موضوع: رقابت تا سر حد مرگ

رقابت مرورگرهای وب در هفته‌های اخیر طی یک دهه گذشته به اوج خودش رسیده است.

آگوست 2001 بود که نسخه ششم مرورگر اینترنت اکسپلورر به صورت رایگان همراه با ویندوز XP منتشر شد. همان‌طور که می‌دانید ویندوز XP پر استفاده‌ترین سیستم‌ عامل تا کنون بوده است؛ حال تصور کنید که یک مرورگر به صورت رایگان روی این‌چنین سیستم عاملی نصب باشد. از طرفی، رقیب قدرتمندی هم وجود نداشته باشد؛ نتیجه این می‌شود که در سال 2003 نسخه‌های 4،5 و 6 مرورگر اینترنت اکسپلورر در مجموع بیش از 94 درصد از سهم بازار مرورگرها را به دست گرفتند. روزهای رویایی تیم توسعه دهنده این مرورگر در مایکروسافت بود.

اما در همان دوران که اینترنت اکسپلورر بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شد و خود را بی‌رقیب می‌دانست، چند برنامه‌نویس روی یک مرورگر جدید کار می‌کردند. اولین نسخه این مرورگر ناشناخته (که نسخه 0.1 بود و نسخه آزمایشی محسوب می‌شود) تحت نام Phoenix 0.1 در 23 سپتامبر 2002 منتشر شد. این مرورگر امکانات جدید و خاصی داشت. اما مهمترین قابلیت آن امکان شخصی‌سازی آن بود. کاربر با استفاده از برنامه‌های کوچک اضافه‌شونده که با نام Extension شناخته می‌شدند، می‌توانست قابلیت‌های جدیدی را که خود مرورگر ندارد ولی کاربر دوست دارد که داشته باشد، اضافه کند. همین قابلیت نه تنها باعث شد که بعد‌ها این مرورگر‌ بسیار محبوب شود، بلکه توسعه‌دهنده‌های نرم‌افزارهای دیگر را به فکر قرار دادن امکان شخصی‌سازی در برنامه‌های خود انداخت. 17 می 2003 نسخه 0.6 این مرورگر منتشر شد ولی به دلیل تشابه اسمی Phoenix با یک شرکت نرم‌افزاری دیگر این بار این مرورگر با نام Firebird منتشر شد. این تغییر نام باز هم تکرار شد. 9 ماه بعد وقتی که نسخه 0.8 این مرورگر در دسترس کاربران قرار گرفت، نام جدیدی برای آن انتخاب شد که هم‌اکنون همه دنیای این مرورگر را با این نام می‌شناسند؛ Mozilla Firefox. در نهایت 9 نوامبر 2004 اولین نسخه رسمی فایرفاکس با قابلیت‌های جدیدتر منتشر شد.

سیر تکاملی مرورگرها -

عکس بزرگتر
این تنها مرورگر نبود که در آن سال‌ها متولد شد. شرکت اپل برای نسخه 10.3 سیستم عامل خود یعنی Mac OS X – Panther اولین نسخه آزمایشی مرورگر خود را با نام سافاری (Safari) ارائه کرد. این مرورگر در آن زمان فقط مختص سیستم عامل این شرکت بود. اما سرانجام با درخشش فایرفاکس، اپل نیز به فکر گسترش مرورگر خود افتاد و در 11 ژوئن 2007 مرورگر سافاری را برای سیستم عامل ویندوز نیز منتشر کرد.

در سال 1995 اولین نسخه اینترنت اکسپلورر همراه با ویندوز 95 ارائه شد. اما اگر فکر می‌کنید که تا سال‌های ابتدایی قرن بیست و یکم، این مرورگر بی رقیب بوده است، سخت در اشتباهید. سال 1996 نسخه دوم مرورگر اپرا (Opera) که اولین نسخه عمومی این مرورگر محسوب می‌شود، توسط شرکت Opera Software ASA برای سیستم عامل ویندوز ارایه شد و در سال 2000 برای سیستم عامل مختلف در دسترس کاربران قرار گرفت. این مرورگر نیز مانند سافاری خیلی نتوانست سهم زیادی از بازار مرورگرها را در اختیار بگیرد، اما تا به حال و به نوبه خود باعث تحولات عظیمی بوده است.

بالاخره بعد از چند سال، شرکت گوگل که پادشاه اینترنت محسوب می‌شود نیز به فکر ورود به دنیای مرورگرها افتاد و در دوم دسامبر 2008 اولین نسخه پایدار مرورگر خود موسوم به کروم (Chrome) را منتشر کرد و در کمترین زمان قدرت خود را به رخ همه کشید و امروز سهم قابل توجهی را در اختیار خود دارد.


