موضوع: آيه هاي زندگي . . .

او آخرين پيامبر از سلسله انبياي الهي است


آیه ی شریفه
مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا / 40 : احزاب
ترجمه
محمد پدر هيچ يك از مردان شما نيست; ولكن رسول خدا وخاتم پيامبران است; و خداوند همواره به همه چيز داناست.
شرح و تفسیر
علاوه بر اين آيات، آيه ۱ سوره فرقان، ۱۹ و ۹۰ انعام، ۲۸ سباء، ۱۵۸ اعراف، ۱۰7 انبياء بر خاتميت پيامبر اكرم (ص) دلالت مي كنند.
رسول خدا فرمودند: «اي مردم، بعد از من پيامبري نيست; و پس از سنّت من، سنّتي وجود ندارد. پس هر كس ادعاي نبوت كند ادعا و بدعت او در آتش خواهد بود. هر كه راچنين ادعايي كرد بكشيد.» امام صادق (ع) فرمودند: «... تا اين كه محمد (ص) آمد و قرآن و شريعت و طريقت خود را آورد. پس حلال او تا روز قيامت حلال است و حرام او تا روز قيامت حرام.»
اگر كسي اشكال كند كه چگونه سير تكاملي انسان با خاتميت پيامبر سازگار است، درپاسخ مي گوييم: گاهي انسان به مرحله اي از بلوغ فكري و فرهنگي مي رسد كه مي تواند بااستفاده مستمر از اصول و تعليمات جامع نبي خاتم راه را ادامه دهد; زيرا نقشه كامل وجامع راهي را كه انبياي گذشته، هر يك بخشي از آن را، براي هدايت جوامع بشري طي كردند به وسيله آخرين پيامبر به مردم ابلاغ شد. البته اين فقط دليلِ بي نيازي به دين ِجديد و پيامبر جديد است; اما رهبري و امامت، كه نظارت كلي بر اجراي اصول و قوانين ديني و در راه بردن مردم است، امر ديگري است كه انسان هيچ گاه از آن بي نياز نمي شود .

و سرانجام، دين اسلام بر جهان حاكم خواهد شد


آیه ی شریفه
هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ / 9 : صف
ترجمه
اوست كه فرستاده خود را با[وسايل] هدايت و دينِ حق فرستاد تا آن را بر همه مصاديق دين [، كه شرايع آسماني است،] پيروز گرداند; هرچند مشركان را خوش نيايد.
شرح و تفسیر
در اين آيه، خداوند غلبه نهايي تفكر توحيدي و نور هدايت الهي (اسلام) را بر همه اديان جهان وعده داده است.
رسول خدا(ص) فرمودند: «هيچ خانه و خيمه اي در روي زمين نمي ماند، مگر اين كه خداوند با عزت بخشيدن به عزيز و خوار كردن ذليل كلمه اسلام را وارد آن كند: ياخداوند صاحبان آن خانه ا و خيمه ها را عزت مي بخشد و آنان را از اهل كلمه اسلام قرارمي دهد، و يا با خفّت و خواري در برابر آن گردن مي نهند.»
در حديثي ديگر از ايشان آمده است: «اَلاِسْلامُ يَعْلُو وَلا يُعلي عَلَيه.» اسلام برتر است و آييني بالادست آن نيست.
اين آيه، با اندكي تفاوت در عبارتِ پاياني آن، در آيه ۳۳ سوره توبه و آيه ۲۸ سوره فتح نيز آمده است.

مزد رسالتم مودّت و دوستي با نزديكان من است
آیه ی شریفه
قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى / 23 : شوري
ترجمه
... بگو: از شما بر اين رسالت مزدي، جز محبت خويشاوندانم، نمي طلبم...
شرح و تفسیر
همه مفسران شيعه و بزرگاني از اهل سنت معتقدند كه منظور از ذوي القُربي نزديكان پيامبر (ص) است. نكته قابل توجه اين كه قرآن مجيد در سوره شعراء و در پنج آيه (۱۰۹ و۱۲7و ۱۴۵ و ۱۶۴ و ۱۸۰) از قول حضرت نوح و هود و صالح و لوط و شعيب: نقل مي كند كه ما هيچ اجر و پاداشي از شما نمي خواهيم; اجر و پاداش ما بر پروردگار عالميان است; اما در آيه مورد بحث پيامبر گويا اجر و پاداشي براي خود مشخص كرده اند ; و آن علاقه شديد به خويشاوندان اوست; و در آيه ۵7 سوره فرقان مي فرمايد : اجر و پاداش من گزينش راه خدا و حركت در آن مسير است.
از جمع اين آيات مي توان نتيجه گرفت كه پيامبر اسلام نيز، مانند ساير پيامبران الهي،اجر و پاداشي براي شخص خود از مردم نخواسته است; بلكه مودت، يعني محبت شديد به ذوي القرباي او، راهي به سوي خدا و لطفي ديگر به امت است; و اين مودّتْ آنان را به منشاء عصمت و ولايت و امامت، كه ذات مقدسِ احديت است، هدايت مي كند.

