترز،محققان مرکز بهداشت آمریکا با همکاری استادان دانشگاه تگزاس پس از چندین هفته تحقیق دریافتند که آب پرتقال برای جلوگیری از ابتلا به سنگ کلیه بسیار مفید است.
این افراد با آزمایش روی ۱۳ نفر که سابقه ابتلا به سنگ کلیه داشتند دریافتند که زمانی که آنها در طول هفته مقدار بیشتری آب پرتقال به جای آب و یا آب لیمو می‌نوشند به شکل قابل توجهی بلورشدن اوریک اسید در بدن آنان کاهش یافته و در نتیجه خطر سنگ کلیه در بدنشان کاهش می یابد.
این در حالی است که تا کنون دانشمندان بر این باور بودند که شربت آبلیمو از ابتلا به سنگ کلیه می‌کاهد، اما تحقیقات جدید نشان داده است که آبلیموها حاوی یون هیدروژن و آب پرتقال‌ها حاوی یون پتاسیوم هستند که یون پتاسیوم برای بدن و جلوگیری از سنگ کلیه مفیدتر به نظر می‌رسند.
گفتنی‌است کاهش کلسیوم و همچنین رژیم غذایی مناسب و نوشیدن آب فراوان می‌تواند برای جلوگیری از سنگ کلیه مفید باشد.

مصرف روغن زیتون همراه با غذا برای جلوگیری از ابتلا به هموروئید (بواسیر) بسیار مفید بوده و موجبات دفع سنگ صفرا و سنگ كلیه را فراهم می‌كند.
زیتون دارای گوگرد، كلسیم، پتاسیم، آهن، منگنز، كلر و مس است.
زیتون حاوی ویتامین‌های a و d بوده و مصرف آن می‌تواند در درمان برخی امراض از قبیل سل مفید واقع شود.
به این ترتیب مصرف آن با پاك‌سازی روده‌ها و معده همراه بوده و مانع از ورود سموم به داخل خون می‌شود.
روغن زیتون همچنین باعث شادابی پوست می شود،یك بررسی نشان داده است استفاده از این میوه به مدت ۱۰ روز و همراه با شستن سر با آب ولرم و صابون بی‌بو می‌تواند باعث جلوگیری از ریزش مو شود.
وروغن این میوه باعث تقویت بنیادی می گردد.

10 فرمان ضد سنگ کلیه

اگر سنگ کلیه دارید ،با این توصیه ها می توانید سنگ کلیه خود را از بین ببرید.

1- روزی 2 تا 3 لیتر آب بنوشید، یعنی 6 تا 8 لیوان.

2- لیمو ترش تازه بخورید. این کار، خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.

3- اگر سنگ کلیه‌تان‌ ناشی از اسیداوریک بالاست، کمتر گوشت قرمز بخورید.

4- مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها را بیشتر کنید.

5- اسفناج، ریواس، چغندر، کاکائو، چای پُررنگ، سبوس، آجیل، بادام و توت‌فرنگی حاوی اگزالات فراوان هستند و مصرف آنها احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

6- از قرار گرفتن در شرایطی که با تعریق بیش از حد همراه است، خودداری کنید.

7- بیشتر ورزش کنید و کلا تحرک‌تان را افزایش دهید.

8- بر خلاف تصور رایج، بد نیست میزان مصرف لبنیات‌تان را بیشتر کنید.

9- مصرف غذاهای تند را کاهش دهید و از مصرف غذاهای حاوی ادویه و چاشنی‌های فراوان خودداری کنید.

10- از افراط در نوشیدن قهوه خودداری کنید. کافئین موجود در قهوه، دفع کلسیم از ادرار را افزایش می‌دهد.


منبع : parsine.com

انواع سنگ کلیه

سنگ کلیه دراثرکریستال حاصل از نمک و مواد موجود درا د را ربه وجود می آید، که به تدریج اندازه ی آن بزرگ می شود. سنگ های کلیه علایم و جنبه های بالینی مشابهی دارند، ولی نوع بیماری ودرمان آنها متفاوت است. براساس مطالعات درازمدت، در بسیاری ازموارد احتمال عود مجدد وجود دارد، لذا سنگ دفع شده باید تجزیه شده و ارزیابی های لازم روی بیمار صورت گیرد.

افزایش فیبر غذایی، سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی می شود.


عوامل زمینه ساز بروز سنگ های کلیه:

1- کم تحرکی: کم تحرکی که مثلاً در هنگام بیماری یا ناتوانی رخ می دهد، می تواند سبب برداشت کلسیم بیشتری از استخوان شده ، لذا غلظت کلسیم در ادرار افزایش می یابد.

2- پرکاری تیروئید: پرکاری تیروئید اولیه، سبب افزایش دفع کلسیم می شود. حدود دوسوم افرادی که بیماری غد د درون ریز دارند، مبتلا به سنگ کلیه می شوند. در عین حال این اختلال تنها 5% موارد سنگ های کلسیمی را در بر می گیرد.

3- اسیدوز توبولی کلیه: در اثر نقص در تولید آمونیاک به وسیله ی کلیه، افزایش دفع کلسیم (توسط کلیه) ایجاد می شود.

