شیر خوردن سن و سال نمی شناسد
همان طور كه آب مايع حيات است، شير هم مايه سلامت است و مصرف روزانه آن مي‌تواند تندرستي را براي شما به ارمغان بياورد. در واقع شير يك غذاي طبيعي كامل به شمار مي‌رود كه پزشكان مصرف روزانه آن را براي تمام سنين بخصوص كودكان و نوجوانان كه در حال رشد هستند، توصيه مي‌كنند.
اگرچه اين جمله را زياد شنيده‌ايم كه اين ماده غذايي درمان بسياري از بيماري‌هاست كه كمبود آن مي‌تواند مشكلات مختلفي را ايجاد كند، اما گاهي اطلاع از فوايد برخي مواد انگيزه انسان را براي مصرف آن ماده بيشتر مي‌كند.
شير بيشترين منبع حاوي كلسيم است كه فوايد بي شماري براي بدن دارد. مصرف كلسيم از بدن در برابر مواد شيميايي سرطان‌زا، كاهش حجم استخواني، التهاب مفاصل، سردردهاي ميگرني، سندروم پيش از قاعدگي و چاقي در كودكان محافظت مي‌كند.
مصرف كافي شير و مواد لبني كه مملو از كلسيم هستند از كودكي و در تمام عمر به رشد و حفظ استقامت استخوان‌ها كمك كرده و از بروز بيماري‌هايي چون پوكي استخوان، ضعف و شكنندگي آنها جلوگيري مي‌كند. علاوه بر كلسيم، فسفر، ويتامين d، منيزيم و پروتئين بالاي شير در رشد و سلامت استخوان‌ها بسيار موثر است. مقدار بالاي كلسيم و فسفر شير و مواد لبني همچون ماست، پنير و كشك براي رشد و حفظ سلامت دندان‌ها مفيد است.
همچنين پتاسيم بالاي موجود در شير همراه كلسيم، منيزيم و پروتئين نقش موثري در كاهش فشار خون ايفا مي‌كند و اين تاثير با مصرف 3 وعده لبنيات و 5 وعده ميوه و سبزيجات در طول روز به طور قابل توجهي افزايش مي‌يابد.
از طرفي ديگر، مصرف روزانه شير خطر بروز بيماري‌هاي قلبي ـ عروقي را كاهش مي‌دهد و خطر مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلبي ـ عروقي و سكته‌هاي قلبي را 15 تا 20 درصد كم مي‌كند.
اين اثر مثبت به خاطر مواد مغذي موجود در شير، از جمله كلسيم است كه در كاهش بيماري‌هاي قلبي نقش بسزايي دارد، كلسترول بد خون را پايين مي‌آورد و ميزان كلسترول خوب را افزايش مي‌دهد. همچنين مصرف كلسيم چربي‌هاي مضر را در شكم به هم چسبانده و از جذب آنها جلوگيري مي‌كند.
در ضمن ويتامين a موجود در شير سيستم ايمني بدن را تقويت و به حفظ سلامت بينايي و پوست كمك مي‌كند. ريبوفلاوين (ويتامين b2) موجود در شير هم تبديل به انرژي ميشود كه براي فعاليت بدن ضروري است. نياسين موجود در شير نيز موجب متابوليسم قندها و اسيدهاي چرب بدن ميشود و مقدار اسيديته بدن را كم مي‌كند.
مصرف شير و كاهش بيماري‌ها
مطالعات صورت گرفته حاكي است مصرف منظم محصولات لبني كم چرب بويژه شير به كاهش خطر ابتلا به ديابت نوع 2 كمك مي‌كند. كلسيم و منيزيم موجود در شير و مواد لبني مقدار كم شاخص گليسيميك قند خون را در افراد تحت كنترل درمي‌آورد و نه‌تنها ديابت نوع 2 را در افراد مبتلا كنترل مي‌كند، بلكه احتمال ابتلا به آن را نيز در ساير افراد در معرض خطر، كاهش مي‌دهد.
همچنين مصرف روزانه شير از شما در برابر ابتلا به سرطان‌هاي روده‌اي و سينه محافظت مي‌كند و هر چه مقدار مصرف روزانه شير بيشتر شود، اين اثر محافظتي قوي‌تر ميشود. به طوري كه مصرف روزانه
5/1 ليتر يا بيشتر شير در روز، 35 درصد خطر بروز سرطان روده و سينه را نسبت به كساني كه در هفته كمتر از 2 ليوان شير مي‌خورند، كاهش مي‌دهد.
