موضوع: آشنایی عمومی با اقدامات کمکهای اولیه

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه


قسمت اول


********

كمكهاي اوليه كمكهايی هستندكه هنگام بروز حادثه براي مصدومان يابيماران توسط غيرپزشك انجام ميشود تا درد و اضطراب مصدوم وعوامليكه ميتواند منجر به مرگ ياوخيم تر شدن وي گردد تارسيدن به درمانگاه كاهش يابد


نكات ضروري در برخورد با حادثه و مصدومان
-خونسردي خود را حفظ كرده و سعي كنيم تا رساندن بيمار به مركز درماني به او روحيه دهيم.
-از تكان دادن بيمار تا حد امكان خوداري كنيد.
-با توجه به علائم حياتي مانند نبض ، تنفس ، رنگ صورت به وضعيت بيمار پي ببريم.
-با پرسيدن سئوالات ساده مانند نام و محل زندگي سطح هوشياري مصدوم را بسنجيم.
-درصورت بيهوش بودن از دادن آب و خوراك به بيمار خوداري نموده و دهان اورا از اشيائ مانند آدامس و خوراك و استفراغ پاك كنيم.
-اگر بيمار استفراغ دارد سر اورا به يك طرف خم كنيد ولي اگر از ناحيه گردن آسيب ديده حتي درد شديد دارد باي تمام بدن او را به يك طرف برگردانيم.

نكات ضروري در مورد جعبه كمكهاي اوليه

-جعبه بايد داراي علامت و نام باشد بطوري كه هركس با ديدن آن از ماهيت جعبه مطلع شود.
-جعبه بايد در مكاني كه در دسترس همگان باشد نگهداري شود.
-از قرار دادن يا نگهداري جعبه در مكانهاي دور از دسترس يا گرم خوداري شود.
-برخي از محتويات درون جعبه مانند داروها تاريخ مصرف دارند بنابراين هرچند يكبار محتويات آن را برسي كرده ودر صورت سپري شدن تاريخ مصرف آنرا دور ريخته و مشابه آنرا جايگزين كنيد.
-درب جهبه يا كيف هميشه بسته باشد تا از ورود غبار به آن جلوگيرسي شود.
لوازم متداول و ضروری درون جعبه :
-گاز های استریل
-پنبه
-مواد شستشوی زخم (سرم و مواد موجود مثل بتادین و ساولن)
-باند های نواری با ابعاد مختلف
-باند های سه گوش
-کیسه آب گرم
-قیچی
-چسب زخم
-چسب برای نگهداشتن پانسمان
-لکوپلاست
-تخته شکسته بندی (آتل )
-پنس
-گارو یا شریان بند
-سنجاق قفلی
-درجه حرارت
-دستکش لاستیکی
-قرصهای مسکن
-پماد سوختگی
-کپسول آنتی بیوتیک
-تلمبه تنفس دهان به دهان
-و ...

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه

قسمت دوم
********************************

برخي علائم بيماريهاي شايع
-علائم مسموميت: استفراغ ، اسهال تشنج يا ضعف عمومي
-علائم سكته مغزي : فلج شدن قسمتي از بدن ، مساوي نبودن مردمك چشم و برافروختگي صورت
-علائم غش و تشنج: تشنج و حركت بي اراده و ناهماهنگ بدن (خصوصاً دست و پاها) همراه با بيرون زدن كف از دهان.

تشخيص بعضي آسيبها توسط علائم ظاهري:
-علائم خونريزي داخلي: نبض تند ، سردي بدن ، عطش شديد و رنگ پريدگي
-علائم شكستگي جمجمه: خونريزي از گوش و بيني
-علايم شكستگي مهرهاي كمر: عدم حركت پاها ، درد در آن ناحيه
-علائم شكستگي مهرهاي گردن:حركت نكردن دستها در صورتي كه آسيب و شكستگي موضعي نداشته باشد.


فوريت رسيدگي
الويت در رسيدگي به مصدومي كه از چند ناحيه آسيب ديده است را فوريت رسيدگي گويند براي مثال اگر كسي بعلت تشنج از بلندي سقوط كند و در از افتادن دچار شكستگي و خوريزي شود بايد ابتدا به كدام يك رسيدگي كرد ؟
ترتيب رسيدگي به آسيبهاي مصدوم بر حسب درجه حياتي بودن آن در نجات جان مصدوم اهميت بسزايي دارد.

ترتيب رسيدگي به شرح ذيل است:
1. خفگي
2. ايست قلبي
3. خونريزي شديد
4. شوك
5. شكستگي
6. سوختگي درجه سه و دو
7. ساير موارد


خفگي
خفگي فوريترين و مهمترين مسئله اي است كه اگر سريعاً رفع نشود در كمتر از چند دقيقه مي تواند موجب مرگ شود .
خفگي عبارت است نرسيدن اكسيژن به بدن . اگر كمتر از 4 دقيقه به مغز انسان اكسيژن نرسد مرگ حتمي است.

علل خفگي
جانشين شدن اكسيژن با گازهاي مانند co2
فشار بر مجاري تنفس
ورود اجسام خارجي در مجاري تنفس مانند آب يا شئ جامد
انقباض حنجره بعلل گازها ي سمي
از كار افتادن دستگاه تنفس به علت مواد يا داروهاي سمي يا شيميايي

علائم خفگي
تنگي نفس
كبودي يا ورم صورت يا لب
از دست دادن حواس
كندي و نامنظمي نفس

درمان خفگي
-رفع علت خفگي
-باز كردن راه هوا اگر بيمار بيهوش باشد.(بيرون آوردن شئ از دهان ، بيرون آوردن زبان و اگر در اثر گاز باشد مصدوم را بايد فوراً از محل بيرون آورد.)
-تا زمانيكه تنفس مصدوم بحال طبيعي برگردد بايد تنفس مصنوعي را ادامه داد.
-مصدوم را گرم نگه داشت.
-ماساژ قلبي داده شود

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت سوم

CPR
عمليات احياء بيمار CPR ناميده مشود



بهترين راه براي تشخيص علائم حیاتی حس تنفس و لمس نبض است
اگر نبض لمس نشود یا تنفس احساس نشد بايد CPR را به روش زير انجام داد
روشهای یافتن علائم حیاتی :

الف : تنفس:

گوش خود را تا نزدیک مجاری تنفسی بیمار (دهان و بینی) ببرید تا صدای تنفس او را بشنوید و در همان حال به سینه ی او نگاه کنید که احیاناٌ اگر حرکتی نمود متوجه شوید و همزمان حرارت و بادی که از مجاری تنفس خارج میشود را با لبه ی گوش یا گونه حس کنید .
میتوانید یک شیشه و آینه شفاف را به مجاری تنفسی نزدیک کنید تا اگر تنفس داشته باشد بخار آن روی آنها بنشیند .
ب: نبض:

