موضوع: مهجوريت و عقب افتادگي جامعه در نگاه تزييني به زن است

نویسنده: منیره غلامی توكل

نگاهی تاریخی به نقش زنان در هدایت رفتارهای انقلابی
حركت‌های صورت گرفته در كشورهای اسلامی نشان می‌دهد با گذشت بیش از چند قرن از تاریخ اولیه اسلام و گسترش دین مبین در اقصی نقاط جهان و قدرت یافتن كشورهای اسلامی، هنوز هم جوامع اسلامی در میادین مختلف در صدر توطئه‌ها و زیاده طلبی‌های دنیازدگان قرار دارند و مسلمانان باید با بصیرتی تاریخی از اركان ساختار اسلامی جامعه خود دفاع كنند و این دفاع نیاز به الگویی منطبق با وضعیت كنونی دارد. اگر به اتفاقات رخ داده در مسیر حركت انقلابی كشورها نگاهی هر چند سطحی نیز بیندازیم متوجه نقش زنان در حمایت و هدایت از تحركات اسلامی می‌شویم. نقشی كه اگرچه در تاریخ چند دهه اخیر خود را نشان داده است اما حیات خود را وامدار مجاهدت و شجاعت زنان و الگوهای بزرگی چون حضرت زهرا(س) می‌داند. الگوهایی كه به زن مسلمان شجاعت و بصیرت و صبری می‌دهد كه اذیت‌های روحی و جسمی را برای حمایت از اسلام و انقلابیون تحمل كنند و چه بهتر كه با نگاهی دقیق به اوضاع سیاسی بتوانند از این ورطه نفاق خود و جامعه را به سلامت بیرون بكشند.
برگ برگ تاریخ اسلام، حوادث عبرت آموز و الگوهای بی‌نظیری را به خاطر دارد كه مطالعه آن می‌تواند راهگشای بن بست‌ها و خاموش كننده فتنه‌ها و تبیین كننده شبهات و مرتفع كننده انحرافات در بستر زمان باشد. قیام فاطمی و تاثیر كردارها و رفتارها و اندیشه‌های حضرت زهرا(س) در هدایت مردم زمان خود برای ما الگویی فرازمان به وجود آورده است كه می‌توانیم از آن در برهه‌های مختلف استفاده كنیم.
كسب قدرت بزرگ‌ترین محرك ایجاد نفاق
برخی از محققان معتقد هستند كه جریان نفاق در جوامع اسلامی با مهاجرت پیامبر(ص) به مدینه و تشكیل دولت اسلامی در این شهر آغاز شد. درست از زمانی كه این دین وحدانی از قدرت و نیروی قهر و غلبه برخوردار شده بود و می‌توانست دیگ آز و طمع كافران به ظاهر مسلمان شده را نسبت به آینده اسلام و زمامداران آن به جوش آورد.
میترا خسروبیك كارشناس مسائل تاریخی با بیان این مطلب می‌گوید: میل به حكومتداری و ارضاء غریزه سلطه جویی یكی دیگر از دلایل نفاق در جوامع بوده و است. علاوه بر تاریخ صدر اسلام اگر به تاریخ تحول و انقلابات سایر كشورها نگاهی بیندازیم، نمونه‌های بارزی از اینگونه نفاق‌ها را می‌یابیم.
علامه طباطبائی در این‌باره می‌گوید: (در میان جوامع مردان بسیاری دیده می‌شوند كه به دنبال هر دعوتگری راه می‌افتند و بر گرد هر فریادی تجمع می‌كنند. ...به این امید كه روزی هدفشان را به اجرا درآورند و بر مردم حكومت كنند و اداره امور را به تنهایی در دست گیرند...) ایشان معتقد بودند: (پی آمد چنین نفاقی جز دگرگون كردن اوضاع و كمین كردن علیه اسلام و مسلمانان و فاسد كردن جامعه دینی نیست. حتی چنین منافقانی، تا آن جا كه بتوانند جامعه را تقویت می‌كنند... تا آسیاب امور مسلمانان در راستای منافع شخصی آنان به گردش درآید.)
