موضوع: عالی‏ترین مرتبه تعهّد میان حق و خلق ...

سوره آل عمران آیه 31
هر كه محب خدا باشد، خدا نیز دوستدار وی است. شرط و نشانه محبت به خدا تبعیّت از رسول اوست: ﴿قُل اِن كُنتُم تُحِبّونَ اللهَ فَاتَّبِعونی یُحبِبكُمُ الله﴾. این عالی‏ترین مرتبه تعهّد میان حق و خلق است.


حب در حقیقت تنها وسیله‏اى است براى اینكه میان هر طالبى با مطلوبش رابطه برقرار كند و هر مریدى را به مرادش برساند، و حب اگر مرید را به مراد و طالب را به مطلوب و محب را به محبوب مى‏رساند، براى این است كه نقص محب را به وسیله محبوب برطرف سازد تا آنچه را ندارد دارا شود، و كمبودش تمام و كامل گردد.


پس براى محب هیچ بشارتى بزرگتر از این نیست كه به او بفهمانند محبوبش دوستش دارد، اینجا است كه دو حب با هم تلاقى مى‏كنند.


پس انسان اگر غذا را دوست دارد و به سوى آن كشیده مى‏شود و در صدد تهیه كردنش بر مى‏آید، براى این است كه به وسیله آن نقصى را كه (همان گرسنگى باشد) در خود احساس مى‏كند برطرف نماید، و یا اگر عمل زناشویى را دوست مى‏دارد و در صدد رسیدن به آن بر مى‏آید براى این است كه نقصى را كه در خود سراغ دارد (كه همان شهوت است) از خود برطرف نماید.


و همچنین دلش براى دیدن دوستش پر مى‏زند و این علاقه باعث مى‏شود كه بپا خیزد و در صدد دیدار با او برآید. و به وسیله انس با او، تنگى حوصله خود را جبران كند. و به همین منوال اگر عبد مولاى خود را دوست مى‏دارد و یا خادم به مخدوم خود علاقه مى‏ورزد براى این است كه خود را اسیر و گرفتار حق او مى‏داند، عبد، خود را اسیر حقوق مولا، و خادم، خود را رهین احسان مخدوم مى‏داند و مى‏خواهد سنگینى این حق را از دوش خود بیفكند.


و اگر شما خوانندگان عزیز سایر موارد علاقه و محبت را یك یك در نظر بگیرید و یا داستانهاى عشاق تاریخ را بخوانید بدون شك مى‏بینید كه با همه اختلافى كه در آنان هست، در این مطلب شریك‏اند، كه مى‏خواهند با وصل به محبوب، خلاى را از خود پر كنند.


پس بنده مخلص كه اخلاص خود را با محبت به خدا اظهار مى‏دارد، هیچ هدفى جز این ندارد كه خدا هم او را دوست بدارد، همانطور كه او خدا را دوست مى‏دارد و خدا براى او باشد همانطور كه او براى خدا است، این است حقیقت امر.


چیزى كه هست خداى سبحان در كلام مجیدش هر حبى را حب نمى‏شمارد چون حب (كه حقیقتش علقه و رابطه‏اى است میان دو چیز)، وقتى حب واقعى است كه با ناموس حب حاكم در عالم وجود، هماهنگ باشد، چون دوست داشتن هر چیز مستلزم دوست داشتن همه متعلقات آنست و باعث مى‏شود كه انسان در برابر هر چیزى كه در جانب محبوب است تسلیم باشد.


در مورد دوستى خدا هم همین طور است. خداى سبحان كه خداى واحد است و هر موجودى در تمامى شؤون وجودیش به او متكى است، و همه تلاشش در یافتن وسیله‏اى به سوى او است، خدایى كه تمامى خرد و كلان عالم به سوى او باز مى‏گردد، باید دوستى و اخلاص با او توأم با قبول دین او باشد كه همان دین توحید و طریقه اسلام است.