بهترین محل شناسایی نبض در شرایط موجود ، شاهرگ گردن است . سه انگشت دست را به حالت لمس کردن نه فشار دادن طوری روی شاهرگ پهلوی گردن قرار دهید که انگشت سبابه به سمت قلب باشد .
برای کودکان میتوان از زیر کشاله ی ران آنها استفاده نمود.
توجه مهم : قبل از انجام این کارها ، به محض برخورد با بیمار ، برای کسب بیشترین تمرکز و نهایتاٌ حصول به نتیجه ی مطلوب حتماٌ محیط را خلوت کرده و همانطور که قبلاٌ گفتیم دو اصل مهم را رعایت کنید :
حفظ خونسردی و دادن روحیه به مصدوم .
-بيماررا به پشت خوابانده و دركنارشزانوبزنيد
- اگرمجاري تنفس مسدود بود بلافاصله آنرا بازميكنيم یعنی دهان ومجاري تنفس را ازاشياءخارجي مانند آدامس ،جلبگهاي دريايي وغيره پاك كنيد و یا اگر زبان بیمار برگشته باشد آن را به حالت اولیه برگردانید .
-يكدست رازيرچانه و دست ديگرراروي پيشاني قرار داده به نحويكه با انگشت شست وسبابه بتوانيدبيني مصدوم رابگيريدسپس به آرامي سر را به سمت عقب برگردانيد.
-بيني مصدوم را گرفته و دهان رابازكرده ودهان خود راروي دهان مصدوم گذاشته ، دو نفس سريع وعميق بدون وقفه به مصدوم بدهيدسپس منتظربمانيدهوا ازريه وي خارج گردد.
-عمل تنفس بيوقفه 12 و 14 بار وبراي خردسالان 18 تا 20 باربايدتكرارگردد.
- اگر عمل بازدم انجام نگرفت ماساژ قلبی را شروع کنید:
زاويه دنده را درپايين سينه لمس نماييد . دستتانرا به اندازه دو انگشت بالاتر اززاويه سينه قراردهيد
دودست راگره زده و دست ديگرتانراروي آندست بگذاريد .(بطوریکه انگشتان دو دست در هم باشند ) انگشتان دست پايين رو به بالانگهداشته شوندبه جلو خم شويدطوريكه شانه هايتان بالاي جناغ قرارگيرند بطور عمود به سمت پايين فشار وارد آوریدهر 15 ماساژ دو تنفس دهان به دهان انجام دهيد(مورد 5 در شکل )
بالا آمدن قفسه سينه را مشاهده كنيد
اين كار را تا زمان رسيدن كمك يا رساندن مصدوم به درمانگاه ادامه دهيد
هر سه دقيقه نبض راچك كنيد
كنيد.
اگر احياء توسط دو نفر صورت گيرد خستگي كمتر خواهد بود و احياء بمدت طولاني تري صورت گيرد
طريقه احياء دو نفره
-مطمئن شويد كه راه تنفس باز است
-با دو تنفس دهان به دهان شروع كنيد
-نفر ديگر بايد ماساژ قلبي ، يك تنفس دهان به دهان بدهد.
-اقدام شماره 2 و 3 را تا هنگام بهبودي يا رسيدن كمك ادامه دهيد
-هر دو دقيقه ، نبض را كنترل كنيد

نشانه بهبودي عبارت است:
-تپش نبض
-رنگ كبود و خاگستري فرد مصدوم ناپديد شده و پوست رنگ طبيعي بخود مي گيرد
-ناله يا حركت مصدوم

-تنفس دوباره برقرار شده و در هنگام تنفس مصنوعي با مقاومت روبرو می شود .

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت چهارم

ايست قلبي
وظيفه قلب انتقال خون به بافتهاي بدن است اگرقلب به هر علتي نتواند
پمپاژ كند اكسيژن به بافتهاي حياتي مانند مغز نرسيده و فرد دچار مرگ يا
عارضه غير قابل برگشت خواهد شد. در اين حالت بايد در كمتر از 3 تا 4
دقيقه عمل CPR صورت گيرد.

علائم سكته قلبي عبارت است :
-بيهوشي ناگهاني
-كاهش و از بين رفتن نبض
-وقفه در تنفس
-از بين رفتن صداي ضربان قلب

خونريزي شديد
خروج خون از رگهاي بدن بعلت پارگي يا زخم را خونريزي مي گويند. خونريزي اگر شديد باشد يا داخلي مي تواند باعث مرگ انسان گردد.

انواع خونريزي و زخم:
خونريزي بيروني : خونريزي كه در اثر پاره شدن پوست و رگهاي زير آن و جاري شدن خون روي پوست قابل روئت است

خونريزي داخلي : خونريزي كه دراثر پارگي رگهاي زير پوست يا يكي از اعضاي داخلي بدن اتفاق مي افتد

خونريزي داخلي دو نوع است:
آشكار: كه نشانه آن جريان خون از گوشها يا بيني يا حلق يا ديگر منافذ بدن است

پنهان: كه در آن خونريزي مشاهده نمي گردد بلكه از علائم ثانويه مي توان به وجود خونريزي پي برد مانند:
-احساس درد در ناحيه آسيب ديده
-ضعف
-تشنگي
- ضربان تند نبض
-رنگ پرندگي
-اشكال در تنفس
-شوك

انواع زخم
بريدگي: مانند بريدگي در اثر اشياء لبه تيز مثل چاقو اين نوع جراحت با خونريزي فراوان همراه باشد
پارگي:كه در اثرشكافتن پوست در اثر برخورداشياءبرنده ايجادميشودخونريزي و عفونت مهمترين خطري است كه جان مصدوم راتهديدميكند
خراش: كه بعلت پارگي پوست دراصطكاك پوست با سطح شياردارو ناصاف ايجادميشوددر این نوع جراحت خطرخونريزي كمتراست اما بعلت خراش روي پوست ورود غبار آلوده ميتواند موجب عفونت گردد
سوراخ شدن:كه بعلت فرو رفتن اشياءنوك تيزدرپوست ايجادميشوداگر زخم عميق باشدخطر نفوذ غبار و ذرات آلوده و درنهايت عفونت اين نوع زخم راتهديدمی کند.