4- مصرف زیاد نمک : براساس مطالعات، مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع کلسیم درادرار می شود.

5- افزایش کلسیم ادرار با علت ناشناخته : برخی افراد حتی با مصرف رژیم غذایی کم کلسیم، به دلایل ناشناخته روزانه تا 500 میلی گرم کلسیم دفع می کنند.

6- افزایش اگزالات ادرار: حدود نیمی از سنگ های کلسیمی به این ترکیب متصل می شوند. اگزالات به طور طبیعی تنها در چند ماده ی غذایی وجود دارد و دسترسی بدن به اگزالات به میزان جذب و دفع آن بستگی دارد، که در همه ی افراد این نسبت یکسان نیست. مطالعات انجام شده بر روی افراد سالم داوطلب، نشان داده است که در مورد تمام غذاها همچنان که اگزالات غذا افزایش می یابد، دفع اگزالات ادراری به همان نسبت بالا نمی رود. تنها هشت ماده ی غذایی سبب افزایش دفع ادراری اگزالات می شوند. این مواد غذایی شامل: اسفناج، ریواس ، چغندر ، آجیل، شکلات ، چای ، سبوس گندم و توت فرنگی هستند. به طور طبیعی مقدار اسید اگزالیک دفع شده در ادرار، نباید بیشتر از 40-10 میلی گرم در روز باشد تنها 10% این میزان از رژیم غذایی حاصل می شود، بقیه ی آن، حاصل سوخت و ساز داخلی است.

اختلالات گوارشی توام با سوء جذب، معمول ترین علت افزایش دفع ادراری اگزالات می باشند که در بیماری ها یی مانند کرون و سلیاک دیده می شود. زیرا چربی جذب نشده، کلسیم را در روده باند می کند و در نتیجه جذب اگزالات افزایش می یابد.

یک اختلال ژنتیکی نادر نیز باعث افزایش اگزالات در ادرار می شود که در نتیجه سنگ های اگزالات کلسیم عود کننده، ایجاد می شوند که نهایتاً نارسایی کلیه ایجاد می شود. این افراد معمولاً قبل از رسیدن به دهه ی سوم زندگی تلف می شوند.

7- پروتئین حیوانی: رژیم غذایی پر پروتئین همراه با افزایش دفع کلسیم، اگزالات و اورات است. در واقع مصرف زیاد پروتئین حیوانی با بار اسیدی آن (1 میلی اکی والان هیدرژن در هر گرم پروتئین ) سبب افزایش دفع کلسیم می شود. لذا برخی محققان، رژیم های غذایی گیاهی را به افراد مستعد ابتلا به سنگ های کلیه توصیه می کنند.

8- فیبر غذایی: افزایش فیبر غذایی، سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی می شود.


انواع سنگ های کلیه:

1- سنگ های اگزالات و فسفات کلسیم: حدود 80% سنگ های کلیه، از جنس اگزالات کلسیم هستند و بروز این نوع سنگ کلیه بیشتر در سنین میانسالی است. از جمله علل دیگر، پرکاری تیروئید، افزایش اسید اوریک ادرار، اسیدوز توبولی کلیه، افزایش اگزالات ادرار و افزایش کلسیم ادرار می باشد. درمان اولیه شامل برطرف کردن عامل اصلی است. برای مثال در درمان پرکاری تیروئید، غده ی تیروئید برداشته می شود. در اسیدوز توبولی کلیه، درمان بیکربناتی و پتاسیمی است.

2- سنگ های Struvite: این سنگ ها از نظر شیوع، بعد از سنگ های کلسیمی هستند که حاوی آمونیوم، فسفات و منیزیم می باشند. در واقع این سنگ ها حدود 15-5% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. این سنگ ها با عفونت های سیستم ادراری ارتباط دارند، به این علت به آنها سنگ های عفونی گفته می شود. عامل بیماری زایی که عفونت ایجاد می کند، Proteus Mirabilis است. این عامل بیماری زا، یک باکتری حاوی اوره آز است که اوره را می شکند. این آنزیم، اوره را به آمونیاک تبدیل می کند. در نتیجه Ph ادرار را قلیایی می نماید. در این محیط قلیایی، Struvite رسوب می کند و بزرگ می گردد. معمولاً این سنگ ها با جراحی برداشته می شوند.

3- سنگ های اسید اوریکی: این سنگ ها حدود 4% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. افزایش دفع اسید اوریک، در اثر اختلال در سوخت و ساز واسطه ای پورین ها رخ می دهد، که در بیماری نقرس دیده می شود. البته ممکن است در اثر بیماری های تحلیل برنده ی دیگر نیز، که سبب شکسته شدن سریع عضلات می شوند، هم به وجود آید.

4- سنگ های سیستئینی: این سنگ ها حدود 1% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. این بیماری ژنتیکی نسبتاً نادر، در اثر اختلال ژنتیکی در بازجذب کلیوی اسید آمینه ی سیستئین رخ می دهد. لذا این ترکیب در ادرار تجمع می یابد. به این وضعیت، سیستینئوری ( وجود سیستئین در ادرار) گفته می شود. علت این اختلال ژنتیکی است. لذا در سنین کودکی بروز می کند و معمولاً سابقه ی خانوادگی نیز دارد. این بیماری یکی از معمول ترین علت های سنگ کلیه در دوران کودکی و قبل از بلوغ است.