رقابت در توانایی‌ها

ماه مارس امسال (یعنی ماه گذشته میلادی) ماه مرورگر‌ها بود. هشتم مارس، گوگل آخرین نسخه پایدار مرورگر خود یعنی گوگل کروم 10 را منتشر کرد. ناگفته نماند که گوگل اواخر ژانویه اجازه دریافت مرورگر کروم توسط کاربران ایرانی را آزاد کرد؛ یعنی کمتر از 3 ماه پیش.

یک هفته بعد و بعد از دو سال از انتشار اینترنت اکسپلورر 8، مایکروسافت بالاخره نسخه نهایی اینترنت اکسپلورر 9 را ارایه کرد و در 24 ساعت اول، این مرورگر 2.35 میلیون بار توسط کاربران ویندوز دریافت و نصب شد.

شرکت موزیلا بعد از ارایه چندین نسخه آزمایشی (Beta) فایرفاکس چند روز بعد و در 22 این ماه، بالاخره نسخه نهایی این مرورگر را منتشر کرد؛ کاربران و طرفداران این مرورگر در 24 ساعت اولیه بعد از ارایه فایرفاکس 4، در حدود 4.7 میلیون بار این مرورگر را دریافت و نصب کردند. یعنی دو برابر اینترنت اکسپلورر. البته ناگفته نماند که موزیلا در سال 2008 روز 17 ژوئن را روز فایرفاکس انتخاب کرد و گفته بود در این روز فایرفاکس 3 را منتشر می‌کند و با تبلیغات فراوان از هوادارن خواسته بود که آن را در آن روز دریافت کنند تا یک رکورد فراموش ناشدنی ثبت کنند. همان‌طور هم شد و در آن روز فایرفاکس 3 بیش از 8 میلیون بار دانلود شد. نکته بسیار جالب و قابل تامل این بود که در بین تمام کشورهای دنیا، کاربران ایرانی رتبه یازدهم در دانلود این مرورگر را به خود اختصاص دادند! رتبه‌های اول متعلق به آمریکا و کره جنوبی بود که از نطر میانگین سرعت اینترنت در رتبه‌های اول جهان قرار دارند. ولی رتبه ایران در میانگین سرعت دسترسی به اینترنت 176 جهان است! این تعداد دانلود از طرف کاربران ایرانی با توجه به محدودیت 128 کیلوبیت در سرعت اینترنت کاربران خانگی، عددی جالب و بحث برانگیز است. این رقم نشان‌دهنده پتانسیل و نیاز کاربران ایرانی به سرعت‌های بسیار بالاتر و قیمت‌های بسیار پایین‌تر را نشان می‌دهد؛ اما متاسفانه… .

با انتشار نسخه‌های جدید این مرورگرها، متخصصین سایت CNet تست‌هایی روی برخی از توانایی‌های این 3 مرورگر، یعنی اینترنت اکپسلورر، فایرفاکس و کروم انجام دادند و نتایج را اعلام کردند. این تست‌ها اساسا روی موتور جاوا اسکریپت و توانایی این مرورگرها در اجرای HTML5 است. نتایج به دست آمده بسیار جالب هستند. سوالی که برای شما پیش آمده این است که چرا فقط این 3 مرورگر تست شده‌اند؟ چرا اپرا و سافاری نه؟ این تیم جواب این سوال نیز داده‌اند: این دو مرورگر در این آزمایش نبودند زیرا اخیرا نسخه منحصر به فرد جدیدی از آنها ارایه نشده است. همچنین آنها از قابلیت شتابدهی سخت‌افزاری (hardware acceleration) استفاده نمی‌کنند ولی IE، FFو Chrome از این قابلیت بهره می‌برند. در زمان انجام این تست‌ها، نسخه‌های 11 و 12 مرورگر کروم نیز ارایه شده بود ولی این نسخه‌ها همگی آزمایشی بودند و آخرین نسخه پایدار کروم، نسخه 10 بود که گروه سی‌نت، این نسخه را آزمایش کرد. بدون شک نتایج در نسخه‌های 11 و 12 کروم متفاوت خواهد بود.

سیستمی که تمام تست‌ها روی آن انجام شد، لپ‌تاپ Lenovo T400 با پردازنده Intel Core 2 Duo T9400 2.53GHz ، 3 گیگابایت RAM و ویندوز 7 نسخه 32 بیتی بود. این سیستم به این دلیل انتخاب شد که مشخصات آن بسیار شبیه به سیستم اکثر کاربران است. از طرفی، برای انجام هر تست (به جز تست شماره 4)، مرورگر‌‌ها را دوباره راه‌اندازی کردند (Cold Boot) و هر تست را 3 بار انجام دادند و مقدار میانگین را اعلام کردند. همچنین همراه با هر تست، سایت‌های زیر نیز در تب‌های دیگر باز بودند:

talkingpointsmemo.com، aol.com، youtube.com، newyorktimes.com، giantbomb.com، cnettv.cnet.com

تمامی این کارها برای این بود که نتایج به دست آمده دقیق‌تر و به مقدار واقعی نزدیک‌تر باشد. فراموش نکنید که این تست‌ها فقط برای مقایسه برخی توانایی‌های این مرورگرها بوده است و مشخصات بسیار زیاد دیگری وجود دارد که می‌توان بر اساس آنها مقایسه صورت بگیرد.