درمان خونریزی
-مصدوم را به آرامي روي زمين بخوابانيد
-عضوء داراي خونريزي را بالاتر از سطح قلب نگه داريد اين عمل از شدت خونريزي خوداري مي كند اگر دست و پا شكسته باشد با احتياط كامل اينكار انجام گيرد
-لباس اطراف جراحت را بريده و محل خونريزي را كاملاً باز كنيد
-يك دستمال يا پارچه تميز را تا كرده محكم روي زخم مي فشاريم
-اگر خونريزي بند نيامد ، پانسمان دومي را بدون برداشتن اولي روي زخم قرار داده و مي فشاريم
-با بانداژ يا يك پارچه و دستمال تميز مانند شكل روي زخم را مي بنديم
-از بستن با فشار خيلي زياد يا شل خوداري كنيد
-در صورتي كه عضوء قطع يا رگ پاره شده باشد با شريان بند (گارو) كه 10 تا 15 سانتيمتر بالاتر از محل خونريزي قرار ميگيرد محكم بسته شود
هر 15 دقيقه يكبار بمدت 1ال 2 دقيقه شريان بند را شل كرده تا خون به قسمتهاي پايين تر برسد و از سياه شدن عضوء نيز جلوگيري شود سپس مجدداً آن را محكم كنيد
زمان شل و محكم كردن شريان بند را بخاطر داشته باشيد
هرگز از سيم فلزي و بند كفش جهت شريان بند استفاده نكنيد
اگر وسيله اي غير از سيم يا بند كفش نداشتيد مي توانيد يك پارچه تميز را چند تا كرده و بعد سيم يا بند كفش را دور آن قرار دهيد
شريانبندياتورنيكه:

وسيله خاصي نيست ميتواند پارچه دستمال بلندآستين لباس ياكراوات وغيره باشد. ازيك پارچه به عرض 10سانتيمتر استفاده ميكنيم كه 5 سانتيمتربالاي عضوبريده شده بسته ويك گرهسپس براي محكم كردن تورنيكه ازيكچوپ ياشيءشبيه آن استفاده كرده آنرا از داخل گره ردكرده وپيچانده تاآنقدر سفت شده كه خون را بند آورد و سپس دو سر چوب را توسط پارچه محكم وثابت ميكنيم هيچگاه روي تورنيكه رانپوشانيدتادر معرض ديدسايرافرادنيزباشدوروي آن اسم و ساعت بستن تورنيكه راقيدكنيدتاامدادگران ديگرآگاه باشندبه طور مرتب نسبت به محكم بود نتورنيكه اطمينان حاصل كنيد.

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت پنجم

خونريزي داخلي به دو دليل خطر ناك تر از خونريزي خارجي است:
-خون خارج شده از عروق ديده نمي شود و حجم زيادي خون از دستگاه قلب و عروق خارج مي گردد.
-حجم خون خارج شده پس از تجمع و لخته شدن درجاهايحساسبدن مانندزيرجمجمه و مغز باعث خدر مورد خونريزي بالا نگه داشتن عضو در صورت امكان و بي حركت كردن عضو براي كاهش جريان خون لازم مي باشد.

اگر با فردي برخورد كرديدكه چاقو در شكم يا سينه دارد آن را به هيچ وجه خارج نكنيد زيرا خونريزي آن بيشتر شده هوا داخل ريه مي شود. وخطراتبسيارجديبرايمصدومپدید می آید .

اقدامات كلي در برخورد با خونريزي داخلي
-پاهاي مصدوم را كمي بالاتر قرار دهيد تا حجم خون بيشتري به اطراف اندامهاي حياتي جريان يابد
-لباس هاي تنگ آو را آزاد كنيد
- علائم حياتي او را مرتب كنترل كرده هنگام بروز شوك اقدامات لازم را انجام دهيد
-رساندن اكسيژن به مصدوم كمك بسيار خوبي است
-به مصدوم دچار خونريزي به هيچ وجه نبايد از راه دهان چيزي خوراند.
چون بند آوردنخونريزيداخليباكمكهاياوليهميسرنميباشدبنابراينرساندن مصدوم به درمانگاه در اسرع وقتاهميتزياديدر نجات جانبيماردارد

شوك
شوك عبارت است كاهش ناگهاني حجم يا افت جريان خون به دلايل متعدد مانند فشار عصبي ، اختلال در پمپاژ قلب ، گشادد شدن عروق و از دست دادن يك پنجم حجم خون بدن بدليل زخم و خونريزي داخلي

دلايل شوك
-مهمترين علت شوك خونريزي شديد مي باشد
-شكستگي
-درد شديد
-ضربات ناگهاني به نقاط حساس مانند جمجمه
-از دست دادن مايعات بدن هنگام اسهال- استفراغ
-سوختگي شديد
- كاهش قند خون
-كاهش حرارت بدن - شوك ازدياد حساسيت يا هيجان
- مصرف بيش از حد دارو
-صدمات نخاعي

علائم تشخيص شوك
-پوست سرد ، مرطوب و رنگ پريد
- پوست كبود خصوصا داخل لبها
-ضعف و احساس سر گيجه
-تهوع و استفراغ تشنگي
-تنفس سريع و سطحي
-نبض ضعيف نبض مچ دست احساس نمي شود
-خميازه كشيدن و نفس نفس زدن
-بيهوشي
-ايست قلب
-گشاد شدن مردمك ها
-فرو رفتگي و گود افتادگي چشم ها و تاري ديد كه مصدوم اغلب روي زمين مي افتد و قدرت سر پا ايستادن نداردو چشمهايش حالت خماري دارد

اقدامات لازم
-بيمار را بخوابانيد
-سعي بيمار را گرم نگه داريد
-پاهاي او را از سطح بدن بالا نگه داريد
-گردن ، شكم و سينه را از تنگي لباس آزاد كنيد
-در صورت نياز به مصدوم تنفس مصنوعي و ماساژ قلب بدهيد
-در صورت خونريزي خونريزي را در اسرع وقت بند آوريد
-اگر بيمار بيهوش باشد مجاري تنفس وي را باز نگه داشته از هرگونه خوراندن يا نوشاندن به او خوداري كنيد
-اگر بيمار بهوش باشد آب را جرعه جرعه به او بنوشانيد

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت ششم

شكستگي
شكستن هريك از استخوانهاي بدن را شكستگي گويند

شكستگي يا ترك خوردن استخوان مي تواند در اثر ضربه مستقيم مثل برخورد با سپر ماشين يا غير مستقيم مثل پيچ خوردگي باشد استخوانهايي كه در حال رشد هستند در اثر ضربه ترك مي خورند يا خم مي شوندكه به آن شكستگي تر كه اي گويند.

دسته بندي شكستگي
-يك شكستگي مي تواند پايدار يا ناپايدار باشد در نوع پايدار دو انتهاي آسيب ديده در جاي خود ثابت هستند و خطر خونريزي و آسيبهاي ديگر كم است در نوع ناپايدار دو انتهاي شكسته استخوان به راحتي در اثر حركت و يا انقباض عضلات جا به جا مي شوند.

