موضعگیری‌های حضرت امام خمینی در جریان تسخیر لانه جاسوسی
موضعگیری‌های حضرت امام خمینی در جریان تسخیر لانه جاسوسی
بی‌شك نقش كلیدی و محوری حضرت امام (ره) در جریان تسخیر لانه جاسوسی آمریكا در تهران، اولین مساله‌ای است كه باید در جریان بررسی وضعیت و مواضع نیروهای موجود در جریان تسخیر، مورد بررسی قرار گیرد.
بی‌شك نقش كلیدی و محوری حضرت امام (ره) در جریان تسخیر لانه جاسوسی آمریكا در تهران، اولین مساله‌ای است كه باید در جریان بررسی وضعیت و مواضع نیروهای موجود در جریان تسخیر، مورد بررسی قرار گیرد. حضرت امام (ره) از آغاز نهضت اسلامی، به‌طور علنی از سال 1341 ه.ش كه با مخالفت با لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی جلوه‌ای دیگر یافت، همیشه شاه سابق را به عنوان نوكر و دست نشانده آمریكا و عامل اجرای خواسته‌های آنها در كشور، مورد حمله قرار می‌داد. اوج این مساله را در جریان تصویب قانون كاپیتولاسیون شاهد بودیم.
بر اساس این قانون، كلیه افراد ارتش آمریكا و وابستگان آنان كه در ایران اقامت‌داشتند، در برابر قوانین ایران از مصونیت كامل دیپلماتیك برخوردار بوده و در صورت‌ارتكاب جرم، از شمول قوانین ایران معاف بودند و دادگاه‌های ایران حق بازخواست آنان را نداشتند.
این قانون، واكنش فوری حضرت امام (ره) را در پی داشت، ایشان در سخنانی‌فرمودند:
«عظمت ایران از بین رفت، استقلال از دست رفت، عزت ما پایكوب شد. مگر مامستعمره هستیم؟ مگر ایران در اشغال آمریكاست؟... می‌دانید مجلس به‌پیشنهاد دولت سند بردگی ملت ایران را امضا كرد؟ اقرار به مستعمره بودن ایران‌نمود».
روند مبارزه امام با رژیم شاهنشاهی در سال‌های بعد و تا پیروزی انقلاب اسلامی،در بهمن 1357 ه.ش، نیز مانند گذشته از این خط مشی پیروی می‌كرد. به گونه‌ای كه‌ایشان در كنار مخالفت با شاه و سیاست‌های عقب افتاده وی، با دولت آمریكا، به عنوان‌بزرگترین عامل خارجی حمایت از شاه و محرك وی، نیز به شدت مبارزه می‌كردند.بنابراین، تأیید حركت مردمی ـ دانشجویی تسخیر لانه‌ی جاسوسی در تهران از سوی امام راحل، قابل پیش بینی بوده است. زیرا چنین حركتی موجب شد تا علاوه بر استبداد(شاه و رژیم او)، ریشه‌ی استعمار (آمریكا) نیز از كشور كنده شود. با توجه به همین مساله، می‌توان دریافت كه چرا امام تسخیر لانه جاسوسی را انقلابی بزرگتر از انقلاب‌اول دانسته‌اند.
امام به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و در ماه‌های منتهی به تصرف سفارت، همچنان‌مواضع ضد آمریكایی خود را حفظ كرده و به تشریح علل مخالفت خود با آمریكامی‌پرداختند.
