قلب‌هايي‌كه زود از ضربان مي‌افتد!
قلب‌هايي‌كه زود از ضربان مي‌افتد!
تحقيقات- مریم غفاری:
آمارهاي بهشت زهرا حاكي از ايست قلبي به‌عنوان نخستين عامل مرگ و مير است از هر دو مرگ در كشورهاي درحال‌توسعه يكي به‌علت بيماري‌هاي قلبي است.الگوي بيماري‌ها از واگير به غيرواگير تغيير پيدا كرده و فرهنگ توجه به اين بيماري‌ها نهادينه نشده است. همچنين كاهش سن بيماري‌هاي قلبي هشداري است كه هر روز به گوش مي‌رسد. نيمي از مرگ و مير‌هاي طبيعي را در دنيا، بيماري‌هاي قلب و عروق تشكيل مي‌دهد؛ 48 درصد در اروپا، 52 درصد در آمريكا و 50 و چند درصد در ايران. هرچند از ميزان شيوع اين بيماري در كشور آمار دقيقي در دسترس نيست، ولي احتمالا بايستي نيمي از مردم را درگير اين دسته از بيماري‌ها و دارو و درمان مربوطه دانست.دراين باره گفت‌وگويي با دكتر بهزاد سليماني، فوق تخصص جراحي قلب بيمارستان هرفيلد لندن انجام داده‌ايم كه از نظرتان مي‌گذرد.
- در حال حاضر سيستم تشخيص درماني قلب و عروق كشور ما با استانداردهاي جهاني چه فاصله‌اي دارد؟
در رشته قلب و عروق بايد بگويم خوشبختانه در شرايط قابل‌قبولي قرار داريم. دو عامل در اين ارزيابي دخيل‌اند: يكي موضوع درمان بيماري‌هاست كه در زمينه‌هاي مختلف مثل درمان تنگي عروق، بيماري مادرزادي قلب و بيماري‌هاي دريچه با سطح جهاني قابل مقايسه است و همچنين درمان‌هاي دارويي؛ براي مثال در مورد نارسايي قلب، فشارخون و چربي خون هستند كه معيارهاي ما نيز معيارهاي ديگر نقاط جهان است و در اين مورد هم موفقيت نسبي داريم اما عامل ديگر ما ارتباطات پزشكي و كنگره‌هايي هستند كه در آنها شركت مي‌كنيم و اغلب همراه با مقاله هستند. حضور همكاران خارجي يا ايراني خارج از كشور در همايش‌هاي قلب كه ما برگزار مي‌كنيم نشان‌دهنده اين است كه در رشته قلب و عروق شرايط قابل‌قبولي در دنيا داريم.
در زمينه تجهيزات پزشكي بايد بگويم وسايل پيشرفته‌اي مانند سي تي اسكن ۶۴ را در اختيار داريم كه خيلي از كشورها هنوز آن را وارد نكرده‌اند، در حالي كه ما در تلاش ارائه مقاله در اين زمينه هستيم. البته اين شرايط خوب درماني نبايد باعث ايجاد يك غرور كاذب شود كه ما را از ادامه راه بازدارد.
- يكي از حوزه‌هاي جديد تحقيقاتي در زمينه سلامت قلب و عروق، كارديولوژي مولكولي است. در اين باره قدري توضيح دهيد.
به‌طور كلي در علم كارديولوژي به چند مبحث خيلي مهم و ويژه رسيده‌ايم كه يكي از آنها نانوفناوري است. نانوفناوري با ايجاد فضاي وسيع تكنيكي واقعا راه را باز كرده و هم اينك ما قادريم به مدد اين فناوري‌ها وسايل فوق‌العاده ظريف مثل استنت را به داروهاي خاص آغشته كرده، در فضاي چند دهم ميلي متر وارد رگ قلب كنيم و با استفاده از فناوري تصويري، داخل رگ را در ابعاد كمتر از يك ميلي متر ببينيم و پلاك‌ها را تشخيص داده، اندازه‌گيري و عارضه را مشخص كنيم.
از اين حوزه تا سلول هاي بنيادي كه نقش ويژه‌اي از تحقيقات قلب و عروق را به‌خود اختصاص داده‌اند، همگي آينده درخشاني را در پزشكي بدن انسان رقم خواهند زد و اما پزشكي مولكولي كه بخشي از آن كارديولوژي مولكولي است در واقع بر مبناي به كارگيري ژنتيك و زيست‌شناسي مولكولي در تشخيص و درمان بيماري‌هاي قلبي بنا نهاده شده است.