محمد پيامبري جهاني است
آیه ی شریفه
وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِّلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ / 28 : سباء
ترجمه
و تو را به پيامبري نفرستاديم، مگر بر همه مردم; مژدهدهنده [صالحان] و بيم دهنده [بدكاران] ; ولكن بيشتر مردم نمي دانند .
شرح و تفسیر
همه آياتي كه بر خاتميت پيامبر اكرم (ص) دلالت دارد بر جهاني بودن ماموريت آن مقامِ عظمي و آن وجود مقدس نيز دلالت دارد.
رسول خدا (ص) فرمودند: «هر كه قرآن به او رسد چنان است كه من به وسيله آن با وي رودررو سخن گفته باشم.» آن گاه حضرت اين آيه را خواندند: «و اين قرآن به من وحي شده تا به وسيله آن، شما و هر كس را كه اين قرآن به او رسد هشدار دهم.»
پيامبر در حديث معروف ابوذر آن گاه كه مراحل بندگي خدا را به او مي آموزد مي فرمايد : «بعد از شناخت خدا، بايد به من ايمان آوري و اعتراف كني كه خداوند مرا چراغ هدايت براي همه انسانها قرار داده است.»
برخي افراد سست ايمان ميگويند: احكامي كه پيامبر آورده در زمان ما لازم الاجرا نيست و اين دستورها براي سر و سامان دادن به وضع نابهنجار مردم جاهلِ جزيره العرب بوده است. آنان اگر به اين سخن پيامبر و قرآن ايمان داشتند، براي رسالت او حد و زماني نمي شناختند; و در واقع بايد گفت كه همه انحرافاتي كه در دين از آغاز تا كنون پديد آمده و مي آيد بر اثر ضعف ايمان به رسول اللّه و دستاورد رسالت او بوده است.

تبعيت از پيامبر نشانه دوستيِ حقيقي با خداست
آیه ی شریفه
قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ / 31 : آل عمران
ترجمه
بگو: اگر خدا را دوست مي داريد، پس پيروي از من كنيد تا خدا نيز شما رادوست بدارد و گناهانتان را ببخشايد; و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.
شرح و تفسیر
غايت محبت تبعيت است. اگر در دوستي با خداوند صادقيد، از رسول او تبعيت كنيد ــ او خواسته هاي خدا را به شما ابلاغ كرده است; و محبت شما به خداوند بايد وسيله اي براي التزام عملي به فرمانهاي او باشد.
امام صادق (ع) فرمودند: «ما اَحَب اللّهَ مَنْ عَصاهُ». كسي كه گناه مي كند خدا را دوست نمي دارد. آنگاه اين شعر را انشاء فرمودند:
تُعْصِي الالَهَ وَ اَنْتَ تُظْهِرُ حُبه
هذا لَعَمْري فِي الْفِعالِ بَديع
ُلَوْ كانَ حُبكَ صادِقاً لاَطَعْتَهُ
اِن الُمحِبَّ لِمَنْ يُحِبُّ مُطيع
معصيت پروردگار مي كني، با اين حال اظهار محبت او مي كني. به جانم سوگند، اين كارعجيبي است. اگر محبت تو صادقانه بود، از فرمان او اطاعت مي كردي; زيرا هر كه كسي را دوست مي دارد از فرمان او پيروي مي كند.»
از حضرتش نيز روايت است كه «هل الدينُ اِلا الحُب»؟ آيا دين جز محبت است؟ وسپس آيه ۳۱ سوره آل عمران را تلاوت كردند.