این كارشناس تاریخ اسلام ادامه می‌دهد: پذیرش اسلام با چشم اندازی منفعت طلبانه، دست یافتن به جایگاه معنوی در دل حكمرانان یا مسلمانان به منظور تخریب داخلی جامعه اسلامی و رسیدن به اهدافی كم اهمیت تر، مثل رشد و توسعه منافع شخصی در پرتو مصالح اسلامی یا حمایت از قومیت و... از دیگر دلایل نفاق اندازی در میان مسلمانان بوده و است. ما بعد از انقلاب اسلامی هم با چنین گروه‌هایی روبه رو بوده‌ایم ، گروه‌هایی كه به مرور زمان مسیر خود را از انقلاب ملت ایران جدا كرده و حتی با ملت در افتادند . سایر كشورهای انقلابی هم با این چالش‌ها روبه رو خواهند شد.
وی سپس با بررسی اوضاع جامعه اسلامی بعد از رحلت پیامبر تاكنون ادامه می‌دهد: بعد از پیامبر(ص) جریان نفاق، زمام امور را خود به دست گرفت، یا اینكه دست كم با اولیای حكومت، به طور پنهانی به این تفاهم رسید كه در صورت تامین امنیتش، مخالفت نورزد و آشوب و ناامنی ایجاد نكند از این رو بود كه هرچه به اصطلاح جانشینان پیامبر بر جامعه اسلامی و حتی خاندان رسالت ظلم روا داشتند با اعتراضی از روی صدق و وفاداری روبرو نشد! اكنون هم جوامع اسلامی با تهدید بی بصیرتی برخی از افراد روبرو هستند گروه‌هایی كه جریان نفاق سلطه طلبی را از اتحاد ملی و دینی تشخیص نمی‌دهند و برای حفظ اركان قدرت خود، ملت و دین را با هم فدا می‌كنند و اگر كمی تاریخ را عبرت آموز ببینند، سرانجام كارهای خود را پیش بینی خواهند كرد.
خسروبیك با بیان اینكه بعداز انقلاب اسلامی ایران اگر رهنمودهای امام خمینی و هدایت ولی فقیه و اطاعت ملت نبود جامعه اسلامی ما هم در فراز و نشیب جریانات سیاسی بدخواهان دچار مشكل می‌شد می‌افزاید: همراهی مردم با علما و فقها و عبرت گرفتن از تاریخ، دلایل قوت نظام جمهوری اسلامی و بصیرت جوانان آن است. چرا كه توانستند با اتكا به قدرت ایمان و آشنایی با راه‌های مبارزاتی الگوهای اسلامی خود از تمام برهه‌ها و آزمایشات الهی سربلند بیرون آیند. تاسی از انقلاب اسلامی ایران به رهبری ولایت فقیه با گذشت زمان آثار خود را در حركت و خیزش مردمی سایر كشورهای مسلمان نیز نشان می‌دهد و ما شاهد پیروزی مسلمانان و حكمرانی مستضعفان بر روی زمین خواهیم بود.

روشن سازی افكار مردم، مهم ترین راهكار نجات جامعه اسلامی
مهم ترین راهكار مبارزه با نفاق در جامعه در زمان پیامبر؛ آگاه سازی افكار توسط ایشان و بعداز پیامبر اقامه قیام و دفاع از ولایت توسط خاندان رسالت و ولایت بود. حضرت زهرا(س) بانوی مجاهدی كه در یك عرصه و چندین جبهه مبارزه كرد و در تمام آنها پیروز و سرافراز بیرون آمد به عنوان اولین مدافع ولایت و محكم كننده مكتب مهدویت، در تاریخ اسلام شناخته شده است.
راهكارهای اسوه جامعه مسلمان را در هدایت جامعه می‌توان به 1- دفاع از اسلام و رسالت پدر 2- دفاع از ولایت و احقاق حق سیاسی- اجتماعی و اقتصادی خانواده 3- دفاع از ادامه حیات اسلام با پایه‌گذاری نهضت عاشورا بوسیله تربیت فرزندانی چون حسین(ع) و زینب 4-مستحكم كردن پایه‌های مهدویت با احادیث معتبر از پیامبر و مشخص كردن مزار شریفش به وسیله این گنج الهی؛ تقسیم كرد.