- شكستگي هاي باز و بسته وجود زخم در محل شكستگي و يا بيرون زدن يكي از دو انتهاي شكسته استخوان از پوست را شكستگي باز گويند كه خطر عفونت در آن بسيار زياد است در شكستگي هاي بسته پوست دست نخورده باقي مي ماند هر چند ممكن است شكستگي نا پايدار باشد و به ديگر بافتهاي داخلي آسيب برسانند حال اگر انتهاي شكسته استخوانها ارگانهاي داخلي و يا عروق بزرگ را سوراخ كند خونريزي داخلي و شوك رخ خواهد داد
شكستگي استخوان معمولاً ناشي از سقوط است .
شكستگي انواع مختلف دارد:
شكستگي كامل ؛ استخوان كاملاً دو تكه مي شود.
شكستگي ناكامل (شبيه شكستگي ساقه گياهان )؛ استخوان كاملاً دو تكه نمي شود.
شكستگي چندقطعه اي ؛ در محل شكستگي بيش از دو قطعه وجود دارد.
شكستگي باز؛ استخوان شكسته شده ، پوست را پاره كرده است .
شكستگي بسته (شامل شكستگي هاي ناشي از استرس فيزيكي ). استخوان شكسته شده پوست را پاره نكرده است .

علائم شكستگي
-حساس بودن ناحيه شكستگي به لمس
-فقدان نبض در زير ناحيه شكستگي ، معمولاً در اندام (دست پا پا). اين يك اورژانس است
-كرختي ، احساس سوزن سوزن شدن ، يا فلج در زير ناحيه شكستگي (نادر است ؛ اما اگر وجود داشته باشد، يك اورژانس است ).
-خونريزي يا خون مردگي در محل شكستگي
-ضعف در دست يا پاي شكسته و ناتواني در تحمل وزن توسط آنها
به علل وارد آمدن صدمه و آسيب به جايي كه دچار شكستگي مي شود.

اثرات شكستگي بر استخوان
شکستگی باز (مرکب): در این گونه شکستگیها علاوه بر شکستگی استخوان زخم هم وجود دارد و سر استخوان شکسته پوست و عضلات را سوراخ کرده بیرون می‌آید در شکستگی باز احتمال خونریزی شدید و عفونت وجود دارد که نیاز به مراقبت بیشتری است.
شکستگیهای چند گانه: در این شکستگی استخوان به قطعات زیادی تقسیم می‌شود که ممکن است این شکستگی باز یا بسته باشد
خرد شدن:شكستگي ناشي از فشرده شدن ؛ در اين حالت فشار زيادي روي استخوان وارد مي آيد و ساختمان استخوان در هم فرو مي رود و مي شكند.
شکستگی ساده (بسته): هر گاه قطعات شکسته شده به خارج از بدن راه نیابند آن را شکستگی بسته گویند. در اینجا قطعات استخوان شکسته داخل پوست قرار گرفته و ایجاد زخم و خونریزی نکرده است. یعنی شكستگي پنهان با جابجا شدن استخوان.
ترك خوردگي یا مو بر داشتن
شكستگي مهره ستون فقرات بعلت فشار به مهرهاي كمر

شكستگي ناشي از فشرده شدن ؛ در اين حالت فشار زيادي روي استخوان وارد مي آيد و ساختمان استخوان در هم فرو مي رود و مي شكند.
شكستگي همراه با درهم فرو رفتن قطعات حاصل از شكستگي .
شكستگي به صورت كنده شدن يك تكه از استخوان ؛ در اين حالت معمولاً اين اتفاق مي افتد كه نيروي زيادي به يك تاندون قوي وارد مي آيد و تكه اي از استخوان كه اين تاندون به آن اتصال مي يابد، كنده مي شود.
شكستگي استرسي ؛ در اثر وارد آمدن فشار طولاني مدت و مكرر، استخوان ترك برمي دارد. اين حالت معمولاً به دنبال فعاليت شديد و مداوم ورزشي رخ مي دهد.


علايم شايع
درد شدید در محل شکستگی: درد ، شایعترین علامت در شکستگیها می‌باشد. درد معمولا محدود به نقطه شکستگی است و با فشار بر روی آن بیشتر می‌شود. درد با حرکت دادن عضو آسیب دیده نیز شدیدتر می‌شود.
محدودیت حرکت:همچنین سبب محدودیت حرکت اندام می‌شود و مصدوم قادر به حرکت دادن عضو آسیب دیده نمی‌باشد.
تورم همراه با کبودی: در ناحیه شکستگی.
تغییر شکل عضو آسیب دیده: در صورتی که استخوان از هم جدا شده باشد عضو آسیب دیده در مقایسه با عضو قرینه سالم خود کوتاهتر از معمول به نظر می‌رسد.

کمکهای اولیه در شکستگیها
-بررسی علائم حیاتی بیمار و همچنین کنترل مجاری تنفسی و ضربان قلب و خونریزی. توجه کنید که در هر مصدومی ابتدا یک ارزیابی اولیه از علائم حیاتی و حال عمومی وی به عمل آورید و سپس به بررسی شکستگیها بپردازید.
-اگر مصدوم بیهوش نیست در مورد نحوه آسیب دیدگی از وی سوال کنید. پاسخ او به شما کمک می کند تا محل و شدت ضایعه را تخمین بزنید.
-در برسی شکستگی ابتدا ناحیه سر و جمجمه ، سپس ستون فقرات و در انتها اندامها باید مورد بررسی قرار گیرد. در شکستگی اندامها نبض را در پایینتر از محل ضایعه کنترل کنید.
-در مواجهه با بیمار بیهوش همیشه باید فرض بر این باشد که یک ضایعه گردنی یا کمری (شکستگی ستون فقرات) وجود دارد. چون یکی از مهمترین و حساسترین شکستگیها می‌باشد که در صورت عدم دقت لازم ، حداقل آسیب وارده ، فلج می‌باشد.
-در صورتی که شکستگی باز و همراه خونریزی باشد، باید پانسمان ساده انجام داد و از برگرداندن استخوان بیرون زده اجتناب کرد.
عضو آسیب دیده در حد امکان نباید حرکت داده شود.
-باید از کمترین امکانات بهترین استفاده را جهت ثابت کردن عضو آسیب دیده به عمل آورد (روشهای بانداژ و آتل‌بندی).
-در اولین فرصت بیمار را به مراکز درمانی منتقل کنید.

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت هفتم

آتل
آتل وسیله‌ای است که برای بی‌حرکت کردن عضو آسیب دیده (شکسته ، دررفته یا ضرب دیده) استفاده می‌گردد. این وسیله انواع و اشکال مختلف دارد. چنانچه آتل پیش ساخته (فلزی) در دسترس نبود، از چوب دستی ، تخته ، مجله یا روزنامه که به صورت لوله در آورده باشید، هم می‌توانید به عنوان آتل استفاده نمائید.