ولايت پذيري و دوستي اهل بيت به سود شماست
آیه ی شریفه
قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ / 47 : سباء
ترجمه
بگو هر مزدي که از شما خواستهام [،که دوستي خاندانم باشد،] به سود خود شماست. پاداش من جز بر عهده خدا نيست...
شرح و تفسیر
اهل بيت (ع) براي دوستان و محبان حقيقي در دنيا الگوهاي عملي و عيني انسان کامل اند و آنان را از سرگرداني و حيرت در اداي تکليف در عرصه اي مختلف زندگي نجات مي دهنـد و به نوعي آنان را به آرامش مي رسانـند; و دوسـتي و ولايت آنان درعالم قـبر و برزخ و قيامت سودمند است. زمخشري و فخر رازي و قرطبي، سه تن ازمفسران طراز اول اهل سنت، در تفاسير خود در ذيل اين آيه شريفه حديثي از رسول خدا در ذکر آثار و فوايد محبت اهل بيت در بعد از مرگ نقل کرده اند . حديـث به اين شرح است: «هر کس با محبت آل محمد (ص) بميرد شهيد از دنيا رفته است... بخشوده است، با توبه از دنيا رفته است، مومن کامل الايمان از دنيا رفته است، فرشته مرگ او رابشارت به بهشت مي دهد و نکير و منکر نيز به او بشارت مي دهند، او را با احترام به سوي بهشت مي برند، همچنان که عروسي را به خانه داماد مي برند، در قبرِ او دو در به سوي بهشت گشوده مي شود ، قبر او را فرشتگانِ رحمت زيارت مي کنند، بر سنت پيامبرو جماعت اسلام از دنيا رفته است; و هر کسي بغض و عداوت با آل محمد داشته باشد واز دنيا برود روز قيامت در حالي وارد عرصه محشر مي شود که بر پيشاني او نوشته شده `ماءيوس از رحمت خدا' و کافر از دنيا مي رود و بوي بهشت را استشمام نخواهد کرد.»

بين انبيا تفاوتي نيست. بايد به همه آنها معتق...


آیه ی شریفه
قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالأسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ / 136 : بقره
ترجمه
[اي مومنان،]بگوييد: ما به خداوند و آنچه به سوي ما فروفرستاده شده است وبه آنچه به سوي ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط [نوادگان يعقوب] فروفرستاده شده و به آنچه به موسي و عيسي و به آنچه به پيامبران از در اين]جانب پروردگارشان داده شده است ايمان آورديم. ميان هيچ يك از آنان فرقي نمي گذاريم; و ما در برابر او تسليميم.[كه حق اند و مبعوث از جانب خداوند ]
شرح و تفسیر
امام علي (ع) فرمودند: «خداوند سبحان آفريدگان خويش را از پيامبري مرسل يا كتابي آسماني يا حجت و دليلي لازم يا راهي روشن و استوار بي بهره نگذاشته است ــفرستادگاني كه نه كم بودن عده حاميانشان آنان را سست كرد و نه فراواني تكذيب كنندگانشان. براي پيامبرِ پيشين نام پيامبرِ پس از او برده مي شد; و پيامبرِ گذشته پيامبرِ آينده را به مردم معرفي مي كرد.»
البته درجات و مراتب پيامبران مختلف است.گروهي از آنان مامور شخصي برخود بودند و گروهي مامور ابلاغ معارف به خانواده خود و دستهاي ديگر مامور به محله خود و گروهي مامور به مملكت خود. عده اي نيز ماموريت جهاني داشتند. از تفاوت بيان شده بين نبي و رسول نيز اين تعدد مرتبه فهميده مي شود ، چه اين كه رسول مقامي فوقِ نبي دارد.