اكنون نیز حوادث و مصیبت‌ها و رنج‌هایی كه هر روز بر جوامع اسلامی تحمیل می‌شد و آن را از تعالی اهداف اسلام به قهقرای دوران جاهلیت نوین سوق می‌داد، مواضع ناجوانمردانه برخی از مسلمان نماها و نیز تحول ارتجاعی در سیستم سیاسی و تغییر اوضاع و شرایط به سود ارتجاع و جاهلیت از دلایلی است كه باید اندیشمندان و مردم را به مطالعه بیشتر تاریخ و الگوپذیری از آن ترغیب كند.
دكتر مصطفی شجاعی با بررسی راهكارها قیام فاطمی و زینبی به عنوان الگوهای مبارزاتی مردم و رسیدن به هدایت اجتماعی می‌گوید: حضرت زهرا(س) كه در بطن مسائل سیاسی جامعه و بحران‌ها رشد كرده و اهداف توطئه گران را می‌شناخت با بصیرتی الهی، عهده دار دفاع از حق شد و هشیارانه چون سیاست مداری و رهبری چون سیاستمدار و رهبری آگاه و مدافع حریم امامت در برابر انحرافات، در صحنه جامعه حضور جدی و فعال یافت و از تمام ظرفیت‌های اجتماعی و الهی خود برای دفاع از امامت و نجات جامعه مسلمانان استفاده كرد.
وی با اشاره به روش‌های مبارزاتی حضرت زهرا(س) كه بیشتر در قالب جنگ نرم و روشن سازی اذهان مردم صورت گرفت می‌افزاید: حركات ایشان در دفاع از ولایت انقلابی پرخروش را در بطن جامعه به وجود آورد كه نطفه‌های آگاهی و شعور را بارور كرد و با جهاد امام حسین(ع) در قالب قیام رو دررو در جبهه حق علیه باطل به ثمر رساند.
این محقق و استاد دانشگاه؛ نتیجه این مبارزات را دفاع از حریم امامت و ولایت و حفظ اساس و فروع دین در جامعه اسلامی برمی شمارد و می‌گوید: این راهكارها توانست تا حدی جو متشنج سیاسی آن روز جامعه اسلامی را كنترل كند و مردم كشورهای مسلمان و انقلابی نیز باید با الهام از سیاست‌های ایشان و مطالعه در تاریخ زندگانی این بانوی بزرگ راهكارهای درست مبارزاتی را انتخاب كنند كه متاسفانه جای خالی توجه به امامت و ولایت در حركت‌های انقلابی جز حركت انقلابی و موفق مردم ایران خالی است.

نقش آفرینی تاریخی زنان در هدایت سیاسی جامعه
مصطفی شجاعی با تاكید بر اینكه حضرت فاطمه(س) در حساس ترین دوران اسلام؛ مهم ترین و محوری ترین حركت سیاسی جامعه را رقم زد می‌گوید: ایشان با سیاستی و كیاستی برگرفته از آگاهی و بصیرت و شناخت جامعه اسلامی آن زمان؛ شیوه هایی مدبرانه و حكیمانه را برگزید كه نشان از حضور مستقیم و غیرمستقیمش در صحنه‌های مختلف جامعه داشت.
این وقایع تاریخی بر تفكر غلط پرده نشین بودن زن به معنای تحجر خط ابطال می‌كشد و حضور انحصاری مرد را در عرصه‌های سیاسی رد می‌كند؛ چرا كه زنان با وجود الگوهایی فرااسلامی چون حضرت فاطمه(س) و دخت گرامی شان حضرت زینب(س) می‌توانند نقش خود را در جامعه ملموس و تاریخی بدانند صدالبته كه زنان ایران با حضور مستمر خود در فروپاشی كاخ استبداد و دفاع از خاك وطن و پرورش نسل قهرمانی كه هنوز فهمیدنشان كار هر انسان و نگاشتن اوصاف شان كار هر قلم نیست به خوبی شان و منزلت خود را در آیینه بزرگ زنان تاریخ اسلام درك كرده اند و با اعتلای جایگاه علمی و اجتماعی و سیاسی خود هرچه بیشتر در جریانات سیاسی و اجتماعی وارد شده و بر آن تاثیر می‌گذارند. اینك هم در جوامع انقلابی مانند بحرین و یمن مادران و زنان با بینشی فاطمی و با حمایت از مردان و فرزندان خود و تربیت نسلی با افكار حسینی می‌توانند با جریان سازی از نظام اسلامی و اهداف اسلامی خود دفاع كنند.
