زندگینامه حجت الاسلام والمسلمین شهید هاشمی نژاد
زندگینامه حجت الاسلام والمسلمین شهید هاشمی نژاد
به مناسبت هفتم مهرماه ساگرد شهادت جوانمرد فاضل
ولادت و تحصیلات
حجت الاسلام والمسلمینشهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد در سال ۱۳۱۱ شمسی در شهرستان بهشهر از استان مازندران و در خانواده ای متدین چشم به جهان گشود.
وی پس از گذراندن دوره ابتدایی، در ۱۴ سالگی به حوزه علمیه گرایش پیدا کرد و تحصیلات خود را در محضر آیت الله کوهستانی ادامه داد. استاد شهید در دوران تحصیل در محضر آیت الله کوهستانی چنان نبوغی از خود نشان داد که به راهنمایی استادش عازم حوزه علمیه قم گردید و در آنجا از محضر آیات عظام بروجردی، امام خمینی(ره) و علامه طباطبایی استفاده نمود[۱].
ایشان پس از ۱۴ سال تحصیل و تحقیق در حوزه علمیه، با رسیدن به درجه اجتهاد و تأیید آن توسط آیت الله العظمی بروجردی در سال ۱۳۴۰ به مشهد مقدس مهاجرت کرد.
شهید هاشمی نژاد در مشهد مقدس علاوه بر تحصیل نزد حضرات آیات میلانی و حاج شیخ مجتبی قزوینی، به تدریس سطوح عالی فقه و اصول برای طلاب پرداخت و به تشکیل جلسات تبلیغی همت گمارد[۲]. وی با تأسیس کانون ها و مجامع اسلامی توانست نیروهای خلاق و تحصیل کرده حوزه و دانشگاه را جمع نموده و نسلی توانا و مبارز تربیت نماید.
این عالم مبارز، فردی تحصیل کرده، روشن و آگاه به زمان، خطیبی توانا، پرشور و شجاع و عارف و زاهدی با اخلاص بود. او محقق و نویسنده ای برجسته بود و از توانایی های بسیاری در مناظره و مباحثه در زمینه های گوناگون بهره مند بود.
مبارزات و فعالیت ها
استاد دانشمند، شهید هاشمی نژاد ضمن رسیدن به مرحله اجتهاد و بهره مندی از دانش فقاهتی اسلام، درس مبارزه و عصیان علیه طاغوت و عمال کفر جهانی را آموخت و به عنوان چراغ پرفروغ هدایت، در جهت روشنگری انسان های تحت ظلم و ستم نورافشانی نمود. وی مبارزات رسمی خود را از سال ۱۳۳۹ شمسی و با نوشتن کتاب مناظره «دکتر و پیر» آغاز کرد. این کتاب به لحاظ محتوا و جهت دار بودنش مورد توجه و تقدیر بزرگان اهل قلم و اندیشمندان اسلامی بویژه مبارزان قرار گرفت، به طوری که بعدها در مدت زمان کمی بیش از سیزده مرتبه به شکل مخفیانه در همان دوران حکمیت رژیم منحوس پهلوی با وجود ممنوعیت چاپ و نشر آن، تجدید چاپ گردید.
از سال۱۳۴۰، ایشان با برپایی جلسات تبلیغی نسبت به آگاهی و بیداری مردم همت گمارد و سفرهای بسیاری به شهرهای مختلف کرد و با طرح مسائل جدید، به سؤالها و مشکلات علمی و اجتماعی مردم پاسخ می داد. در این سفرها مزدوران ساواک سایه به سایه او را تعقیب می کردند و در واقع بخش مهمی از پرونده شهید هاشمی نژاد را در ساواک، اسناد سفرهای تبلیغی، فرهنگی و سیاسی او تشکیل می دهد.