صداقت در گفتار و رفتار: ويژگي پيامبران الهي



آیه ی شریفه
وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَّبِيًّا / 41 : مريم
ترجمه
و در اين كتاب، از ابراهيم ياد كن كه او بسيار راستگو و پيامبر [خدا] بود.
شرح و تفسیر
صِدّيق صيغه مبالغه صادق است، به معناي نهايت راستگويي و كثرت تصديق و تاييدآيات الهي و توحيد.
با توجه به اين كه پيامبران مامور هدايت و تربيت و اقامه عدل و داد و مرجع رفع اختلاف بوده اند ، علاوه بر ويژگيهاي عمومي، مانند سلامت جسمي و روحي و فهم ودرك علمي و مرتبه والاي اخلاقي، بايستي در صداقت و راستي گفتار آنان هيچ شك وريبي وجود نمي داشت; زيرا آنان از سوي خدا خبر مي دادند و اگر مظنون به گزاف گويي و پرگويي و دروغگويي بودند، امت هرگز نمي توانست به سخنان آنان اعتماد و از آنان پيروي كند. در قرآن، صفت صداقت درباره ادريس و يوسف نيز آمده است.
پايبندي به وعده و پيمان، شعبه اي از صدق و راستي، و از اوصاف انبياي الهي است.خداوند در آيه ۵۴ سوره مريم مي فرمايد اسماعيل نبي صادق الوعد بود. در بعضي روايات آمده است كه او با شخصي در محلي وعده گذاشته بود; اما آن شخص فراموش كرد و نيامد. اسماعيل تا يك سال در انتظارش بود و پيوسته به آن محل ميرفت وسركشي مي كرد. هنگامي كه آن شخص آمد، اسماعيل به او گفت من همواره در انتظار تو بودم.

پيامبران عاشقِ هدايتِ مردم بودندو تا پايِ جان در اين راه مي كوشيدند


آیه ی شریفه
لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ / 3 : شعراء
ترجمه
شايد از اين كه ايمان نميآورند، خود را هلاك كني.
شرح و تفسیر
باخع يعني كسي كه خود را از شدت غم و اندوه هلاك مي كند. اين تعبير نشان مي دهد كه پيامبر اكرم (ص) تا چه اندازه دلسوز مردم و در اداي رسالت خويش جدي و به وظيفه خود علاقه مند بوده است. پيامبر اسلام و ديگر انبياي الهي به تعبير قرآن ناصحِ امين،يعني خيرخواه، بودند و به اين كار خويش عشق مي ورزيدند; كه اگر عاشق هدايت مردم نبودند، مخاطرات و مشكلات آنان را از پاي درميآورد و از ادامه راه منصرف مي كرد.همين عشق و احساس مسئوليت باعث مي شد آنان از اين كه مردم با وجود اين همه آيه و بينه راه حق را رها مي كنند و به بيراهه ها مي روند ناراحت شوند. گاه محصول سالها تلاش بي وقفه آنان گروه اندكي از مومنان بود; مثلاً، بر اساس برخي روايات،شيخ الانبياء، نوح نبي (ع) كه اولين پيامبرِ اولو العزم الهي بود، بعد از ۹۵۰ سال دعوت مردم به خداپرستي فقط هشتاد نفر يا كمتر پيرو پيدا كرد; با اين كه قرآن به نقل از نوح مي فرمايد : «از هر فرصتي براي هدايت مردم استفاده كردم.»

شجاعت در اجراي ماموريت: مشخصه همه انبـياي الهي و مبلـغانِ راستيـن



آیه ی شریفه
الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا / 39 : احزاب
ترجمه
كساني كه رسالتها و پيامهاي خدا را [به مردم] ميرسانند و از او ميترسند و از احـدي جز او نميترسـند، خدا براي حساب كردن اعمالشان كافي است.
شرح و تفسیر
شجاعت انبياي الهي ناشي از شناخت عميقشان از خداي قادر متعال و مقامِ معرفتشان به وحدانيت اوست. آنان چون منبع اصلي هر قدرت و حركت و خير و بركتي را فقط خدا مي دانند و وعده اي الهي را مبني بر نصرت يارانش قطعي و يقيني مي دانند ، هيچ ترس و بيمي از غيرِ خدا به خود راه نمي دهند.
يكي از ماموريتهاي مهم انبيا، علاوه بر اين كه در موارد بسيار مجبور مي شدند بادشمنان رودررو مبارزه كنند، مقابله با خرافات و شكستن سنتهاي جاهلي، يعني جهاد فرهنگي، بود. در اين جبهه، شمشير و نيزه و سلاح نيست; اما جوسازي و توطئه وانحراف افكار توده هاي مردم وجود دارد. از اين رو كارايي شجاعت بيشتر و بهتر نمايان مي شود .
امام علي بن ابيطالب (ع) كه دوست و دشمن به شجاعت او معترف اند، مي فرمايند:«در جنگ بدر، ما به پيامبر(ص) پناه ميبرديم; و آن حضرت از همه ما به دشمن نزديكتربود; و در آن روز از همه ما شجاعتر بود.»