به‌طور كلی 14 محور از مجموعه صحبت‌های امام، در مورد تسخیر لانه‌ی جاسوسی‌آمریكا در تهران، قابل استفاده و استخراج است. این 14 محور به شرح زیر است:
1ـ تسخیر لانه‌ی جاسوسی، عامل كوتاه شدن دست شیطان بزرگ از ذخایرایران
امام (ره) علت هیاهوی آمریكا را كوتاه شدن دست كاخ سفید از منابع مادی و معنوی‌كشور دانسته و فرمودند:
«در این هیاهویی كه شیطان بزرگ فریاد می‌زند و شیاطین را دور خودش جمع‌می‌كند، برای این است كه دستش كوتاه شده است. دستش از ذخایر ما، از منافعی‌كه در اینجا داشت كوتاه شده و ترس این را دارد كه، دیگر تا آخر این كوتاهی ادامه داشته باشد، از این جهت توطئه می‌كند و آن مركزی هم كه جوان‌های مارفتند گرفتند، آن‌طور كه اطلاع دادند، مركز جاسوسی و مركز توطئه بوده‌است كه‌شاه را ببرد آنجا مشغول توطئه كند، پایگاهی هم اینجا توطئه كند و جوان‌های ماهم بنشینند و تماشا كنند؟»
2ـ اشغال لانه‌ی جاسوسی واكنشی طبیعی در برابر حمایت آمریكا از شاه
امام (ره) تسخیر لانه‌ی جاسوسی را واكنش طبیعی دانشجویان در مقابل جنایت‌ها وتوطئه‌های آمریكا در ایران و حمایت از شاه، پس از فرار از كشور، می‌دانستند:
«توقع این است كه جانی دست اول ما را ببرند آنجا نگهدارند و حمایت از او بكنند و اینجا هم مركز توطئه درست كنند و مركز پخش چیزهایی كه توطئه‌گری‌است درست بكنند و ملت ما و جوان‌های ما و جوان‌های دانشگاهی ما وجوان‌های روحانی ما بنشینند تماشا كنند، تا خون این صد هزار نفر، تقریباً، هدربرود. برای اینكه احترامی قائل شوند به آقای كارتر و امثال اینها، توطئه‌ها نبایدباشد، البته توطئه نبود، اگر این خرابكاری‌ها نبود، اگر آن كار فاسد نبود همه مردم آزادند در اینجا موجود باشند، اما وقتی توطئه در كار است، وقتی كه‌آن‌طور كارهای فاسد انجام می‌گیرد، ناراحت می‌كند جوان‌های ما را. جوان‌هاتوقع دارند در این دنیا مملكتشان كه آن‌قدر برایش زحمت كشیدند، دستشان‌باشد. وقتی می‌بینند توطئه است كه می‌خواهند كه دوباره به حال سابق برگردد ودوباره همه چیزشان به باد برود، نمی‌توانند بنشینند.»
3ـ سفارت آمریكا؛ مركز توطئه بر ضد ملت
امام راحل (ره) ـ به صراحت ـ سفارت آمریكا را مركز توطئه و جاسوسی دانسته و به‌همین علت پشتیبانی ملت را از چنین حركتی، كاملاً طبیعی می‌دانند:
«اگر اینها یك مساله‌ی سفارتی بوده است، احتیاج به این كار نبود. اگر یك‌مسائلی بود كه مربوط به توطئه‌هایی كه بر ضد ماست نبود، این محتاج به این‌عمل نبود، حالا كه این توطئه‌ها به ملت ما ثابت شده‌است و این عملی كه این جوان‌های ما انجام داده‌اند، تمام ملت ما، الا بعضی منحرفین در اینجا و سایرممالك دیگر، از آن پشتیبانی كردند و این خواست تمام ملت ما بوده‌است، نه‌یك خواست از روی هوای نفسانی. این حق از برای ملت ما هست، سفارتخانه‌هاحق قانونی ندارند كه جاسوسی بكنند یا توطئه.»
4ـ عملكرد سفارت آمریكا در ایران نمونه‌ی نقض قوانین بین‌المللی و تجاوزبه حقوق ملت‌ها
حضرت امام (ره) معتقد بودند، به علت رفتارهای خلاف عرف بین‌المللی كارمندان‌سفارت آمریكا، این مركز از حقوق سیاسی متداول در عرف بین‌المللی برخوردار نیست.بنابراین می‌فرماید:
«مركز توطئه و جاسوسی به اسم سفارت آمریكا و اشخاصی كه در آن بر ضدنهضت اسلامی ما توطئه نموده‌اند، از احترام سیاسی بین‌المللی برخوردار نیستند، تهدیدات و تبلیغات دامنه‌دار دولت آمریكا به قدر پشیزی نزد ملت ماارزش ندارد. نه تهدید نظامی او عاقلانه است و نه تهدید اقتصادی او واجد اهمیت.»
5ـ گروگان‌گیری در سفارت آمریكا، مقابله‌ی عادلانه با پناه دادن آمریكا به شاه
امام (ره) معتقد بودند كه شاه به خاطر چپاول ثروت ملت ایران باید بازگردانده شود و تا آن زمان، گروگان‌ها در اختیار ایران باقی خواهند ماند:
«چرا ملت می‌خواهد كه شاه بیاید و تا نیاید دست از این گروگان‌ها برداشته نخواهد شد و چرا كارتر این‌قدر اصرار دارد كه شاه را نگه دارد. علت اینكه ملت ایران می‌خواهد شاه برگردد این است كه دارایی‌های ایران در دست اوست.»
