موضوع: مروری بر OpenOffice

آفیس از نوع متن‌باز

برنامه متن‌باز OpenOffice یکی از رقبای اصلی Microsoft Office محسوب می‌شود که در ابتدا توسط StarOffice و در اوایل دهه 90 طراحی شد.


در سال‌های اخیر شرکت Sun Microsystems وظیفه توسعه و مدیریت این برنامه را برعهده گرفته بود تا اینکه ماجرای اوراکل و Sun به‌وجود آمد و اوراکل در آپریل سال 2009 توانست مالکیت Sun و اکثر نرم‌افزارها و پروژه‌های این شرکت را به‌دست آورد. پس از این ماجرا آینده OpenOffice همانند بسیاری دیگر از پروژه‌های Sun در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت تا جاییکه تعدادی از توسعه‌دهندگان کلیدی OpenOffice از وضعیت این برنامه زیر نظر اوراکل ابراز نارضایتی کردند و جدایی تدریجی پایه‌گذاران OpenOffice از این پروژه متن‌باز آغاز شد. حاصل این جدایی به‌وجود آمدن برنامه متن‌باز دیگری با نام LiberOffice به عنوان یکی از مشتقات OpenOffice توسط سازمانی غیرانتفاعی با نام Document Foundation بود. برنامه LiberOffice از بسیاری جهات به OpenOffice شباهت دارد و حتی فایل‌های این برنامه را نیز اجرا می‌کند و تنها تفاوت این دو برنامه در نحوه توسعه LibreOffice بدون اعمال نظر اوراکل است. (واژه Libre از کلمه لاتین Liberty به معنی آزادی نشات گرفته است).


اما صرفنظر از مطالبی که در مورد نحوه توسعه و مدیریت این دو برنامه گفته شد سوال اصلی برای کاربران نهایی این است که استفاده از کدام یک مفیدتر خواهد بود؟ آخرین نسخه هر دو برنامه در حال حاضر نسخه‌ 0/3/3 است که هر دو به صورت رایگان جهت دانلود در دسترس عموم قرار گرفته‌اند (البته اوراکل نسخه‌ای از OpenOffice را با پشتیبانی تجاری به فروش می‌رساند). هر دو برنامه شامل 6 برنامه زیرمجموعه با نام Writer، Calc ،Impress ،Draw ،Base و Math می‌شوند که این برنامه‌ها جهت انجام کارهایی همچون پردازش کلمه، spreadsheet، ارايه، نمایش گراف‌های تجاری، مدیریت پایگاه داده و نوشتن فرمول‌های ریاضی به کار می‌روند. از نظر پلتفرم اجرایی نیز هر دو برنامه برای اجرای روی سیستم‌عامل‌های ویندوز، لینوکس و Mac OS X فراهم شده‌اند که البته نسخه سولاریس OpenOffice نیز جهت استفاده کاربران این سیستم‌عامل وجود دارد. حتی نحوه نصب و سوال‌های زمان نصب دو برنامه نیز مشابه به هم است هرچند LibreOffice کمی دیرتر نصب می‌شود. شاید بزرگ‌ترین مزیت OpenOffice نسبت به LiverOffice نصب JRE به عنوان باندل این برنامه باشد. البته نصب JRE در هر دو مورد الزامی نیست با این حال نصب آن برخی از امکانات اضافی را فعال می‌کند همچنین وجود آن برای اجرای برنامه مدیریت پایگاه داده الزامی است. برنامه OpenOffice در 25 زبان ارايه شده در حالیکه برنامه رقیب در یک نسخه جهانی در اختیار کاربران قرارگرفته است. با این وجود روی وب‌سایت LibreOffice بسته‌های راهنمای استفاده از برنامه در 113 زبان مختلف فراهم شده که البته در عمل تنها 54 عدد از آنها روی ویندوز نصب می‌شوند. فایل نصبی هر دو برنامه به صورت فایل MSI جهت نصب روی سیستم‌های مختلف ارايه شده است با این تفاوت که فایل نصبی LibreOffice به راحتی روی ویندوز7 اجرا می‌شود در حالیکه فایل OpenOffice برای اجرا روی ویندوز ایکس‌پی طراحی شده است. انتظار می‌رفت یکی از نقاط رقابت هر دوبرنامه در پشتیبانی از فایل‌های Microsoft Office باشد اما ظاهرا هر دو در این بخش کم‌کاری کرده‌اند با این حال هر دو برنامه از فایل‌های Office 2003 و نسخه‌های جدیدتر به خوبی پشتیبانی می‌کنند اما زمانیکه پای فایل‌های مبتنی بر XML به میان آید اوضاع کاملا متفاوت می‌شود. فایل‌های مبتنی بر XML برنامه Excell به خوبی روی هر دو برنامه اجرا می‌شوند اما فایل‌های docx و pptx در زمان اجرا با مشکل مواجه خواهند شد. برنامه OpenOffice نیز در نمایش فونت‌های برنامه Word عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد.

