موضوع: آيه هاي زندگي . . .

و دوستي با فاسقان و گنهكاران جزحـسرت و پشـيماني ثمري ندارد
آیه ی شریفه
يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا / 28 : فرقان
ترجمه
اي واي بر من ، كاش فلاني را دوست نمي گرفتم !
شرح و تفسیر
غالباً دوستان و معاشران ناباب و آلوده انسان را به آلودگي و انحراف مي كشانند و از راه خدا و صلاح و سعادت دور مي كنند . به فرموده قرآن ، در روز قيامت ، آن گاه كه انسان در محضر الهي حاضر مي شود و پرده هاي جهل و ناداني كنار مي رود و حقايق خود را آن گونه كه هستند نشان مي دهند ، انسانِ گم راه و از راه حق بازمانده با حسرتي جانكاه و بي ثمر به رفيقش ، كه عامل گم راهي او بوده است ، مي گويد : « اي كاش ، فاصله ميان من و تو فاصله بين مشرق و مغرب بود . » كنايه از اين كه هرگز با تو آشنا نمي شدم تا در اين جا نيز همراه تو باشم .
در حديث است كه «هر كسي هر چه را دوست برگزيند در قيامت نيز با او محشور مي شود . »

غفلت از ياد خدا موجب مي شود شياطين هم نشـين انسان شوند
آیه ی شریفه
وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ / 36 : زخرف
ترجمه
و هر كس از يادِ خداي رحمان[(بر اثر اشتغال به شهوات)] چشم بپوشد [و كوردل شود] براي او شيطاني مي گماريم كه همواره [براي وسوسه و گم راهي] يار و قرينش باشد
شرح و تفسیر
# امام علي (ع) درباره غفلت و لزوم بيداري بياناتي گويا و زيبا و جامع دارند كه بي هيچ توضيحي آن ها را مي آوريم : چه شده است كه شما را همچون بدن هاي بي جان و جان هاي بي بدن و عابدان ناپرهيزگار و بازرگانان بي سود و بهره و بيدارانِ خفته و حاضران غايب و چشم داران نابينا مي بينم ؟
# هشدار ! هشدار ! اي شنونده ، بكوش ، بكوش ، اي بي خبر ، هيچ كس مانند شخصِ آگاه تو را آگاه و خبردار نمي كند ;
# واي بر فرزند آدم كه چه غافل است و گم كرده راه و سرگشته !
# با پيوسته به يادِ خدا بودن ، پرده غفلت به كنار مي رود ;
# هر كه از حوادث روزگار غافل شود دست تقديرِ مرگ او را بيدار كند .
رسول خدا (ص) نيز فرمودند: « غافل ترين مردم كسي است كه از دگرگوني احوال دنيا پند نگيرد . »
# حضرت به ابوذر فرمودند : « اي ابوذر ، قصد كار نيك كن ، هر چند آن را به كار نبندي تا در زمره غافلان نوشته نشوي . »
امام سجاد (ع) در بيان عوامل غفلت آور فرمودند : « واي بر تو ! اي پسر آدم ، بدان كه سنگيني پرخوري و سستي و تنبليِ حاصل از پر كردن معده و مستيِ سيري و نيز غفلتِ حاصل از قدرت از چيزهايي اند كه انسان را در زمينه عمل كند و تنبل مي كنند و ذكر خدا را از ياد مي برند و از نزديك بودن مرگ غافل مي سازند تا جايي كه شخصِ گرفتارِ دوستيِ دنيا گويي از مستي شراب ديوانه شده است . »

شش برنامه مهم اجتماعي در يك آيه


آیه ی شریفه
إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ / 90 : نحل
ترجمه
به يقين خداوند به عدالت و نيكي كردن و اداي حقوق خويشاوند فرمان مي دهد ; و از گناه و عمل ناپسند و تعدي و تجاوز باز مي دارد و شما را پند مي دهد ; باشد كه متذكر شويد .
شرح و تفسیر
اين آيه جامع ترين و كامل ترين آيه اي است كه خير و شر در آن جمع است ; و محتواي آن بسيار جذاب است ; به طوري كه در صدر اسلام ، بعد از نزول ، دل هاي فراواني را متصرف شد . پيامبر اكرم (ص) فرمودند : « تمام تقوا در اين سخن خداوند است . » آن گاه اين آيه را تلاوت كردند . اين آيه سه امر دارد و سه نهي ; و دستور العمل كلي اسلام و يكي از مواد ِقانون اساسي دين و منشور جهانيِ آن است . اهميت اين آيه تا جايي است كه آخرين سخن امام باقر (ع) در خطبه هاي نماز جمعه همين آيه بود ; و در پي آن ، عرض مي كرد : « خدايا ، ما را از كساني قرار ده كه اندرز ها را مي شنوند و به حالشان مفيد است . » به راستي احياي اصول سه گانه عدل و احسان و بخشش به خويشاوندان و مبارزه با انحرافات سه گانه فحشا و منكر و بغي كافي است تا دنيايي آباد و آزاد و به دور از هر ظلم و فقر و فساد ايجاد شود .