در خیزش و بیداری‌های اسلامی كنونی نقش زنان و بینش و جنبش سیاسی آنها بروز پیدا كرده است. توجه و شناخت سیره‌های رفتاری و عملی بزرگانی چون حضرت فاطمه(س) و ائمه اطهار می‌تواند یكی از راهكارهای باارزش در حفظ اصول اسلام و ایجاد وحدت و تثبیت قدرت در جوامع مسلمانان در جبهه‌های مبارزاتی آنان با ابرقدرت‌های دنیا طلب باشد.
حجت الاسلام نعمت اله صابری نیا با اشاره به نخستین نشانه‌های نفاق علنی بعد از رحلت پیامبر در جامعه ای كه با هدایت الهی تربیت یافته بود و با وحی ربوبی بنیانش مستحكم شده بود می‌گوید: شجاعت، ولایتمداری؛ دفاع به موقع از ولایت و افشای توطئه‌های پس پرده دشمنان اسلام و روشن گری اجتماعی به عنوان راهكارهای مبارزاتی بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه(س) بود كه توجه به آن می‌تواند راهگشای نجات مسلمانان از گرداب‌های نفاق و سلطه باشد.
نماینده ولی فقیه در ناحیه بسیج شهید بهشتی تهران، با تاكید بر اینكه حضرت فاطمه زهرا(س) در جریان انحرافات پس از نبی مكرم اسلام(ص) پرچمدار حركت و جنبش اسلامی بود می‌گوید: ایشان با ایراد خطبه ها، رایزنی‌ها با مخالفان و قرائت دعاهای عارفانه و ایجاد سوال در اذهان، مسیر هدایت مردم را هموار كرده و گمراهی‌ها را از بین بردند و بر ماست تا با تطبیق درست از وقایع روز ایشان با روزهای پیش وری ملت واحده مسلمان راه نجات را تشخیص داده و در مسیر درست حركت كنیم.
وی ادامه می‌دهد؛ در دوره‌های بعد از حیات ائمه هدی تا زمان ما؛ هر جا حكومتی با نام اسلام قصد رشد و نمو داشته باشد به دلیل قطع دست منفعت طلبان مورد توجه هجوم سردمداران زر و زور و تزویر قرار گرفته است. تاریخ كشور ما گواه صادقی از این ادعاست و اكنون نیز در كشورهای اسلامی همسایه این گونه تحركات به روشنی دیده می‌شد.
وی تصریح می‌كند: شناخت دوست از دشمن، آشنایی با شگردهای مبارزاتی دشمنان و توجه به الگوهای دینی و تاسی از آنان می‌تواند راههای مقابله با تهدیدات نرم، جنگ و خونریزی، جنگ روانی، تحریم اقتصادی و... از جمله راهكارهایی است كه باید با اجرای درست آنها راه را برای به وجود آمدن كشورهای مسلمان قدرتمند هموار كرد و در این مسیر اگر الگوی ما بانویی مانند حضرت زهرا(س) است نفرات موثر و نقش آفرین ما می‌تواند زنان و دختران محجبه مسلمان باشند.
وی، در ادامه بر خلاتاسی از امامت و ولایت در برخی از جریان‌های انقلابی سایركشورهای مسلمان اشاره كرده و می‌گوید: بزرگ‌ترین ركن وحدت در جوامع اسلامی ولایت در غیاب امام عصر(عج) ولایت فقیه است. اكنون كه ملت ما توفیق تشكیل حكومت اسلامی را تحت زعامت ولایت فقیه داشته است و توانسته سه دهه پرتلاطم را با موفقیت پشت سر بگذارد باید توجه داشته باشد آنچه كه در دهه چهارم كه به نام دهه پیشرفت و عدالت در سال جهاد اقتصادی مایه اقتدار و عزت و دوام و بقاء حكومت اسلامی ایران خواهد شد؛ توجه هرچه بیشتر مردم- مخصوصاً بانوان به عنوان تربیت كنندگان نسل آینده و سازندگان زیرساخت‌های فرهنگی- به عنصر اصلی ولایت است.