علی مردانی متخصص بیماری های کبد و کلیه گفت:طبع خواب سرد است و به دلیل تحرک نداشتن در هنگام خواب به خصوص خوابی که شخص

قبل از آن ادرار نکرده باشد گاهی ضعف در دافعه بدن رخ می دهد که غالبا این امر به دلیل مصرف مواد شیمیایی و خوراکی های مانند روغن

نباتی و رنگ های خوراکی رخ می دهد.وی افزود:مصرف آب هایی که رسوبات زیادی دارند نیز در ساخته شدن سنگ کلیه موثر است از این رو

برای تشخیص درست و ترکیب دقیق تر باید از شرایط جغرافیایی سن و عادات غذایی بیمار بررسی شود.

متخصص بیماری های کبد و کلیه بیان کرد:به طور کلی سنگ های کلیه ابتدا در کلیه تشکیل شده و بعد به قسمت های پایین تر مثل مثانه می رود.

مردانی خاطر نشان کرد:علائم و نشانه های سنگ کلیه بر حسب محل آن متفاوت است گاهی سنگ ها کوچکترند تا زمانی که در داخل کلیه

هستند هیچ علامتی ایجاد نمی کنند همچنین گاهی این سنگ ها در هنگام خروج از کلیه در مسیر خود ایجاد انسداد می کنند و می توانند باعث

درد پهلو شود یا عامل بروز ادرار خونی دائم شوند که فرد با دیدن این علائم باید سریعا به پزشک مراجعه کند.

پاي صحبت دکتر علي کشاورز متخصص تغذيه و رژيم‌درماني با سابقه‌داران سنگ کليه

رژيم غذايي ضدسنگ کليه


درباره سختي و درد بيماري سنگ کليه حرف و حديث بسيار است. اينکه دردش از درد زايمان سخت‌تر است و اگر کسي مبتلا شد، هميشه خطر عود مجدد وجود دارد و بايد خوردن بعضي از غذاها را براي هميشه کنار بگذارد و چنين و چنان. به تمام اين حرف‌ها اضافه کنيد روش‌هاي غيرعلمي درمان‌هاي سنتي را مثل خوردن جوشانده حلزون و کارهاي عجيب و غريب ديگري که هرکدام ممکن است زمينه ابتلا به بيماري جديدي را فراهم کند. ولي متخصصان تغذيه درباره اين بيماري چه مي‌گويند؟ آيا براي اين بيماري هم رژيم‌درماني خاصي وجود دارد؟ ...


پاسخ به سوال بالا مثبت است. بگذاريد در همين ابتداي کار به‌تان بگويم که تغذيه تأثير انکارناپذيري روي اين بيماري مزمن کليوي دارد و شما با رعايت يک سري اصول تغذيه‌اي مي‌توانيد از ابتلا به اين بيماري پيشگيري کنيد يا اگر دچار هستيد به درمان خودتان کمک کنيد. همه پزشکان معالج هم به بيماران رژيم غذايي خاصي را توصيه مي‌کنند. البته درستش اين است که رژيم غذايي بيماران مبتلا به سنگ کليه را متخصصان تغذيه تجويز کنند. ما هم به سراغ دکتر علي کشاورز، متخصص تغذيه و رژيم درماني رفتيم تا ببينيم براي پيشگيري و درمان سنگ کليه، بهترين رژيم غذايي کدام است؟





دو دستگي آدم‌ها


دکتر کشاورز مي‌گويد: «براي تجويز رژيم پيشگيري از سنگ کليه، آدم‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند: آنهايي که مستعد ابتلا به اين بيماري هستند و آنهايي که مستعد نيستند. اگر شما جزو آن دسته از افرادي هستيد که تا به حال سنگ کليه نداشته‌ايد و هيچ کدام از اعضاي خانواده‌تان هم سابقه اين بيماري را ندارند فقط کافي است يک رژيم پيشگيرانه ساده را رعايت کنيد، يعني عادت‌هاي غذايي نادرستي را که ممکن است به ايجاد سنگ کليه منجر شوند، ترک کنيد. بدترين عادت غذايي که مي‌تواند باعث سنگ کليه شود، کم نوشيدن آب است. اگر شما عادت داريد براي نوشيدن مايعات آن‌قدر صبر کنيد تا تشنگي به سراغتان بيايد، بدانيد که کليه‌هايتان را در معرض خطر سنگ‌سازي قرار داده‌ايد.» دکتر کشاورز مي‌گويد: «انسان بايد آن‌قدر مايعات بنوشد که احساس تشنگي نداشته باشد چون احساس تشنگي به اين معناست که بدن لااقل دو درصد آب از دست داده است. البته گهگاه احساس تشنگي کاملا طبيعي است ولي اگر افراد در شرايط کاري يا محيطي خاصي قرار دارند که به علت فعاليت زياد يا تعريق مدام تشنه شوند، اين خطرناک است و مي‌تواند باعث رسوب کردن املاح در کليه‌ها و ايجاد سنگ شود.»