انواع آتل عبارتند از:
-آتل خشک (مثل یک تکه چوب یا صفحه فلزی)



- آتل نرم مثل بالش یا ملحفه چندلا شده

-آتل کششی

-آتل بادی یا پلاستیکی (از بازوبند فشارسنج یا لباس ضد شوک بادی و وسایل شبیه آن نیز می‌توان به عنوان آتل بادی استفاده کرد



قوانین آتل‌بندی
-باید مطمئن بود که اولا آتل سالم بوده و ثانیا فاقد زوائد ایجاد ضایعه (مثل زائده‌های تیز یا میخ) باشد.
-آتل باید به قدر کفایت بلند باشد که نه تنها عضو شکسته ، بلکه مفاصلی را که در بالا و پایین شکستگی قرار دارند، را نیز بی‌حرکت نماید.
-پس از گذاردن آتل لازم است قسمتهایی را که بین آتل و عضو خالی مانده‌اند، بوسیله پنبه و یا پارچه پر کنید، سپس بوسیله باند و یا در صورت نبودن آنها با طناب ، دستمال کراوات و غیره ثابت و محکم ببندید.
-در آتل‌بندی باید از انتهای اندام به ابتدای آن بانداژ شود.
-قبل و بعد از آتل‌بندی نبض عضو شکسته مورد بررسی قرار گیرد تا اگر در طی آتل‌بندی مسیر گردش خون بسته شده، مشخص گردد.
-در مورد آتلهای بادی بطور مداوم باید فشار هوای داخل آتل کنترل شود.
-داخل آتل فلزی را پنبه یا پارچه گذاشته و عضو مربوطه را داخل آن می‌گذاریم.

نحوه آتل‌بندی در شکستگیهای قسمتهای مختلف
در صورت وجود آتل‌های فلزی پیش ساخته که برای هر عضوی مخصوص ساخته شده از آنها استفاده می‌کنیم و در غیر اینصورت:
-آتل برای کف دست یا انگشتان
از یک قطعه تخته یامقوای کلفتی به بزرگی وسعت کف دست استفاده کرده، کف دست را روی آن می‌گذاریم، توسط چند بانددست را روی این آتل ثابت کرده و بعد دست را توسط باند سه گوش وبال گردن می‌کنیم (از گردن آویزانمی‌کنیم).
-آتل برای شکستگی آرنج

در حالتی که مصدوم می‌تواندآرنج خود را خم کند، آتلی شکلL درست می‌کنیم وبعد آتل‌گیری کرده و با باند می‌بندیمو دست را وبال گردن می‌کنیم. در حالتی کهمصدوم نمی‌تواند آرنج را خم نماید، دست را در امتداد بدنقرار داده و زیر دست راپد (بالشتک) و یا پارچه قرار می‌دهیمو بعد با باند پهن و بزرگی دست را به بدنمی‌بندیم.

-طرزبستن شکستگی دنده‌ها
زیر بازوی طرف شکستگی پد گذارده و بعد باوز رابه سینه می‌بندیم.
-آتل برای شکستگی ساعد:
از نوع خشک

در حالت وجود 2 تخته یکی را از داخل و یکی رااز خارج می گذاریم، طوریکه از کف دست تا انتهای آرنج را بپوشاند و بعد آنرا با 3باند ، یکی روی دست ، دومی را بین مچ و محل شکستگی و سومی را بین آرنج و شکستگی می‌بندیمتا عضو شکسته حرکت نکند. و بعد دست را وبال گردن می‌کنیم.
-آتل برای شکستگی بازو
مثل شکستگی ساعد آتل گرفته و دست را وبال گردنمی‌کنیمبعد بازو را با دو باندبلند به سینه می‌بندیم برای بی‌حرکتی بیشتر. همچنین می‌توانیمبه جای تخته زیربازو یک بالشتک کوچکی گذاشته و بعد دست را بهسینه ثابت کنیم.
-آتل برای شکستگی اندام تحتانی (پا)


برای شکستگی ساق پا به دو طریق می‌توانیم آتل‌بندی یا بی‌حرکت کنیم
نوع اول با استفاده ازپای سالم: پای سالم را بغل پای مصدوم قرار داده و توسط چهار باند به هم می‌بندیم. باندها به ترتیب روی مچ پا ، پایین زانو ، بالای زانو و بالای ران بسته می‌شوند.
نوع دوم با استفاده از یک یا 2 تخته بلند که از پاشنه پا تا انتهای پا بلندی داشته باشد.
در شکستگی زانو تخته آتل باید به بلندی اندازه تمام پا باشد. زیر زانو و مچ پا را با گذاشتن پد و
یا پارچه پر می‌کنیم تا پا در یک سطح قرار بگیرد.
در شکستگی زانو تخته آتل باید به بلندی اندازه تمام پا باشد. زیر زانو و مچ پا را با گذاشتن پد و یا پارچه پر می‌کنیم تا پا در یک سطح قرار بگیرد.
برای شکستگی استخوان ران یک قطعه تخته که درازای آن از پاشنه پا تا بالای کمر باشد و پهنای آن بحدی باشد که بدن مصدوم روی آن قرار بگیرد را زیر مصدوم می‌گذاریم و بعد می‌بندیم.
در شکستگی ستون فقرات نیز می‌توان بطریق فوق عمل کرد. فقط در اینجا آتل باید تا زیر گردن ادامه داشته باشد. در اوژانسها آتلهایی بنام آتل ضایعات نخاعی برای اینها استفاده می‌شود.
در شکستگی لگن خاصره پاها را به هم می‌بندیم (از مچ پا ، بالا و پایین زانو و لگن بیمار بالا و پایین شگستگی) و زانوها را کمی بالاتر قرار می‌دهیم (با گذاشتن پتو یا وسیله دیگر زیر زانوها).

انتقال مصدوم
جابجائی و انتقال مصدوم بروش مناسب از محلی به محل دیگر را حمل مصدوم گویند.

عوامل موثر در انتخاب نوع حمل:
-وضعیت جسمانی مصدوم از نظر آسیب های وارده
- مسافت و مسیر پیش بینی شده
- آمادگی جسمانی کمک کننده
-تعداد نفرات کمک کننده
–وزن مصدوم
- وسایل و امکانات موجود
- وضعیت روانی مصدوم

انواع حمل عمدتاً به دو صورت میباشد:
-حمل کولی

-حمل توسط بسکت

-حمل با برانکارد و پتو

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت هشتم

سوختگي
سوختگی نوعی جراحت پوست یا غشاهای مخاطی ( مثل پوشش دهان ، معده ، ملتحمه و مجاری( هوایی) است که در اثر گرمای بیش از حد ، سرمای بیش از حد ، مواد شیمیایی و جریان الکتریکی ایجاد می‌شود. جراحت سوختگی می‌تواند از این فراتر رود و ساختمانهای زیر پوست
مثل ماهیچه‌ها ، استخوانها ، اعصاب و رگهای خونی را نیز گرفتار کند.

