موضوع: اولین سکونتگاه خاورمیانه

شاید برایتان عجیب باشد اما حقیقت دارد که قدیمی ترین سکونتگاه بشری خاورمیانه، در ایران و استان کرمانشاه قرار دارد! تپه تاریخی و باستانی شیخی‌آباد در منطقه دینور شهرستان صحنه اولین زیستگاه بشر در دوره نوسنگی است که در خاورمیانه شناخته شده است.





تاریخچه این منطقه وقتی روشن شد که یکی دو سال قبل، سازمان میراث فرهنگی با همكاری باستان‌شناسانی از انگلستان به سرپرستی پروفسور راجرس متیوس كاوش‌هایی را در این منطقه انجام داد و نمونه‌هایی از دیوارهای چینه‌ای، اشیای گلی و زغال ‌کشف کرد و استخوان‌های زینت داده شده را برای آزمایش كربن چهارده به دانشگاه آكسفورد ارسال كرد.
پس از آزمایش هایی که انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند كه تپه تاریخی دینور كرمانشاه نخستین زیستگاه بشر در خاور‌میانه است و گسترش تمدن خاورمیانه از این نقطه آغاز شده. در كاوش این تپه عمر آن 11 هزار و 800 سال مشخص شد كه قدیمی تر از مجموعه گنج دره هرسین 10 هزار ساله است.



باستان شناسان در این تپه فضای معماری یك خانه مسكونی و بافت آن، فضای معماری معبدی مقدس كه با چهار شاخ بز كوهی و قوچ تزیین شده، مجسمه گلی مربوط به یك الهه ونوس، استخوان‌های تزئین شده و ابزار استخوانی و سنگی را پیدا کردند که هریك از آنها گواهی بر قدمت و تمدن كهن منطقه است.



آنها در کاوش های خود یک الهه منحصر به فرد را کشف کردند که نمونه آن در تپه سراب کرمانشاه وجود دارد. این الهه در مقایسه با الهه تپه سراب، کوچکتر و از نظر باستان شناسان انگلیسی نمونه علمی منحصر به فردی است.
در زمان كاوش‌های این تپه مسئله گیاه باستان‌شناسی و استخوان‌شناسی نیز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و 55 نوع دانه گیاهی از جمله جو وحشی و عدس و استخوان حیوانات وحشی مانند قوچ، بز كوهی و نوعی ماهی به دست آمد.
دوران نوسنگی در غرب ایران یکی از دوره هایی است که باستان شناسان معتقدند درباره آن خلاء مطالعاتی وجود دارد. به خصوص که وجود این تپه باستانی، ثابت می کند که هنوز رازهای زیادی از دوره های اولیه سکونت بشر برای کشف شدن در این منطقه وجود دارد!



بد نیست بدانید که یكی از مهم‌ترین رخ‌دادهای تحول بشر، گذار انسان از دوره‌ی غارنشینی به روستا‌نشینی بوده كه همراه با كشاورزی، دامداری و ‌اهلی كردن حیوانات بوده است. در واقع، استقرار انسان در روستا، زمینه را برای انقلاب دوم، یعنی شهرنشینی آماده كرد.
پژوهش‌هایی كه در دهه‌ 1970 میلادی در ایران انجام شدند، بیش‌تر درباره‌ كاوش‌هایی در زاگرس مركزی بودند كه توسط هیأت‌های خارجی انجام می‌شدند و بیش‌تر اطلاعات آن‌ها نیز چاپ نشدند. به این ترتیب، نقش ایران در این تحول مشخص نبود. اما با انجام لایه‌نگاری و تاریخ‌گذاری در تپه‌ شیخی‌آباد روستای کرتویج كه شش تا هفت متر آثار از دوره‌ی نوسنگی دارد، مشخص شد كه رشد ایران در این تحول تحت تأثیر بین‌النهرین نبوده است.
بخش دینور در شهرستان صحنه قرار دارد و از شمال به شهرستان سنقر، از جنوب به کرمانشاه، از شرق به شهرستان صحنه و از غرب به بخش بیلوار از توابع بخش مرکزی شهر کرمانشاه محدود می‌شود.