در سال ۱۳۴۲ با شروع نهضت امام، او جزو اولین پیوستگان به حرکت امام بود. همزمان با دستگیری رهبرکبیر انقلاب، شهید هاشمی نژاد نیز در شب ۱۵خرداد ۱۳۴۲ توسط مأموران ساواک بازداشت و مدتی را در زندان تهران سپری نمود. بار دیگر پس از چند شب سخنرانی در یکی از مساجد مشهد، ساواک متوجه خطر حضور وی در بین مردم گردید و اقدام به دستگیری اش نمود.
پس از ممنوع المنبر شدن شهید هاشمی نژاد در مشهد، وی به شهرستان ها روی آورد؛ بطوریکه پس از ده شب سخنرانی متوالی در مسجد سید اصفهان پیرامون علل عقب ماندگی مسلمانان، برای سومین بار دستگیر و به زندان اصفهان منتقل شد. او پس از این مرحله از دستگیری، از سوی رژیم شاه در سطح ایران ممنوع المنبر اعلام شد.
جوانمرد فاضل در سال ۱۳۵۴ به دنبال تشکیل جلسات مخفیانه همزمان با سالگرد ۱۵خرداد با وجود ممنوعیت سخنرانی در میان انبوه مردم و دوستان مبارز و روحانی که در منزلش جمع شده بودند، سخنان مبسوطی ایراد کرد که احساسات حاضران جلسه پس از سخنرانی استاد دانشمند شهید هاشمی نژاد تحریک و همگی برای نشان دادن انزجار و تنفر از رژیم شاه اقدام به راهپیمایی با شکوهی کردند. به دنبال همین حرکت پرشور انقلابی، عمال ساواک با استفاده از تاریکی شب، وحشیانه به منزل استاد هجوم برده و ایشان را همراه با یار صمیمی اش آیت الله واعظ طبسی دستگیر نمودند.
وی تلاش ها و مبارزات خود را با بیرون آمدن از زندان ادامه داد و در جریان انقلاب هم بارها زندانی و دستگیر شد[۳]. شهید، همیشه به عنوان یکی از سه رکن مهم انقلاب[۴] در مشهد مطرح بود و سخنرانی های پرشور و حماسی او جسم و روح مبارزان را نشاط و جلا می بخشید، به گونه ای که امام(ره) به پاس خدمات بی شائبه وی در سال ۱۳۵۶ طی نامه ای برای ایشان نوشتند: امید من در این اواخر عمر، به امثال شماست.
شهید هاشمی نژاد با پیروزی انقلاب، اهداف و مبارزات خود را علیه منافقین کوردل ادامه داد و به دنبال همین تلاش ها ضمن افشای گروهک ها، به عنوان نماینده اول مردم مازندران برای تدوین قانون اساسی انقلاب اسلامی به مجلس خبرگان راه یافت.
ویژگی های اخلاقی
شهید هاشمی نژاد با مردم بویژه محرومان و مستضعفان، صمیمی و همدرد بود و نسبت به آنان احساس مسئولیت و دلسوزی می نمود و خود را متعهد می دانست تا در جهت رفع مشکلات و کمبودهای آنها بکوشد. ایشان به عنوان یک شخصیت ارزنده علمی، فرهنگ را بسیار مهم می شمرد و نسبت به مسائل و مشکلات فرهنگی بیشترین حساسیت را داشت.
وی جوانمردی کم نظیر بود و از مرگ هراسی نداشت؛ به راستی، چه بجا و شایسته توسط امام امت «جوانمرد فاضل» لقب گرفت.
سابقه مبارزاتی درخشان، افشاگری های صریح در زمان رژیم ستمشاهی و پس از آن، افشای ماهیت جبهه متحد ضد انقلاب و بویژه منافقین و سخنرانیهای داغ و شورانگیزش همه و همه بیانگر گوشه هایی از شهامت اوست. در سال های آغازین انقلاب، در حالی که خطر همیشه او را تهدید می کرد، به استقبال آن می رفت و رعایت مسایل امنیتی، نتوانست بین او و مردم جدایی افکند و رابطه اش را با مردم و جامعه قطع کند یا از حجم فعالیتهای وسیعش بکاهد.