البته در اين قسمت، روي سخن دکتر کشاورز بيشتر به افرادي است که به خاطر اجتناب از دست‌شويي رفتن‌هاي مکرر از نوشيدن مايعات خودداري مي‌کنند: «به خصوص آقايان در سنين بالا به خاطر مشکل پروستات، نوشيدن مايعات را کم مي‌کنند تا شب‌ها مجبور نباشند براي دست‌شويي رفتن چند بار بيدار شوند. درحالي که اين کار بسيار خطرناک است؛ هم خطر سکته را زياد مي‌کند و هم کليه‌ها را در معرض نابودي قرار مي‌دهد.»


خلاصه اينکه نوشيدن آب، به مقدار کافي، حرف اول ر ا در پيشگيري و حتي درمان سنگ کليه مي‌زند. به اين ترتيب که اگر شما تا به حال سنگ کليه نداشته‌ايد و مي‌خواهيد هيچ وقت هم نداشته باشيد، آب بنوشيد.اگر قبلا سنگ کليه داشته‌ايد و مي‌خواهيد عود نکند، آب بنوشيد و اگر در حال حاضر به اين بيماري مبتلا هستيد، باز هم تا مي‌توانيد آب بنوشيد.


و اما بحث درمان سنگ کليه. براي اين بخش هم دکتر کشاورز، نوشيدن مايعات فراوان را قبل از هرچيز توصيه مي‌کند تا به دفع هرچه سريع‌تر سنگ‌ها کمک کند.





در حسرت يک ليوان دوغ!


پرهيز غذايي در بيماران سنگ کليه‌اي بسيار مهم است. اين بخش از ماجرا بسته به جنس و ترکيب سنگ‌ها تفاوت دارد؛ به گفته اين مختصص: «عمده سنگ‌هاي کليوي از جنس اگزالات کلسيم هستند و کساني که اين نوع سنگ را دارند يا قبلا داشته‌اند، نبايد در مصرف لبنيات افراط کنند. البته گاهي بيماران مي‌آيند و مي‌گويند پزشک معالج توصيه کرده به طور کلي مصرف لبنيات را قطع کنند که اين اشتباه است چون لبنيات بهترين منبع کلسيم مورد نياز بدن است و اگر اين کلسيم به بدن نرسد، پس از مدتي خطر پوکي استخوان و آسيب جدي به دندان‌ها را در پي دارد.»


دکتر کشاورز تأکيد مي‌کند که هر فردي روزانه دو واحد لبنيات احتياج دارد. هر واحد لبنيات معادل يک ليوان شير يا يک قوطي کبريت پنير يا دو پياله ماست است. با اين حساب، کساني که سنگ اگزالات کلسيم دارند يا قبلا دفع کرده‌اند و مي‌ترسند دوباره دچار اين بيماري شوند، بهتر است به همان روزانه دو واحد لبنيات اکتفا کنند تا هم کلسيم بدنشان تأمين شود و هم از خطرات سنگ کليه در امان باشند.


دکتر کشاورز در ادامه به ماجرايي اشاره مي‌کند که مي‌تواند ثابت کند مبتلايان به سنگ کليه اگر در مصرف لبنيات افراط نکنند، هيچ وقت دچار بازگشت بيماري نخواهند شد: «30 سال پيش وقتي من از فرانسه به ايران برگشتم، با يکي از دوستانم که به تازگي سنگ کليه‌اش را جراحي کرده بود در رستوراني ديدار کرديم. موقع سفارش غذا من از او پرسيدم ماست سفارش نمي‌دهي؟ و او جواب داد مدت‌هاست حسرت خوردن يک پياله ماست يا يک ليوان دوغ به دلم مانده اما پزشکم مصرف لبنيات را برايم قدغن کرده است. من به او اطمينان دادم که اگر 2 واحد در روز لبينات بخورد هيچ مشکلي برايش پيش نمي‌آيد و الان که 30 سال از آن دوران مي‌گذرد او با وجود مصرف روزانه دو واحد لبنيات، حتي يک بار هم سنگ کليه‌اش عود نکرده است.»


و اما کساني که دچار سنگ کليه از نوع اوراتي يا سيستئيني هستند بايد مصرف گوشت‌ها، گوشت قرمز و سفيد، ماهي و مرغ را محدود کنند. دکتر کشاورز باز هم تأکيد مي‌کند که اين مواد از برنامه غذايي حذف نشوند بلكه فقط محدود شوند.