عزت از آنِ خدا و دوستان اوست
آیه ی شریفه
وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ / 8 : منافقون
ترجمه
... عزت از آنِ خدا و پيامبرش و مؤمنان است، ولي منافقان نمي دانند .
شرح و تفسیر
عزت يعني قدرت شكست ناپذير ــ قدرتي با صلابت كه هميشه غالب و قاهر است و به حقيقتِ معنا، مختص به خداي، عزّوجل، است. قرآن مي فرمايد : تمام عزت براي خداست و مؤمنان نبايد از سخنان و مكر كافران محزون و دل گير شوند; زيرا قدرتشان متصل به عزتِ خداست; و هر كس عزت بخواهد بايد آن را نزد خدا بجويد. عزت تماماً در نزد خداست; زيرا غير خدا، همه چيز در ذاتش فقير و ذليل است و مالك مستقلِ منافع خود نيست، مگر با عنايت و ترحم خداوند و اين كه خدا سهمي ازعزت را به او بدهد; هم چنان كه اين كار را با پيامبر و مؤمنان كرده و آنان را عزيز قرار دادهاست. از اين روست كه قرآن با اتكا به عزت الهيِ مؤمنان به آنان امر كرده تا بر ايمان و عقيده خود بايستند و هيچ قدرت و تهديدي آنان را متزلزل نكند; زيرا دست نصرت خدا با آنان است و پاداش هر عمل را كاملاً به آنان خواهد داد و هيچ دليلي بر سازش با دشمن خدا و قبول خواري و ذلت وجود ندارد. بر مسلمين است كه عزت و استقلال و اعتلاياسلامي خود را در همه امور اقتصادي و فرهنگي و سياسي و نظامي حفظ كنند. امام صادق (ع) فرمودند: «مؤمن عزيز است و هرگز ذليل نمي شود . او از كوه محكم تر و پر صلابت تر است; زيرا كوه را مي توان با كلنگ سوراخ كرد، ولي از دين مؤمن هرگزچيزي كنده نمي شود »; و نيز فرمودند: «خداوند همه كارهاي مؤمن را به او واگذار كرده و فقط به او اجازه نداده است كه خود را ذليل و خوار كند»; هم چنين فرموده اند : « وَ لِلّهِ العِزّهُ وَ لِرَسولِهِ وَ لِلْمؤمِنينَ» از اين رو سزاوار است مومن هميشه عزيز باشد و ذليل نباشد.

اي اهل ايمان، شما در حزب خداييد و حزب الله پيروز است



آیه ی شریفه
وَمَن يَتَوَلَّ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ فَإِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ / 56 : مائده
ترجمه
و كسي كه خدا و فرستاده او و كساني را كه ايمان آورده اند به ولايت و سرپرستي بپذيرد بداند كه بي ترديد حزب خدا پيروزند.
شرح و تفسیر
بر اساس آيات شريفه قرآن مجيد و روايات نوراني اهل بيت (ع)
۱) حزب اللّه ولايت پذير و تابع رهبران الهي اند;
2) غلبه نهايي در دنيا با حزب الله است;
3) خداوند حزب اللّه را به وسيله روح اللّه پشتيباني مي كند;
4) حزب اللّه با دشمنان دين طرح دوستي نمي ريزند;
5) پيوند هاي عاطفي و خانوادگي حزب اللّه نيز بر پايه ارزش هاي ديني است;
6) خداوند ايمان را در عمق دل هاي حزب اللّه مستقر و ثابت كرده است;
7) حزب اللّه به مقام رضا و خشنودي از تقديرات الهي رسيده اند و خداوند نيز از آنان راضي و خشنود است;
8) حزب اللّه به رستگاري و سعادت در دنيا و آخرت نايل مي شوند و در باغ هاي زيباي بهشت ساكن خواهند شد;
9) حزب اللّه حريم خدا را نگه مي دارند و در همه كارها خوب عمل مي كنند;
10) حزب اللّه حزب پيامبران الهي است;
11) حزب اللّه بر كشتي نجات ولايت اميرالمؤمنين و اولاد طاهرينش(ع) سوارند و به عروه الوثقي الهي چنگ ميزنند;
12) حزب اللّه رفتارش رفتار علوي است و شيعه و پيرو راستين امامان معصوم (ع) است;
13) حزب اللّه اهل شب زنده داري اند و لب هايشان مدام به ذكر خداوند مشغول است و با استغفار دايمي گناهان و خطاهايشان را مي زدايند.