طبقه‌بندی و ارزیابی سوختگیها
جهت بررسی یک مصدوم دچار سوختگی ابتدا جراحت سوختگی وی را طبقه بندی کرده و سپس به ارزیابی آن مشغول می‌شویم. برای ارزیابی شدت یک سوختگی و ارائه درمان موثر لازم است که علت سوختگی را بدانیم و با عوارض و عواقب شاخص هر نوع سوختگی آشنا باشیم. سوختگیها را می‌توان به سه روش طبقه بندی و ارزیابی کرد:
-بر اساس عامل و منبع ایجاد سوختگی
-بر اساس درجه سوختگی
-بر اساس شدت سوختگی

عامل و منبع ایجاد سوختگی
سوختگیها را می‌توان بر اساس عامل ایجاد کننده آن ( مثلاً شیمیایی ، الکتریکی ، حرارتی ، نورانی و تشعشعی) طبقه‌بندی کرد. در نظر گرفتن منبع ایجاد سوختگی (مثلا ً اسید کلریدریک ، جریان برق متناوب و ...) طبقه‌بندی را اختصاصی‌تر می‌کند.
سوختگی ناشی از آتش
در سوختگی با آتش نکته مهم سوختگی مسیر تنفسی و مسمومیت با منو اکسید کربن باید مورد توجه قرار گیرد.

سوختگی شیمیایی
تماس با برخی مواد شیمیایی مانند اسیدها ، بازها یا قلیاهایی همچون سود سوزآور یا مواد سفید کنند قوی ، حلالها و مواد رنگبر قوی سبب سوزش و صدمه به پوست می‌شود. سوختگی با مواد قلیایی از اسیدها خطرناکتر است چون در پوست بیشتر نفوذ می‌کند و مدت طولانیتری فعال باقی می‌مانند. در اینجا مهمترین کار این است که فورا محل سوخته را زیر شیر آب بگیرید.
سوختگی با مایعات جوش
در این موارد آسیبهای بافتی به سرعت روی می‌دهد. سریعترین کاری که در این موارد باید انجام داد کاهش درجه حرارت است. سرد کردن ممکن است شدت ضایعه را بسیار کم کند و به سرعت سبب کاهش درد می‌شود. نکته مورد توجه این است که در سوختگی با قیر ، هرگز قیر را بر ندارید و فقط محل سوختگی را بلافاصله با آب سرد خنک کنید.

سوختگی الکتریکی
در این نوع سوختگی اگر چه ممکن است اثر سوختگی بر روی پوست به صورت یک ناحیه کوچک باشد ولی آسیب وارد بر بافتهای زیر پوست می‌تواند بسیار وسیع باشد.

سوختگی ناشی از اشعه
توسط دو نوع اشعه خورشید و تشعشات اتمی سوختگی ایجاد می‌گردد. در مورد تشعشات اتمی ابتدا محافظت خود امدادگر از خطر تشعشات و ثانیا رفع آلودگی مصدوم مد نظر قرار می‌گیرد.

درجه سوختگی
سوختگیهای پوست را می‌توان به دو دسته با ضخامت نسبی و تمام ضخامت نیز طبقه‌بندی کرد. در سوختگیهای با ضخامت نسبی اپیدرم ، یا اپیدرم و قسمت فوقانی درم درگیر می‌شوند، و به بافتهای زیرین آسیبی وارد نمی‌شود. سوختگیهای تمام ضخامت علاوه بر درم و اپیدرم به لایه‌های زیر پوستی نیز آسیب می‌رسانند. هر دو این سوختگیها را می‌توان با سیستم دیگری که درجه نامیده می‌شود به انواع درجه یک ، درجه دو و درجه سه تقسیم بندی کرد که خفیفترین نوع آن سوختگی درجه یک است. سوختگیهای درجه یک و دو از نوع با ضخامت نسبی و درجه سه از نوع تمام ضخامت هستند.

سوختگی درجه یک

سوختگی سطحی خفیفترین نوع سوختگی است که فقط لایه خارجی پوست یعنی اپیدرم را درگیر می‌کند. علل آن سوختگی ناشی از شعله ملایم است .
سوختگی درجه دو



سوختگی با شدت متوسط است که فقط اپیدرم و قسمتیاز درم (اما نه همه درم) را مبتلا می‌کند و به بافتهای زیرین آسیبی نمی‌رساند. این نوع سوختگی مانند سوختگی درجه یک از نوع با ضخامت نسبی است.
سوختگی درجه سه (سوختگی تمام ضخامت)




درسوختگی درجه سه تمام ضخامت پوست ، یعنیاپیدرم و درم ، تخریب می‌شود و حتی ممکن است آسیب عمیق‌ترشده و بافتهای زیر پوستی(چربی،ماهیچه واستخوان)را نیز درگیر کند. گاهاً تمایز سوختگی درجهسه از سوختگی درجه دو مشکل می‌باشد؛ با این وجود ناحیه سوختگی در نوع درجه سهمعمولاً سیاه رنگ و یا خشک و سفید است اما در نوع درجه دو قرمز و مرطوب بوده وظاهر عرق کرده دارد.

اقدامات اولیه در هنگام سوختگی با آتش
-فوراً شعله‌های آتش لباس یا موی مصدوم را خاموش کنید.
- باید به یادداشت که قسمتی از شدت یک سوختگی به مدت تماس منبع حرارت با بدن بستگی دارد و هر چه مدت تماس بیشتر باشد شدت سوختگی نیز بیشتر است. بنابراین اولین اقدام درمانی یک مصدوم در حال سوختن حذف فوری و کامل عامل سوزاننده است.
-اگر لباسهای مصدوم در حال سوختن است، به او اجازه ندهید تا بدود، چرا که برخورد هوا با شعله آتش آن را شعله‌ورتر می‌کند
-همچنین به او اجازه ندهید که بایستد، تا احتمال آتش گرفتن موهای سرش و ورود دود داغ به ریه‌های وی به حداقل برسد.
-بر روی مصدومی که لباسش در حال سوختن است، آب یا سایر مایعات نسوختنی بریزید، یا اینکه مصدوم را با یک پرده ، پتو ، کت یا گلیم تنگ پوشانده و او را در کف زمین صاف بخوابانید این کار باعث می‌شود که آتش از اکسیژن محروم شده و خاموش شود. برای خاموش کردن لباس شعله‌ور نباید از مواد نایلونی یا سایر مواد آتشگیر استفاده کنید.
-هر قسمت از لباس را که در حال سوختن است بیرون آورید.
-توجه كنيد كه از كندن آن قسمت از لباس كه به پوست بعلت سوختگي چسبيده شده اكيداً خوداري كنيد در چنين وضعيتي بايد لباس اطراف محل سوختگي را با دقت و بدون فشار با قيچي يا چاقوي تيز ببريم
-نباید مصدوم را روی زمین بغلتانید، اینکار باعث سوختن نواحی آسیب ندیده می‌شود.