همچنين كلسيم و چربي طبيعي شير و مواد لبني، تركيبات محافظت‌كننده‌اي در برابر سرطان روده بزرگ دارند.
مصرف شير در داشتن پوستي نرم، لطيف و زيبا به شما كمك مي‌كند. اگر پوستي خشك داريد، نوشيدن شير را به طور مرتب فراموش نكنيد.
پزشكان هميشه توصيه مي‌كنند براي تامين آب بدن روزانه 6 تا 8 ليوان آب بنوشيد. علاوه بر آب، شير هم به عنوان يكي از مفيدترين مايعات طبيعي نه‌تنها مي‌تواند آب بدن را تامين كند، بلكه مواد مغذي فراواني دارد و نيز از دندان‌هايتان هم محافظت مي‌كند. مصرف شيركاكائو پس از انجام حركات ورزشي به تجديد قواي بدن كمك زيادي مي‌كند و نيز آب از دست رفته بدن را برمي‌گرداند.
شير ساده بخوريم يا طعم‌دار؟
شير به خودي خود هم طعم خوب و هم ويتامين‌ها و مواد مغذي فراواني دارد ولي بسياري از افراد بويژه كودكان هميشه با مصرف شير مشكل دارند و در خوردن آن بدقلقي مي‌كنند، ولي با اضافه كردن مواد طعم‌دهنده به شير براحتي آن را مي‌خورند.
به همين دليل در سال‌هاي اخير انواع مختلفي از شيرهاي طعم‌دار در مزه‌هاي مختلف روانه بازار شده كه توجه سليقه‌هاي مختلف را جلب كرده است. شير موز، شير عسل، شير با طعم توت فرنگي، تمشك، وانيل و محبوب‌ترين نوع آن كه شير كاكائو است، از انواع مختلف شيرهاي طعم‌دار هستند، اما هميشه افراد، بخصوص مادران با اين سوال مواجه‌اند كه آيا شيرهاي طعم‌دار داراي كلسيم، انواع ويتامين‌هاي a، d، b12، b2، b3، فسفر، پتاسيم و پروتئين هستند؟
در پاسخ به اين سوال بايد گفت اين نوع شيرها فرقي با شيرهاي معمولي ندارند ولي نسبت به آنها از كالري و شيريني بيشتري برخوردارند. در واقع قند شيرهاي طعم‌دار به 2 صورت است: يكي قندهاي طبيعي حاوي لاكتوز كه در تمام شيرها يافت ميشود و ديگري قند اضافه شده كه معمولا فروكتوز بالايي دارند.
البته ميزان فروكتوز موجود در شيرهاي طعم‌دار، كمتر از مقدار موجود در نوشيدني‌ها، نوشابه‌ها و غذاهاي فرآوري شده است.
هر يك فنجان شير طعم‌دار حاوي 2 تا 4 قاشق چايخوري شكر اضافه شده است. در حالي كه ساير نوشيدني‌ها و نوشابه‌ها در هر يك فنجان 9 قاشق چايخوري شكر اضافه شده دارند. به همين دليل كودكاني كه معمولا از شيرهاي طعم‌دار استفاده مي‌كنند، كمتر به مصرف ساير نوشيدني‌هاي شيرين و نوشابه‌ها گرايش دارند و مواد مغذي بيشتري دريافت مي‌كنند و خطر چاقي و ديابت نوع 2 در آنها كمتر است.
بنابراين شيرهاي طعم‌دار، نوشيدني مناسبي براي شما و حتي كودكتان محسوب ميشود، اما بهتر است با تهيه شيرهاي طعم‌دار در منزل سلامت آنها را بالاتر ببريد.
شير كاكائو از آن دسته شيرهاي طعم‌داري محسوب ميشود كه طرفداران خاص خودش را دارد. شير كاكائو تركيبي از شير و پودر كاكائوست و معجون بسيار مقوي‌اي محسوب ميشود كه تمام خواص شير معمولي و نيز خواص كاكائو را همراه دارد.
شير كاكائو سرشار از پروتئين است و 8 تا 16 گرم پروتئين مورد نياز روزانه شما را تامين مي‌كند. پروتئين براي ساخت و ترميم عضلات موثر است و در كودكان انرژي لازم را براي رشد بدن تامين مي‌كند. اين نوشيدني مطبوع 9 درصد كربوهيدرات، 10 درصد ويتامين
a ، 4 درصد ويتامين c، 30 درصد كلسيم و 25 درصد ويتامين d روزانه شما را تامين مي‌كند.
