موضوع: آیین های عزاداری محرم درکشورهای اسلامی

آیین های عزاداری محرم درکشورهای اسلامی

برپایی آیین‌های عزاداری ماه محرم‌ در اغلب کشورهای اسلامی برگزار‌می‌شود که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره‌‌می‌کنیم:
محرم در خاورمیانه
مسلمانان لبنان ازگذشته‌های دور با‌ وجود حاکمیت مسیحیان و کنترل عزاداری از طرف حاکمان وقت، با‌ تأثیرپذیری از ایران و عراق هم‌چنان به عزاداری می‌پردازند؛ تداوم این عزاداری‌ها باعث‌شد تا دولت مسیحی لبنان در سال 1393 هجری قمری برابر با 1973 میلادی روز عاشورا را برای اولین‌بار در تمامی نقاط لبنان و نهادهای دولتی، مؤسسه‌های ملی و بازار، تعطیل رسمی اعلام‌کند.
عزاداری‌ مسلمانان لبنانی در سال‌های اخیر آن‌چنان به شیعیان قدرت‌داده که توانستند در مقابل ارتش اسرائیل به خوبی مقاومت‌کرده و در حمله تابستان 1385
این کشور به لبنان، اشغالگران قدس را مفتضحانه شکست‌دهند؛ این عزاداری‌ها همچنین باعث احیاء حق شیعه در مجلس و دولت لبنان شده ‌است.
در اردن نیز شیعیان روز دهم ماه محرم طبق سنت دیرینه به یاد امام حسین(ع) و یارانش، فقرا و مستمندان را اِطعام‌می‌کنند؛ در این روز اغلب مسلمانان اعم از شیعه و سنی فعالیت‌های روزانه را تعطیل‌می‌کنند و با اقتدا به ام‌سلمه که با شنیدن خبر شهادت امام (ع) ازکار شست‌وشو دست کشیده‌بود آنان نیز از انجام امور این‌چنین اجتناب‌می‌کنند؛ مسلمانان این کشور در شهر «موته» درکنار مزار شهید جعفر‌طیار به‌صورت رسمی به عزاداری‌می‌پردازند.
عربستان از دیگر کشورهای اسلامی است که علی‌رغم سخت‌گیری‌های وهابیون در مناطقی چون الأحساء، قطیف، حضرموت، حجاز و مدینه یاد امام حسین(ع) احیاء می‌شود و مردم به عزاداری می‌پردازند؛ در سال‌های اخیر محدودیت‌ها از طرف دولت عربستان کمترشده و گویا آزادی بیشتری جهت عزاداری اعطا‌شده‌است.
سوگواری در منطقه «ترکستان» نیز به قرن سوم هجری بازمی‌گردد، عده‌ای از خراسان به این منطقه مهاجرت‌کردند و در اوایل قرن سوم در بخارا و خیوه ساکن‌شدند؛ در دوران قدرت کمونیست‌ها مجالس عزاداری در منازل به‌صورت پنهانی برگزار‌می‌شد ولی بعد از فروپاشی شوروی سابق عزاداری‌ها آزادانه صورت‌می‌گیرد.
همچنین در ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و قفقاز مراسم سوگواری حسینی با شکوه تمام برگزارمی‌شود؛ در این مراسم اهل سنت نیز حضور گسترده‌ای‌دارند.