تست SunSpider یکی از معروف‌ترین آزمایش‌های جاوا اسکریپت برای مرورگر‌ها است. نسخه 0.9.1 آن برای تست مرورگر‌ها استفاده شد. مقدار کمتر در این نمودار نشان‌دهنده توانایی بیشتر است. پس مرورگر IE در این تست بهتر از بقیه عمل کرده است. در این تست، توانایی مرورگر در کار با رشته‌ها، اشیاء 3 بعدی، رمزنگاری، محاسبات ریاضی و… مورد بررسی قرار می‌گیرد و مدت زمان محاسبه هر کدام توسط مرورگر نشان داده می‌شود.

webkit.org/perf/sunspider/sunspider.html

این تست نیز برای توانایی مرورگر در اجرای دستورات و محاسبات جاوا اسکریپت است. نسخه مرود استفاده شده از Kraken نسخه 1.0 است. در اینجا عدد کمتر نشان توانایی بیشتر است. همان‌طور که می‌بینید در این تست IE 4 دو برابر دیگر مرورگرها زمان صرف کرده است و ضعیف‌تر از بقیه بوده است. کروم 10 در جایگاه دوم و بهترین نتیجه متعلق به فایرفاکس 4 است. در این تست توانایی موتور جاوا اسکریپت مرورگر در اجرای توعی هوش مصنوعی، صدا، تصویر Json و رمزنگاری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

krakenbenchmark.mozilla.org

موتور جاوا اسکریپتی که گوگل برای کروم استفاده می‌کند V8 نام دارد. این تست نیز برای این موتور است. بدون شک کروم 10 در این تست بهترین خواهد بود و فایرفاکس 4 در جایگاه دوم. در این نمودار هر چه قدر عدد بیشتر باشد، بدین معنی است که آن مرورگر بهتر است.

توسعه‌دهنده‌های سایت اجتماعی فیس‌بوک، یک تست برای مرورگرها برای میزان توانایی آنها در کار با HTML5، WebGL و… طراحی کرده‌اند که نسخه 0.3 این Benchmark برای تست مرورگرها مورد استفاده قرار گرفت. این تست از آن جهت انتخاب شده است که به دنیای واقعی و بازی‌های آنلاین شباهت بسیاری دارد و نتایج واقعی‌تری را نشان می‌دهد. در این نمودار، مانند نمودار قبلی، هر چه قدر مقدار بالاتر باشد، توانایی آن مرورگر بهتر است.

github.com/facebook/jsgamebench

این نمودار مدت زمانی که از کلیک روی آیکون مرورگر‌ها در نوار وظیفه (Taskbar) تا اجرای کامل مرورگر طول می‌کشد را نشان می‌دهد. مقدار کمتر یعنی مرورگر سریع‌تر اجرا می‌شود. همیشه فایرفاکس در این موضوع مشکل داشت، ولی همان‌طور که می بینید توانسته این موضوع را به خوبی رفع کند و بهترین نتیجه را بین این 3 مرورگر به دست آورد. از طرف دیگر انتظار می‌رفت که اینترنت اکسپلورر بهترین نتیجه را داشت باشد. زیرا اینترنت اکسپلورر اصولا جزیی از ویندوز است. در گذشته که بخشی از اینترنت اکپسلورر هنگام بوت ویندوز بوت می‌شد تا در زمان اجرای مرورگر سریعتر بالا بیاید. اما در نسخه‌های جدید ویندوز برای سرعت بیشتر بوت ویندوز فکر کنم که دیگر این کار صورت نگیرد.

همیشه کاربران فایرفاکس از استفاده زیاد فایرفاکس از RAM دستگاه شکایت می‌کردند. وقتی که کروم آمد، این موضوع بیشتر نمود پیدا کرد؛ زیرا کروم مصرف بسیار کمتری از RAM می‌کرد. اما این‌طور که از نمودار پیدا است، تیم توسعه فایرفاکس بالاخره این مشکل را تا حدودی رفع کرد‌ه‌اند و فایرفاکس 4 بهترین نتیجه را به دست آورده است. در نمودار مقدار کمتر نشان دهنده مصرف کمتر RAM توسط مرورگر است.

online.asreertebat.com

.