گرچه دنيـادارانِ بي ايمان شما را مسـخره مي كنند، در قيامت برتري با اهل تقواست


آیه ی شریفه
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَالَّذِينَ اتَّقَواْ فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ / 212 : بقره
ترجمه
زندگي دنيا در نظر كساني كه كفر ورزيده اند آراسته شده است و مؤمنان [تهي دست] را مسخره مي كنند; در حالي كه آن ها كه پروا پيشه اند در روز قيامت از آنان برتر و بالا ترند...
شرح و تفسیر
عبداللّه بن عباس، پسر عموي پيامبر اكرم (ص)، كه از راويان و مفسران معروف است، مي گويد: «ثروتمندانِ مشرك قريش همانند ابوجهل و هشام، كه زندگي مرفهي داشتند،گروهي از مسلمانان و اصحاب خاص پيامبر، همچون عمار و صُهَيب و بلال، را، كه فقير و تهي دست بودند، مسخره مي كردند و مي گفتند: محمد مي خواهد با اين گدايان كار دنيا را منظم كند. او اگر شخصيت داشت و از طرف خدا بود، اشراف و بزرگان از او پيروي مي كردند. پس اين آيه نازل شد و به سخنان بي پايه و اساس آن ها پاسخ گفت.» امام اميرالمؤمنين (ع) در انتهاي خطبه ۱۶۰ نهج البلاغه ، آن گاه كه زهد پيامبر راتوصيف مي كند و آن را مي ستايد و همگان را به پيمودن راه او دعوت مي كند، مي فرمايد: «به خدا سوگند، آن قدر اين پيراهن پشمين را وصله زدم كه از پينه كننده آن شرمسارم. كسي به من گفت: “آيا آن را دور نمي افكني؟ گفتم “از من دور شو. صبحگاهان رهروان شب ستايش مي شوند”» امام صادق (ع) نيز فرمودند: «هر كسي مؤمن فقيري را تحقير كند يا او را كوچك شمارد و سبك كند خدا را تحقير كرده و پيوسته مبغوض اوست تا اين كه توبه كند.»

ملاك برتري و كرامت فقط تقواست



آیه ی شریفه
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ / 13 : حجرات
ترجمه
اي مردم، بي ترديد ما همه شما را از يك مرد و زن [(آدم و حوا)] آفريديم; و شما را قبيله هاي بزرگ و كوچك قرار داديم تا همديگر را بشناسيد. مسلماً گرامي ترين شما در نزد خدا پرهيزكار ترين شماست. همانا خداوند بسيار دانا و آگاه است.
شرح و تفسیر
تقوا به معناي حفظ و صيانت و نگهداري از هرج و مرج و انحراف است كه لازمه زندگي هر فردي است، اما تقواي مكتبي آن است كه انسان را از آنچه دين خطا و گناه و زشتي مي داند حفظ كند.
ــ در مكتب قرآن، تقوا بهترين زاد و توشه انسان از اين دنياست.
ــ تقوا بهترين لباسي است كه نقايص و زشتي ها را پنهان مي كند.
ــ تقوا از چنان منزلتي برخوردار است كه خداوند خود را اهل تقوا معرفي كرده است.
ــ تقوا چشمه اي است كه از علم و دانش مي جوشد.
ــ با اين كه انسان ها همه از لحاظ استعداد و فيض گيري از نعمت هاي الهي متفاوت اند و هر كسي به ميزان خاص خود بهره مي برد، ملاكِ ارزش و برتري فقط تقواست و تقواي هر كسي نيز به قلب او نشان داده شده است.
امام علي (ع) مي فرمايند: «تقوا مركبي راهوار و آرام است كه صاحبش بر آن سوار مي شود و زمام آن را به دست مي گيرد و تا قلب بهشت پيش مي رود .»