هر دو برنامه با فایل‌های قدیمی Office مشکل دارند و به عنوان نمونه تنها قسمتی از جلوه‌های متنی و تصویری برنامه PowerPoint توسط هر دو برنامه پشتیبانی می‌شوند. برنامه کاربردی Calc در هر دو مورد به شکل قابل قبولی از امکانات پایه Excel پشتیبانی می‌کند اما باز هم تمام قابلیت‌ها Excel به خوبی اجرا نمی‌شوند. در نگاه کلی می‌توان گفت LibreOffice در پشتیبانی از فایل‌های Microsoft Office برتری محسوسی نسبت به OpenOffice ندارد.

اما با توجه به مطالب گفته شده برنامه LibreOffice چه ویژگی دارد تا کاربران را برای استفاده از این برنامه در رقابت با OpenOffice ترغیب کند؟ در حقیقت این ویژگی کمی بهبود عملکرد LibreOffice در مقایسه با رقیب خود است. به عنوان نمونه برنامه Calc از نظر کارایی سازگاری بیشتری با Excel دارد و کاربران قدیمی Excel راحت‌تر می‌توانند با آن کار کنند. در برنامه Writer نیز از یک دیالوگ باکس جدید استفاده شده که با استفاده از آن اصلاح عناوین صفحات ساده‌تر شده است. همانطور که گفته شد عملکرد هر دو برنامه در پشتیبانی از فایل‌های Office ضعیف است اما در نگاه کلی LibreOffice عملکرد بهتری در مدیریت اسناد Microsoft Works ،Lotus ،Word Pro و WordPerfect خواهد داشت. شاید مهم‌ترین امکان جدید برنامه LibreOffice در پشتیبانی از فایل‌های Scalable Vector Graphics (SVG) در برنامه Writer، Impress و Draw باشد. فرمت SVG یک استاندارد باز برای رسم‌های برداری است که اکثر برنامه‌های حوزه طراحی نظیر Adobe Illustrator، Microsoft Visio و بسیاری از برنامه CAD از آن پشتیبانی می‌کنند. همچنین در LibreOffice گزینه‌ای وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان امکانات آزمایشی برنامه را فعال کرد اگرچه با فعال کردن این گزینه هنوز هم بسیاری از امکاناتی که در وب‌سایت LibreOffice در مورد آنها توضیح داده شده است روی نسخه ویندوزی نرم‌افزار کار نمی‌کنند. در سایت توضیح داده شده که LibreOffice قادر است فایل‌های OpenDocument را به عنوان Flat XML دخیره کند تا تغییر اسناد با استفاده از تبدیل XSL آسان‌تر شود اما این امکان به هیچ‌وجه در گزینه Save As نسخه ویندوزی نرم‌افزار دیده نمی‌شود. همچنین برخی از عناصر مربوط به UI (واسط کاربری) مانند Radio Box در نسخه ویندوزی وجود ندارند.

«مطمئنا یکی از مهم‌ترین ملاک‌های کاربران برای انتخاب یکی از برنامه‌ها سازگاری بیشتر آنها با Microsoft Office است هرچند برای کاربران حرفه‌ای که با حجم انبوهی از اسناد پیچیده سروکار دارند هیچکدام از این‌ دو نمی‌توانند جای Microsoft Office را پر کنند.» به غیر از ویژگی گفته شده دو عامل دیگری که می‌توانند در انتخاب یکی از این دو تاثیرگذار باشند نحوه پشتیبانی و برنامه آینده OpenOffice و LibreOffice است. برای کسانی که به دنبال یک پشتیبانی تجاری مطمئن هستند برنامه OpenOffice تنها گزینه پیش رو است. اوراکل علاوه بر ارايه نسخه‌ای 95/49 دلاری از OpenOffice برای کسب و کارهای کوچک و استفاده‌های شخصی، نسخه‌های 90 دلاری از این برنامه را عرضه کرده که چه از نظر پشتیبانی و چه از نظر امکانات مزایای بیشتری نسبت به نسخه رایگان دارد. در طرف مقابل Document Foundation نسبت به اوراکل از ساختار ضعیف‌تری برخوردار است و نمی‌تواند نسخه‌ای تجاری از LibreOffice با سرویس‌های پشتیبانی مختلف ارايه دهد.

از سوی دیگر از آنجایی‌که اوراکل هنوز برنامه چندان مشخصی برای توسعه OpenOffice ندارد به نظر می‌رسد سرعت رشد LibreOffice بیشتر باشد. حتی در حال حاضر و در نسخه 0/3/3 LibreOffice امکاناتی وجود دارد که در OpenOffice دیده نمی‌شود.

صرفنظر از مطالب گفته شد باید اشاره کرد از آنجایی که فرمت‌های OpenDocument از جمله استانداردهای باز محسوب می‌شوند صرف‌نظر از برنامه‌ای که انتخاب می‌کنید لازم نیست نگران باز کردن فایل‌های خود در آینده باشید چرا که هر دو برنامه به دلیل پشتیبانی از استانداردهای باز به خوبی فایل مورد نظر شما را اجرا خواهند کرد.

asreertebat.com

.