- اگر لباسهای در حال سوختن مصدوم آغشته به بنزین است، نباید سعی کرد تا با پاشیدن آب روی آن آتش را خاموش کرد، بلکه باید مصدوم (بجز سرش) را در یک پتوی خیس پیچید تا شعله‌های آتش خاموش شوند.
-اگر در ضمن خاموش کردن لباسهای مصدوم لباسهای خودتان آتش گرفت و کمکی هم در اطراف نبود، به دور خود یک پتو یا هر چیز مناسب دیگری که در دسترس بود محکم بپیچید و کف زمین بخوابید.
-از باز بودن راه هوایی و کفایت تنفس مطمئن شوید
-در یک مصدوم بیهوش با عقب دادن سر وی ، هرگونه انسداد راه هوایی توسط زبان را رفع کنید. اگر ترشحاتی در دهان وجود دارد آنها را پاک کنید. -اگر مصدوم نفس نمی‌کشد، عملیات احیاء را شروع کنید. در تمام مصدومین سوختگی تعیین کنید که آیا احتمال آسیب به راههای هوایی وجود دارد و شرح مختصری از شرایط آسیب و شکایات مصدوم (اگر او هوشیار است) به دست آورید.
-به یاد داشته باشید: اگر احتمال آسیب به راههای هوایی وجوددارد فوراً و قبل از ایجاد زجر شدید تنفسی یا انسداد کامل راه هوایی او را به بیمارستان منتقل کنید.
-از کفایت گردش خون مطمئن شود.

تعیین اولویت درمان مصدوم سوختگی
در تعیین شدت یک سوختگی عوامل مختلفی مانند شرایط آسیب ، عامل سوزاننده ، وسعت سوختگی ، درجه سوختگی ، وجود ضایعات همراه و سن بیمار نقش دارند. برای ارائه کمکهای اولیه به مصدوم در صحنه حادثه ، اصلیترین سوال در ارزیابی شدت سوختگی این است که در طی دقایق و ساعات بعدی چه خطراتی جان مصدوم را تهدید می‌کنند؟ با در
نظرداشتن این سوال می‌توانیم اولویتهای درمان و انتقال مصدومین مختلف سوختگی را طراحی کنیم.

آشنایی با اقدامات کمکهای اولیه
قسمت نهم

سوختگیهای تهدید کننده حیات (اولویت اول)
-سوختگی درجه سوم با سطحی بیش از 20 تا 25 درصد سطح بدن
- سوختگیهای درجه دوم و اول بسیار وسیع
-هر سوختگی که در آن احتمال آسیب دستگاه تنفسی وجود داشته باشد مثل سوختگی صورت و سوختگیهای وسیع قفسه سینه.
-سوختگیهایی که یکی از اندامها (پا یا دست) را در معرض خطر قرار می‌دهند. (اولویت دوم)
-مصدومین سوخته‌ای که در معرض خطر ازدست دادن یکی از اندامهایشان می‌باشند، دومیناولویت را برای درمانو انتقال دریافت می‌کنند. این گروه شاملمصدومین مبتلا به سوختگیهای

محیطی اندامها هستندکه به علت تشکیل اسکار(جوشگاه) ، خون رسانی اندامهایشان مختل شده است

سوختگیهای شدید (اولویت سوم)
سوختگیهای زیر گرچه زندگی را در معرض خطر قرار نمی‌دهند اما به علت ترمیم ناقص آنها و معلولیتهای طولانی مدتی که بجا می‌گذارند تحت عنوان سوختگیهای شدید در نظر گرفته می‌شوند و باید پس از رسیدگی به مصدومین مشمول اولویتهای اول و دوم آنها را درمان کرده و انتقال داد.
-سوختگیهای مناطق حساس و بحرانی- مفاصل ، دستها و پاها (پایینتر از مچ) و ناحیه تناسلی.
-سوختگیهای همراه با شکستگی استخوانها و آسیب شدید بافت نرم.
-هر سوختگی درجه سوم با درگیری بیش از ده درصد سطح بدن.

توجه مهم :
در معاینه و درمان یکمصدوم سوخته باید از قانون معمول اولویتهای بررسی و درمان پیروی کرد. در بررسیاولیه مصدوم (Primary survey ) باید مشکلات اورژانس تهدید کننده حیات راپیدا کرده و درمان نمود (مانند انسداد راههای هوایی ،ایست قلبی و تنفسی وشوک شدید) ؛ در بررسی ثانویه باید طی یک معاینه فیزیکیسریع سایر مشکلات تهدید کننده حیات را کشف و درمان کرد و علایم حیاتی را اندازه‌گیرینمود و در صورت نیاز یک معاینه عصبی سریع انجام داد. در بررسی نهایی (تکمیلی) طیمعاینه و اخذ شرح کامل ، هرگونه درمان لازم دیگر را شروع کرده و مصدوم را برایانتقال آماده می‌کنیم.
درسوختگيدرجهيكبهترينواولينمداواايناستكهعضوءصدمهديدهرازيرآبخنكوتميزقراردهيم

برق گرفتگي به دو دسته تقسيم مي شود.
۱- با ولتاژهاي بالا
2- با ولتاژهاي پائين
در موارد با ولتاژ بالا، حتماً بدن لازم نيست مستقيم با سيم يا كابل برق تماس داشته باشد بلكه ممكن است در فاصله ۲٠ متري هم جريان برق از هوا عبور كند و به بدن فرد منتقل شود و باعث برق گرفتگي شود. در اين موارد هر چقدر ولتاژ برق و رطوبت هوا بالا باشد ميزان انتقال و آسيبي كه به بدن وارد مي شود بيشتر است.
موارد ولتاژ پائين بيشتر در خانه اتفاق مي افتد. مثلاً فرد از سيم لخت و يا وسايل برقي مخصوصاً آن دسته از وسايل كه در آنها آب ريخته مي شود آسيب مي بيند.ممكن است از طريق كليد برق برق گرفتگي ايجاد شود.
در برق گرفتگي با ولتاژ پائين بدن فرد دچار لرزش مي شود حال آنكه در موارد با ولتاژ بالا بدليل گرفتگي عضلات، منجر به اتصال دائم با آن وسيله خواهد شد.

كمكهاي اوليه
كمكهاي اوليه كه در برق گرفتگي با ولتاژ پائين در منزل مي توانيم انجام دهيم رعايت جوانب احتياط است.. بدين ترتيب كه تا وقتيكه جريان برق به مصدوم متصل است نبايد به مصدوم دست بزنيم. ابتدا بايد جريان برق قطع شود كه با قطع كردن فيوز يا كشيدن دو شاخه از پريز ممكن مي شود.
اگرسيمبرق به مصدوم وصل باشدبايدبوسيلهيكشئكههاديبرقنيستمانند چوبسيمرا از فرد دوركنيم

سرمازدگي
مراحل واكنش بدن به سرما زدگي
1- فرد احساس سرمای شدید میکند.
2-بی اختیار لرز شدیدی به مصدوم دست می دهد و بدن آنها دچار لرز مي شود .
3- پوست سرد وخشك و رنگ پریده مي شود.
4- نبض كند مي گردد.
5- تعداد تنفس بيمار كمتر از حالت طبيعي مي شود .
6- درجه حرارت بدن به 35 درجه يا كمتر مي رسد .
7- در مراحل بعدي بیهوشی به فرد دست ميدهد:تشخیص تنفس و ضربان قلب مصدوم دائما مشکل تر می شود.
8- خواب آلودگي ظاهر مي شود كه ممكن است به كُما منجر شود .
9- ممكن است ايست قلبي رخ دهد .

