موضوع: نکاتی درباره ی نماز نافله به همراه نحوه ی خواندن نوافل( نمازمستحبی)

بسم الله الرحمن الرحیم

آشنایی با نماز های مستحبی
نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله‌های شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها را در غیر روز جمعه سی و چهار ركعتند كه هشت ركعت آن نافله ظهر و هشت ركعت نافله عصر و چهار ركعت نافله مغرب و دو ركعت نافله عشا ویازده ركعت نافله شب و دو ركعت نافله صبح میباشد و چون دو ركعت نافله عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند ، یك ركعت حساب میشود . ولی در روز جمعه بر شانزده ركعت نافله ظهر و عصر ، چهار ركعت اضافه میشود .


فلسفه نمازهاي نافله چيست؟ و چگونه مي توان از آن بهره برداري بالايي نمود؟

در روايات وارد گشته که نمازهاي نافله مانند سدي هستند که از نمازهاي واجب محافظت مي کنند يا موجب جبران نقائص نماز مي گردند.
امام سجاد(ع) فرمودند: «حق تعالي تدارک خواهد فرمود نقصان نمازهايتان را به نمازهاي نافله» (منتهي الامال، تاريخ امام سجاد(ع«
البته برخي از نمازهاي مستحبي اثرات مخصوص به خودي نيز دارند مانند نماز شب که خواص متعددي در روايات براي آن بيان شده مانند تقويت ايمان و انس به خداوند، زيادي روزي، زيبايي چهره و... .
يا نماز جعفر طيار که براي برآورده شدن حاجت يا رفع مشکل خوانده مي شود يا نماز شکر که موجب ازدياد نعمت مي گردد و طريقه بهره برداري کامل از نوافل همان شيوه اي است که خود معصومين(ع) به نسبت به انجام نوافل دستور داده اند، يعني به هيچ وجه کمترين تغييري در آن ايجاد نکنيم.
تمام نمازهاى يوميه براى خود نماز نافلهاى دارند كه به صورت دو ركعتى همانند نماز صبح خوانده مىشود .





نماز های نافله روزانه

نافله صبح: دو ركعت قبل از نماز صبح.
نافله ظهر : 4 تا دو ركعتى قبل از نماز ظهر.
نافله عصر: 4 تا دو ركعتى قبل از نماز عصر.
نافله مغرب: 2 تا دو ركعتى بعد از نماز مغرب.
نافله عشا: يك دو ركعتى به صورت نشسته.

نحوه ی خواندن در پست شماره 2 همین تاپیک



نماز نافله شب
نماز شب 11ركعت است. که به صورت 5 تا دو رکعتی و 1 تا یک رکعتی خوانده می شود.

4تا دو ركعتى اوّل به نيّت نماز نافله شب.
1 دو ركعتى به نيّت نماز نافله شفع.
1 يك ركعتى به نيت نافله وتر.

نحوه ی خواندن در پست شماره 2 همین تایپک


دیگر نمازهای مستحبی

1. نماز حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله
2. نماز حضرت علی ـ علیه السّلام
3. نماز حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ
4. نماز امام حسن ـ علیه السّلام ـ
5. نماز امام حسین ـ علیه السّلام ـ
6. نماز امام زین العابدین ـ علیه السّلام
7. نماز حضرت باقر ـ علیه السّلام ـ
8. نماز حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ
9. نماز امام كاظم ـ علیه السّلام
ـ10. نماز امام رضا ـ علیه السلام
11. نماز حضرت جواد ـ علیه السّلام
12. نماز حضرت هادی ـ علیه السّلام
13. نماز امام حسن عسكری ـ علیه السّلام
14. نماز حضرت صاحب الزمان ـ علیه السّلام ـ

>> نحوه خواندن در پست شماره 2 همین تاپیک نوشته شده.




فضیلت های نماز های نافله . شب زنده داری و ...
در پست شماره 3 همین تاپیک


سوالات متداول
در پست شماره 5 همین تاپیک

کیفیت و نحوه خواندن نافله صبح
دو رکعت است که وقت آن از نصف شب به اندازه گذاشتن 11 رکعت نماز شب است تا نزدیکی طلوع آفتاب که سرخی آفتاب و حمره مشرقیه پدیدار گردد اما بهتر است بعد از فجر اول و قبل از نماز صبح خوانده شود و در رکعت اول آن بعد از حمد سوره قل یا ایها الکافرون و در رکعت دوم بعد از حمد سوره توحید خوانده شود.
بین نافله نماز صبح و نماز صبح بهتر است سه تا صلوات بفرستد
که هر کس چنین کند خداوند روی او ا از حرارت آتش جهنم نگه می دارد .
سپس سجده شکر کند و بعد از اذان و اقامه ، مشغول نماز صبح شود .
و بعد از نماز صبح هم اگر حوصله داشته باشید دعای عهد و زیارت آل یاسین و زیارت عاشورا و دعای صباح





کیفیت و نحوه خواندن نماز شب

نماز شب 11 رکعت است که می شود آن را به دو صورت خلاصه و آسان ، و یا مقداری مفصل تر و همراه با دعاهای ماثوره و قرائت قرآن خواند .


اما طریق آسان آن عبارت است از اینکه:

انسان حدود نیم ساعت به اذان صبح مانده از خواب بیدار شود و بعد از وضو ، چهار تا دو رکعتی عینا مثل نماز صبح به نیت نافله شب بخواند یعنی در هر رکعت بعد از حمد یک بار قل هو الله احد یا یکی از سوره های کوچک را بخواند . که در مجموع 8 رکعت می شود.
بعد دو رکعت به نیت نماز شفع بخواند که در رکعت اول بعد از حمد سوره قل اعوذ برب الناس و در رکعت دوم بعد از حمد سوره قل اعوذ برب الفلق را بخواند و نماز را تمام کند

بعدهم یک رکعت به نام نماز وتر است که بعد از حمد یک مرتبه قل هو الله احد یا بهتر است سه مرتبه قل هو الله احد و یک مرتبه قل اعوذ برب الفلق و یک مرتبه قل اعوذ برب الناس را بخواند و بعد قنوت بگیرد و 7 مرتبه بگوید :
((هذا مـَقامُ العائـِذِ بِکَ مِنَ الـنـّّار ))
و سپس با دست چپ قنوت بگیرد و به دست راست تسبیح بگیرد و 70 مرتبه بگوید :
(( استغفر الله ربی و اتوب الیه )) یا ((استغفر الله و اتوب الــیه ))
سپس 300 مرتبه بگویدالــعفو

که اگر یک تسبیح صد دانه به دست بگیرد و هر دانه تسبیح را سه بار بگوید الــعفــو با یک دور تسبیح 300 مرتبه الـعــفو تمام می شود و در مجموع 300 مرتبه الــعفــو را در 3
دقیقه می شود گفت .
بعد هم برای 40 نفر مومن دعا و استغفار کند مثلا بگوید اللهم اغفر ابی ، یا فارسی بگوید خدایا پدرم را بیامرز ، مادرم را بیامرز ، فلانی را بیامرز و ..... افراد زنده و مرده در اینجا فرقی ندارند ، برای زنده ها هم صحیح است استغفار کند و در پایان بگوید :

((رَبَّ اغفـِرلی و ارحَمنی و تــُب عَلی إنَکَ أنتَ التـٌٌوابُ الغَفــُورُ الـَّرحیم))


سپس به رکوع و سجده برود و نماز را تمام کند و بعد از آن تسبیح حضرت زهرا (ع) را انجام دهد. و همچین آیت الکرسی رو بخواند .
اگر انصاف به خرج دهیم باید حتما همه ما حداقل این روش آسان و راحت نماز شب را ترک نکنیم و خودمان را در زمره متهجدان و عابدان و نماز شب خوانان قرار بدهیم .
اما اگر ما تصمیم جدی بگیریم خداوند هم کمک خواهد کرد ، زیرا که خداوند نماز شب را خیلی دوست دارد و به دنبال بهانه است تا مسلملنان و خاصه شیعیان علی بن ابی طالب (ع) را به بهشت ببرد ، بیایید ما این بهانه را درست کنیم تا خداوند ما را در زمره نماز شب خوانان واقعی و عابدان و زاهدان و متهجدان حقیقی قرار دهد.

