موضوع: علامه جعفری؛ متفکر ناشناخته زمان

اندیشمندان داخلی و خارجی در آیین بزرگداشت سیزدهمین سالگرد رحلت علامه جعفری(ره) بر جامعیت شخصیت علمی و معنوی وی تأکید کرده و خاطرنشان کردند علامه جعفری(ره) بزرگترین نماد پیوند حوزه و دانشگاه و متفکر ناشناخته امروز و فرداست.

به گزارش فارس، مراسم بزرگداشت سیزدهمین سالگرد درگذشت علامه محمدتقی جعفری(ره) فیلسوف، مولوی‌شناس و مفسر قرآن و نهج‌البلاغه، عصر روز گذشته با حضور خانواده این استاد فقید، اساتید دانشگاه و شخصیت‌هایی از جمله «لئوناردو کلریچی» فیلسوف و بنیانگذار انستیتوی بروکسل، «عبدالله نصری» استاد فلسفه دانشگاه، «عبدالرحیم گواهی» نویسنده کتاب شرق‌شناسی، حجت‌الاسلام «محمدجواد ادبی» رئیس انجمکمن آثار و مفاخر فرهنگی و «محمد رویانیان» مدیر عامل باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس، در فرهنگسرای فردوس برگزار شد.

* گواهی: علامه جعفری بزرگترین نماد پیوند حوزه و دانشگاه بود

عبدالرحیم گواهی در ابتدای این مراسم اظهار داشت: ‌استاد جعفری به تأسی از پیامبر (ص) و ائمه آدم متعادل و متوازنی بود.
وی با تأکید بر ظلم‌گریزی به عنوان دومین شاخصه علامه جعفری گفت: بر دین و زندگی کسی که زندگی‌اش را به ظلم آلوده کرده است خط بطلان کشیده می‌شود. ظلم انسان را از انسان بودن می‌اندازد.
گواهی با بیان اینکه علامه محمدتقی جعفری بزرگترین نماد پیوند حوزه و دانشگاه بود، گفت: به قول استاد «داوری اردکانی» علامه جزء معدود انسان‌هایی بود که سخن بد از ساحت او دور بود و در عمرم ندیدم در مورد کسی بدگویی کند.
وی با بیان اینکه از فیلسوف، انتظار یک زندگی فیلسوفانه را باید داشت، گفت: ندیدم استاد جعفری بین یک جوان ۱۵ ساله و فیلسوف که به خدمت او می‌رسیدند فرق گذاشته باشد و از هر دو به یک میزان پذیرایی می‌کرد.
نویسنده کتاب شرق‌شناسی در پایان گفت: علامه جعفری متقی بود و به دنیا دل‌بسته نبود و از شهرت گریزان بود. در بیرون از عرفان عملی کمتر کسی را دیدم که قول و فعلش به هم نزدیک باشد.

کلریچی: علامه جعفری درک درستی از معنویت داشت

در ادامه این مراسم، «لئوناردو کلریچی» با اشاره به این که اهل ایتالیاست گفت: مهم‌ترین تمدن اروپایی، ایتالیایی و مدیترانه‌ای است و ریشه در تمدن یونانی، عربی و ایرانی دارد و با این تمدن‌ها تعامل داشته است.
وی ادامه داد: بنیاد بروکسل ۳۰ سال پیش تأسیس شد، زمانی که نیهیلیسم و پوچ‌گرایی در تمدن ما حاکم شده است، سعی کردیم تمدن خودمان را بر اساس سنت یونانی بازنویسی کنیم که نه تنها مربوط به زمان گذشته است بلکه مربوط به زمان حال نیز می‌شود.
کلریچی ادامه داد: ۳۰ سال پیش احساس کردیم دنیا باید تغییر کند و تلاش کردیم در عصر جدید آرشیوی از دانش برای تفکر جدید و امروزی ایجاد کنیم که ترکیب از تمدن مدیترانه‌ای و یونانی است.
وی گفت: هدف آکادمی ما ایجاد پل است تا زبان جدیدی را ایجاد کند. هنر و فلسفه پیوند محکمی با هم دارند، هنر بدون فلسفه هیچ است.
کلریچی ادامه داد: خانواده من ریشه مصری دارد و بعد از مهاجرت به ایتالیا موجب تحول عظیمی در هنر شدند و به نوعی هنر را با معنویت تلفیق کردند و این هنر در مقابل هنر کفرآمیز قرار می‌گیرد و به نوعی هنر کلامی است.
وی با طرح این پرسش که آیا ما می‌خواهیم هنر اسلامی جدید که ابعادی از بودیسم و کنفسیوس در آن است ایجاد کنیم، گفت: تمام معرفت به شیوه جدید باید تغییر کند هدف فلسفه اسلامی دستیابی به معنا است و هدف اصلی ما دستیابی به ابژه است.
بنیانگذار انستیتوی بروکسل گفت: در زمان جنگ به ایران آمدم و با علامه جعفری و استاد آشتیانی آشنا شدم. علامه دوست عزیز من بود، ملاقات من با علامه از آن جهت اهمیت داشت که ایشان ابعاد دیگر را درک می‌کردند.
کلریچی در پایان با اشاره به بحران‌های مالی اخیر اروپا خاطرنشان کرد: آنچه رسانه‌ها از جهان غرب به تصویر می‌کشند واقعیت ندارد و اروپا به شدت فقیر است.