علائم و نشانه ها :
-کبودی یا سیانوز دورلب وانگشتان
-تکلم آهسته و مشکل
-گیجی ومنگی
-خستگی مفرط
-نبض ضعیف و نامنظم
- کاهش فشار خون
- لرزش غیر قابل کنترل
- پوست نیمه سفت
- ناتوانی در برخاستن مجدد
- سفتی عضلات
- از دست دادن شعور
- کاهش ضربان قلب
- کاهش فشار خون

كمك هاي اوليه :
-با رعايت اصول ايمني ابتدا بيمار را از تماسبيشتر با سرما نظير بادوتماس با سنگ ،يخ وبرف باز داريد.
-سپس ارزيابي اوليه مصدوم و انجام مراحل ABC (كنترل راه هوايي , تنفس , ضربان قلب ) و ديگر كمكهاي اوليه ي ضروري در صورت لزوم .
- بيمار را در يك پوشش محافظ بپیچید بطوری کهسر و گردن را بپوشاند.نباید دست ها و بازو های مصدوم در تماس با بدنش باشد. زیرااین کار باعث می شود حرارت بدن مصدوم به خارج منتقل شود.
-انتقال مصدوم به مكان گرم و خشك ودور از باد و ترجيحاً سربسته (مانند پناهگاه , چادر ,غار برفي , ...)
-خارج كردن لباس هايمرطوب , خيس يا تنگ مصدوم و در صورت امكان پوشاندن لباس خشك به مصدوم و قرار دادنوي در داخل كيسه خواب يا انداختن پتوي گرم و خشك بر روي او.
-هيچگاهبدن مصدوم را با مالش گرم نكنيد و او را نيز تشويق به انجام فعاليتهاي بدني و راهرفتن نكنيد .
-بدليل كاهش درجه حرارت بدن و بروز اختلال درسيستم الكتريكي قلب , هر ضربه ي ناگهاني ممكن است منجر به بي نظمي هاي بسيار شديدو كشنده در ضربان قلب فرد گردد . بنابراين حتي براي خارج كردن لباس هاي مصدومابتدا آنها را قيچي و سپس از بدن مصدوم خارج كنيد .
-در صورتي كه فرد هوشيار است و دچار تهوع واستفراغ شديد نيست مي توانيد , نوشيدني و غذاي گرم به وي بدهيد .
-مصدوم را از نظر یخزدگی وسرمازدگي موضعي معاینه کنید و در صورت لزوم به درمان آن بپردازید ولي الويتابتدا با سرمازدگي عمومي مصدوم است.
-نباید به مصدوم بيهوش نوشیدنی بدهید.
-نباید دست یا پای مصدوم را ماساژ دهید یا مصدوم را تشویق کنید که ورزشکند.

نكته : براي كنترل نبض مصدوم مبتلا به هيپوترميبايد حدود 30 تا 45 ثانيه صبر كنيد.
مهم : حتي در صورت فقدان هوشياري و ديگر علائم حياتي مثل تنفس و نبضنبايد فرد را مرده قلمداد كرد .

علائم گرمازدگي:
1-سر درد- سر گيجه- منگي- اختلال هوشياري- توهم – ضعف - اختلال تعادل و تكلم- تشنج- بي اختياري ادرارو مدفوع- خونريزي بيني(بخاطر خشكي هوا وانبساط عرق محيطي).
2- در گرما زدگي شديد مصدوم عرق نمي كند=حرارت بالا مي رود.
3- پوست گرم و خشك است.
4- تنفس سريعتر است تا گرماي اضافي را دفع كند.
5- شوك مرحله بعدي است.
6- نهايتاً مرگ

کمکهای اولیه در گرمازدگی
-فرد را به حالت دراز کش بخوابانید
-پاهای مصدوم را بلاتر از سطح بدن قرار دهید
-با پنکه یا باد بزن او را خنک کنید
-با حوله نمدار سرد او را خنک کنید
-آب و مایعات خنک (نه خیلی سرد ) به او بدهید

سمو مسموميت
سم ماده‌اي است كه داراي منشع گياهي، حيواني و شيميايي بوده و از يك راه خاص و يا راههاي مختلف در مقادير معيني باعث اختلال و يا توقف فعل و انفعالات حياتي به‌طور موقت يا دائم ميگردد. سم اگر به مقدار خيلي كم خورده شود و يا بخار و بوي آن تنفس گردد باعث ناراحتي، بيماري و مسموميت شده و منجر به مرگ هم می گردد.
.
مسمومكيست؟
هر انسان يا حيواني كهسم از طريق بيني، دهان يا پوست وارد بدن او شده و موجب ناراحتي و بيماري يا مرگ ويگردد مسموم شده است.


علائم مسموميت:
بستگي به نوع سم و مقدارآن و مدتي كه از مصرف آن سم گذشته باشد دارد اما بطور كلي ميتوانيم بگوييم: سرگيجه، حالت تهوع و استفراغ، دل درد، دل پيچه، عرق كردن، رنگ پريدگي و خوابآلودگي معمولاً در شخص مسموم ديده ميشود

چه كارهايي براي فرد مسموم بايد انجام دهيم؟
-از اطرافيان و خود مسموم بپرسيد كه با چه ماده‌اي تماس داشته و يا آن را خورده است.
- قوطي سم را بگيريد و برچسب آن را بخوانيد.
-فوراً‌ كمكهاي اوليه را شروع كنيد.

كمكهاي اوليه در مورد فرد مسموم:

-فوراً‌ مسموم را از محل سمپاشي خارج كنيد و در هواي آزاد نگه داريد.
- اگر لباس او آلوده به سم است بلافاصله آنها را بيرون بياوريد.
-محلهايي از بدن را كه به سم آلوده شده با آب و صابون شستشو كنيد سپس او را خشك كرده و بپوشانيد.
-بيمار را در حالت استراحت و گرم نگه داريد.
-اگر سم داخل چشم‌ها پاشيده شد فوراً چشم را زير شير آب بگيريد و شستشو دهيد (15 دقيقه)
-اگر سم به تازگي خورده شده باشد بايد مسموم را وادار به استفراغ كنيد.
-اگر علائم سوختگي ناشي از سموم در لب و دهان مشاهده شد او را وادار به استفراغ نكنيد فقط كمي آب به فرد مسموم بخورانيد تا سم رقيق شود.
-بايد راههاي تنفسي يعني دهان و گلو و بيني را تميز كرده و باز نگه داريد.
-فوراً‌ مسموم را به مركز بهداشتي‌درماني ارجاع دهيد. ‌