موضوع: حكايت سبكتكين با آهو

حكايت سبكتكين با آهو



بيهقى در تاريخ خود ماجراى عبرت‏آموز آهويى را آورده عبرت‏آموز كه نشان مى‏دهد مكافات بى‏مهرى و مهرورزى ممكن است در اين جهان باشد و شايد مقصود پيامبر صلى الله عليه و آله در سخن پيشين مكافات اين جهانى است و ما ماجراى ياد شده را با نثر شيوا و استوار خود ابوالفضل بيهقى مى‏آوريم:


از عبدالملك مستوفى به بُست شنيدم... و اين آزاد مرد مردى دبيرست و مقبول القول... گفت: بدان وقت كه امير سبكتكين رضى الله عنه بست بگرفت و با تيوزيان برافتادند.
زعيمى بود به ناحيت طالقان، وى را احمد بوعمر گفتندى، مردى پير و سديد و توانگر. امير سبكتكين وى را بپسنديد از جمله مردم آن ناحيت و بنواخت و به خود نزديك كرد و اعتمادش با وى تا بدان جايگاه بود كه هر شبى مرا او را بخواندى و تا ديرى نزديك امير بودى و نيز با وى خلوت‏ها كردى، شادى و غم و اسرار گفتى و اين پير، دوست پدر من بود، احمد بوناصر مستوفى.
روزى با پدرم مى‏گفت و من حاضر بودم كه امير سبكتكين با من شبى حديث مى‏كرد و احوال و اسرار سرگذشت‏هاى خويش باز مى‏نمود، پس گفت: پيشتر از آن كه من به غزنين افتادم، يك روز برنشستم، نزديك‏ نماز ديگر و به صحرا بيرون رفتم به بلخ و همان يك اسب داشتم و سخت تيزتك و دونده بود چنان‏كه هر صيد كه پيش من آمدى باز نرفتى. آهويى ديدم ماده و بچه با وى، اسب را برانگيختم و نيك‏رو كردم و بچه از مادر جا ماند و غمى شد، بگرفتمش و بر زين نهادم و باز گشتم.
و روز، نزديك نماز شام رسيده بود چون لختى براندم آوازى به گوش من آمد، بازنگريستم مادر بچه بود كه بر اثر من مى‏آمد و غريوى و خواهشكى مى‏كرد، اسب برگردانيدم به طمع آن كه مگر وى نيز گرفته آيد و بتاختم! چون باد از پيش من رفت. بازگشتم و دو سه بار هم چنين مى‏افتاد و اين بيچاركَك مى‏آمد و مى‏ناليد تا نزديك شهر رسيدم، مادرش هم‏چنان نالان نالان مى‏آمد و دلم بر وى بسوخت و با خود گفتم:
از اين آهو بره چه خواهد آمد؟ مادر او برين مهربان است، رحمت مى‏بايد كرد. بچه را بر صحرا انداختمم، سوى مادر بدويد و غريو كردند و هر دو برفتند سوى دشت و من به خانه رسيدم.


شب تاريك شده بود و اسبم بى‏جو بمانده، سخت دل تنگ شدم و چون غمناك در وثاق بختم، به خواب ديدم پيرمردى را سخت فرهمند كه نزديك من آمد و مرا گفت: «يا سبكتكين! بدان كه آن بخشايش كه بر آن آهو ماده كردى و اين بچكَك بدو باز دادى و اسب خود را بى‏جويله كردى، شهرى را كه آن را غزنين گويند و زار و بستان بر تو و بر فرزندان تو بخشيدم و من رسول آفريدگارم جل جلاله...»


من بيدار شدم و قوى دل گشتم و هميشه از اين خواب همى‏انديشيدم و اينك بدين درجه رسيدم و به يقين دانم كه ملك در خاندان و فرزندان من بماند تا آن مدت كه ايزد عز ذكره تقدير كرده است.