((امام(ره) و دولتمردان...))
((امام(ره) و دولتمردان...))
انقلاب اسلامي بيش از آنكه انقلابي سياسي و سرنگون كننده رژيمي شاهنشاهي باشد، انقلابي فرهنگي بود كه مفاهيم و نسبتها را مبتني بر جهان بيني و ايدئولوژي الهي باز تعريف كرد و جامعه و رژيم سياسي نويني خلق نمود كه نظير آن را در جغرافياي سياسي امروز جهان نمي توان يافت. اين تحول ماهوي در حوزه هاي مختلفي ظهور و بروز نمود كه يكي از عالي ترين آنها رابطه بين مردم و مسئولان بود.
مروري بر گفتار و رفتار تئوريسين بزرگ انقلاب اسلامي حضرت امام خميني(ره) كه خود بر عالي ترين جايگاه قدرت نيز تكيه زده بود، مي تواند تجلي اين تفاوت ماهوي باشد.
1- تعبير «اسلام حكومت به آن معنا ندارد، اسلام خدمتگزار دارد»، تعبير بديعي است كه حضرت امام(ره) در تبيين نسبيت ميان مردم و مسئولان به كار برده است. رويكردي كه ادبيات سياسي جهان كه ماهيت قدرت را نوعي «تفوق جويي» و «بهره مندي» مي داند، با آن بيگانه است. از نگاه حضرت امام(ره) خدمتگزاري به خلق، فريضه اي الهي است كه شايد بالاتر از آن فريضه اي نباشد. تعبير زيباي «خدمت به خلق، خدمت به خدا است»، به خوبي عظمت اين فريضه را آشكار مي سازد.
2- از نگاه حضرت امام حكومت ابزار كسب منفعت شخصي و مباهات و خودبزرگ بيني نيست، لذا مسئولان را از هر نوع تكبر و خودكامگي باز مي دارد و بدانها گوشزد مي كند كه «حكومت و زمامداري در دست فرد يا افراد، وسيله فخر و بزرگي بر ديگران نيست كه از اين مقام بخواهد به نفع خود حقوق ملتي را پايمال كند.»
3- مولفه مهم ديگر در مكتب سياسي حضرت امام(ره) داشتن حداقل صلاحيت مسئولان به عنوان پايه مشروعيت آنان است. در اين نگاه هر فرد با هر ويژگي تنها به صرف منتخب يا منتصب بودن نمي تواند در هر جايگاهي مشروع بوده و مسئوليت بپذيرد، چرا كه پيش از آنكه مكانيزم انتخاب وي مهم باشد، داشتن صلاحيتهاي لازم اهميت دارد. حضرت امام با صراحت اعلام مي دارند: «بدبختي و خوشبختي ملتها بسته به اموري است كه يكي از مهمات آن، صلاحيت داشتن هيأت حاكمه است.»
اين مسئله آنقدر براي ايشان اهميت دارد كه با صراحت بيان مي كنند: «هر كس در هر شغلي كه به او پيشنهاد مي شود، اگر شايستگي ندارد براي آن شغل، براي او صحيح نيست و جايز نيست كه در آن شغل وارد بشود.»
4- حضرت امام همچنين توصيه هايي به صاحبان قدرت در نظام اسلامي دارد كه عمل بدان شرط بقا و عاقبت به خيري آنان است. حكيم فرزانه انقلاب اسلامي مسئولان را از سرانجام تصميم گيري هايشان انذار مي دهد و از آنها مي خواهد در تصميم گيري ها دقت لازم را داشته باشند و خطاب به آنان مي فرمايد: «اگر به واسطه سوء مديريت و ضعف فكر و عمل شما، به اسلام و مسلمين ضرري و خللي واقع شود - و خود مي دانيد و به تصدي ادامه مي دهيد - مرتكب گناه عظيمي و كبيره مهلكي شده ايد كه [به واسطه آن] «عذاب بزرگ» دامنگيرتان خواهد شد.»
و در جايي ديگر ايشان نسبت به برخي تصميم گيري ها و عزل و نصب ها چنين هشدار مي دهد:
«الله الله در انتخاب اصحاب خود؛ الله الله در تعجيل تصميم گيري، خصوصاً در امور مهمه.»
5- نكته مهم ديگر آنكه نظام اسلامي؛ نظامي ولايي است كه بر محبت و پيوند قلبي ملت و مسئولان بنا نهاده شده است كه عالي ترين آن رابطه بين توده هاي مردم و ولايت فقيه است. همين نسبت و پيوند در سطح نازلتري در تمامي سطوح مسئولان در كشور بايد جاري و ساري باشد و حفظ اين رابطه يكي از وظايف خطير مسئولان در نظام اسلامي است، به نحوي كه حضرت امام(ره) از مسئولان مي خواهد كه به جاي «فتح كشور» به «فتح قلوب» ملت بينديشند و به آنان گوشزد مي كند كه: «شما به پشتيباني ملت احتياج داريد. با پشتيباني مردم، خصوصاً طبقات محروم بود كه پيروزي حاصل شد و دست [رژيم] ستمشاهي از كشور و ذخاير آن كوتاه گرديد. اگر روزي از پشتيباني آنان محروم شويد، شماها كنار گذاشته مي شويد.»
همچنين از مسئولان مي خواهد كه شكر نعمت خدمتگزاري به ملت را به درستي بجاي آورند: «شكر نعمت اين است كه ما به جاي صحبت عمل كنيم» و آنان را به توجه به محرومين و مستضعفين، پرهيز از زندگي اشرافي و زندگي در سطح عموم مردم دعوت مي كند.
از نگاه امام(ره) اين ملت هستند كه مسئولان را به قدرت رسانده اند، لذا همه تلاش مسئولان بايد تأمين نيازهاي آنان باشد. البته از ديگر سوي به ملت چنين توصيه مي كند كه منافع فردي را كنار گذاشته و مصالح كشور و اسلام را در نظر بگيرند. ايشان مي فرمايند: «همه فكر اين باشيد كه خدمتگزار پيدا كنيد، خدمتگزار به كشور و اسلام پيدا كنيد، نه خدمتگزار به خودتان.»
به نظر مي رسد اين توصيه ها و دهها رهنمود ديگر كه از آن عزيز سفر كرده به يادگار مانده است، همچنان بعد از گذشت 22 سال از ارتحال ايشان مي تواند راهگشاي بخشي از مشكلات امروز جامعه باشد و مسئولان نظام اسلامي در هر سطح و جايگاهي بيش از پيش نيازمند اين توصيه هاي گرانقدرند.
صبح صادق
پاسخ با نقل قول
