در انتهاي انگشتان دست و پا، سلولهاي خاصي وجود دارند كه بستر ناخن ناميده ميشود.اين ماتريكس ناخن كه در انتهاي خود يا به اصطلاح ريشه ناخن به بافت انگشت متصل هستند، در سراسر بستر خود يك لايه شاخي ترشح ميكنند.اين همان چيزي است كه اغلب مردم آن را به عنوان ناخن ميشناسند. رشد سلولها از ريشه ناخن و تغييرات آنها به بافت شاخي، باعث رشد ناخن ميشود و به تدريج و با مردن بافت، لبه آزاد بدنه ناخن از نوك انگشتان جلوتر ميآيد.
اونيكوكريتپوزيس يا بيماري ناخن فرورونده در گوشت، يك بيماري شايع مربوط به ناخنهاست كه باعث ايجاد يك شرايط دردناك و غيرطبيعي در انگشت مشكلدار ميشود. ناخن فرورونده زماني بهوجود ميآيد كه لبههاي ناخن (يك طرف يا هر دو طرف) در بافت نرم كنار بستر رشد ناخن فرو بروند و در داخل آن رشد كنند.اين فرورفتن و بريدن بافت اطراف ناخن باعث ايجاد يك درد شديد و همچنين بهوجود آمدن بستر عفونت ميشود. ناخن فرورونده ميتواند هم در دست و هم در پا اتفاق بيفتد اما بهطور شايع، بيشتر انگشتان پا و بخصوص انگشت شست پا گرفتار ميشود.
چه مسائلي باعث بهوجود آمدن ناخن فرورونده ميشوند؟
علتهاي متعددي ميتوانند زمينه ناخن فرورونده را بهوجود بياورند اما ميتوان آنها را در چند دسته خلاصه كرد.
1ـ نگهداري نامناسب: مراقبت نامناسب از انگشتان و ناخنها زمينه فرورفتن ناخن را در بافت اطرافش بهوجود ميآورد. بسيار كوتاه كردن ناخن و گرفتن آن از نزديك بستر ناخن، گرد كوتاه كردن ناخن، كندن گوشههاي آن، گرد كردن گوشههاي ناخن به جاي بريدن آن بهطور مستقيم و مربعي، مثلثي بريدن ناخنهاي پا، كندن ناخن با دست به جاي استفاده از قيچي مخصوص يا ناخنگير، ايجاد گوشههاي تيز و كوتاه، كندن كنارههاي ناخن و مشخص شدن بستر آن، همه از مثالهاي نگهداري نامناسب از ناخن هستند.
2ـ كفش نامناسب: استفاده از كفشهاي تنگ، داراي پنجه كوتاه، كفشهاي باريك، كفشهايي با شماره كوچكتر، پوشيدن كفشهاي پاشنه بلند كه فشار را روي پنجه و انگشتان متمركز ميكند و حتي پوشيدن جورابهاي تنگ باعث ميشوند انگشتان بيشتر از حد طبيعي تحت فشار قرار بگيرند و زمينه ناخن فرورونده ايجاد شود. كفشهاي با شكلهاي غيرطبيعي و يا پنجههاي مستطيلي هم ميتوانند به انگشتان كناري فشار ايجاد كنند.
3ـ آسيب به ناخنها: هر نوع فشار و يا ضربه به انگشتان و ناخنها ميتواند باعث فرورفتن ناخن به داخل گوشت شود. لگد زدن با نوك پنجه، روي پنجه راه رفتن، انداختن وسايل سنگين روي انگشتان و ايجاد زخم يا جراحت در بافت انگشتان باعث ميشود ناخن به داخل گوشت كنار خود رشد كند و ناخن فرورونده ايجاد شود. آسيبها و جراحات مختلف به ناخنها همچنين باعث ميشود بعد از بهبود اوليه، ناخن فرم طبيعي خود را از دست بدهد و يا كلفتتر شود و مستعد بيماري شود.
4ـ مشكلات ناخن و انگشتان: اصليترين علت بهوجود آمدن ناخن فرورونده، مشكلات ساختاري خود ناخن است. ناخنهايي كه قوس بيشتري دارند، بيشتر از ناخنهاي تخت مستعد اين بيماري هستند. بعضي ناخنها هم بهطور ژنتيكي گوشههاي فرورونده دارند يا سرپايين هستند. مشكلات ساختاري ناخنها ممكن است در اثر بيماريها هم باشد و يا بهخاطر ضربه بهوجود آمده باشد، اما اغلب ژنتيكي است. انگشتان چاق و گوشتالو كه بافت آنها در فشار از دوطرف ناخن بالا ميزند و يا انگشتاني كه به سمت پايين خم ميشوند هم ميتوانند باعث ناخن فرورونده باشند. گاهي اوقات هم اين زمينه بهخاطر مشكل ساختاري انگشت كناري ايجاد ميشود كه ناخن انگشت مجاور را تحت فشار قرار ميدهد.
بهطور كلي ميتوان تمام علتهاي بهوجود آمدن ناخن فرو رونده را در 4 رسته فوق جا داد. دانستن اين نكات ميتواند براي پيشگيري از ابتلا به اين بيماري هم كمك كند.
علائم ناخن فرو رونده چيست؟
درد اصليترين و آزارندهترين علامت ناخن فرو رونده است. فرو رفتن ناخن در بافت كناري باعث تغيير رنگ آن و تا حدودي تيرهتر شدن بافت ميشود. درد ناخن فرو رونده با ايجاد فشار ناشي از پوشيدن كفش شدت بيشتري پيدا ميكند و بهطور كلي ناخن مبتلا، به هر نوع فشاري حساس است. در مراحل پيشرفته بيماري، ناخن حتي نميتواند وزن يك ملحفه را هم روي خود تحمل كند. ضربه زدن به ناخن فرو رفته ميتواند باعث ايجاد يك درد بسيار شديد و تير كشنده شود كه تا ساق تير ميكشد. فرو رفتن ناخن در بافت به عنوان يك جسم خارجي ميتواند زمينه را براي عفونت و التهاب ناشي از آن هم آماده كند و بعد از مدتي قرمزي، تورم و گرمي هم كه علامت سلوليت است به علائم ناخن فرو رونده اضافه ميشود.
ترشح چركي، ترشح مايع سفيدرنگ و آبكي از ناخن و همچنين ترشحات خونآلود هم از ديگر علائم اين بيماري است. بافت اطراف ناخن هم در اين بيماري حتي در صورت وجود نداشتن عفونت هم بهخاطر التهاب متورم ميشود. در مراحل پيشرفته در شرايط نرمال و درحاليكه به انگشت هيچ فشاري هم وارد نميشود رشد تدريجي ناخن به داخل بافت هم ايجاد درد ميكند. مشخص نبودن لبه ناخن و آمدن بافت كناري انگشت به روي بستر ناخن از علامتهاي ديگر ناخن فرو رونده است.