روي و آهن، به ميزان لازم


سوال ديگر ما از دکتر کشاورز، متخصص تغذيه، اين است که آيا مصرف مکمل‌هايي مثل قرص کلسيم، روي و آهن مي‌تواند باعث ايجاد يا عود سنگ کليه شود؟ دکتر کشاورز به سوال ما اين‌طور جواب مي‌دهد: «اگر فرد مستعد سنگ کليه نباشد، خوردن قرص کلسيم به دستور متخصص هيچ مشکلي را ايجاد نمي‌کند چون همان طور که گفتيم هر فرد سالم از يک سالگي تا آخر عمر مي‌تواند روزانه 5/2 گرم کلسيم مصرف کند که معادل مقدار زيادي لبنيات است؛ مثلا يک ليوان شير فقط 250 ميلي‌گرم کلسيم دارد و اگر يک آدم سالم روزي يک ليتر شير هم بخورد مشکلي پيش نمي‌آيد. اين فرد ديگر احتياجي به مصرف مکمل کلسيم ندارد و اين مکمل‌ها براي کساني است که لبنيات نمي‌خورند. اينها اگر روزي سه تا قرص کلسيم همراه آب فراوان بخورند، خطري ندارد.»


دکتر کشاورز، مصرف قرص آهن براي خانم‌ها را هم به خصوص در سنين بلوغ امري لازم و بي خطر مي‌داند ولي در آقايان اين مکمل بايد با تجويز متخصص مصرف شود. مکمل روي هم فقط در موارد خاصي مثل ريزش مويا پايين بودن رشد قدي کودکان آن هم با دستور متخصص و در دوره‌هاي زماني کوتاه دو سه ماهه بايد مصرف شود؛ يعني اگر خودسرانه و در درازمدت مصرف شود، ممکن است مشکلاتي را در پي داشته باشد

هفته نامه سلامت

راه‌هاي پيشگيري از سنگ كليه‌

جام جم آنلاين: سنگ كليه بيماري نسبتا شايعي است كه معمولا با افزايش سن، ميزان وقوع آن افزايش مي‌يابد. سيستم دفع ادرار از 2 كليه كه توسط دو حالب به مثانه مرتبط مي شود و پيشابراه كه ادرار را از مثانه خارج مي‌كند، تشكيل مي‌شود؛ سنگ كليه زماني تشكيل مي‌شود كه يا غلظت مواد دفعي تشكيل‌دهنده سنگ در ادرار زياد است يا علي‌رغم غلظت طبيعي، محيط ادرار براي تشكيل سنگ مساعد است.
حدود 80 درصد سنگ‌هاي كليوي از جنس كلسيم (بيشتر اگزالات كلسيم و كمتر فسفات كلسيم هستند. البته سنگ كليه مي‌تواند از جنس اسيداوريك، استرووايت و ندرتا سيستين هم باشد.
عادات غذايي و بيماري‌هاي خاصي فرد را مستعد بروز سنگ كليه خواهد كرد كه شناختن آنها در پيشگيري از بروز و خصوصا پيشگيري از عود سنگ كمك‌كننده است؛ احتمال عود سنگ در فردي كه يكبار سنگ كلسيمي دفع كرده است، ظرف سال اول 15 درصد، ظرف 5 سال آينده 40 درصد و ظرف 10 سال آينده 50 درصد خواهد بود.نوع و ميزان غذا و مايعات مصرفي مي‌تواند شخص را مستعد بروز سنگ كند.

- افرادي كه مايعات كم مي‌نوشند، ادرار غليظ‌تر و احتمال بروز سنگ بيشتري خواهند داشت؛ بهتر است مصرف مايعات در روز آنقدر كافي باشد كه حداقل 2 ليتر ادرار در شبانه روز دفع شود.

-‌ نوع مايعات مصرفي ممكن است مهم باشد هر چند ارتباط آن با بروز سنگ قطعي نيست، مثلا به نظر مي‌رسد مصرف آب گريپ فورت با افزايش بروز سنگ همراه است لذا كساني كه قبلا سنگ اگزالات كلسيمي داشتند بهتر است آب گريپ فورت ميل نكنند.

- مصرف چاي و قهوه با افزايش بروز سنگ همراه نيست و حتي ممكن است اثر پيشگيري‌كننده هم داشته باشد.

-‌ محدوديت مصرف كلسيم در رژيم غذايي (لبنيات) با افزايش بروز سنگ همراه است؛ البته بايد در نظر داشت كه مصرف مكمل‌هاي كلسيم و ويتامين d بيش از حد مورد نياز نيز با افزايش دفع ادراري كلسيم و افزايش سنگ همراه خواهد بود لذا بيماراني كه سابقه سنگ كليه دارند بايد در مورد مصرف مكمل كلسيم با پزشك معالج خود مشورت كنند.

- افزايش فيتات در رژيم غذايي ريسك تشكيل سنگ را كاهش مي‌دهد. فيتات در گندم، برنج، چاودار و جو وجود دارد؛ ماءالشعير نيز حاوي فيتات بالايي است.

-‌ رژيم غذايي حاوي ساكروز زياد (شكر و شيريني‌جات) خصوصا در خانم‌ها، با افزايش بروز سنگ همراه است.

-‌ اگزالات رژيم غذايي اثر ضعيفي در بروز سنگ دارد؛ ولي در بيماراني كه سابقه سنگ اگزالات كلسيمي دارند عاقلانه است كه مصرف مواد غذايي غني از اگزالات مثل اسفناج، شكلات و آجيل محدود شود. مصرف ويتامين c بيش از 1000 ميلي‌گرم در روز نيز با افزايش بروز سنگ همراه است.

