موضوع: پرهیز از رژیم های فانتزی

پرهیز از رژیم‌های فانتزی

آیا به نقاشی‌ها و داستان‌های قدیمی توجه کرده‌اید؟ چه تفاوت‌هایی با نقاشی‌ها و داستان‌های امروزی دارند؟! با دقت در برخی از آنها متوجه می شوید که در گذشته چاقی، نشانه سلامت، رفاه، سواد و در یک کلام، قدر و منزلت بود. اما امروزه افزایش وزن و چاقی که با افزایش چربی همراه است، به عنوان یک عامل خطر عمده بیماری‌های مزمنی چون بیماری‌های قلبی عروقی، انواع سرطان‌ها و دیابت هستند.
اضافه وزن و چاقی، یک مشکل عمده تغذیه‌ای و بهداشت عمومی است که مشکلاتی را برای فرد چاق به وجود می‌آورد. در کوتاه مدت، آثار روانی موثرتر هستند. پذیرفته نشدن در گروه‌های ورزشی، مشکل در تهیه لباس، تردید درباره نگاه اطرافیان به خود و قضاوت‌طلبی شخصی و در یک کلام محدود شدن زندگی اجتماعی برای بسیاری افراد ناراحت‌کننده است.
تحقیقات چاقی را با سرطان روده بزرگ (کولون)، سرطان انتهای روده بزرگ (رکتوم) و پروستات در مردان و سرطان کیسه و مجاری صفرا، پستان و تخمدان، در زنان ربط می‌دهد.
مشکلات بارداری در زنان چاق بیشتر است؛ هر چند حتی خانم‌های بسیار چاق در طول بارداری باید حداقل ۷ کیلوگرم اضافه وزن داشته باشند. از طرفی نقرس و استئوآرتریت هر دو با اضافه وزن همراه بوده و تشدید می‌شوند.
لایه‌های عایق چربی در هوای گرم ناراحتی‌هایی را به وجود می‌آورند و در کل چاقی بر طول عمر اثر منفی دارد و مذموم است.
علل متفاوتی برای چاقی متصور است که مهم‌ترین آن دریافت بیش از نیاز مواد غذایی است. همچنین طی بزرگسالی بتدریج میزان متابولیسم پایه و سوخت‌وساز کاهش می‌یابد به طوری‌که حتی افرادی که دریافت غذایی و سطح فعالیت خود را ثابت نگه می‌دارند، باز هم با اضافه وزن مواجه می‌شوند. عادات غذایی غلط نیز موجبات افزایش وزن را فراهم می‌کند.فرضیه‌ای به نامsetpoint وجود دارد که کنترل وزن را به گونه‌ای فیزیولوژیک تعریف می‌کند و معتقد است بدن، یک وزن برنامه‌ریزی شده بیولوژیکی دارد که بدون توجه به عوامل بیرونی وزن را مانند عوامل کنترل شده درونی دیگر مثل اسیدیته و حرارت حفظ می‌کند.
در مقابل بسیاری از افراد به طور دائم در حال اجرای رژیم کاهش وزن و سپس برگشت به رژیم عادی خود هستند. این افراد اصطلاحا به چرخش وزن یا اثر یو - یو (yo-yo effect) دچار می‌شوند! زیرا در طول زندگی چندین بار وزن کم کرده و سپس اضافه می‌کنند. اما نکته مهم این است که در هر بار، بدن با دشواری بیشتری وزن کم خواهد کرد. یعنی چرخش وزن کفایت متابولیکی را طوری تغییر می‌دهد که به کاهش انرژی بیشتری برای کاستن از وزن در دفعات بعدی نیاز شود. چنین افت و خیز وزنی خطراتی را دربردارد، زیرا برخی رژیم‌های غیرعلمی که کاهش وزن سریعی را در پی دارند مشکلاتی از ریزش مو و خشکی پوست تا سنگ کیسه صفرا و برخی سرطان‌ها را باعث می‌شوند که در خوشبینانه‌ترین حالت برگشت به وزن قبلی نیاز به رژیم‌های مشکل‌تر و کم‌کالری‌تری را برای کاهش حتی کمتر وزن طلب می‌کند.
بنابراین، بهتر است از ابتدا به شکل اصولی و با صبر و تحمل به کاهش وزن مبادرت ورزید و از اجرای رژیم‌های غیرعلمی و فانتزی بپرهیزید.

محمدعلی پازوکی‌مهر/ روزنامه جام جم