خوب هر مقدار که از وقت باقی مانده تا اذان صبح مشغول قرائت قرآن شود که ثواب زیادی دارد و خداوند متعال در سوره مزمل پیامبر (ص) را مکلف می کند که مشغول ترتیل قرآن شود که همان قرائت همراه با تامل و تفکر در آیات قرآن است که توضیح بیشترش در بخش نماز شب از دیدگاه قرآن آمده است .
همچنین خواندن مناجات خمس عشره بسیار ثواب دارد

فضیلت نماز شب
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیكو و انسان را خوشبو می گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می كند، اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد».[1]

رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «نماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائكه».[2]

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «در خانه هایی كه نماز شب خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد، آن خانه ها نزد آسمانیان هم چون ستاره درخشانند».[3]


----------------------------------------------------------------------------------------------------------------



کیفیت و نحوه خواندن نماز های معصومین(ع)

1. نماز حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ
نماز حضرت دو ركعت است. در هر ركعت بعد از حمد پانزده مرتبه سوره قدر، و در هر یك از ركوع و بعد از سر برداشتن از آن و در سجود و بعد از سر برداشتن از آن و در سجده دوم و بعد از سر برداشتن از آن پانزده مرتبه سوره قدر را بخواند، بعد از آن ركعت دوم را مثل ركعت اولی انجام دهد.
اگر چنین كند منصرف شود، در حالی كه مابین او و خداوند گناهی نماند، مگر این كه بخشیده شود و هر چه را كه طلب كرده به او بدهند.
و مستحب است بعد از آن دعا بخواند كه در مفاتیح ذكر شده است.


----------------------------------------------------------------------------------

2. نماز حضرت علی ـ علیه السّلام ـ
و آن چهار ركعت است به دو تشهد و دو سلام. در هر ركعت بعد از حمد پنجاه مرتبه سوره توحید خوانده می شود.
از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ روایت كرده اند كه فرمود: «كسی كه این نماز را به جا آورد از گناهان بیرون آید مانند روزی كه از مادر متولد شده باشد و حاجتهای او برآورده شود».

------------------------------------------------------------------------------

3. نماز حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ

نماز حضرت دو ركعت است، در ركعت اول بعد از حمد صد مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحید می خواند و بعد از فارغ شدن از نماز تسبیحات حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ را انجام می دهد.


و وارد شده كه این افضل نمازهای مستحبی است و در اول شب ذی الحجه مؤكد است.
نماز دیگر: چهار ركعت نماز كند به دو سلام بخواند در ركعت اول بعد از حمد «توحید» پنجاه مرتبه و در ركعت دوم بعد از حمد «و العادیات» پنجاه مرتبه و در ركعت سوم بعد از حمد «اذا زلزلت» پنجاه مرتبه و در ركعت چهارم بعد از حمد «اذا جاء نصرالله» پنجاه مرتبه.



------------------------------------------------------------------------------

4. نماز امام حسن ـ علیه السّلام ـ
نماز امام حسن ـ علیه السّلام ـ در روز جمعه و آن چهار ركعت است مثل نماز امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ .
نماز دیگر: در روز جمعه و آن نیز چهار ركعت است در هر ركعت حمد یك مرتبه و توحید بیست و پنج مرتبه.


------------------------------------------------------------------------------




5. نماز امام حسین ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت امام حسین ـ علیه السّلام ـ چهار ركعت است، در هر ركعت سوره فاتحه پنجاه مرتبه و سوره توحید پنجاه مرتبه، و در ركوع فاتحه و توحید هر یك ده مرتبه، و چون از ركوع سر بردارد هر یك را ده مرتبه، و هم چنین دو سجده اولی و در بین دو سجده و در سجده دوم هر یك ده مرتبه، و چون از چهار ركعت فارغ شدی و سلام گفتی این دعا بخوان: «اللّهمّ انت الّذی استجبت لآدم و حوّاء...» تا آخر دعا كه فی الجمله طولانی است.


------------------------------------------------------------------------------


6. نماز امام زین العابدین ـ علیه السّلام ـ
نماز امام سجاد ـ علیه السّلام ـ چهار ركعت است، در هر ركعت حمد یك مرتبه و توحید صد مرتبه.
نماز دیگر: كه بنا به روایت قطب راوندی دو ركعت است، در هر ركعت بعد از حمد صد مرتبه آیه الكرسی خوانده می شود.



------------------------------------------------------------------------------

7. نماز حضرت باقر ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت باقر ـ علیه السّلام ـ دو ركعت است در هر ركعت حمد یك مرتبه و «سبحان الله و الحمد للّه و لا اله الّا الله و الله اكبر» صد مرتبه.

------------------------------------------------------------------------------


8. نماز حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ دو ركعت است در هر ركعت حمد یك مرتبه و آیه «شهد اللهُ...» صد مرتبه.
نماز دیگر: چهار ركعت است، در هر ركعت بعد از حمد صد مرتبه تسبیحات اربعه خوانده می شود.


------------------------------------------------------------------------------


9. نماز امام كاظم ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت كاظم ـ علیه السّلام ـ دو ركعت است، در هر ركعت حمد یك مرتبه و توحید دوازده مرتبه. دعای آن حضرت در مفاتیح الجنان ذكر شده است.


------------------------------------------------------------------------------



10. نماز امام رضا ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت امام رضا ـ علیه السّلام ـ شش ركعت است، در هر ركعت حمد یك مرتبه و بعد از حمد «هل اتی علی الإنسان...» ده مرتبه. دعای آن حضرت در مفاتیح الجنان ذكر شده است.


------------------------------------------------------------------------------



11. نماز حضرت جواد ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت جواد ـ علیه السّلام ـ دو ركعت است، و در هر ركعت حمد یك مرتبه و توحید هفتاد مرتبه. دعای آن حضرت در مفاتیح الجنان ذكر شده است.



------------------------------------------------------------------------------

12. نماز حضرت هادی ـ علیه السّلام ـ
نماز حضرت هادی ـ علیه السّلام ـ دو ركعت است، در ركعت اول سوره حمد و یس و در ركعت دوم سوره حمد و الرحمن.
نماز دیگر: دو ركعت است در هر ركعت بعد از حمد، هفتاد مرتبه سوره توحید.


------------------------------------------------------------------------------


13. نماز امام حسن عسكری ـ علیه السّلام ـ
نماز امام حسن عسكری ـ علیه السّلام ـ چهار ركعت است، در دو ركعت اول بعد از حمد پانزده مرتبه سوره زلزلت، و در دو ركعت آخری بعد از حمد پانزده مرتبه سوره توحید.