شهادت
شهید هاشمی نژاد ساعت ۷ صبح روز سه شنبه هفتم مهرماه سال ۱۳۶۰ به دفتر حزب جمهوری اسلامی در مشهد آمد و در کلاسی که دانش پژوهان انتظار او را می کشیدند، حضور یافت. ساعت ۸ صبح هنگامی که در حال خروج از کلاس بود، یکی از منافقین در حالی که ضامن نارنجک را کشیده بود، او را از پشت در بغل گرفت و چند ثانیه بعد نارنجک منفجر گردید و شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد با بدنی پاره پاره و دست های قطع شده به خیل شهدا پیوست و پیکر پاکش پس از تشییعی باشکوه، در «دارالزهد» حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد و در سوگ شهادتش سه روز عزای عمومی در کشور اعلام گردید.
تالیفات
این عالم مبارز در طول حیات بابرکت خود، آثار ارزشمندی را تالیف کرد. مناظره دکتر و پیر، درسی که حسین (ع) به انسانها آموخت، پاسخ ما به مشکلات جوانان، اصول پنجگانه اعتقادی، راه سوم بین کمونیزم و سرمایه داری، قرآن و کتابهای دیگر آسمانی، رهبران راستین، مسائل عصر ما، ولایت فقیه، رسالت انقلابی امام حسین (ع)، ضرورت تشکیلات، هستی بخش، مبارزه با جهل و مادیت، مقام شهید، کمونیسم از دیدگاه نظام اقتصادی و اجتماعی اسلام، زهرا؛ مکتب مقاومت، غروب آفتاب اندلس، مشکلات بزرگ نسل ما، مشکلات مذهبی روز و تقریرات اصول آیت الله شیخ علی کاشانی از آثار منتشر شده شهید هاشمی نژاد می باشد[۵].
در کلام دیگران
حضرت امام خمینی(ره) به مناسبت شهادت شهید هاشمی نژاد اظهار داشتند: «در روز شهادت امام جواد علیه السلام یکی از فرزندان و تبار آن خانواده به شهادت رسید. من از نزدیک با او و خصال و تعهدش آشنا بودم و آن را لمس کرده بودم و مراتب فضل و مجاهدت او بر اشخاص آشنا پوشیده نیست… امروز در روز شهادت سلف صالح، این خلف صالح و متعهد از دست ما گرفته شد… من در ضمن اینکه به همه ملت ایران و علما و مراجع اسلام و خصوصا اهالی محترم خراسان و علمای بزرگ خراسان تسلیت می گویم، تبریک هم به آن ها می گویم که یک همچو افراد متعهد، عالم، گوینده و مجاهد تسلیم می کنند و تقدیم می کنند برای اسلام و برای پیشرفت احکام اسلام[۶]».
رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای که یار و همسنگر شهید هاشمی نژاد بودند، با تجلیل از مقام والای شهید، گفتند: «شهید مسئولیت سنگین خود را از سال ۱۳۴۱ تا روز شهادت یعنی در طول ۱۹ سال به خوبی انجام داد و با کمال سر بلندی و سرافرازی به لقاء الله پیوست… او یک شخصیت از همه نظر ممتاز بود. من احساس می کنم برادر عزیز و گرانبهائی را که قلبا و روحا به او خیلی متکی و همواره به او دلخوش و امیدوار بودم، از دست داده ام. مردم خراسان یک پدر دلسوز و یک برادر علاقمند و فداکار را از دست دادند و ملت ایران یک فرزند ارزشمند و کم نظیر را[۷]».