- ‌مصرف نمك زيادي به علت افزايش دفع كلسيم ادراري با افزايش بروز سنگ همراه است.

-برخي بيماري‌ها مثل نارسائي پانكراس، جراحي قلبي روده، بيماري كرون، هيپرپاراتيروئيدي، ساركوئيدوز و گاهي ديابت با افزايش سنگ‌هاي كلسيمي همراه است. نقرس، عفونت‌هاي مزمن ادراري و ناهنجاري‌هاي سيستم دفعي نيز با افزايش سنگ همراهند.

دكتر مهشيد معصوم بابايي
متخصص داخلي‌

رعایت رژیم غذایی خاص تا ۵۸ درصد از بروز سنگ كلیه جلوگیری می كند.


آخرین تحقیقات انجام شده نشان می دهد ،استفاده از رژیم غذایی خاص و مصرف مایعات فراوان تا 58 درصد موارد از تشكیل سنگ كلیه جدیدجلوگیری می كند.

دكتر "آریا جنابی" متخصص داخلی و فوق تخصص بیماری های كلیه گفت : سنگ كلیه یا ( نفرو لیتیازیس ) یك بیماری مطرح و شایع جامعه است كه 12 درصد مردان و 5 درصد زنان تا سن 70 سالگی یك نوبت مبتلا به سنگ كلیوی علامت دار خواهند شد .

وی افزود : احتمال تشكیل سنگ با افزایش سن افزوده می شود و در مردان نسبت به زنان شیوع بیشتری نشان می دهد و از نظر نژادی هم در نژاد سفید سنگ كلیه شایع تر است .

وی در مورد جنس این سنگ ها تاكید كرد : 80 درصد سنگ های كلیوی از كلسیم تشكیل شده اند و اغلب تركیب آن اگزالات كلسیم است و به میزان كم فسفات كلسیم تركیب سنگ ها را تشكیل می دهد .

این متخصص كلیه تصریح كرد : سنگ كلیه بیماری عود كننده ای است و در یك مطالعه نشان داده شده است بیماری كه یك نوبت برای نخستین بار مبتلا به سنگ كلیه می شود در طی یكسال بعد 15 درصد و در طی 5 سال بعد 35 تا 40 درصد و نهایتا در طی 10 سال تا 50 درصد دوباره به سنگ كلیه بعدی مبتلا می شود .

جنابی خاطر نشان ساخت : وجود سابقه خانوادگی مثبت سنگ كلیه ، احتمال تشكیل سنگ را در فرد افزایش می دهد و سنگ كلیه در حضور غلظت بالای مواد مانند كلسیم ، اسید اوریك و اگزالات در ادرار تشكیل می شود و این مواد در صورت فوق اشباع ، كریستال هایی را تشكیل می دهد كه به شكلی در مجاری به تله افتاده و شروع به رشد می كند و نهایتا سنگ كلیه را بوجود می آورد .

وی در خاتمه افزود :رژیم غذایی و میزان مصرف مایعات ، پروتئین ، نمك و نهایتا مصرف كلسیم می تواند در تشكیل سنگ كلیه موثر واقع شود از این رو رعایت رژیم غذایی الزامی است .