- روند بروز تنگي عروق براي هرفرد از چه زماني آغاز مي‌شود؟
روند تصلب شرايين و تنگي عروق براي هر فرد، از بدو تولد او آغاز مي‌شود و اين سيستم عروقي و يا به عبارتي لوله‌كشي عظيم، شروع به رسوب‌گذاري مي‌كند، مگر در شرايطي بسيار خاص؛ يعني يك روش ايده‌آل زندگي، كه نه رسوبي(چربي‌هاي مضر) در كار باشد و نه فاكتورهاي آسيب‌رساننده به جدار عروق و اگر هم شرايط تغذيه‌اي ايده آل نبود، بتوان با تحرك كافي، رسوب را شُست يا روند تكثير عروق را آنقدر تند و سريع كرد كه مجالي به كهنه شدن عروق ندهد.
بنا بر اين تفاسير، در شرايط زندگي نه چندان ايده آل ما ايراني‌ها بايد توقع داشته باشيم كه نام‌مان را از بدو تولد، در صف بيماران قلبي نوشته باشند! آمارها هم اين موضوع را تاييد مي‌كنند: 67 درصد ايرانيان کم تحركند، نيمي از افراد جامعه چاقند يا اضافه وزن دارند، 6/18درصد فشار خون دارند و 3/7درصد بالغين مبتلا به ديابت هستند.
- در زمينه سلول هاي بنيادي تلاش‌هايي در كشور ما صورت گرفته است. آيا در زمينه سلامت قلب نتايج مشخصي به دست آمده است؟
تحقيقات در حوزه سلول‌هاي تمايزنيافته يا بنيادي بسيار وسيع است و درباره قلب و عروق هم اقدامات تحقيقي حتي در كشور ما هم انجام شده، اما نتايج هنوز به سطح مطلوبي كه در عمل قابل اجرا باشند نرسيده‌اند، بنابراين با وجود آگاهي از اميدبخش بودن اين تحقيقات، نبايد اميد كاذبي را براي بيماراني كه در حال حاضر از بيماري‌هاي قلبي رنج مي‌برند ايجاد كرد؛ زيرا ممكن است آنها را به اشتباه انداخته از درمان‌هاي فعلي و رايج هم بازبدارد.
- در استفاده از آنژيو پلاستي و كاشت استنت چقدر احتمال انسداد مجدد عروق وجود دارد؟
بيماري‌هاي قلبي عروقي هميشه امكان عود دارند زيرا تا به مرحله درمان غيرفيزيكي يعني استفاده از پزشكي مولكولي و بيولوژي در درمان نرسيده‌ايم، درمان‌ها فيزيكي هستند و به‌گونه‌اي عوارض را ترميم مي‌كنند اما بيماري تا حدي باقي مي‌ماند البته با استفاده از فناوري‌هاي جديد واقعا احتمال عود كاهش مي‌يابد اما اين مسئله به عوامل مختلف از جمله نوع ضايعه، نوع بيماري، رگي كه دچار انسداد شده، طول ضايعه و گرفتگي، نوع استنت به كار رفته و خود بيماري كه تحت درمان قرار مي‌گيرد بستگي دارد. آمارهاي اخير در مورد استنت‌هاي مناسب زير ۹درصد، عود تنگي را نشان مي‌دهد كه رقم فوق‌العاده خوبي است، اما به هر حال ما همچنان در تلاشيم به كمك تجهيزات پيشرفته‌تر از اين عود جلوگيري كنيم.
- شروع اقدامات درماني براي اين بيماري چه زماني است ؟
درخصوص بيماري‌هاي قلب و عروق بسياري از اقدامات زماني واقعا مفيد هستند كه اجتماع يا افراد نيازمند كمك، به آنها دسترسي پيدا كنند و تا زماني كه اطلاع از اين نياز درماني نداشته باشند مراجعه نمي‌كنند. بسياري از اطلاعات حتي به زمان قبل از بيماري مربوط مي‌شود كه به پيشگيري كمك مي‌كند.مردم بايد بدانند و آگاه باشند از ۲۵ سالگي به بعد بايد به‌منظور بررسي فاكتورهاي مهم تحت آزمايش خون قرار گيرند، بايد بدانند چربي خون بالا چه تبعات ناخوشايندي را در پي دارد. بايد آگاه باشند اگر دچار درد قفسه سينه شدند به‌راحتي از كنارش نگذرند و به پزشك مراجعه كنند. بايد مطلع باشند اگر در بستگانشان سابقه بيماري قلبي وجود دارد و آنها هم علائمي دارند بيشتر در معرض خطر هستند. بايد آگاه باشند سيگار كشيدن واقعا خطر مشكلات قلبي را افزايش مي‌دهد. بايد بدانند رژيم غذايي پرچرب سلامت قلب و عروق آنها را در معرض خطر قرار مي‌دهد و همه اينها از طريق سيستم‌هاي اطلاع رساني بايد به گوش مردم برسد.
پاسخ با نقل قول