------------------------------------------------------------------------------


14. نماز حضرت صاحب الزمان ـ علیه السّلام ـ
نماز امام زمان ـ علیه السّلام ـ دو ركعت است، در هر ركعت حمد را یك مرتبه بخواند و «ایّاك نعبد و ایّاك نستعین» را صد مرتبه مكرر كند، بعد از آن حمد را تمام كند و سوره توحید را یك مرتبه بخواند. سپس دعای فرج را بخواند «اللّهمّ عظم البلاء و برحَ الخفاء...».[1]

فضیلت و نکات نمازهای نافله(مستحبی)


يكي از نقطه هاي آغاز در رسيدن به كمال ، التزام به نوافل و مستحبات است. نوافل و سنن صالحه چندان مهم است كه بعضي از فقها ترك جميع سنن را از آن جهت كه دليل بر بي اعتنايي به آداب شرع مقدس است حرام دانسته اند.[1]



ـ چند نكته مفيد:
الف. التزام و استمرار بر نوافل و مستحبات سه اثر مهم دارد:


1. گناهان انسان را محو مي سازد، چنانكه خداوند متعال مي فرمايد:
«وَ أَقِمِ الصََّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ»[2]

نماز بگذار در آغاز و انجام روز و ساعاتي از شب. زيرا نيكيها بديها را از ميان مي برد... .

و در حديث آمده است كه نماز مؤمن در شب گناهان روز او را از بين مي برد.[3]

و در بعضي نقلها آمده است كه نماز وِتْر گناهان را از بين مي برد.[4]




2. نواقص و كمبودهايي را كه بر اثر غفلت يا قصور در فرايض و واجبات رخ داده است، جبران مي‎كند. مثلاً نوافل يوميه ـ خصوصاً نوافل شب ـ نواقص نمازهاي يوميه را مرتفع مي سازد، روزه هاي مستحبّي نواقص روزه هاي ماه رمضان را برطرف مي كند، صدقات مستحبّه كمبودهاي واجبات مالي از قبيل زكات و خمس را رفع مي نمايد و ... احتمال دارد كه اعمال مستحبه مطلقاً در رفع نواقص كليه فرايض و واجبات مؤثر باشد. در اين مورد به چند حديث اشاره مي شود.


از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه فرمود:
« إنَّما جُعِلْتَ النّافلةُ لِيَتُمَّ بها ما يَفْسُد منَ الْفريضةِ.»[5]
نماز نافله براي آن قرار داده شده است كه فساد و نقص فرايض را جبران كند.


در حديث ديگر آمده است:

«إنَّ تباركَ و تعالي أتمَّ صلوةَ الْفريضةَ بصلوةِ النّافِلةِ.»[6]
خداوند تبارك و تعالي نماز واجب را با نماز نافله كامل كرده است.



ابوحمزه ثمالي مي گويد كه امام ـ عليه السّلام ـ فرمود: هيچ نمازي بدون حضور قلب قبول نيست. من عرض كردم: فدايت شوم، همه ما هلاك شديم؟ فرمود: نه، زيرا خداوند متعال اين گونه عبادات را به وسيله نافله ها كامل مي‎گرداند.[7]


3. موجب تقرّب به خداوند سبحان مي شود، چنانكه مي فرمايد:
«تَتَجافي جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ»[8]
مؤمنان حقيقي شبها پهلو از بستر برمي دارند و خداي را با بيم واميد مي خوانند و از آنچه روزيشان كرده ايم انفاق مي كنند. پس هيچ كس نمي داند به پاداش اعمالشان چه نعمتها به عنوان چشم روشني براي آنها در عالم غيب آماده شده است.


و نيز مي فرمايد:
«وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً»[9]
پاسي از شب را براي اداي نافله بيدار باش، باشد كه خدايت تو را به جايگاه پسنديده اي برگزيند.




و در حديث قدسي آمده است:
«... و ما تقرَّب إليَّ عبدٌ بشيْ ءٍ احبُّ إليَّ ممّا افْترضْتُ عليهِ و انَّهُ ليتقرَّبُ إليَّ بِالنّافلةِ حتي اُحبَّهُ فَإذا احْبيْتُهُ كُنْت سَمْعَهُ الّذي يسْمع بِهِ، و بصرهُ الَّذي يُبْصرُ بِهِ و لِسانَهُ الّذي ينْطقُ بِهِ وَيَدَهُ التَّي يَبْطِشُ بها، إنْ دعاني أجبتُهُ، و إنْ سَئلني أعْطَيْتُهُ...»[10]
هيچ بنده اي به عبادتي بهتر از فرايض و واجبات به من تقرّب نجسته است و او به وسيله نوافل به من تقرب مي‎جويد تا جايي كه من او را دوست بدارم؛ آنگاه كه دوستش داشتم من گوش شنواي او و ديده بيناي او و زبان گويا و دست تواناي او خواهم بود، اگر مرا بخواند پاسخش مي دهم و چنانچه چيزي از من بخواهد ارزاني اش مي دارم.



در حديث ديگر آمده است:
«صلوةُ النَّوافِلِ قُربانُ كلِّ مؤمنِ... .»[11]
نماز نافله وسيله نزديك شدن مؤمنان به خداوند است... .



از رسولخدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ نقل شده است:
«أشرف اُمَّتي حملةُ الْقرانِ و اصْحاب اللَّيلِ.»[12]
بزرگان و اشراف امّت من دو گروه اند: حاملان (: حافظان) قرآن، و شب زنده داران.




ب. نكته دوم آنكه اعمال مستحبه و نوافل در صورتي مفيد و مؤثر است كه استمرار و تداوم داشته باشد، چنانكه دراحاديث آمده است: هر عمل نيكي را كه شروع مي‎كنيد حداقل آن را تا يك سال ادامه دهيد[13] كه تأثير عمل در تداوم آن است.


و در حديث ديگر آمده است: مداومت بر كار خير آثار خوبي از آن ناشي مي شود از جمله: ترك كارهاي زشت، پرهيز از لغزش و گناه، حصول يقين، حبّ نجات، طاعت خداي رحمان، تعظيم منطق و برهان، دوري از وسوسه شيطان و پذيرفتن عدل و گفتار حق. اينها چيزهايي است كه شخص خردمند از تداوم بر كار خوب به دست مي آورد.[14]




و در حديث ديگر در اهميت مداومت بر كار خير از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه آن حضرت همواره مي فرمود: هنگامي كه بر كار خوبي خود را عادت مي دهم دوست دارم كه بر آن مداومت داشته باشم. چنانچه نتوانم آن را در شب انجام دهم قضاي آن را در روز بجا مي آورم و اگر در روز از من فوت شود در شب آن را قضا مي كنم. به راستي محبوب ترين عمل نزد خدا عملي است كه دوام داشته باشد.[15]


ج. مقصود از التزام به نوافل و مستحبات آن نيست كه انسان تمام مستحبات را بجا آورد كه چنين چيزي نه ممكن است و نه جايز، زيرا نه امكانات اجازه مي دهد و نه ساير تكاليف و مسئوليتها براي انسان اين همه وقت باقي مي گذارد بلكه مقصود آن است كه انسان در حدود شرايط و امكانات فردي و اجتماعي اعمالي را انتخاب كند و ملتزم به انجام آن باشد.