شير كاكائو همچنين قابليت فوق‌العاده‌اي در تامين انرژي ماهيچه‌ها پس از انجام ورزش‌هاي سنگين دارد كه از مهم‌ترين خواص آن به حساب مي‌آيد و نيز به خاطر سديم و پتاسيم موجود در شير كاكائو، بسرعت آب از دست رفته بدن را بر اثر تعرق جايگزين مي‌كند.
شير يك غذاي طبيعي كامل به شمار مي‌رود كه پزشكان مصرف روزانه آن را براي تمام سنين بخصوص كودكان و نوجوانان كه در حال رشد هستند،
توصيه مي‌كنند
در زمان ورزش شايد مصرف آب مفيد و ضروري باشد ولي به خاطر كمبود پروتئين‌هاي طبيعي و كربوهيدرات‌هاي لازم براي تجديد قواي ماهيچه‌ها، شير كاكائو گزينه مناسب‌تري براي ورزشكاران است، بنابراين به خاطر داشتن قند مناسب مي‌توانيد از شير كاكائو به عنوان يك نوشيدني ورزشي مناسب و جايگزين ساير نوشيدني‌هاي ورزشي استفاده كنيد.
شير كاكائو با دارابودن فسفات از خرابي و فساد دندان‌ها جلوگيري مي‌كند و با وجود ماده سروتونين كه نوعي ماده ضدافسردگي است، احساس خوشايندي به شما مي‌دهد. شير كاكائو حاوي برخي مواد شيميايي است كه به عنوان نوعي محرك عمل مي‌كند و با وجود آنتي‌اكسيدان‌ها باعث تقويت سيستم ايمني بدن ميشود.
شير كاكائو به ترشح گلوكز كمك كرده، جريان خون را افزايش مي‌دهد و عملكردهاي ذهني را تقويت مي‌كند. ولي با وجود تمام اين فوايدي كه گفتيم، افزودن كاكائو به شير باعث كاهش جذب كلسيم ميشود.
مراقب چربي شير باشيد
پزشكان هميشه توصيه مي‌كنند از شير كم‌چرب و حتي بدون چربي استفاده كنيد بخصوص اگر از مشكل چربي خون و مشكلات قلبي رنج مي‌بريد و فرد كم‌تحركي هستيد، بايد بيشتر اين توصيه را جدي بگيريد، اما هر چه تحرك شما بالاتر مي‌رود، شما مي‌توانيد به اندازه نيازتان از چربي بيشتري استفاده كنيد، ولي نبايد زياده‌روي كنيد.
به عنوان مثال ورزشكاراني كه تحرك زيادي دارند، مي‌توانند از شيرهايي با درصد چربي 5/2 درصد استفاده كنند، ولي شير 5/1 درصد براي مردم گزينه مناسب‌تري است.
شير پرچرب براي كودكان نوپاي بالاي 12 ماه كه از شير مادر و نيز غذاهاي كمكي استفاده نمي‌كنند، انتخاب خوبي است و كودكان در اين سنين براي رشد استخواني و مغزي خود به چربي نياز دارند كه اين امر در 2 سال نخست زندگي از اهميت زيادي برخوردار است.
از سوي ديگر اكثر مردم فكر مي‌كنند شيرهاي پرچرب طعم دلچسب‌تري نسبت به انواع كم‌چرب دارند و همين باعث ميشود بيشتر تمايل به خوردن شيرهاي پرچرب داشته باشند. اگرچه نبايد در اين امر زياده‌روي كنيد ولي گاهي اين تنها راه براي خوراندن شير به كودكان است. البته اگر كودكتان خوب وزن نمي‌گيرد و نيز چربي و انرژي لازم خود را از رژيم غذايي دريافت نمي‌كند، تنها به دادن شير پرچرب به او اكتفا نكنيد، بلكه حتما به پزشك مراجعه كنيد.
پزشكان توصيه مي‌كنند بهتر است پس از پايان 2 سالگي كودك، همانند ساير اعضاي خانواده به او شير كم‌چرب بدهيد. از طرفي اگر اين كار را در همان ابتداي 2 سالگي به مرور انجام دهيد، آهسته آهسته عادت غذايي او را نيز مي‌توانيد شكل دهيد تا در سال‌هاي بعد شير كم‌چرب مصرف كند و با اين كار چربي و كالري اضافه دريافت نكند.