همسران و مادران سربازان هشت سال دفاع مقدس با داشتن روحیه ای ولایت پذیر توانستند با حمایت معنوی از رزمندگان سنگرهای دفاع را تا آخرین روزها حفظ كنند و اكنون به عنوان سرلوحه و الگوی سایر زنان مسلمان در حركت‌های انقلابی شناخته شوند و این در حالی است كه در خیزش و بیداری‌های اسلامی كنونی، نقش زنان بسیار تاثیرگذار و بینش و جنبش سیاسی آنها بروز پیدا كرده است و باید بیش از پیش با حضور فیزیكی و سیاسی خود و به كارگیری شعور و آگاهی اسلامی در ظلم ستیزی و مبارزه با استعمار نقش آفرین باشند.

زنان در استمرار انقلاب‌های اسلامی در چارچوب حكومت اسلامی، سهم بسزایی دارند
الهه ملاعلی كارشناس علوم سیاسی، خاستگاه درونی نقش سیاسی زنان مسلمان در شكل گیری نهضت اسلامی وامدار اصولی مانند اصل آزادی فعالیت سیاسی، مجاهدت انسانی، ایثار و فداكاری، شجاعت، صلابت، حماسه، همت والاو مقاومت و جانبازی، قدرت و تعهد، عفت و عصمت و تحول روحانی آنان، وحدت كلمه و همیاری ایشان با مردان در جریان نهضت شهادت طلبی آنان می‌داند و می‌گوید: تاریخ نشان داده است زنان مسلمان در پیشگامی و راهبری نهضت اسلامی به ویژه در هماهنگی و دوشادوشی با مردان در جریان شكل گیری نهضت و در تحولات فرهنگی- اجتماعی فراگیر جامعه و فرآیند تداوم و استمرار انقلاب‌های اسلامی در چارچوب حكومت اسلامی، سهم بسزایی دارند.
وی با تاكید بر اینكه تبیین الگوهای معنوی و مطلوب برای زنان مسلمان و ارائه راهبردها و رهنمودهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی در برهه‌های مختلف نهضت‌های اسلامی از مهم ترین اقدامات نظام‌های اسلامی در حوزه زنان است می‌افزاید: نباید نقش بسزای زنان را در تربیت و سازندگی افراد جامعه اسلامی ندیده گرفت. آماده كردن بستر حضور و جهاد زنان برای پیشبرد مسیر نهضت‌های اسلامی، اهمیت به نقش و وظیفه عظیم زنان در بنای جامعه اسلامی و هدایت فعالیت‌های اقتصادی نظام از طریق مشاركت در سازندگی و ریشه كن كردن فقر و استضعاف از راهكارهای نظام جمهوری اسلامی بوده است كه از اندیشه امام خمینی تا عمل به آن توسط مسئولان ذی ربط توانسته است پیشرفت‌های قابل توجهی را در عرصه‌های مختلف برای كشور به ارمغان بیاورد. وی با اشاره به حضور بانوان در انقلاب‌های اخیر مردم بحرین و یمن و مصر در برابر ظلم طاغوتیان زمان می‌گوید: این یك فرصت برای كسانی است كه هنوز نتوانسته اند به درك واقعی نفوذ زنان در جامعه و تاثیرگذاری آنها بر جریانات سیاسی و اجتماعی برسند.
آنها باید با رصدكردن حضور زن مسلمان این واقعیت را درك كنند كه مهجوریت و عقب افتادگی در نگاه تزیینی به زن است. حضرت زهرا به عنوان الگوی زنان مسلمان با حضور در جامعه نفاق زده و بحران زده زمان خود و دفاع از اركان نظام اسلامی راه‌ها را برای حضور همه جانبه زن در میادین مبارزه باز كرد.

منابع : روزنامه كيهان، شماره 19928 به تاريخ 27/2/90، صفحه 7