د. در شرع انور نسبت به پاره اي از عبادات و مستحبات و خدمات و صدقات و سنن صالحه بيشتر تأكيد شده و سيره و روش اولياي دين و ائمه معصومين ـ عليهم السّلام ـ بر التزام به اين گونه سنن بوده است مانند:
قرائت قرآن، تهجّد و شب زنده داري و مناجات و راز و نياز در دل شب (آنگاه كه چشمها همه در خواب اند)، التزام به اوّل وقت در نمازهاي واجب، بجا آوردن پنجاه و يك ركعت نماز در شبانه روز كه هفده ركعت آن واجب و بقيه مستحب است به ويژه نماز شب و دو ركعت نافله صبح و دو ركعت نافله عشاء (و تيره)[16] و همواره با وضو بودن، رعايت آداب و سنن و حضور قلب در عبادات، تعقيبات نماز، شركت مداوم در نماز جمعه و جماعات، طولاني كردن قنوت و سجده هاي نماز، و سه روز روزه در هر ماه، زيارت قبور اولياء و شهدا خصوصاً پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و ائمه معصومين ـ عليهم السّلام ـ گريه و بكاء در عزاي سيّد الشّهداء ـ عليه السّلام ـ و توسّل به آن حضرت و ساير معصومين ـ عليهم السّلام ـ صله رحم و دستگيري از ارحام و مستمندان، اطعام طعام و افشاي سلام به ويژه در مورد دوستداران اهل بيت عصمت ـ عليهم السّلام ـ تداوم نسبت به برخي از اوراد و اذكار مأثوره مانند ذكر «لا اله الّا الله» و «استغفرالله ربي واتوب اليه» و صلوات بر محمد و آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و تسبيحات حضرت فاطمه سلام الله عليها[17] بعد از هر نماز و در هنگام خواب. بعضي از بزرگان فرموده اند صد بار ذكر «لا اله الّا الله» و هفتاد بار استغفار پس از نماز صبح به شرط توجه و حضور قلب بسيار مجرب است، حتي المقدور آن را ترك نكنيد. و همچنين ده بار گفتن «لا اله الّا الله الملك الحقّ المبين» و هفت بار «لا حول و لا قوَّة الّا بالله العلي العظيم» پس از نماز صبح و نماز مغرب.



در احاديث آمده است كه قرائت چهار آيه از آخر سوره حشر كه از آيه شريفه «لَوْ أنزلنا هذَا الْقُران» شروع شده و تا آخر سوره به پايان مي رسد هر روز صبح بسيار خوب است و بهتر آن است كه در سجده شكر خوانده شود. اين بود قسمتي از مستحبّات كه تداوم بر آن بسيار مجرّب و مفيد است.







محمد رضا مهدوي كني - نقطه هاي آغاز در اخلاق عملي، ص337[1] . مرحوم صاحب جواهر در كتاب فضا و شهادات (ج 41 / صفحه 30) در عدالت شاهد مي فرمايد: بعضي از فقها معتقدند كه ترك جميع سنن و مستحبات در صورتي كه دليل بر بي اعتنايي به سنن اسلامي باشد منافي و قادح عدالت است.
[2] . هود / 114.
[3] . جامع احاديث الشيعه، ج 7 / صفحه 107.
[4] . همان، صفحات 107، 108. نماز وتر يك ركعت است كه با آداب مخصوصه در پايان نوافل شب خوانده مي شود. نوافل شب يازده ركعت است كه هشت ركعت آن به نيت نماز شب و دو ركعت به نيت نماز شفع و يك ركعت به نيت نماز وتر خوانده مي شود و ثواب و آثار فراواني دارد.
[5] . جامع احاديث الشيعه، ج 7 / صفحات 116، 118.
[6] . جامع احاديث الشيعه، ج 7 / صفحات 116، 118.
[7] . همان، صفحه 135.
[8] . سجده / 16 ، 17.
[9] . اسراء / 79.
[10] . جامع احاديث الشيعه، ج 7 / صفحه 99.
[11] . همان، ـ صفحه 100.
[12] . همان، صفحه 102.
[13] . اصول كافي، ج 2 / صفحات 82، 83.
[14] . تحف العقول، صفحه 14.
[15] . مستدرك، ج 1 / صفحه 15.
[16] . مفسّران قرآن گفته اند: آيه شريفه «وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً» (اسراء / 78) مربوط به نافله صبح مي باشد كه در نزد خدا مشهود و مقبول است.
[17] . تسبيحات حضرت زهرا سلام الله عليها عبارت است از 34 بار الله اكبر، 33 بار الحمدالله و 33 بار سبحان الله.











دیگر احادیث وارد بر فضیلت خوف .شب زنده داری . نماز شب و...



و فضيلت تهجد و قيام ليل و گريه و ندبه از خوف خدا و شوق او - جل جلاله - و نماز شب را اگر بخواهى، اخبار و آيات وارده در اين باب كفايت مى‏كند.
و أنا أذكر منها سطراً تذكره لمن أراد أن يتذكر.

و من مختصرى از آن احاديث را ذكر مى‏كنم تا سبب يادآورى باشد براى كسانى كه طالب آنند.


از جمله روايات درباره شب زنده دارى، روايتى است كه از امام باقر (عليه السلام) نقل شده كه فرمود:

از آنچه خداوند متعال به حضرت موسى (عليه‏ السلام) وحى كرد اين است كه فرمود: دروغ مى‏گويد كسى كه مى‏پندارد كه مرا دوست مى‏دارد و زمانى كه تاريكى شب او را در آغوش مى‏كشد از من غافل شده و مى‏خوابد؛ اى پسر عمران! اگر مشاهده كنى كسانى را كه در دل شب به خاطر من از خواب برمى‏خيزند در حالى كه من حقيقت خود را بر آنان ممثل ساخته‏ام و با من سخن مى‏گويند از روى حضور (گويا مرا مى‏بيند) هر چند من عزيزتر از آنم كه نزد كسى حضور (حسى و مادى) يابم. اى پسر عمران! ببخش براى من، از ديده‏ات اشك و از دلت خشوع و از بدنت خضوع و آن‏گاه در تاريكى‏هاى شب مرا بخوان كه خدايت را نزديك و پاسخگو خواهى يافت.


روى عن النبى (صلى‏الله عليه و آله و سلم): ان شرف المؤمن صلاته بالليل.(126)
از حضرت رسول (صلى‏الله عليه و آله و سلم) روايت شده كه فرمود: شرافت مؤمن، به نماز شب خواندن اوست.



و روى: اذا جمع الله الأولين و الآخرين نادى مناد ليقم الذين (تتجافى جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفاً و طمعاً)(127) فيقومون و هم قليل ثم يحاسب الناس من بعدهم.(128)
روايت شده: هنگامى كه خداوند متعال اولين و آخرين را گرد آورد، نداگرى ندا مى‏دهد كسانى كه پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى‏شود (و به پا مى‏خيزند و رو به درگاه خدا مى‏آورند) و پروردگار خود را با بيم و اميد مى‏خوانند پس اينك به پا خيزند كسانى كه اندك هستند، و پس از آنكه به حساب آنان رسيدگى شد، به حساب مردم رسيدگى خواهد شد.




