موضوع: ماجرای پرتاب شاتل اندیور از زبان عضو فیزیک هسته ای ایتالیا + عکس

دستگاه طیف نگار آلفا مغناطیس با هدف شکار ضدماده و ماده تاریک روز دوشنبه همراه با شاتل اندیور به سوی ایستگاه فضایی پرتاب شد و قرار است روز جمعه بر روی ISS نصب شود. در این راستا خبرگزاری مهر با یکی از مسئولان این پروژه مصاحبه ای را انجام داده است.

به گزارش خبرنگار مهر، شاتل اندیور عصر روز دوشنبه با موفقیت از مرکز فضایی کندی در پایگاه کیپ کارناوال فلوریدا پرتاب شد و به همراه خود دستگاه طیف نگار آلفا مغناطیس (AMS) را حمل کرد. این دستگاه که قرار است بر روی ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) نصب شود در شورای تحقیقات هسته ای اروپا (سرن) در ژنو سوئیس با همکاری ۶۰۰ محقق از ۶۰ موسسه تحقیقاتی از ۱۶ کشور ساخته شده است.

این دستگاه یک ردیاب ذرات است که در یک میدان مغناطیسی کار می کند و می تواند بارانی از تمام ذراتی را که به آن برخورد می کند با به کارگیری بخشهای مختلفی دریافت، اندازه گیری و شناسایی کند. از جمله این بخشها می توان به ردیاب انتقالی، تحلیلگر زمان پرواز و گرماتاب مغناطیسی اشاره کرد.

دستگاه گرماتاب مغناطیسی قادر است میدان مغناطیسی مثبت و منفی و یا همان ماده و ضدماده را از هم تفکیک کند. این دستگاه می تواند با دقت بالایی این میدانهای مغناطیسی را تصفیه کند و توانایی اندازه گیری ذرات پرتوهای کیهانی را با دقت ۱۰ بخش بر میلیون یا ۱۰ میلیونیم متر دارد و می تواند نشان دهد که کدامیک از این مغناطیسها منفی بوده و بنابراین مربوط به ضد ماده هستند.

این دستگاه هم اکنون در راه ایستگاه فضایی بین المللی است تا پرتوهای کیهانی را با دقتی که دانشمندان تاکنون بدان نرسیده بودند مورد مطالعه قرار دهد. ماموریت این دستگاه، جستجوی نوع جدیدی از ماده یا همان ضد ماده است که در ابتدای تشکیل جهان وجود داشته و بعد ناپدید شده است.

این ماده همان ماده تاریک است که بخش وسیعی از جهان را در بر گرفته است به طوری که بیش از ۹۰ درصد از جهان با ماده ای که ما از آن ساخته شده ایم متفاوت است و تنها با کمک اثر لنز گرانشی می توان به صورت غیر مستقیم آن را مشاهده کرد.

همچنین با کمک این دستگاه دانشمندان به دنبال گروه دیگری از مواد، معروف به "ماده عجیب" هستند. این ماده محتوی ذرات عجیبی است که امکان تولید آنها هرگز در لابراتوار وجود ندارد. ماده عجیب در حقیقت حالت فوق متراکم ماده است که از "کوارک بالا" (quark up)، کوارک پایین (quark down) و کوارک عجیب (quark strange) تشکیل شده است.

به دلیل اهمیت موضوع، خبرنگار مهر با "روبرتو باتیستون" (Roberto Battiston) استاد فیزیک عمومی دانشگاه پروجا، عضو موسسه فیزیک هسته ای ایتالیا (INFN) و مسئول ایتالیایی این پروژه در سرن گفتگویی انجام داده است.

این عضو پروژه AMS که روز دوشنبه در لحظه پرتاب شاتل در کیپ کارناوال بود روز سه شنبه و به محض بازگشت به اروپا در یک مصاحبه تلفنی با خبرنگار مهر فضای حاکم در زمان پرتاب شاتل را شرح داد.



شما برای برنامه پرتاب شاتل اندیور در مرکز فضایی کندی در کیپ کارناوال بودید درست است؟ شرایط در این پایگاه چگونه بود؟

روبرتو باتیستون عضو موسسه فیزیک هسته ای ایتالیا و عضو سرن: شرایطی بسیار زیبا و احساسی بود. همه همکاران ناسا و سایر کشورهایی که از ۷ سال قبل در کنار هم کار می کردیم در پایان، لحظه پرتاب شاتل را با یکدیگر تقسیم کردیم.

به بیانی ساده، لحظه ای بسیار هیجان انگیز و احساسی بود. وقتی شاتل پرتاب شد تنها چیزی که باقی مانده بود یک ابر سفید به ارتفاع چندین کیلومتر و سرو صدای زیاد پرواز بود.



آیا شما بر عملیات قرار دادن دستگاه طیف نگار آلفا مغناطیس (AMS) در داخل شاتل اندیور نیز نظارت داشتید؟

بله. من هم همانند سایر اعضای تیم در ادغام و قرار دادن دستگاه در شاتل مشارکت داشتم.



چه زمانی دستگاه AMS بر روی ایستگاه فضایی بین المللی نصب خواهد شد؟

جمعه. یعنی چند روز پس اتصال شاتل به ایستگاه فضایی. بنابراین ما سه روز زمان داریم تا دستگاه بر روی ایستگاه فضایی نصب شود. سپس سیستمهای گرمایی و دمای سیستم را کنترل می کنیم و بر این نظارت می کنیم که آیا دستگاه به خوبی رفتار می کند یا خیر.



از چه زمانی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد؟

در همان روز و چند ساعت پس از پایان عملیات نصب.



عملیات فعال سازی را چه کسی کنترل می کند؟

عملیات فعال سازی توسط فرماندهی زمینی در یک مرکز کنترل در تکزاس آغاز می شود.



عملیات نصب دستگاه بر روی ISS نیز توسط فرماندهی زمینی کنترل می شود یا توسط فضانوردان ساکن ایستگاه؟

عملیات نصب را فضانوردان انجام می دهند به طوری که دو فضانورد با استفاده از بازوهای روباتیک AMS را از داخل شاتل به روی ISS انتقال می دهند.



فعالیت طیف نگار آلفا مغناطیس چه تاثیراتی بر روی تحقیقات فضایی آینده خواهد داشت؟

معتقدیم که این دستگاه خواهد توانست تمام پرتوهای کیهانی را که در مسیرش قرار می گیرند و آن را در هر لحظه بمباران می کنند شکار کند که در میان آنها ذرات کمیابی می توانند وجود داشته باشند که تاکنون هرگز دیده نشده اند. برای مثال، ماده تاریک و ضدماده.

اکنون این دستگاه می تواند به ما در کشف این ذرات بسیار جالب کمک کند و به ما اجازه دهد آن چیزی را که تاکنون ندیده ایم بررسی کنیم.



آیا شما پیش از پرتاب اندیور موفق شدید "روبرتو ویتوری" (Roberto Vittori) فضانورد ایتالیایی عضو آژانس فضایی اروپا (ESA) را ببینید؟

بله. ساعاتی قبل از پرواز توانستم دیدار کوتاهی با این فضانورد داشته باشم و از دیدنش بسیار خوشحال شدم.