آمار جراحي بيني در ايران نسبت به جهان ركورد زده است
مار جراحي بيني در ايران نسبت به جهان ركورد زده است
اعتماد به نفس به شرط چاقو
در دنياي كنوني روندي در حال وقوع است كه هيچ كشوري از آن مصون نيست؛ روند كالايي شدن و جزءبه جزء شدن زيبايي. اگر در گذشته فرد به عنوان يك كليت در نظر گرفته مي‌شد، امروز در حال تفكيك و تجزيه شدن است و هر يك از اجزاي بدن در دنياي رسانه‌ها، مورد تاكيد خاصي قرار گرفته و مدهايي براي آن به وجود ميآيد كه حتي در جراحي‌هاي زيبايي بدن مورد استفاده قرار ميگيرند. از سوي ديگر، مدها در حال تغيير و غربي شدن است. به عنوان مثال، زماني چاق بودن نشانه و سمبل زيبايي بود و امروز در دنياي غرب باربي بودن مد زيبايي است. بيني بزرگ روزگاري نشان اقتدار بود و امروز اسباب سرشكستگي!
مصرف‌مدار بودن هويت و بدن‌مدار بودن مصرف در جامعه نوين باعث شده است رفتارهايي چون انجام جراحي زيبايي بيني به يكي از كنش‌هاي شايع تبديل شود.در جامعه پرشتاب كنوني كه اولين برداشت‌ها از طرف مقابل و همچنين اولين تأثيرات در طرف مقابل مهم هستند، ظاهر افراد، نمادها و نشانه‌هاي خارجي منزلت، اهميت بسزايي مي‌يابند. زيبايي براين اساس به عنوان يكي از مؤلفه‌هاي جايگاه اجتماعي در ارزيابي موقعيت اجتماعي افراد جامعه، مهم قلمداد مي‌شود. در اين بين، بيني و كوچكي آن در ايران سمبل زيبايي و رفاه تلقي مي‌شود و عده بسياري بيني خود را به نيت زيبا شدن به زير تيغ مي‌برند.
ركورد جهاني
گفته مي‌شود از نظر تعداد جراحي زيبايي بيني، ايران رتبه اول را در جهان به دست آورده است. براساس آمارهاي موجود اعمال جراحي بيني در دنيا رو به كاهش و در عوض ساير جراحي‌هاي كه براي جوان‌سازي فرد صورت مي‌گيرد رو به افزايش است ولي ايران هنوز بيشترين متقاضي اعمال جراحي بيني در جهان است.
برخي معتقدند به علت نوع پوشش زنان ايراني كه صورت زن نمود بيشتري دارد، زنان روي صورت خود حساس بوده و برخي نيز معتقدند جراحي بيني مي‌تواند اعتماد به نفس زنان را افزايش داده و به آنها كمك خواهد كرد شوهر مناسب‌تر پيدا كنند.
دماغ در گذر تاريخ
افلاطون در رساله‌‌اي كه در باب زيبايي‌شناسي نوشته، مرداني كه دماغ كشيده و بلند دارند و فاصله دماغ و دهانشان زياد نيست را زيباترين و خوش سيرت‌ترين آدم‌ها دانسته است.اين فيلسوف بزرگ يوناني معتقد بود دماغ سربالاها از خود راضي‌اند. اين تفكر براي 2000 سال قبل نيست. لسكوي چهره‌شناس‌مشهور قرن ?? درباره دماغ‌هاي بزرگ نوشته: بيني بزرگ، خواه خميده، خواه راست، نشانه خوبي است. گرچه چنين آدم‌هايي خجالتي و كم رو نيستند، اما آرام و باهوشند و فقط گاهي دچار خشم آني مي‌شوند. راه دور نرويم نامادري سيندرلا يادتان هست؟ زني با بيني كوچك و سر بالا كه روزگاري مظهر بدجنسي و تا حدودي زشتي محسوب مي‌شد. به نظر مي‌رسد در گذر تاريخ دماغ‌ها كوچك و سر بالا شده‌اند.