به نقل از سایت رنگین كمان

رژیم غذایی در بیماران مبتلا به سنگ کلیه



سنگ‌های کلیه مشکل بسیار شایعی در جامعه امروز است. معمولا در سنین۳۰ تا ۵۰سالگی بیشتر بروز می‌کند و در مردان ۳ برابر بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد.
داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.چندین نوع سنگ در کلیه ممکن است ایجاد شود که عبارتند از: سنگ‌های کلسیمی (اگزالات کلسیم – فسفات کلسیم) سنگ‌های اسید اوریک و سنگ‌های سیستینی، شایع‌ترین نوع سنگ‌ها اگزالات کلسیم می‌باشد، عوامل مختلفی در ایجاد این سنگ‌ها موثرند که عبارتند از:
۱) دفع زیاد کلسیم از ادرار (در شرایطی مانند هیپرپاراتیروئیدی اولیه، سارکوئیدوز، عدم تحرک، مسمومیت با ویتامین d، اسیدوز لوله‌ای کلیوی و ...)
۲) مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی به دلیل افزایش بار اسیدی و افزایش میزان *****اسیون کلیوی
۳) عوامل افزاینده دفع اگزالات از ادرار مثل دفع اگزالات زیاد از ادرار به صورت اولیه (در اثر نوعی نقص آنزیمی)، اختلال عملکرد روده کوچک (مانند بیماری التهابی روده)، مصرف مواد غذایی غنی از اگزالات مانند چای، کولاها، آبمیوه‌های ترش، اسفناج، بادام زمینی، شکلات و … رژیم غذایی با کلسیم کم که باعث می‌شود مقادیر بیشتری اگزالات برای جذب در دسترس باشد.در اینجا به توضیح رژیم غذایی در افراد مبتلا به سنگ‌های کلیوی از نوع اگزالات کلسیم می‌پردازیم.
● کلسیم
در گذشته این تصور وجود داشت که برای کاهش بروز این سنگ‌ها، لازم است که فرد در رژیم غذایی خود از موادهای کلسیم استفاده نکند. اما امروزه مشخص شده است که دریافت بسیار کم کلسیم در رژیم غذایی خطر بروز سنگ‌های کلسیمی از نوع اگزالات کلسیم را افزایش می‌دهد. زیرا در صورت محدودیت شدید کلسیم در رژیم غذایی، جذب اگزالات آزاد افزایش می‌یابد و این اگزالات اضافی از طریق ادرار دفع می‌شود و در نتیجه خطر بروز سنگ‌های اگزالاتی افزایش می‌یابد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دریافت کلسیم به صورت مکمل خطر بروز سنگ‌های اگزالات کلسیم را افزایش می‌دهد. لذا بهتر است افراد مبتلا به این سنگ‌ها، کلسیم را از طریق رژیم غذایی دریافت کنند ولی مکمل کلسیم مصرف نکنند.
میزان دریافت کلسیم به صورت زیر است: در موارد دفع زیاد کلسیم از ادرار ۸۰۰ میلی‌گرم در روز، در زنان باردار و شیرده ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز، در زنان یائسه ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز، در هیپر کلیوری ایدیوپاتیک با جذب روده‌ای نرمال کلسیم ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز. در صورتی که فرد مدت طولانی رژیم غذایی با کلسیم بسیار کم (کمتر از ۸۰۰ میلی‌گرم در روز) داشته باشد ممکن است دچار مشکلات استخوانی (از جمله استئوپروز) شود.
● اگزالات
روزانه حدود ۴۰ – ۱۰ میلی‌گرم اگزالات از طریق ادرار دفع می‌شود که ۵۰ – ۴۰ درصد آن مربوط به رژیم غذایی است و بقیه از طریق متابولیسم داخلی در بدن تشکیل می‌شوند. ویتامین b۶ از موادی است که در تبدیل اگزالات به گلیسین دخالت دارد و کمبود این ویتامین باعث افزایش اگزالات آندوژن می‌شود.
میزان اگزالات موجود در مواد غذایی مختلف متفاوت است. در افراد مبتلا به سنگ‌های کلیوی مواد غذایی زیر نباید مصرف شود: اسفناج، ریواس، چغندر، مغزها، شکلات، چای، سبوس گندم، توت فرنگی
مواد غذایی دیگر مانند: قهوه، کولاها، سبزیجات برگ سبز، برگ چغندر، جعفری، بادمجان، پیازچه، محصولات سویا‌ (توفو) و سیب‌زمینی شیرین باید به مقدار کم مصرف شوند و نیازی نیست که به طور کامل از رژیم غذایی فرد حذف شوند.
● پروتئین
دریافت روزانه پروتئین به میزان ۱ – ۸/۰ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مناسب است بهتر است که پروتئین مصرفی از نوع پروتئین گیاهی باشد (پروتئین گیاهی ارجح بر پروتئین حیوانی است) پروتئین حیوانی زیاد به دلیل افزایش میزان *****اسیون کلیوی، افزایش بار اسیدی و ... باعث کاهش باز جذب کلیوی کلسیم و لذا افزایش خطر بروز سنگ می‌شود.
● کربوهیدرات‌ها
بهتر است که کربوهیدرات‌های ساده محدود شود زیرا باعث افزایش دفع کلسیم و اگزالات در ادرار و از طرف دیگر افزایش جذب کلسیم از روده می‌شوند.
● سدیم
در موارد دفع کلسیم زیاد از ادرار باید سدیم رژیم غذایی محدود شود. دریافت زیاد سدیم باعث افزایش حجم مایع سلولی و لذا افزایش *****اسیون کلیوی و افزایش دفع کلسیم می‌شود و باعث کاهش باز جذب کلیوی کلسیم می‌شود.
بهتر است روزانه حدود ۶ گرم نمک مصرف شود نه بیشتر.
● پتاسیم
در صورتی که میزان پتاسیم در رژیم غذایی کم باشد، دفع کلسیم افزایش می‌یابد. پس رژیم غذایی غنی از پتاسیم توصیه می‌شود. بهتر است از سبزیجات برگ سبز زیاد استفاده شود. موز، آدوکا و سیب‌زمینی هم از منابع خوب پتاسیم هستند.
● فیبر
فیبرها ترکیباتی هستند که به مقدار زیاد در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند. دریافت فیبر زیاد در رژیم غذایی باعث می‌شود که احتمال بروز سنگ‌های اگزالات کلسیم کاهش یابد چرا که فیبرها در دستگاه گوارش با اگزالات ترکیب شده و مانع دفع اگزالات از ادرار می‌شوند. پس در رژیم غذایی از سبزی‌ها و میوه‌ها بیشتر استفاده شود.
● ویتامین‌ها
دریافت ویتامین c به صورت مکمل در مقدار زیاد خطر تشکیل سنگ‌های اگزالاتی را افزایش می‌دهد لذا توصیه می‌شود روزانه کمتر از ۲ گرم ویتامین c مصرف شود. مصرف ویتامین b۶ به میزان بیش از ۴۰ میلی‌گرم در روز باعث کاهش خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی می‌شود.
● مایعات
روزانه حدود ۳ لیتر مایعات مصرف شود که بهتر است ۵۰ درصد مایعات دریافتی آب باشد. باید مایعات در طول روز تقسیم شود، بهتر است هر ساعت یک لیوان مایعات دریافت شود و ۲ لیوان مایعات قبل از خواب مصرف شود.
استفاده از آبلیمو به میزان ۴ اونس مخلوط با ۲ لیتر آب در بیمارانی که سطح سیترات ادرار آنها پایین است کمک کننده می‌باشد.
دریافت زیاد مایعات تا حدودی خطر بروز سنگ‌های کلیوی را کاهش می‌دهد.


