روايت عنوان بصرى و اهميت آن از ديدگاه علامه قاضى (ره )
امام صادق (عليه السلام ): عنوان تو را به نه چيز سفارش و وصيت مى كنم :
سه تا از آن نه امر درباره تربيت و تاديب نفس است . سه تا از آنها درباره حلم و بردبارى است و سه تا از آنها درباره علم و دانش است . پس اى عنوان آنها را به خاطر بسپار، و مبادا در عمل به آنها سستى و تكاهل كنى .
پس حضرت فرمود:
اما آن چيزهايى كه راجع به تاديب نفس است آنكه :
مبادا چيزى را بخورى كه بدان اشتها ندارى .
چرا كه در انسان ايجاد حماقت و نادانى مى كند، و چيزى را مخور مگر آنگاه كه گرسنه باشى و چون خواستى بخورى از حلال بخور و نام خدا را ببر و به خاطر آور حديث رسول اكرم (ص ) را كه فرمود: هيچ وقت آدمى ظرفى را بدتر از شكمش پر نكرده است . بناء على هذا اگر به قدرى گرسنه شد كه ناچار از تناول غذا گردد. پس به مقدار ثلث شكم خود را براى طعامش بگذارد، و ثلث آن را براى آبش و ثلث آن را براى نفسش .
و اما سه چيز كه راجع به بردبارى و صبر است .
پس كسى كه به تو بگويد:
اگر يك كلمه بگويى ده تا مى شنوى به او بگو: اگر ده كلمه بگويى يكى هم نمى شنوى !
و كسى كه ترا شتم و سب كند و ناسزا گويد، به وى بگو، اگر در آنچه مى گويى راست مى گويى من از خدا مى خواهم تا از من در گذرد و اگر در آنچه مى گويى دروغ مى گويى پس من از خدا مى خواهم تا از تو در گذرد، و اگر كسى تو را بيم دهد كه به تو فحش خواهم داد و ناسزا خواهم گفت ، تو او را مژده بده كه من درباره تو خير خواه مى باشم و مراعات تو مى نمايم .
و اما آن سه چيزى كه راجع به علم است .
پس از علماء بپرس آنچه را كه نمى دانى و مبادا چيزى را بپرسى تا ايشان را به لغزش افكنى و براى آزمايش و امتحان بپرسى و مبادا از روى راى خودت به كارى دست زنى ، و در جميع امورى كه راهى به احتياط و محافظت از وقوع در خلاف امر دارى احتياط را پيشه خود ساز.
و از فتوى دادن بپرهيز، همانطور كه از شير درنده فرار مى كنى ، و گردن خود را جسر و پل عبور براى ديگران (مردم ) قرار نده .
اهميت روايت عنوان بصرى از ديدگاه علامه على قاضى (ره )
عارف فرزانه علامه على قاضى روايت عنوان بصرى را دستور مى دادند به شاگردان تلاميذ و مريدان سير و سلوك الى الله تا آن را بنويسند و بدان عمل كنند و علاوه بر اين مى فرمودند بايد آن را در جيب خود داشته باشند و هفته اى يكى دوبار آن را مطالعه نمايند.
نقل از علامه سيد محمد حسين طهرانى از كتاب گنجينه عرفان عنوان بصرى
.