سپيد
متخصصان جراحي پلاستيك با ديدگاهي مثبت، دلايل گرايش به جراحي زيبايي بيني را در درجه اول، رفع نواقص و ناراحتي‌هاي جسماني و عوارض رواني ناشي از آن و سپس حس زيباپسندي و گرايش فطري انسان به زيبايي و بهبود كيفيت زندگي و در مواردي بسيار اندك (حدود 10 تا 15درصد) تبليغات رسانه‌ها، چشم و هم‌چشمي و... عنوان كرده‌اند.از ديد اين دسته، جراحي زيبايي بيني در ايران مد نشده بلكه سايز بزرگ بيني در نژاد ايراني، يكي از دلايل تعداد بالاي جراحي زيبايي بيني در ايران است.از ديد آنها اروپايي‌ها و آمريكايي‌ها از نظر آناتومي، خلقت و ژنتيك، اغلب بيني زيبايي داشته و نيازي به عمل زيبايي بيني ندارند!(و البته كل عالم و آدم بايد شبيه به آنها شوند)
سياه
در مقابل اين گروه اول عده‌اي از پزشكان گوش وحلق و بيني، روان‌شناسان و مردم عادي با بيان دلايلي مانند اختلالات رواني مراجعان و مسائل فرهنگي ـ اجتماعي، ديدگاهي منفي نسبت به اين قضيه دارند. از ديد اين دسته، متقاضيان عمل جراحي زيبايي بيني افرادي مرفه اما نازيبا هستند كه براي زيباتر ساختن خود، حاضرند حتي از جانشان نيز بگذرند و اين مساله بيشتر در مورد زنان جوان صدق مي‌كند. در اين ديدگاه علاوه بر تحقير و استهزا متقاضي عمل جراحي زيبايي بيني، پزشكان انجام‌دهنده اين عمل نيز تقبيح شده و متهم به زير تيغ بردن افراد براي كسب درآمد بيشتر شده‌اند. پزشكاني كه حتي در مواردي به جاي زيباتر ساختن مراجعان خود، آنها را به كشتن مي‌دهند.
خاكستري
در مقابل دو ديدگاه صفر و يكي فوق عده‌اي نيز عمل جراحي زيبايي بيني را في نفسه خوب يا بد نمي‌دانند. بلكه آن را معلول عوامل مختلف اجتماعي مي‌دانند. اينان معتقدند مساله جراحي بيني تفاوت بسيار عمده‌اي با ديگر جراحي‌ها دارد و در حال حاضر به علت انجام مكرر آن در كشور تقريبا افرادي كه بدون اطلاع كافي خود را متخصص در اين زمينه مي‌بينند، بسيار افزايش يافته است. بر اساس اين ديدگاه افزايش تقاضا درگروه‌هاي سني و جنسي مختلف، رشد و گسترش ميزان اعمال جراحي زيبايي بيني در ايران و كمبود تعداد متخصصان جراحي پلاستيك زيبايي، فرصت فعاليت را به جراحان غيرمتخصص داده و منجر به بروز مشكلاتي نظيرعدم تضمين موفقيت در اعمال جراحي، روبه‌رو شدن برخي بيماران با پيامدهاي منفي ناشي از اعمال جراحي نامناسب و حتي خطر مرگ و بالطبع، افزايش ميزان شكايت‌ها از قصور پزشكي شده است. از ديد اين گروه پيامد اين مساله طرح و بزرگ‌نمايي برخي از اين موارد در رسانه‌ها به عنوان يك مساله اجتماعي و نوشتن مقالات و... با هدف كاهش تمايل اقدام به اين عمل از طريق تاثيرگذاري بر متقاضيان، مسوولان و وجدان جمعي جامعه بوده است. در اكثر اين نوشته‌ها، تاكيد بر اختلالات رواني و شخصيتي متقاضيان بوده و متخصصان علوم اجتماعي نيز اين افراد را قربانياني منفعل جامعه معرفي كرده‌اند. اما كمتر كسي به بررسي علل و ريشه‌هاي موضوع پرداخته است.