6ـ اشغال لانه‌ی جاسوسی، برهم زننده‌ی امنیت دولت‌های ستمگر و نه‌ستمدیده
یك خبرنگار از امام (ره) پرسید: «مساله‌ی سفارت آمریكا كشورهای بسیاری رانگران كرده است. فكر می‌كنند كه گروگان‌ها یك سابقه‌ی خطرناكی خواهند شد؟»
پاسخ (امام):
«كشورها هم معلوم می‌شود كه در نظر شما هم همان است كه در نظر كارتر است.وقتی كه مطالعه بكنند در حال همه كشورهای دنیا، می‌بینند كه اكثریت قاطع با مظلوم‌هاست. ظالم‌ها یك عده قلیلی هستند. اگر مراد شما از ناراحتی،ناراحتی ظالم‌هاست مطلب صحیحی است. برای اینكه ظالم‌ها با امثال خودشان رفیق هستند و هركسی به آن جنسی كه دارد متمایل است.»
7ـ تسخیر لانه‌ی جاسوسی، تبلور ظلم‌ستیزی و آزادگی و روحیه توحیدی ـمعنوی ملت ایران
امام (ره) اعتقاد داشتند كه ملت ایران علاقه‌ای به مظاهر مادی ندارد و برای احقاقحقوق خود حاضر به هرگونه فداكاری است:
«اگر چنانچه شاه را تحویل ندهند، هرچه می‌خواهد پیش آید. ما پافشاری می‌كنیم و از هیچ چیز نمی‌ترسیم. ما نمی‌ترسیم از اسلحه‌ای كه دست بی‌عقل‌است، ما نمی‌ترسیم، برای اینكه نمی‌خواهیم به این عالم خیلی عشق داشته باشیم. برای اینكه این عالم، چیزی ندارد. اینجا جز گرسنگی خودمان، ظلم‌كشیدن، توسری خوردن از قدرت‌های بزرگ، چیزی برای ملت ما نمانده‌است كه‌بترسیم یا ملت ما بترسد. ما تا همه جا حاضریم برای این امر.»
8ـ به دستگیری دوباره‌ی قدرت؛ انگیزه‌ی اصلی تبلیغات گسترده‌ی دولت‌آمریكا در مساله‌ی گروگان‌گیری
امام خمینی با تیزهوشی خاص خود به این نیت رسیده بودند كه، كارتر نگران جان‌گروگان‌ها نیست و تنها علت پیگیری مسأله از سوی او، تأثیر آزادی احتمالی گروگان‌ها برانتخاب مجدد وی، به عنوان رئیس‌جمهور آمریكا بود: «شما خیال می‌كنید كه برای این پنجاه و چند نفر جاسوسی كه در اینجا هستند،اینها دلشان سوخته، شما مطمئن باشید كه مساله این نیست، اینها فوج فوج سربازهای خودشان را می‌فرستند به جبهه‌ها كه بریزند و در جبهه‌ها بكشند وكشته بشوند. هزاران افراد را از خود ملتشان به كشتن می‌دهند، برای اینكه صدایی در خود آمریكا پیدا نشود، كه این رئیس جمهور ما چه آدم كذایی است.نه برای خاطر این پنجاه و چند نفرشان دست و پا می‌زنند. همه‌ی تلاشش این است كه، كارتر دوباره رئیس جمهور بشود.»
9ـ دیپلمات‌های آمریكایی، مأموران سیاسی نبوده‌اند
نكته‌ی جالبی كه در كلام امام (ره) مشاهده می‌شود این است كه ایشان معتقد بودند،مأموران سفارت آمریكا در سفارت‌خانه، اقدام دیپلماتیك انجام نمی‌داده‌اند و به همین‌علت، از فعالیتشان جلوگیری شده است:
«اصلاً آقایان می‌گویند كه سفارتخانه‌ها را باید تحویل آمریكا داد، نه،سفارتخانه‌ای ندارد تا ما تحویل بدهیم، آمریكا، ماموران سیاسی ندارد اینجا، به اینكه می‌گویند باید مامورین سیاسی را تحویل بدهید، مامورین سیاسی كی‌هستند، پیدا كنند تا ما تحویل دهیم.»
10ـ تسخیر لانه‌ی جاسوسی، شكستن هیبت پوشالی آمریكا
امام (ره) یكی از بزرگترین و مهم‌ترین پی‌آمدهای اشغال لانه جاسوسی را،شكستن هیبت آمریكا می‌دانستند:
«اولین قدم هر مبارزه‌ای، ارزیابی این است كه این مبارزه می‌شود یا نمی‌شود وشما ثابت كردید كه نه، می‌شود با آمریكا هم طرف شد، می‌شود كه لانه جاسوسی آمریكا را هم تصرف كرد و می‌شود جاسوس‌های آمریكایی را هم گرفت و نگهداشت و حفظ كرد. شما این را به دنیا ثابت كردید. آن عظمتی كه ازآنها به واسطه‌ی تبلیغات زیادی كه داشتند و در دنیا سایه افكنده بود، كه ابرقدرت است و كسی حق حرف زدن ندارد، آن شكست.»