و فى الصحيح، عنه (صلى‏الله عليه و آله و سلم): ان فى جنه عدن شجره تخرج منها خيل أبلق مسرجه بالياقوت و الزبرجد ذوات أجنحه لا تروث و لا تبول، يركبها اولياء الله فيطير بهم فى الجنه حيث شاؤا قال فيناديهم أهل الجنه: يا اخواننا، ما أنصفتمونا! ثم يقولون: ربنا بماذا نال عبادك منك هذه الكرامه الجميله دوننا؟ فيناديهم ملك من بطنان العرش: انهم كانوا يقومون الليل و كمنتم تنامون و كانوا يصومون و كنتم تأكلون و كانوا يتصدقون بمالهم لوجه الله تعالى و أنتم تبخلون و كانوا يذكرون الله كثيراً لا يفترون و كانوا يبكون من خشيه ربهم و هم مشفقون.(129)

در روايت صحيحى از رسول اكرم (صلى‏الله عليه و آله و سلم) آمده است كه فرمودند: در بهشت عدن، درختى است كه از آن اسب‏هاى ابلق (يعنى سياه و سفيد) با زين‏هايى از ياقوت و زبرجد و داراى بال‏ها بيرون مى‏آيند، نه سرگينى از آنها خارج مى‏شود و نه ادرارى. اولياء الله بر آنها سوار مى‏شوند و به هر جاى بهشت كه بخواهند به وسيله آن اسب‏ها پرواز مى‏كنند. اهل بهشت (وقتى چنين مقاماتى از آنها مشاهده مى‏كنند) خطاب‏ مى‏كنند كه اى برادران ما، اين راه انصاف نيست كه با ما در پيش گرفتيد! سپس عرض مى‏كنند: اى پروردگار ما، اين بندگانت چگونه به اين كرامت زيبا دست يافته‏اند و ما از آن محروم مانده‏ايم؟! در اين هنگام فرشته‏اى از داخل عرض ندا مى‏دهد: آنان شب زنده‏دارى مى‏كردند در حالى كه شما خوابيده بوديد؛ آنان روزه (مستحبى) مى‏گرفتند در حالى كه شما مشغول خوردن بوديد؛ آنان مال خود را به خاطر خداى تعالى صدقه مى‏دادند در حالى كه شما بخل مى‏ورزيديد؛ آنان بسيار به ياد خدا بودند و همواره ذكر خداى مى‏گفتند (در حالى كه شما در اين خصوص سستى و كوتاهى مى‏كرديد)؛ آنان از ترس و خشيت پروردگار اشك مى‏ريختند و همواره در حالت بيم به سر مى‏بردند.




روى أنه كان مما ناجى الله به داود (عليه السلام): يا داود! و عليك بالاستغفار فى دلج الليل الى الأسحار، يا داود! اذا جن عليك الليل فانظر الى ارتفاع النجوم فى السماء و سبحنى و أكثر من ذكرى حتى أذكرك، يا داود! ان المتقين لا ينامون ليلهم الا بصلاتهم لى(130) و لا يقطعون نهارهم الا بذكرى، يا داود! ان العارفين كحلوا أعينهم بمرود السهر و قاموا ليلهم يسهرون، يطلبون بذلك مرضاتى، يا داود! انه من يصلى بالليل و الناس نيام يريد بذلك وجهى، فانى آمر ملائكتى: أن يستغفروا له و تشتاق اليه جنتى و يدعو له كل رطب و يابس.(131)

روايت شده كه از جمله نجواهاى خداوند متعال با حضرت داود (عليه السلام) اين بود كه فرمود: اى داود! بر تو باد به استغفار كردن در دل شب تا سحرگاهان، اى داود! زمانى كه تاريكى شب تو را در برگرفت پس نگاهى به صعود ستارگان در آسمان، بينداز و مرا تسبيح گو و بسيار به ياد من باش تا من نيز به ياد تو باشم. اى داود! همانا پارسايان، شب‏هايشان را نخوابند مگر اينكه نماز براى من به جاى آورند و روزهايشان را سپرى نكنند مگر اينكه به ياد و ذكر من مشغول باشند، اى داود! همانا عارفان سرمه شب‏زنده‏دارى را به چشم‏هايشان كشيده‏اند و شب را به بيدارى سپرى مى‏كنند و به اين وسيله خواهان خشنودى من هستند.
اى داود! همانا كسى كه در دل شب نماز گزارد در حالى كه مردم درخوابند و از اين عبادت نيز قصدش من باشم، پس به فرشتگانم امر مى‏كنم كه براى چنين كسى طلب بخشش كنند و بهشت من نيز مشتاق ديدار او خواهد بود، پس هر تر و خشكى براى او دعا خواهد كرد.


و عن ابن مسعود، قال رسول الله (صلى‏الله عليه و آله و سلم): حسب الرجل من الخيبه أن يبيت ليله لا يصلى فيها ركعتين و لا يذكر الله فيها حتى يصبح، فقيل: يا رسول الله (صلى‏الله عليه و آله و سلم)، ان فلاناً نام البارحه عن ورده حتى أصبح(132) و قال: ذلك رجل بال الشيطان فى أذنه فلم يستيقظ.(133)

از ابن مسعود روايت شده كه رسول خدا (صلى‏الله عليه و آله و سلم) فرمود: همين زيان و خسران مرد را بس كه شب را به صبح رساند و دو ركعت نماز در آن نخواند ذكر خدا ننمايد تا اينكه صبح گردد. پس عرض شد: يا رسول الله، فلانى ديشب تا صبح در خواب بود و ورد و ذكرى كه داشت از او فوت شد، پيامبر فرمود: او مردى است كه شيطان به گوش او بول كرده كه بيدار نگشته است.


و روى عنه (صلى‏الله عليه و آله و سلم): و ما نام الليل كله أحد الا بال الشيطان فى أذنيه و جاء يوم القيامه مفلساً و ما من أحد الا و له ملك يوقظه من نومه كل ليله مرتين يقول: يا عبدالله! أقعد لتذكر ربك، ففى الثالثه ان لم ينتبه يبول الشيطان فى أذنه.(134)
و از رسول اكرم (صلى‏الله عليه و آله و سلم) روايت شده كه فرمودند: هيچ‏كس تمام شب را با خواب سپرى نمى‏كند مگر اينكه شيطان در دو گوش او بول كند و روز قيامت چنين كسى مفلس و تهيدست حضور خواهد يافت و احدى نيست مگر اينكه فرشته‏اى او را هر شب دوبار بيدار مى‏نمايد و مى‏گويد: اى بنده خدا! از خواب برخيز و بنشين تا ياد و ذكر خدا نمايى و در بار سوم اگر برنخاست شيطان در گوش او بول مى‏كند.


و روى أن البيوت التى يصلى فيها بالليل و يتلى فيها القرآن، تضى‏ء لأهل السماء كما يضى‏ء الكواكب الدرى لأهل الارض.
و روايت شده كه همانا خانه‏هايى كه در آنها نماز گزارده شود و قرآن‏ تلاوت شود، براى اهل آسمان نورافشانى مى‏كند، همانگونه كه ستاره درخشان براى اهل زمين مى‏درخشد و نورافشانى مى‏نمايد.


