برنزه بودن از ديروز تا امروز
گرچه تابستان فصل برنزه کردن است اما علاقه بشر به برنزده کردن پوست به همين فصل محدود نشده است و انسان‌ها کرم‌هاي برنزه‌کننده، انواع اسپري‌ها و اتاق‌هاي سولاريوم را توليد کرده‌اند. چرا پوست سفيد که قرن‌ها نماد زيبايي بوده است، اکنون ديگر توجه‌‌ها را به خود جلب نمي‌کند.
رابطه بشر با خورشيد نوعي رابطه آييني، پزشکي و اجتماعي بوده است. بسياري از تمدن‌هاي باستان که در راس آنها مصر قرار دارد، خورشيد را به عنوان پروردگار مي‌پرستيدند.
پس از مدتي خورشيد به عنوان يک نوع دارو مورد استفاده پزشکان قرار گرفت. رومي‌ها اولين کساني بودند که متوجه فوايد حمام آفتاب در درمان چاقي و آرتريت شدند و ابوعلي‌سينا تنها کسي بود که پس از قرن‌ها به مضرات زياد زير نور خورشيد قرار گرفتن، اشاره کرد.
از دوران باستان تا اواخر قرن 18، از حمام آفتاب تنها براي درمان بيماري‌ها استفاده مي‌شد و رنگ پوست سفيد هم از نظر اجتماعي و هم مذهبي پسنديده‌تر بود.
در حقيقت سفيدي پوست به معني پاک بودن و مقدس بودن افراد شمرده مي‌شد. حتي بسياري از مسيحيان معتقدتلاش مي‌کردند با ماليدن پودر سفيد و طلايي صورت‌هاي خود را درخشان‌تر نشان دهد. تنها پوست کساني برنزه مي‌شد که نمي‌توانستند خود را در برابر نور خورشيد بپوشانند و مجبور بودند ساعت‌ها زير نور آفتاب کار کنند. در حقيقت رنگ برنزه رنگ پوست اقشار پايين جامعه خوانده مي‌شد.
اما امروزه همه چيز کاملا متحول شده است. امروزه برنزه بودن نشانه داشتن درآمد کافي و در رفاه بودن است. برنزه بودن نشانه سالم بودن فرد است و برعکس پوست سفيد رنگ پريده نشانه بيماري يا فقر است. اين نوع عقيده از اواخر قرن 19 شکل گرفت و از اين زمان انواع اتاق‌هاي حمام آفتاب، انواع کرم‌هاي برنزه‌کننده و... وارد بازار شد.
البته هنوز بيش از يک قرن و نيم از اين موضوع نگذشته بود که دانشمندان به صدماتي که برنزه کردن به سلامت افراد وارد مي‌کند، اشاره کردند. احتمال پيري زودرس پوست، به وجود آمدن انواع سرطان‌ها و ديگر بيماري‌هاي پوستي که طي 10 ساله اخير نيز آمار آن دو برابر شده است، دارد کم‌کم مردم را مي‌ترساند.
شايد دوباره در آخر قرن به عهد سيندرلا و سفيدبرفي بازگرديم.
سولاريوم، برنزه شدن به تاوان سرطان
جام جم آنلاين: مي‌خواهيد پوستتان كمي تيره‌تر شود تا زيباتر جلوه كنيد؟ ايرادي ندارد، اما توجه داشته باشيد زناني كه بيش از يك بار در ماه به «سولاريوم» مي‌روند، لااقل 55 درصد بيشتر از ساير زنان در معرض ابتلا به ملانوم بدخيم قرار مي‌گيرند. ملانوم بدخيم بدترين نوع سرطان پوست است.
بدتر از آن، اين كه زنان 20 تا 29 ساله‌اي كه زياد به اين سالن‌ها مراجعه مي‌كنند، 2 برابر بيشتر از سايرين در معرض اين خطر قرار مي‌گيرند. اين طيف سني دقيقا همان طيفي است كه 90 درصد مشتريان اين سالن‌ها را شامل مي‌شود. البته هر چه بورتر باشيد، خطر ابتلاي به اين سرطان مرگبار پوستي بيشتر مي‌شود.
امروزه برنزه كردن پوست در بسياري از كشورها و بويژه نزد بانوان، به عنوان راهي براي افزايش زيبايي‌هاي ظاهري به رسميت شناخته مي‌شود. براي برنزه شدن، 3 راه يا تركيبي از آنها پيش روي افراد قرار دارد:
آفتاب گرفتن در هواي آزاد، استفاده از محصولات شيميايي (لوسيون، اسپري، پودر، كرم و حتي قرص) و بالاخره استفاده از دستگاه‌هاي برنزه‌كننده.
با اين كه دستگاه‌هاي برنزه‌كننده كوچكي نيز جهت استفاده شخصي در منزل به بازار عرضه شده است، اما معمولا دستگاه‌هاي برنزه‌كننده مجهزتر و پيچيده‌تري وجود دارند كه در استخرها، سالن‌هاي زيبايي و ديگر مكان‌ها مورد استفاده عمومي قرار مي‌گيرند.
در كشور ما اين مكان‌ها را معمولا با نام «سالن سولاريوم» مي‌شناسند. در اين دستگاه‌ها با استفاده از لامپ آفتابي و سطح بستر دستگاه مربوطه، مشتري در مواجهه با طيف‌هاي مختلف اشعه ماوراءبنفش قرار مي‌گيرد تا پوستش تيره يا به اصطلاح، برنزه شود.