آیت الله واعظ طبسی نیز که از یاران مبارز ایشان در مشهد بودند، در گفتگویی پیرامون این شهید وارسته فرمودند: «استاد هاشمی نژاد شهید عزیزی که سال ها افتخار دوستی و برادری او را داشتم، فردی بود که می توانست برای انقلاب بسیار مفید و سودمند باشد. انسانی که در تمام دوران زندگی اش از همه توان مادی و معنوی خود در راه تعالی اسلام عزیز استفاده کرد. هاشمی نژاد به راستی سدی در برابر ضد انقلاب بود. او حصنی حصین برای اسلام بود، به وظایف و مسئولیت های خود آشنا بود و راه حسین و یاران او را پیمود. این شهید همیشه آماده برای شهادت بود. من شهادت می دهم که او جوانمرد و وفادار به اسلام بود و همیشه آماده برای شهادت… در هر حال شهادت ایشان برای مردم، انقلاب و جامعه ما همچون شهادت همه چهره ها و عناصر علمی موجب خسران و دردناک است. اما آثار بسیار مفید و سودمندی که این شهادت ها برای انقلاب داشت، از نظر ما پنهان نیست و امیدواریم در آینده با عنایت خدای متعال آثار سودمند بیشتری را ببینیم.
کتاب های شهید هاشمی نژاد از آثار جاویدان و پر برکت آن شهید است. کتاب های بسیار سودمندی است. در پایان به مردم به ویژه نسل جوان که همواره مورد عنایت آن شهید بزرگوار بود، توصیه می کنم از مطالعه و امعان نظر و بررسی در زمینه مسائل اسلامی غفلت نکنند و از کتاب ها و آثار نافع و سودمند شهید هاشمی نژاد حتماً استفاده کنند[۸]».
[۱] . شهید هاشمی نژاد در مدت اقامت خود در حوزه علمیه قم، از اساتید برجسته دیگری همچون حضرات آیات حاج آقا رضا صدر، محقق داماد، صدوقی و مجاهدی نیز کسب فیض نمود. (ر ک: پایگاه اطلاع رسانی شورای فرهنگی بیمارستان شهید هاشمی نژاد مشهد)
[۲] . مانند جلساتی که ایشان در کانون بحث و انتقاد دینی برای دانشجویان مشهد برگزار می کرد. این کانون، دارای دو شعبه بود که شعبه مرکزی آن در مسجد صاحب الزمان (عج) مشهد قرار داشت. این کانون تا سال ۱۳۵۱ ادامه داشت تا اینکه ساواک سخنرانی و پاسخگویی به سوالات جوانان را از ناحیه شهید هاشمی نژاد ممنوع نمود.
[۳] . آخرین بازداشت ایشان مربوط می شود به روز ۲۲ خردادماه سال ۵۷ و اوج گیری انقلاب اسلامی که پس از یک روز با تحصن مردم در بیت آیت الله العظمی سید عبدالله شیرازی آزاد شد. (رک : مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ص ۳۶۱)
[۴] . مقام معظم رهبری و آیت الله واعظ طبسی، دو رکن دیگر انقلاب در مشهد بودند.
[۵] . به نقل از روزنامه قدس، ۷/۷/۸۶، صفحه فرهنگی ؛ ماهنامه فرهنگی تاریخی شاهد یاران، دوره جدید- شماره ۳۵ و مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ص ۳۵۹ همراه با اضافات.
[۶] . بیانات مرحوم امام خمینی، ۷/۷/۶۰ (ر ک: ماهنامه فرهنگی تاریخی شاهد یاران، دوره جدید- شماره ۳۵، ص ۲).
[۷] . به نقل از کتاب قله پارسایی (ر ک: ماهنامه فرهنگی تاریخی شاهد یاران، دوره جدید- شماره ۳۵، ص ۳).
[۸] . به نقل از ماهنامه فرهنگی تاریخی شاهد یاران، دوره جدید- شماره ۳۵، ص ۱۰٫
* علیرضا نوروزی
پاسخ با نقل قول