محرم در شبه‌قاره هند
مسلمانان شبه قاره هند نیز در این ماه به سوگ امام حسین(ع) و یارانش می‌نشینند: مردم پاکستان از دوازده قرن پیش مراسم سوگواری سردار شهیدان را برپا می‌کنند؛ با وجود این‌که در سال 1288 هجری شمسی مراسم عاشورا و اربعین از سوی استعمارگران انگلیس ممنوع اعلام‌شد و در سال1361 پلیس پاکستان استفاده از بلندگو را در حسینیه‌ها و تکایای شیعیان را غیرمجاز اعلام‌کرد ولی هرگز موفق‌نشد روند این عزاداری‌ها را متوقف‌کند؛ در این راستا وهابیون این کشور نیز هرساله با به خاک و خون کشیدن عزاداران سعی‌دارند جلو این مراسم را به‌گیرند ولی با گذشت‌ زمان این عزاداری‌ها باعث غنای فرهنگ تشیع شده و خطبا، نویسندگان و شاعران فراوانی به ‌برکت این عزاداری‌ها پا به عرصه گذاشته‌اند.
در کشور هند نیز هندوها و غیرمسلمانان با دیدن سوگواری‌ها و نوحه‌سرایی و محافل حزن متأثر‌شده و با مسلمین همراهی‌می‌کنند و حتی در بعضی شهرها و مناطق، هندوها ساختمان‌هایی ساخته و وقف امام حسین(ع) کرده‌ و به تقلید از مسلمین نام آن‌ها را حسینیه گذاشته‌اند و در آنجا به سوگواری می‌پردازند؛ یکی از نقاط مشترک عزاداری پاکستان و هند شرکت مسلمانان اهل سنت در عزاداری‌هاست.
نکته قابل‌توجه این‌‌که در پاکستان اهل سنت نیز به عزاداری می‌‌پردازند؛ همچنین در شهرهای کراچی، حیدرآباد، کوتری، تخته و میرپورخاص از ایالت سند، روز عاشورا و اربعین حسینی غذاهای مختلفی چون حلیم درست می‌کنند و بین عموم تقسیم می‌کنند؛ این در حالی است که در شهر کوتری با 95 درصد جمعیت اهل تسنن، در ایام عزاداری امام حسین مجالس باشکوهی برپا می‌شود و مردم در روز عاشورا به سوی امام بارگاه حرکت می‌کنند.
در مجالس شیعیان هنگامی که عزاداری شروع می‌شود تمام شیعیان از خوردن و نوشیدن و سخن گفتن تا پایان مراسم خودداری می‌کنند و کسی که از این قانون تخلف‌کند، توبیخ می‌شود.
در سه کشور لکنهو، بنگال و بنارس که از کشورهای غیراسلامی هستند مسلمانان و دوستداران اهل‌بیت(ع) در ایام سوگواری محرم، خوردن و آشامیدن را به حداقل می‌رسانند و در مجالس سوگواری به هیچ وجه نمی‌خندند و شوخی‌نمی‌کنند.
همچنین در حیدرآباد دکن مسلمانان و هندوهای غیر مسلمان در ایام محرم عزاداری می‌کنند و بزرگان و عزیزان قوم دست و پای خود را با زنجیرهای آهنی بسته و چند نفر از خدمت‌گزاران خود را می‌گمارند که سر این زنجیرها را بگیرند و آنان را مانند اسیران «به یاد اهل‌بیت امام حسین(ع)» به مجلس عزای امام حسین بکشانند.

محرم در جنوب شرق آسیا
در بخش‌هایی از جنوب شرقی آسیا نیز مسلمانان هر ساله به سوگواری می‌پردازند؛ یکی از این کشورها اندونزی است که مردم آن در ماه‌های محرم و صفر از جشن عروسی و ازدواج خودداری می‌کنند و معتقدند که ازدواج در این دو ماه نحس و موجب زیان است.
در جزیره سوماترای اندونزی به عزای حسینی «تابوت»، در جاوه ماه محرم «سورا=عاشورا»، در آچه «ماه حسن و حسین» و در غرب سوماترا مردم پادانگ آن را ماه«تابوئیک» می‌نامند؛ در «پاری‌مان» در روز هفتم محرم نمادی از دست امام حسین(ع) که در گلدانی نهاده‌شده در معابر و خیابان‌ها گردانده‌می‌شود و مردم به یاد وقایع جانسوز کربلا اشک‌می‌ریزند و صبح روز نهم محرم عمامه‌ای سفید‌رنگ که «توربان»نامیده‌می‌شود به نشانه عمامه امام حسین(ع) تهیه‌شده و در مراسمی خاطراتی از فداکاری‌های سرور شهیدان بیان‌می‌شود.
در کشور برمه(میانمار) هم اگرچه اکثریت مسلمانان اهل سنت هستند ولی حدود ده هزار شیعه در آن سکونت‌دارند که در ماه‌های محرم و صفر به سخنرانی و عزاداری می‌پردازند، ازدواج‌نمی‌کنند، لباس نو نمی‌خرند، حتی تلویزیون هم نگاه‌ نمی‌کنند؛ مردان لباس سیاه می‌پوشند و زنان از آرایش پرهیز‌می‌کنند.
دیگر کشور جنوب شرق آسیا مالزی است؛ مسلمانان بومی این سرزمین و مهاجران در کوآلالامپور جمع می‌شوند و مراسم عزاداری باشکوهی برگزارمی‌کنند.
تایلند نیز از جمله کشورهایی است که مراسم عزاداری حسینی در آن به زمان‌های بسیار دور یعنی حدود چهارصد سال قبل بازمی‌گردد؛ شیعیان «بانکوک» حدود دو هزارنفر است که در دهه محرم به عزاداری می‌پردازند؛ عزاداری در این کشور از سال1908 توسط «سید مازندرانی» به‌صورت رسمی در آمد.