بيني و مشكلات رواني
آيا جراحي زيبايي بيني با مشكلات رواني در ارتباط است؟ بررسي‌هاي انجام شده در كشورهاي اروپايي و آمريكا نشان داده حدود 20 درصد افرادي كه جراحي زيبايي بيني انجام مي‌دهند، مبتلا به اختلالات روان نژندي مانند اضطراب، وسواس و افسردگي و حدود 70 درصد نيز مبتلا به اختلال شخصيت خودشيفته و اختلال شخصيت وسواسي هستند و فقط 10 درصد اعمال جراحي ناشي از حالت واقعا غيرطبيعي بيني است. از نظر سني، اعمال جراحي زيبايي بيني بيشتر در سنين 15 تا 25 سال انجام مي‌شود و در ميان تحصيلكرده‌ها و افراد مرفه فراوان‌تر است. هر چند طبقات اجتماعي متوسط و پايين هم با وجود هزينه بالاي اين قبيل اعمال با تحت‌فشار قرار دادن خود و خانواده به اين امر اقدام مي‌كنند.
نكته: در ايران مطالعات انجام شده نشان مي‌دهد از نظر شخصيتي اغلب افرادي كه جراحي زيبايي بيني انجام مي‌دهند، ويژگي‌هاي وسواسي بارزي دارند و نيز داراي شخصيت خودشيفته و در پي جذابيت هستند
در ايران مطالعات انجام شده نشان مي‌دهد از نظر شخصيتي اغلب افرادي كه جراحي زيبايي بيني انجام مي‌دهند، ويژگي‌هاي وسواسي بارزي دارند و در درجه دوم، افراد داراي شخصيت خودشيفته كه كمال‌گرايي آنها متمركز به خود و با هدف افزايش جذابيت است، اين اعمال را انجام مي‌دهند.
اعتماد به نفس با چاقو
دكتر مظاهري، دبير انجمن روانپزشكان ايران در پاسخ به اين سوال كه آيا در افرادي كه بيني بزرگ يا ناموزون دارند، عمل جراحي به افزايش اعتماد به نفس آنها مي‌انجامد، مي‌گويد: در افراد طبيعي اين اتفاق رخ مي‌دهد اما در بيماران تقريبا نتيجه خوبي ندارد. يك سوم اين بيماران خانه‌نشين مي‌شوند، زيرا نگرانند كه از سوي ديگران مورد تمسخر قرار گيرند ولي به جرات مي‌توان گفت كه بخش عظيمي از اين بيماران از رويارويي اجتماعي و شغلي دوري مي‌جويند و عملكرد اجتماعي آنها كاهش مي‌يابد. از اين رو بهتر است پيش از جراحي زيبايي بيني از مشاوره يك روانپزشك بهره گرفت.
من زشتم
برخي، از جراحي بيني تصورات غيرواقعي دارند و به صورتي اغراق‌آميز به اين موضوع نگاه مي‌كنند. بسياري از افراد نيز نيازي به جراحي زيبايي ندارند و خود مصر به انجام جراحي هستند.
دكتر محسن نراقي، رئيس انجمن تحقيقات راينولوژي ايران در‌اين‌خصوص مي‌گويد: بيش از 50 درصد متقاضيان جراحي پلاستيك بيني، احتياجي به جراحي ندارند. اما علت اين موضوع چيست؟
به گفته وي، در روانپزشكي اختلالاتي به نام احساس بدشكلي بدن (بدريختي بيني) و بدريخت هراسي وجود دارد. اين افراد يك احساس ذهني مداوم درباره زشت بودن برخي از جنبه‌هاي ظاهر يا چهره دارند، باوجود اين‌كه ظاهر آنها طبيعي يا تقريبا طبيعي است. توهم زشتي بسيار شايع است. تحقيق اخيري كه روي دانشجويان انجام شده، نشان مي‌دهد كه 90 درصد دانشجويان به نحوي از قيافه‌شان راضي نبوده‌اند. گفتني است زشتي و زيبايي مفاهيم نسبي هستند و اگر كلمه طبيعي يا متوسط را در نظر بگيريم، بايد بيش از 60 درصد جمعيت قيافه طبيعي داشته باشند.