مناسادات متولیان
کارشناس تغذیه

رژیم غذایی در افراد مبتلا به سنگ های کلیه


سنگ کلیه دراثرکریستال حاصل از نمک و مواد موجود درا د را ربه وجود می آید، که به تدریج اندازه ی آن بزرگ می شود. سنگ های کلیه علایم و جنبه های بالینی مشابهی دارند، ولی نوع بیماری ودرمان آنها متفاوت است. براساس مطالعات درازمدت، در بسیاری ازموارد احتمال عود مجدد وجود دارد، لذا سنگ دفع شده باید تجزیه شده و ارزیابی های لازم روی بیمار صورت گیرد.


افزایش فیبر غذایی، سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی می شود.



عوامل زمینه ساز بروز سنگ های کلیه:
1- کم تحرکی: کم تحرکی که مثلاً در هنگام بیماری یا ناتوانی رخ می دهد، می تواند سبب برداشت کلسیم بیشتری از استخوان شده ، لذا غلظت کلسیم در ادرار افزایش می یابد.

2- پرکاری تیروئید: پرکاری تیروئید اولیه، سبب افزایش دفع کلسیم می شود. حدود دوسوم افرادی که بیماری غد د درون ریز دارند، مبتلا به سنگ کلیه می شوند. در عین حال این اختلال تنها 5% موارد سنگ های کلسیمی را در بر می گیرد.

3- اسیدوز توبولی کلیه: در اثر نقص در تولید آمونیاک به وسیله ی کلیه، افزایش دفع کلسیم (توسط کلیه) ایجاد می شود.

4- مصرف زیاد نمک : براساس مطالعات، مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع کلسیم درادرار می شود.

5- افزایش کلسیم ادرار با علت ناشناخته : برخی افراد حتی با مصرف رژیم غذایی کم کلسیم، به دلایل ناشناخته روزانه تا 500 میلی گرم کلسیم دفع می کنند.

6- افزایش اگزالات ادرار: حدود نیمی از سنگ های کلسیمی به این ترکیب متصل می شوند. اگزالات به طور طبیعی تنها در چند ماده ی غذایی وجود دارد و دسترسی بدن به اگزالات به میزان جذب و دفع آن بستگی دارد، که در همه ی افراد این نسبت یکسان نیست. مطالعات انجام شده بر روی افراد سالم داوطلب، نشان داده است که در مورد تمام غذاها همچنان که اگزالات غذا افزایش می یابد، دفع اگزالات ادراری به همان نسبت بالا نمی رود. تنها هشت ماده ی غذایی سبب افزایش دفع ادراری اگزالات می شوند. این مواد غذایی شامل: اسفناج، ریواس ، چغندر ، آجیل، شکلات ، چای ، سبوس گندم و توت فرنگی هستند. به طور طبیعی مقدار اسید اگزالیک دفع شده در ادرار، نباید بیشتر از 40-10 میلی گرم در روز باشد تنها 10% این میزان از رژیم غذایی حاصل می شود، بقیه ی آن، حاصل سوخت و ساز داخلی است.

اختلالات گوارشی توام با سوء جذب، معمول ترین علت افزایش دفع ادراری اگزالات می باشند که در بیماری ها یی مانند کرون و سلیاک دیده می شود. زیرا چربی جذب نشده، کلسیم را در روده باند می کند و در نتیجه جذب اگزالات افزایش می یابد.

یک اختلال ژنتیکی نادر نیز باعث افزایش اگزالات در ادرار می شود که در نتیجه سنگ های اگزالات کلسیم عود کننده، ایجاد می شوند که نهایتاً نارسایی کلیه ایجاد می شود. این افراد معمولاً قبل از رسیدن به دهه ی سوم زندگی تلف می شوند.

7- پروتئین حیوانی: رژیم غذایی پر پروتئین همراه با افزایش دفع کلسیم، اگزالات و اورات است. در واقع مصرف زیاد پروتئین حیوانی با بار اسیدی آن (1 میلی اکی والان هیدرژن در هر گرم پروتئین ) سبب افزایش دفع کلسیم می شود. لذا برخی محققان، رژیم های غذایی گیاهی را به افراد مستعد ابتلا به سنگ های کلیه توصیه می کنند.

8- فیبر غذایی: افزایش فیبر غذایی، سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی می شود.