آيا لبنيات مي‌تواند جايگزين شير باشد؟
شير با تمام ويتامين‌ها و مواد مغذي كه دارد، مي‌تواند جايگزين‌هايي نيزداشته باشد. در مواد لبني، ماست از لحاظ مواد مغذي بيشترين شباهت را به شير دارد. دوغ و پنير هم خواص شير را دارند ولي چون در تهيه آنها نمك زيادي استفاده ميشود، پزشكان معمولا مصرف شير و ماست را توصيه مي‌كنند. جايگزيني شير با ماست و ساير مواد لبني زماني اهميت پيدا مي‌كند كه موضوع حساسيت به شير و عدم تحمل لاكتوز آن مطرح ميشود. بسياري از افراد با خوردن شير و برخي محصولات آن دچار نفخ، گاز معده، اسهال و گرفتگي‌هاي شكمي مي‌شوند. عدم تحمل لاكتوز معمولا به 2 دليل رخ مي‌دهد: يكي به خاطر كمبود آنزيم طبيعي كه مانع از هضم قند شير ميشود و علت ديگر حساسيت به خود شير است. لاكتاز، آنزيم روده‌اي مسوول هضم لاكتوز يا همان قند موجود در شير است. مقدار اين آنزيم معمولا پس از اين كه كودك را از شير مي‌گيرند، به طور طبيعي كاهش مي‌يابد، مگر اين كه بدن به طور ژنتيكي لاكتاز بيشتري توليد كند. پس از اين كاهش، لاكتوز تجزيه نمي‌شود و با ادامه اين كار پيامي به پرزهاي روده، مبني بر اين كه لاكتاز بيشتري براي فعاليت مورد نياز نيست، فرستاده ميشود و اين كاهش ادامه مي‌يابد. عدم تحمل لاكتوز در نوزادان نادر است و بيشتر در افراد بزرگسال مشاهده ميشود. خوشبختانه با وجود شيرهاي كم‌لاكتوز مشكل اين افراد در مصرف شير مرتفع شده است.
نوعي حساسيت ديگر هم حساسيت به پروتئين موجود در شير گاو است كه در هر سني ممكن است بروز كند ولي معمولا نوزادان دچار اين مشكل مي‌شوند كه البته 2 تا 3 درصد از كل نوزادان را به خود اختصاص مي‌دهند و اغلب به مرور از بين مي‌رود. در واقع حساسيت به شير، زماني رخ مي‌دهد كه سيستم ايمني بدن، پروتئين شير را به عنوان يك عامل مهاجم در نظر مي‌گيرد و باعث واكنشي آلرژيك در بدن ميشود كه ناراحتي كودك، درد معده و ديگر علائم را به دنبال دارد. البته احتمال حساسيت به شير در نوزاداني كه از شير مادر تغذيه مي‌كنند به نسبت كمتر است. گاهي اين آلرژي در 3 تا 5 سالگي خود به خود از بين مي‌رود و گاهي تا آخر عمر همراه فرد مي‌ماند. نوزادان گاهي بلافاصله پس از خوردن شير يا 7 تا 10 روز پس از مصرف آن دچار علائم مي‌شوند. علائم ديرهنگام شامل مدفوع شل و گاهي خون‌آلود، استفراغ، احساس خفگي، امتناع از خوردن غذا، تحريك‌پذيري روده و تحريكات پوستي است.
علائمي كه بلافاصله بعد از مصرف شير در نوزاد ممكن است رخ دهد شامل تحريك‌پذيري، استفراغ، خس‌خس سينه، التهاب، كهير، بروز جوش‌هاي خارش‌دار روي پوست و اسهال خوني است. در موارد نادر نوزاد ممكن است دچار واكنش حساسيتي آنافيلاكسي شود كه روي پوست، معده، تنفس و فشار خون تاثير مي‌گذارد. اگر كودكي داريد كه به شير حساسيت دارد و از شير شما تغذيه مي‌كند، سعي كنيد مصرف مواد لبني خود را محدود كنيد، چراكه پروتئين شير از طريق شير شما وارد بدن او ميشود. بنابراين با مشورت پزشك بايد سعي كنيد كلسيم و ساير مواد مغذي حياتي بدن خود را از ساير مواد غذايي دريافت كنيد.
پاسخ با نقل قول