و انه قال فى وصيته لأميرالمؤمنين - عليهما الصلاه و السلام - و عليك بصلاه الليل (و كرر ذلك ثلاثاً).(135)
و در وصيت پيامبر به اميرالمؤمنين - عليهما الصلاه و السلام - است كه فرمود: بر تو باد به نماز شب! (اين جمله را سه بار تكرار فرمودند). (136)


و قال (صلى‏الله عليه و آله و سلم): ألا ترون الى المصلين بالليل و هم أحسن الناس وجوهاً لأنهم خلوا بالليل لله سبحانه فكساهم من نوره.(137)
پيامبر (صلى‏الله عليه و آله و سلم) فرمودند: آيا نمى‏بينيد نماز شب‏خوانان را كه چهره‏هايشان از همه مردم زيباتر و جذاب‏تر است؟ علتش آن است كه آنان شب‏ها با خداى سبحان خلوت مى‏نمايند، پس خداوند متعال هم لباس نورانى بر آنان مى‏پوشاند.



و سئل الباقر (عليه السلام) عن وقت صلاه الليل، فقال: هو الوقت الذى جاء عن جدى رسول الله (صلى‏الله عليه و آله و سلم) أنه قال: ان لله تعالى منادياً ينادى فى السحر هل من داع فأجيبه؟ هل من مستغفر فأغفر له؟ هل‏ من طالب فأعطيه؟ ثم قال: هو الوقت الذى وعد فيه يعقوب بنيه أن يستغفر لهم و هو الذى مدح فيه المستغفرين، فقال: (و المستغفرين بالأسحار(138) )؛ ان صلاه الليل فى آخره أفضل من أوله و هو وقت الاجابه و الصلاه فيه هديه المؤمن الى ربه، فأحسنوا هداياكم الى ربكم يحسن الله جوائزكم فانه لا يواظب عليها الا مؤمن صديق.(139)
از امام باقر (عليه السلام) از وقت نماز شب سؤال شد، فرمود: وقت آن همان است كه از جدم رسول خدا (صلى‏الله عليه و آله و سلم) رسيده است كه فرمودند: همانا براى خداوند متعال منادى هست كه هنگام سحر ندا مى‏دهد كه آيا دعا كننده‏اى هست تا اجابت نمايم؟ آيا استغفار كننده‏اى هست تا مورد بخشش قرار دهم؟ آيا درخواست كننده‏اى هست تا به او عطا نمايم؟ سپس فرمود: همان وقتى است كه حضرت يعقوب (عليه السلام) به فرزندانش وعده داد تا براى آنان طلب غفران و بخشش نمايد، همان وقتى است كه استغفار كنندگان در آن مورد مدح و ستايش قرار گرفته‏اند، و در سحرگاهان، استغفار مى‏نمايند .
همانا نماز شب در آخر وقت، افضل از اول وقت آن است و آن وقت اجابت دعاهاست و نماز در آن موقع، هديه مؤمن به پروردگارش است؛ پس هديه‏هاى خودتان را جهت تقديم به پيشگاه خداوند متعال، نيكو نماييد تا خداى تعالى نيز جايزه‏هاى شما را نيكو نمايد كه مواظبت بر آن نمى‏كند مگر مؤمن راستگو. .








و روى أنه تعالى أوحى الى بعض الصديقين أن لى عباداً من عبادى يحبوننى فأحبهم و يشتاقون الى فأشتاق اليهم و يذكروننى و أذكرهم و ينظرون الى و أنظر اليهم وان حذوت طريقهم أحببتك و ان عدلت عنهم مقتك قال: يا رب و ما علامتهم؟ قال: يراعون الظلال بالنهار كما يراعى الراعى الشفيق غنمه و يحنون الى غروب الشمس كما يحن الطير الى و كره عند غنمه و يحنون الى غروب الشمس كما يحن الطير الى و كره عند الغروب فاذا جنهم الليل و اختلط الظلام و فرشت الفروش و نصبت الأسره و خلا كل حبيب بحبيبه نصبوا الى أقدامهم و افترشوا الى وجوههم و ناجونى بكلامى و تملقوا الى بانعامى فبين صارخ و باك و متأوه و شاك و بين قاعد و قائم و راكع و ساجد بعينى ما يتحملون من أجلى و بسمعى ما يشتكون من حبى أول ما اعطيهم ثلاث: أقذف من نورى فى قلوبهم فيخبرون عنى كما أخبر عنهم؛ و الثانيه: لو كانت السموات و الأرض و ما فيها فى موازينهم لأستقللتها لهم؛ و الثالثه: أقبل بوجهى عليهم فترى من أقبلت بوجهى عليه يعلم أحد ما أريد أن أعطيه؟

روايت شده كه خداوند متعال به يكى از صديقان، وحى فرمود كه مرا بندگانى است كه از ميان بندگانم كه آنان مرا دوست مى‏دارند و مشتاق من‏اند و من هم مشتاق آنان هستم، آنان به ياد من‏اند و من نيز به ياد آنان، ايشان به من مى‏نگرند و من هم به آنها؛ و اگر تو قدم در راه آنان نهادى، من دوستدار تو خواهم بود. اگر از راه آنها عدول نمايى، تو را دشمن خواهم داشت.
آن بنده خدا عرض كرد: پروردگارا، نشان آنها چيست؟ فرمود: همان‏گونه كه چوپان مهربان به دنبال گله خود است، آنان نيز تمام روز به دنبال سايه‏ها هستند تا ببينند كى روز به پايان مى‏رسد و به غروب آفتاب آن‏چنان علاقه‏مندند كه پرنده به هنگام غروب به آشيانه خود؛ پس چون شب آنان را فرا گرفت، و تاريكى‏ها درهم آميخت و بسترها گسترده شد و تختخواب‏ها آماده گشت و هر دوستى با دوست خود خلوت گزيد؛ در اين هنگام آنان قدم‏هاى خود را در پيشگاه من راست مى‏نمايند و سرپا مى‏ايستند و صورت‏هايشان را به سوى من فرش زمين مى‏نمايند و با كلام من با خود من مناجات مى‏كنند و چاپلوسى و تملق مى‏گويند با انعام من، گاهى ناله مى‏كنند و گاهى اشك جارى مى‏سازند و اگاهى آه سوزناك مى‏كشند و گاهى شكوه و شكايت مى‏نمايند، آنان در طول شب يا نشسته‏اند يا ايستاده؛ و يا در ركوع‏اند و يا سجود؛ من مشاهده مى‏كنم كه آنان به خاطر من چه مى‏كشند! و مى‏شنوم كه چه شكايت‏ها از عشق من مى‏نمايند! نخستين چيزى كه به آنان عطا مى‏كنم سه عنايت است: از نور خودم به دل‏هايشان مى‏اندازم تا با آن نور از من آگاه گردند همان‏طور كه من از آنان آگاه هستم و دوم آنكه اگر آسمان‏ها و زمين و آنچه كه در زمين است در ترازوى اعمال آنان قرار گيرد، من آنها را براى آنان كم و ناچيز مى‏شمارم؛ و سوم آنكه من روياروى آنان مى‏شوم، اگر من با كسى رويارو شدم به نظرت كسى مى‏داند كه من چه مى‏خواهم به او عنايت كنم؟








و روى عن بعض العابدين يقول: رأيت فى منامى كأنى على شاطى‏ء نهر يجرى بالمسك الأذفر و على حافيته شجر من اللؤلؤ و قصب الذهب و اذا بجوار مزينات لا بسات ثياب السندس كان وجوههن الأقمار و هن يقلن: سبحان المسبح بكل لسان سبحانه، سبحان الموجود فى كل مكان سبحانه، سبحان الدائم فى كل الأزمان سبحانه، فقلت من أنتن؟ فقلن:
‏ ذرانا اله الناس رب محمد يناجون رب العالمين الههم ‏ لقوم على الأطراف بالليل قوم و تجرى همول(140) القوم و الناس نوم
‏ فقلت: بخ بخ لهؤلاء القوم من هم؟!
فقلن: هؤلاء المتهجدون بالليل بتلاوه القرآن و الذاكرون الله كثيراً فى السر و الاعلان، المنفقين المستغفرين بالأسحار.(141)