11ـ تسخیر لانه‌ی جاسوسی؛ بازتاب اراده‌ی ملت ایران و نمونه‌ی بارزدخالت مردم در امور سیاسی
اعتقاد به نقش مردم، در تمامی مراحل انقلاب، از مهم‌ترین ویژگی‌های امام راحل بود. ایشان به همین علت، حل این مشكل را تنها از اختیارات مجلس شورای اسلامی‌می‌دانستند، كه عصاره‌ی ملت تلقی می‌شد:
«راه حل لانه‌ی جاسوسی را از من (خواستن)، كه یك نفر هستم از ملت بزرگ ایران، به بیراهه رفتن است. حل این مساله به دست هیچ (كس) جز ملت شریف ایران و مجلس شورای اسلامی كه منبعث از آرای ملت می‌باشد، نیست و(آمریكا) باید بداند كه حمایت از شاه مخلوع، بعد از آن همه جنایات و خیانت‌های بزرگ و آن چپاول‌گری‌ها، مجالی برای حل ـ به اصطلاح ـشرافتمندانه، نگذاشته است.»
12ـ اقدام نظامی آمریكا (برای آزادی جاسوس‌های خود)؛ نقض آشكارحقوق بین‌المللی
به‌دنبال واقعه‌ی طبس، امام (ره) به این نكته‌ی ظریف اشاره كردند كه آمریكا به قوانین بین‌المللی كه خود و هم‌پیمانان غربی‌اش مبدع آن بودند، نیز احترام نمی‌گذارد:
«این آقایی كه هی فریاد می‌زند كه شما نقض قراردادهای بین‌المللی و اجتماعی را كردید، خودش همین نقض قرارداد بین‌المللی را كرده است كه نظامی وارد كرده است، این یكی از چیزهایی است كه نقض حقوق بین‌المللی و قراردادهای بین‌المللی است.»
13ـ تسخیر لانه جاسوسی؛ نمایش قدرت ملی، انسانی و اسلامی ملت‌ایران
تسخیر لانه جاسوسی موجب شد تا اثرات منفی تبلیغات آمریكا در موردشكست ناپذیری خود، از اذهان مردم زدوده شود. امام در این باره می‌فرمایند:
«این معنا كه یكی برود در سفارت آمریكا و یك تعرضی بكند به سفارت آمریكا،در سابق و در زمان رژیم سابق، جزء تخیلات و شعرها به نظر می‌آمد. چطورامكان دارد كه ملتی كه هیچ ندارد، جوان‌هایی كه دستشان چیزی نیست، بروند و به سفارت آمریكا تعرضی بیندازند، اگر یك همچون چیزی بشود، اصلاً ملت‌ایران به باد خواهند رفت. اینها چیزهایی بود كه با شیطنت و تبلیغات، تو مغز مردم كرده بودند و مردم را از قدرت ملی و انسانی و اسلامی غافل كرده بودند.»
14ـ دستگیری جاسوس‌ها و حبس آنها، نمایانگر امكان مقابله با آمریكا
امام (ره) تأكید داشتند كه تسخیر سفارت، نشان داد كه آمریكا، علی‌رغم تهدیدهای‌همه‌جانبه، در عمل امكان مقابله با ایران را ندارد، و به قول معروف، هیچ غلطی‌نمی‌تواند بكند:
«گمان می‌كردند كه اگر چنانچه به زودی و فوراً این جاسوس‌ها را به آمریكاتقدیم نكنیم و یك عذرخواهی هم نكنیم، چه‌ها و چه‌ها خواهد شد. ارزش این‌عمل این است كه، این اشتباهات را رفع كرد. شما الآن یك سال است كه این‌جاسوس‌ها را، این مجرم‌ها را در آنجا حبس كردید و خبری هم نشد، نه بازارمان‌خوابید و نه اقتصادمان به هم خورد.»
اما محوریت امام در قضیه اشغال لانه‌ی جاسوسی، به ابتدای جریان تسخیر و تاییداین حركت ختم نشد. ایشان علاوه بر اینكه از طریق حاج احمد آقا و حجة‌الاسلام‌خوئینی‌ها، در جریان عملكرد دانشجویان پیرو خط امام قرار می‌گرفتند،
تبیان
پاسخ با نقل قول