دكتر نراقي مي‌افزايد: اساس اختلال احساس بدشكلي بدن، باور يا ترس قوي بيمارگونه است از اين‌كه ظاهر جذابي ندارد يا حتي نفرت‌انگيز است. اين افراد بيشتر به متخصصان پوست يا جراحان پلاستيك مراجعه مي‌كنند تا روانپزشكان. اين افراد چنان واكنش نشان مي‌دهند كه گويي قيافه به واقع زشتي دارند، مانند زشت‌ها خجالت مي‌كشند و دچار اضطراب و دلواپسي مي‌شوند و توانايي زندگي واقعي را در معرض موانع رواني از دست مي‌دهند. در حالات شديد بيماري اين افراد از نگاه به آينه يا سطوح شفاف خودداري مي‌كنند و با آرايش يا تغيير لباس سعي در پنهان كردن نقص فرضي خود دارند.
نكته مهم اين است كه درمان از طريق روش‌هاي جراحي در اين افراد تقريبا بدون استثنا ناموفق است. به همين علل، چنين افرادي پس از عمل نيز دچار مشكل خواهند بود و چه بسا پس از عمل جراحي، بيني آنها وضعيتي بدتر از قبل پيدا كند و افسردگي آنها افزايش يابد.
طبقه بالاتر، بيني كوچك‌تر
جامعه‌شناسان معتقدند هر فرد به عنوان يكي از افراد جامعه همواره توسط ديگر اعضاي جامعه ارزيابي مي‌شود و همواره بخشي از اين قضاوت‌ها كه اساس شكل‌گيري موقعيت‌هاي اجتماعي هستند، مبتني بر قيافه و ظاهر افراد بوده است. به عبارت ديگر زيبايي و بهره‌مندي از آن از خصايص (سابقا طبيعي و امروزه قابل حصول) بارزي است كه همواره دارندگان آن را در ارزيابي‌هاي اجتماعي نسبت به افراد معمولي و كمتر بهره‌مند از زيبايي در موقعيت بهتري قرار داده است. در واقع در ذهن ما، خوبي با زيبايي و بدي با زشتي همراه است، اين موضوع باعث مي‌شود هر موقعيت برتر و فرادستي در نظر ما واجد زيبايي باشد. امروز برابري واژه زيبايي و خوبي به پيوند زيبايي و فرادستي تعميم يافته است، بنابراين بيان صحيح‌تر «خوب‌ها زيبا هستند» در زمانه ما اين است كه: «فرادستان زيبا هستند». اين نگرش به زيبايي باعث مي‌شود مردم در جوامع مختلف طالب زيبايي باشند و اگرچه درك و دريافت از زيبايي در اعصار گوناگون و جوامع مختلف همواره در حال دگرگوني بوده است، اما فهم از آن به عنوان نماد و نشانه جايگاه اجتماعي بالا، پيوسته در حال بازتوليد است.
زيبايي يا تنفس
بيني براي زيبا شدن يا نگاه داشتن عينك نيست. بيني اولين عضو بدن از نظر عبور جريان هواست كه وظيفه تنظيم دماي هوا و رطوبت و تصفيه هوا را به عهده دارد.
از اين‌رو در جراحي بيني نبايد تنها به جنبه زيبايي آن توجه شود بلكه بايد كاركرد بيني به بهترين شكل حفظ شود.
علي اخوان بهبهاني / جام‌جم
پاسخ با نقل قول