يكى از عابدها مى‏گويد: به خواب ديدم كه گويا در كنار نهرى هستم كه مشك خوشبو در آن جارى است و در دو طرف آن نهر، درختى از لؤلؤ و نى‏هاى طلايى روييده بود. و ناگهان كنيزانى ديدم كه خود را با زيور آراسته‏اند و لباس‏هايى از جنس سندس و حرير دربركرده‏اند و صورت‏هايشان مانند ماه مى‏درخشد و مى‏گويند: منزه است خدايى كه به هر زبان تسبيح گفته شده است، منزه و پاك است او؛ منزه است خدايى كه در همه جا هست، پاك است او؛ منزه است خدايى كه در هر زمانى‏ جاويدان است، پاك است او.
گفتم شما كى هستيد؟ آن كنيزان گفتند:
خداى مردم و پروردگار محمد (صلى‏الله عليه و آله و سلم) ما را براى مردمى آفريده است كه شب‏ها به پا مى‏خيزند و با پروردگار جهانيان و خداى خودشان به مناجات مى‏پردازند در حالى كه مردم در خواب‏اند، اشك از ديدگان اين شب‏زنده‏داران جارى است.
گفتم: خوشا به سعادت آنان! اين قوم چه كسانى‏اند؟ گفتند كسانى هستند كه در دل شب با تلاوت كردن قرآن به تهجد مى‏پردازند و خداوند را در عيان و نهان بسيار ياد مى‏كنند و انفاق كنندگان و استغفاركنندگان در هنگام سحر هستند.





فانظر يا أخى الى ماورد فى أن لله تعالى ملكاً يقال له الداعى فاذا دخل شهر رجب ينادى هذا الملك كل ليله منه الى الصباح: طوبى للذاكرين، طوبى للطائعين، يقول الله تعالى: أنا جليس من جالسنى، مطيع من أطاعنى و غافر من استغفرنى .(142)
اى برادر، خوب دقت كن در روايتى كه مى‏گويد: براى خداى تعالى فرشته‏اى است كه او را داعى گويند و چون ماه رجب فرا مى‏رسد اين فرشته هر شب تا صبح ندا مى‏دهد كه: خوشا به حال آنان كه به ياد خدا هستند و خوشا به حال كسانى كه فرمانبردار اويند، خداى تعالى مى‏فرمايد: من همنشين كسى هستم كه با من همنشين باشد، اجابت كننده كسى هستم كه اطاعت كننده من باشد و آمرزنده كسى هستم كه از من طلب آمرزش و غفران نمايد

----------------

سوالات متداول نماز نافله


سؤال: كيفيت خواندن نافله هاى نشسته را بيان فرماييد؟ (نحوه نشستن، خم شدن در ركوع و…)
جواب: كيفيت نشستن درنافله ها همان هيئت نشستن در تشهد نماز است، و مقدار خم شدن در ركوع به مقدار معمول و ميسور براي شخص نشسته است، و كمتر از آن هم ولو با اشاره چه بسا مانعي نداشته باشد.

سؤال: آيا كيفيت نمازهاى نافله با نمازهاى واجب فرقى دارد؟ (در مورد افتتاحيات، قرائت، كيفيت ركوع و سجود، نشستن و اختتاميات)
جواب: نحوه انجام اجزاء نماز در فريضه و نافله يكسان است، و آداب و اذكار وارده در باب فرائض؛ رعايت آن در نوافل مستحبى مانعى ندارد، هر چند بناي شرع در نوافل ترخيص و تخفيف است، و اين به جهت حفظ نشاط بندگان در عبادت و عدم ملالت نفس ايشان از طاعت مي باشد.

سؤال: اگر انسان در محيط كار بود يا جائي كه دائماً سر و كار با افراد دارد، و وقت نماز شد خصوصاً نماز ظهر و به جهت فضيلت مخفي اقامه شدن نوافل از يك طرف، و همچنين اينكه ديگران توجه پيدا مى كنند و در چشم ديگران مى افتد: الف) چگونه عمل نمايد كه از نوافل محروم نشود و در چشم ديگران هم نيفتد؟ (حتى اگر تلاش بشود به جهت مخفي بودن آن ولى به هر حال براي ديگران آشكار مى شود). ب) آيا در چنين شرايطى مى توان نوافل را قبل از اذان ظهر خواند؟
جواب: مى تواند نوافل ظهر را در اوّل اذان در فرصت تجمع مأمومين براي نماز، و هنگام اداء نماز ظهر (ديگران به جماعت) بطور فرادى ولى همراه جمع خوانده، و نماز ظهر فريضه خود را همراه با نماز عصر ايشان كه متوالياً مى خوانند بجاي آورد. و ملاحظه خلق، در عدم تزاحم با رعايت حق خالق جايز است، و الا در تزاحم؛ مراعات و ملاحظه مخلوق شرك است. البته در صورت اضطرار نوافل را قبل از ظهر مى تواند بخواند، ولى نه بطور مستمر، كه مرجوح است.

سؤال: اگر فرايضي بر عهده انسان باشد مثل نماز پدر بر گردن پسر و يا واجبات فوت شده، و انسان بخواهد آنها را ادا كند آيا بهتر است نوافل را بجا آورد و يا اينكه ابتدا بايد تمام نمازهاي واجب را بجا آورد؟
جواب: وجود نماز واجب به ذمّه شخص؛ مانع از انجام نوافل نيست، ولى اگر اتيان نوافل مانع از توفيق به قضاي واجبات مى گردد؛ قضاي واجب را مقدم دارد، ولى اين شامل اقلّ صلاة الليل يعنى نماز شفع و وتر نمى گردد، پس اين را ترك ننمايد ولو به قصد قضاي واجب.

سؤال: در مسافرتهائي كه با اتوبوس انجام مى گيرد و انسان براي نماز صبح در بين راه مى باشد با توجه به اينكه رانندگان عموماً مدتى بعد از اذان صبح يا نزديك طلوع آفتاب براي نماز صبح توقف مى نمايند تكليف براي انجام اقلّ صلاة الليل (نماز شفع و وتر) چيست؟
جواب: در صورت خوف ذهاب وقت، مي تواند در حال سوار بودن (بقدر ممكن) نوافل ليل و شفع و وتر را انجام دهد.

سؤال: شخصي كه مقيد به خواندن نوافل است در هنگامي كه مثلاً نافله ظهر مى خواند بين خواندن نافله، وقت نماز ظهر داخل مى شود آيا مى تواند ادامه نافله را بعد از اداء نماز ظهر بخواند؟ البته بغير از نافله عشاء كه بعد از اداء نماز مى باشد حكم بقيه نمازها (صبح و عصر و مغرب) را بيان بفرماييد.
جواب: نافله را ادامه دهد تا تمام شود، و سپس فريضه را بجاي آورد، مگر بجهت درك جماعت مؤمن عارف كه بقيه نافله را پس از فريضه به جماعت، تمام مى كند.

سؤال: در نماز مستحبّى ، ثواب ايستاده با نشسته فرقي دارد يا خير؟
جواب: ايستاده افضل است.