* نصری: علامه جعفری متفکر ناشناخته امروز و فردای ماست

عبدالله نصری استاد فلسفه دانشگاه در ادامه این مراسم اظهار داشت: علامه جعفری یک متفکر ناشناخته است در عین حال متفکر امروز و فردای ماست.
وی گفت: مختصات و ویژگی‌هایی که در این شخصیت وجود داشت در بسیاری فیلسوفان معاصر نمی‌بینیم.
نصری ادامه داد: در حوزه‌های علمیه رسم بر این بود بی‌جهت از کسی تعریف نمی‌کردند، اما آیت‌الله خویی آنقدر در کلاس درس از علامه تعریف و تمجید می‌کرد تا جایی که موجب رشک طلاب دیگر شد.
وی افزود: آیت‌الله خویی در پاسخ به چرایی محبت بی‌حد و اندازه به علامه گفت: محمدتقی علاوه بر درس‌های حوزه، کتاب‌های دیگر را نیز می‌خواند که شما نمی‌خوانید.
این استاد دانشگاه ادامه داد: کتاب سه جلدی علامه به نام «رابطه انسان و خدا» بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ ارجاع دارد که علامه آنها را مطالعه کرده است و من در دورانی که خدمت علامه بودم برای من مهم بود که چگونه یک انسان قادر است این همه کتاب را بخواند و از ایشان در این باره پرسیدم.
وی گفت: علامه پاسخ دادند کتاب‌های مختلف از اقصی‌نقاط دنیا برای حوزه علمیه نجف فرستاده می‌شد و من در طول شبانه‌ روز یک یا دو ساعت استراحت می‌کردم و بقیه را صرف مطالعه می‌کردم.
نصری با طرح این پرسش که چگونه یک روحانی مانند محمدتقی جعفری «علامه» می‌شود، افزود: علامه احساس می‌کردند باید یکسری کتاب‌ها را بخوانند، البته خواندن این کتاب‌ها صرفاً‌ برای پاسخ به شبهه نبود.
این استاد دانشگاه گفت: علامه جعفری تفکر را جدی می‌گرفت، اما در حال حاضر بسیاری از اساتید حوزه و دانشگاه بعد از تحصیلات به منسب‌‌های دولتی می‌چسبند و تفکر را جدی نمی‌گیرند.
وی تصریح کرد‌: علامه تمام زرق و برق‌های دنیا را کنار گذاشت و از صبح تا شب مطالعه می‌کرد. بسیاری از شخصیت‌ها زمان را به سادگی از دست می‌دهند البته علامه هیچگاه زمان را از دست نمی‌داد.
نویسنده کتاب «رویارویی تجدد» ادامه داد: نکته دیگر که خیلی اهمیت دارد این است علامه جعفری و شهید مطهری با شخصیت‌های مختلف در دنیا ارتباط داشتند و هر دو بزرگوار به کسانی که موافق اندیشه آنها نبودند نگاه تحقیر‌آمیز نداشتند و بحث و گفت‌وگو با افراد دانشمند بسیاری برای آنان آموزنده بود.
وی گفت: علامه جعفری با «راسل» فیلسوف انگلیسی مواجهه فکری داشتند، و وقتی دست به قلم می‌برند و به نقد اندیشه‌های راسل می‌پردازند؛ ۲۰ ویژگی در رابطه با راسل بر می‌شماردند که بسیار نگاه مثبتی داشت.
نصری افزود: در یکی از آثار خودم به نام «رویای تجدد» وقتی به دو شخصیت معاصر مانند شهید مطهری و علامه جعفری پرداختم در معرفی علامه جعفری او را به عنوان فیلسوفی در درون سنت و اما با فاصله‌ از آن نام بردم.
وی ادامه داد: فلسفه و عرفان ما بسیار غنی است با کمال تأسف و افسوس استاد برای تدریس این متون بسیار کم داریم که سنت فلسفی را مطالعه کنند یا به تدریس آن بپردازند.
نصری با اشاره به اینکه علامه آثاری در زمینه فقه و اصول ندارد، اظهار داشت: علامه خلاءهای دیگر را در حوزه‌های دیگر دیدند و سعی کردند آن خلاء‌ها را پر کنند در میان فلاسفه خودمان کسی مانند علامه که نگاه عمیق به انسان نداشت‌.
این استاد دانشگاه با بررسی ابعاد و زوایایی گوناگون علامه جعفری گفت: بدون شک علامه جعفری با فیلسوفان طراز اولی مانند یاسپرس و هایدگر قابل مقایسه است.

به گزارش فارس، ‌در پایان این مراسم رویانیان و حجت‌الاسلام ادبی به ذکر خاطراتی کوتاه از علامه جعفری پرداختند.