سولاريوم در پايتخت
استخرها و سالن‌هاي زيبايي متعددي در تهران از دستگاه‌هاي سولاريوم برخوردارند كه البته تعدادشان روز به روز در حال افزايش است. برخلاف تصور، استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم فقط محدود به بانوان نمي‌شود؛ تعداد زيادي از مشتريان سولاريوم را آقا پسرها تشكيل مي‌دهند! تعداد مراجعه به اين مراكز در 6 ماه اول سال، بخصوص در تابستان، بسيار بيش از 6 ماه دوم سال است.
گردانندگان اين اماكن اگرچه خطرات بالقوه سولاريوم را رد نمي‌كنند، با اين حال به مشتري اطمينان مي‌دهند كه دستگاه‌هايشان از نوع پيشرفته و بي‌خطر است! جالب‌تر اين كه بسياري از اين مراكز عينك‌هاي ايمني مربوطه را، به تعداد لازم، در اختيار ندارند و مشتري را وامي‌دارند تا در كل مدت استفاده از دستگاه، چشمان خود را بسته نگه دارد.
عوارض
دكتر وفايي، متخصص پوست و مو در اين باره به جام‌جم مي‌گويد: ديگر عوارض استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم عبارتند از قرمز شدن پوست، پير پوستي، انواع سوختگي‌هاي پوستي با درجات مختلف، آسيب عروق خوني، اختلال در سيستم ايمني بدن و نيز آسيب‌ها و عوارض چشمي ناشي از مواجهه با اشعه ماوراءبنفش (آسيب قرنيه، شبكيه، ملتحمه يا آسيب توامان قرنيه و شبكيه). اين در حالي است كه بيشتر مشتريان از عينك‌هاي ايمني نيز استفاده مي‌كنند. برخي از تحقيقات شانس ابتلا به آب مرواريد چشم را نيز در اين افراد بيشتر دانسته‌اند.
وي مي‌افزايد: از آنجايي كه استفاده از اين نوع دستگاه‌ها مدت زمان زيادي نيست كه مرسوم شده است، عوارض بلندمدت استفاده از آنها هنوز به طور كامل روشن نشده است. از آنجايي كه هيچ فايده‌اي بر استفاده از دستگاه‌هاي سولاريوم مترتب نيست، بايد استفاده‌كنندگان نسبت به خطرات آن كاملا توجيه شوند.
همچنين بايد طبق دستورالعمل مربوطه به نحوي رفتار كنند كه شانس ابتلا به عوارض در آنان به حداقل ممكن كاهش يابد. استفاده از عينك‌هاي ايمني ازجمله اين نكات است. افرادي كه از داروهاي خاصي استفاده مي‌كنند بايد حتما با پزشك خود مشورت كنند. چراكه بعضي از اين داروها باعث افزايش حساسيت به نور مي‌شوند و بروز عوارض را تشديد مي‌كنند.
سرطان‌زاترين مد سال
طبق آمار، نزديك به يك‌سوم دختران سفيد پوست در آمريكا حداقل 3 نوبت از سولاريوم استفاده كرده‌اند. اين آمار در درجه اول به اين معناست كه دختران نوجوان علاقه وافري به برنزه شدن دارند و خطر ابتلا به سرطان پوست را چندان جدي نمي‌گيرند.
دختران معمولا در سنين پايين‌تر، علاقه بيشتري به استفاده از سولاريوم نشان مي‌دهند و مراجعات مكرري به چنين مكان‌هايي دارند. آنها فقط اين روي سكه را مي‌بينند كه با برنزه شدن احتمالا بر جذابيت‌هاي ظاهري‌شان اضافه مي‌شود. غافل از اين كه وقتي همين نوجوانان به حول و حوش60 سالگي برسند، به علت تخريب پوستي گسترده، بدنشان شكل يك كيف چرمي را پيدا خواهد كرد.
آن وقت است كه مجبورند كلي پول خرج كنند بلكه پزشكان بتوانند پوستشان را به شكل عادي برگردانند. آسيب‌پذيري نوجوانان در استفاده از سولاريوم وقتي بيشتر نمود پيدا مي‌كند كه بدانيم در دوران نوجواني، پوست به طور طبيعي دچار تغييراتي مي‌شود و در برابر اشعه ماوراي بنفش آسيب‌پذيري بيشتري پيدا مي‌كند.
دارندگان سالن‌هاي سولاريوم در تبليغات خود، برنزه كردن مصنوعي را بي‌خطرتر از آفتاب گرفتن توصيف مي‌كنند. اين خود يكي از عوامل جذب نوجوانان است. البته اين حرف، صحيح نيست و مبناي علمي ندارد. بايد تعداد دفعات مراجعه را حتما در نظر گرفت. مراجعه هر از گاه و دير به دير به سالن‌هاي سولاريوم شايد چندان هم خطرناك نباشد، اما مشكل اينجاست كه معمولا مشتريان اين مكان‌ها، اين كار را مكررا انجام مي‌دهند.
بدتر اين كه خيلي از دختران جوان و نوجوان در فصل‌هاي خاصي از سال مرتبا به سالن‌هاي سولاريوم مراجعه مي‌كنند، نه براي اين كه صرفا برنزه شوند بلكه آن طور كه خودشان صادقانه اعتراف مي‌كنند فقط براي اين كه اين كار مد شده است!
پاسخ با نقل قول