محرم در دیگر مناطق جهان
هم‌زمان با رواج عزاداری در دوران حکومت آل‌بویه در قلمرو ایران و عراق، در مصر از زمان حاکمیت خلفای فاطمی شیعیان در مقبره ام‌کلثوم، سیده نفیسه و رأس‌الحسین به عزاداری می‌پرداختند؛ مراسم عزاداری هنوز هم در رأس الحسین ادامه‌دارد.
در کشور مراکش با فرارسیدن ماه محرم مردم آرایش و تجمل را کنار‌گذاشته و در روز عاشورا از خوردن غذا خودداری‌می‌کنند و در یک سنت عمومی زکات اموالشان را می‌پردازند.
یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی آفریقا الجزایر است؛ روز دهم محرم در این کشور تعطیل رسمی است؛ استقلال الجزایر از استعمار فرانسه در سال1346ق قیام شیخ عبدالقادر همراه پدرش محی‌الدین حسنی نمونه‌هایی از تأثیرات فرهنگ عاشورا در این سرزمین است.
تونس از دیگر کشورهای آفریقایی است که مراسم ماه محرم در این کشور از ارزش خاصی برخوردار است؛ از زمان تسلط فاطمیان بر این کشور مذهب تشیع و سنت‌های آن از جمله مراسم سوگواری ایام عاشورا جزء آیین‌های ‌اجتماعی مردم قرارگرفت؛ عاشورا تا چندی قبل جزء تعطیلات رسمی این کشور بود ولی اکنون این‌گونه نیست؛ مردم تونس در عزاداری‌ها از خوردن غذاهای رنگین اجتناب‌می‌کنند و صبح عاشورا به مزار اموات سرمی‌زنند.
چین از کشورهایی است که شیعیان بومی، ایرانی و پاکستانی حضور فعالی دربرپایی عزاداری و سوگواری دارند و بیشتر این عزاداری‌ها نیز درپکن برگزارمی‌شود.
یکی از کشورهای اروپایی که مسلمانان در آنجا حضور فعال دارند انگلستان است؛ مسلمانان مقیم لندن و برخی شهرهای دیگر در روز عاشورا دسته های عزاداری راه انداخته و با نوحه‌سرایی و سینه‌زنی یاد و خاطره شهیدان کربلا را زنده ‌می‌کنند؛در سال های اخیر با توجه به توسعه اسلام در انگلستان و حضور شیعیان مهاجر پاکستانی و ایرانی، هندی و افغانی در این کشور مراسم بسیار باشکوهی در دهه محرم برپا می‌شود.
در ترکیه نیز مسلمانان در ماه محرم به نوحه‌خوانی و زنجیرزنی می‌پردازند و غذایی به نام«افشون» درست‌کرده بین عموم تقسیم‌می‌کنند؛ درعزاداری شهر استانبول گروه‌هایی از اهل سنت به‌ویژه رجال ‌دولتی برای هم‌دردی با شیعیان شرکت‌می‌کنند.
در سایه حضور دوستداران اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در قاره آمریکا عزاداری ماه محرم به‌صورت باشکوهی برگزار می‌شود؛ حدود صد سال است که در شهرهای مختلف آمریکا عزاداران به سینه‌زنی و نوحه‌خوانی می‌پردازند، مسلمانان شهر«بورت» و«اسبانی» در آمریکای جنوبی هودج بزرگی از طلا و نقره با زیباترین نقش و نگار جهت عزاداری سیدالشهداء تهیه‌می‌کنند و آن را در روز عاشورا به حرکت در‌می‌آورند و در این مسیر بسیاری ازمسیحیان و هندوها به مسلمانان ملحق‌می‌شوند و همه پشت سر آن هودج قرارمی‌گیرند.
در فرانسه، استرالیا و دیگر کشورهای جهان مراسم عزاداری توسط شیعیان مهاجر و مسلمانان بومی برگزار می‌شود و سال به سال بر شکوه آن افزوده‌می‌شود.

منبع : سایت خیمه