سؤال: آيا نماز غفيله را مى توان بجاى دو ركعت از نافله هاى مغرب خواند؟
جواب:مى توان دو ركعت از نافله مغرب را به صورت نماز غفيله بجا آورد.

سؤال: در نمازهاى نوافل وزيارت و نماز واجب يوميّه آيا ميتوان به گفتن صرف تكبيرات افتتاحيه بدون خواندن دعاهاى پس از آن جهت درك فضيلت آن اقدام كرد؟
جواب:مانعى ندارد.

سؤال: در نماز شفع و وتر آيا بايد كيفيّت خاصّى لحاظ شود يا اينكه به همان صورت نمازهاى يوميّه كفايت مى كند؟
جواب:مانند نمازهاي يوميه بوده الا اينكه نافله شفع دو ركعت و جداي از نافله يك ركعتي وتر مي باشد، وتفصيل آداب آن در كتب ادعيه و اعمال از حديث شريف مفصّلاً نقل شده است. ا

سؤال: در بعض نمازهاى وارده در أيّام و ليالى خاصّ سور خاصّى براى قرائت بعد از حمد مشخّص شده وگاهى بايد مكرّر خوانده شوند آيا مى توان اين نمازها را نيز بصورت نمازهاى معمولى خواند؟
جواب:چه بسا مانعى ندارد ولى آثار مخصوصه آن مرهون كيفيّت مخصوصه آن همراه با قبول مولا مى باشد.

سؤال: نافله جمعه: چهار ركعت ديگر اضافه دارد در وقت ظهر، اما دقيقاً كي و چه وقتي خوانده مي شود؟ چون وقت نماز ظهر روز جمعه تنگـ است؟
جواب: نوافل روز جمعه كه بجاي نافله ظهر و عصر روزهاي ديگر است؛ مجموعا بيست ركعت بوده كه: شش ركعت آن در اول روز پس از طلوع آفتاب، و شش ركعت آن در هنگام ضحى كه ميانه طلوع و زوال آفتاب است، و در هشت ركعت بقيه اختيار دارد كه: دو ركعت پس از زوال و قبل از فريضه ظهر يا جمعه، و شش ركعت پس از آن بجاى آورد؛ يا اينكه شش ركعت پيش از زوال و دو ركعت پس از زوال و قبل از فريضه بجاى آورد؛ البته روش أوّل أولى است.

سؤال: آيا نماز مستحبّى كه داراى كيفيّت خاصّى است (مانند نماز غفيله) را مى توان بجاى نافله هاى يوميه خواند؟
جواب: هركدام جاى خود را دارند، ولى مي توان نافله را به صورت نماز غفيله و مانند آن بجاى آورد.

سؤال: آيا ميتوان يك نماز مستحبى را براى چند نيّت مختلف خواند؟
جواب: خواندن يك نماز به نيابت استحبابي از چند نفر مانعى ندارد، ولى خواندن يك نماز به جاى چند عنوان نماز درست نيست، اما اگر نماز نافله يوميه را در وقتي كه نماز مستحبي مخصوصي وارد شده به اين صورت بخواند اشكالي نداشته و ضمن توفيق اداي نافله به ثواب آن نماز مخصوص نيز نائل شده است، مانند اينكه نافله مغرب را بعد از نماز فريضه مغرب به نيت اداي نافله به صورت نماز غفيله بخواند.

سؤال:آيا در نوافل بايد افتتاحيه و سلام نماز به صورت كامل خوانده شود؟
جواب:وقتي در مورد فرايض يوميه؛ موارد مزبور به نحو استحباب و تأكيد وارد شده باشد، ديگر در نوافل به نحو فرض نمي باشد.



س 105_ تعداد نمازهاي مستحب چه قدر است و به آنها چه مي گويند؟

ج_ نمازهاي مستحب بسيار است و آنها را «نافله» مي گويند.

س 106_ برخواندن كلام «نافله» را سفارش شده است؟

ج_ بر خواندن نافله هاي شبانه روز بيشتر سفارش شده است.

س 107_ نافله هاي شبانه روز چند ركعت است؟

ج_ در غير روز جمعه سي و چهار ركعت مي باشند.

س 108_ ظهر و عصر چند ركعت نافله دارند؟

ج_ هشت ركعت نافله ظهر و هشت ركعت نافله عصر.

س 109_ نافله هاي مغرب و عشاء چند ركعت است؟

ج_ چهار ركعت نافله مغرب، دو ركعت نافله عشاء.

س 110_ نافله شب و صبح چند ركعت است؟

ج_ يازده ركعت نافله شب و دو ركعت نافله صبح.

س 111_ دو ركعت نافله عشا كه نشسته خوانده مي شود، چند ركعت محسوب مي شود؟

ج_ يك ركعت حساب مي شود.

س 112_ در روز جمعه چند ركعت نافله وجود دارد؟

ج_ در روز جمعه بر شانزده ركعت نافله ظهر و عصر، چهار ركعت اضافه مي گردد.

س 113_ نافله ها چگونه خوانده مي شود؟

ج_ تمام نافله ها دو ركعت دو ركعت، خوانده مي شود، مانند نماز صبح.

س 114_ يازده ركعت نافله شب را چگونه و با چه نيتي بايد خواند؟

ج_ هشت ركعت آن بايد به نيت نافله شب، دو ركعت آن به نيت «نماز شفع» و يك ركعت آن به نيت «نماز وتر» خوانده شود.

س 115_ آيا مي توان نمازهاي نافله را نشسته خواند؟

ج_ نمازهاي نافله را نشسته مي توان خواند.

س 116_ در صورتي كه نماز نافله را نشسته بخوانند، تعداد ركعات را چگونه حساب نمايند؟

ج_ بهتر است دو ركعت نماز نافله نشسته را يك ركعت حساب كند.مثلاًًًً كسي كه مي خواهد نافله ظهر را كه هشت ركعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده ركعت بخواند و اگر مي خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز يك ركعتي به صورت نشسته بخواند.

س 117_ چه نافله هايي در سفر ساقط مي شوند؟

ج_ نافله ظهر و عصر در سفر، ساقط مي شود. اما نافله عشاء اگر به رجاي مطلوبيت بخواند، مانعي ندارد.



تاپیک نماز شب و طریقه خواندن آن در لینک زیر
http://www.noas.ir/f/showthread.php?tid=439

با نام الله

بسیار کامل و عالی ... :tanx1: ...

اجرتون با خدای متعال ...

نحوه خواندن نافله های ظهر و عصر و مغرب و عشاء مثل نماز صبحه؟؟؟

سلام بر شما برادر گرامی خودم .
بله نمازهای نافله فوق الذکر مثل نماز صبح اقامه میشوند . نافله ی عشاء با بقیه یک فرقی داره . در این نافله فقط باید به صورت نشسته نافله را اقامه کرد . ولی نافله های صبح تا مغرب مانند نمازهای یومیه ایستاده خوانده میشوند.نافله ی صبح 2 رکعت که بهتر است قبل از نماز صبح خوانده شود است . نافله ی ظهر 8 رکعت (4 نماز دو رکعتی ). نافله ی عصر 8 رکعت (4 نماز دو رکعتی ). نافله ی مغرب 4 رکعت ( 2 نماز دو رکعتی ) و نافله ی عشاء هم دو رکعت به صورت نشسته که یک رکعت به حساب می آید.
امیدوارم برادر گلم همیشه نیکو سیرت باشید.بسیار خوشحال شدیم.