تقوا: وصيت خدا به همه عصر ها و نسل ها



آیه ی شریفه
وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُواْ اللّهَ / 131 : نساء
ترجمه
... و به يقين ما كساني را كه پيش از شما به آن ها كتاب [آسماني] داده شده است و شما را سفارش كرديم كه از خدا پروا كنيد...
شرح و تفسیر
تقوا به معناي خود نگهداري و ضبط نفس است و متقين يعني خود نگهداران. تقوا به اين معناي عام و كلي لازمه زندگي هر انساني است كه بخواهد به فرمان عقل زندگي كند و ازاصول معيني پيروي كند; خواه آن اصول و برنامه ديني و آسماني باشد، خواه بشري، او ناچار است خط مشي معيني داشته باشد و به سوي يك هدف و جهت حركت كند و از اموري كه با هوا و هوس هاي آني او موافق است، اما با هدف و اصولِ انتخابي اش منافات دارد خود را نگه دارد. «سفارش مي كنم شما را به پروا داشتن از خدا ــ خدايي كه با ترساندن هاي مكرر راه عذر را بر شما بست و با دليل و برهان روشن حجت را تمام كرد و شما را پرهيز داد ازدشمني شيطاني كه مخفيانه در سينه ها راه مي يابد و آهسته در گوش ها راز مي گويد، گم راه و پست است و وعده اي دروغين مي دهد و در آرزوي آن ها به انتظار مي گذارد، زشتي گناهان را زينت مي دهد ، گناهان بزرگ را كوچك مي شمارد و آرام آرام دوستان خود را فريب مي دهد و راه رستگاري را بر روي آن ها مي بندد...»

از رگ گردن به ما باشد خدا نزديكتر

آیه ی شریفه
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ / 16 : ق
ترجمه
و به يقين ما انسان را آفريديم; و آنچه را نفسش بدان سبب در او وسوسه مي كند مي دانيم و ما به او از رگ گردن نزديكتريم.
شرح و تفسیر
خداوند همه جا حاضر و ناظر است و از ما به ما نزديك تر است; و به فرموده حضرت مولا، قبل از هر چيز و بعد از هر چيز و با هر چيز است. از اين رو قرآن انسان را امر به تفكر و خود شناسي كرده است; چه اين كه اگر انسان خود را به درستي بشناسد، خدا را شناخته است. با اين حال بسيار مي شود كه اعمال انسان و صفات شيطاني او حجابي بين او و درونش، كه همان خداست، قرار مي دهد ; به گونه اي كه خود و خدا را به فراموشي مي سپرد. خود فراموشي كيفري است كه خداوند به سبب فراموش كردن او انسان را بهآن مبتلا مي كند.
دوست نزديك تر از من به من است
وين عجب تر كه من از وي دورم
چه كنم با كه توان گفت كه دوست
در كنار من و من مهجورم

اي مومنان، وقت تنگ است; دل ها را زنده كنيد

آیه ی شریفه
أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ / 16 : حديد
ترجمه
آيا مؤمنان را وقت آن نرسيده است كه دل هايشان به ياد خدا و براي آنچه از حق نازل شده است خاشع شود...
شرح و تفسیر
تخشع از ماده خشوع به معناي حالت تواضع و ادب جسمي و روحي است كه در برابرحقيقت علم يا شخصي بزرگ به انسان دست مي دهد . جالب اين جاست كه قرآن گروهي از مؤمنان را مخاطب قرار داده و سرزنش كرده است كه چرا در برابر خدا و آيات الهي خشوع نمي كنند و در غفلت و بي خبري اند و دل هاي آنان را قساوت و غفلت گرفته است.
امام علي (ع) فرمودند: «در غفلت آدمي همين بس كه عمر خود را در راه چيزهايي كه او را نجات نمي دهد هدر دهد»; و نيز فرمودند: «هر كه نفس خود را حسابرسي كند سود بَرد; و هر كه از آن غفلت ورزد زيان بيند.» جناب لقمان در اندرز به فرزندش فرمود: «غافل را سه نشانه است: سهو و سرگرمي و فراموشي.»رسول خدا (ص) فرمودند: «غافل ترين مردم كسي است كه از دگرگوني احوال دنيا پند نگيرد»; و نيز به ابوذر فرمودند: «قصد انجام دادن كار نيك كن، هرچند آن را به كار نبندي، تا در زمره غافلان نوشته نشوي»; و نيز فرمودند: «در شگفتم از كسي كه او غافلاست و از او غافل نيستند (خداوند و ملائكه اش) ! و در شگفتم از كسي كه در پي دنياست، در صورتي كه مرگ در پي اوست ! و در شگفتم از كسي كه دهانش را به خنده مي گشايد، در حالي كه نمي داند آيا خداوند از او خشنود است يا نا خشنود.»