موضوع: 200 هزار نفر در کشور به هپاتیت c مبتلا هستند

رئیس شبکه هپاتیت کشور گفت: حدود 200 هزار بیمار مبتلا به هپاتیت Cدر کشور شناسایی شده‌اند. ویروس این بیماری از طریق خون و رابطه جنسی منتقل می‌شود ولی از طریق بغل کردن، بوسیدن، سرفه، عطسه، آب یا غذای مشترک منتقل نمی‌شود.

سید موید علویان در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس با بیان اینکه کبد یکی از مهمترین اعضای بدن است که نقش حیاتی در زندگی ایفا می‌کند اظهار داشت: وظیفه اولیه کبد تصفیه هر چیزی است که خورده می‌شود.

وی افزود: همچنین کبد در مراقبت از عفونت‌ها کمک می‌کند. میکروب‌ها و سایر مواد سمی را از خون خارج کرده و به حفظ سلامت کمک می‌کند و از طرفی کبد مسئولیت ذخیره انرژی برای به حرکت در آوردن عضلات و کنترل قند خون و تنظیم کلسترول و نیز مسئولیت کنترل چندین هورمون و آنزیم دیگر را داراست.

وی با بیان اینکه هیاتیت به معنای التهاب کبد است تصریح کرد: این بیماری می‌تواند بر اثر عوامل مختلف از جمله بسیاری از داروها، ویروس‌های مختلف، بیماری‌های خود ایمنی و بیماری‌های ژنتیکی ایجاد شود.

علویان ادامه داد: هپاتیت C نوعی بیماری کبدی است که بر اثر عفونت با ویروس هپاتیت C رخ می‌دهد که این ویروس در سلول‌های کبدی زندگی می‌کند و موجب التهاب کبد (هپاتیت) می‌شود. این ویروس همچنین می‌تواند موجب آسیب‌های دائمی کبد مثل سیروز (تنبلی کبد)، سرطان کبد و نارسایی کبد شود.

وی اضافه کرد: بسیاری از بیماران تا زمانی که دچار آسیب کبدی شوند، از بیماری خود بی‌اطلاع هستند و این امر ممکن است چندین سال پس از آلوده شدن فرد به ویروس هپاتیت سی رخ دهد چرا که بلافاصله پس از اینکه فردی به ویروس هپاتیت C آلوده شود، وارد مرحله کوتاه مدت و ابتدایی (فاز حاد) بیماری می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله افزود: البته در بعضی افراد پس از این مرحله ویروس هپاتیت به طور دائمی از بدن پاک شده و هرگز مشکل کبدی پدید نمی‌آید ولی حدود 85 درصد افرادی که به این ویروس مبتلا می‌شوند وارد فاز پیشرفته و طولانی مدت بیماری (هپاتیت C مزمن) می‌شوند.

علویان گفت:‌ بر اساس تخمین سازمان بهداشت جهانی 170 میلیون ناقل هپاتیت C در جهان وجود دارد و سالانه بیش از یک میلیون مورد مرگ بر اثر هپاتیت اتفاق می‌افتد.

به گفته وی در سال 1379 در زندان‌های کشور اپیدمی هپاتیت C در حدود 20 درصد بود که با توزیع سرنگ یکبار مصرف در بین زندانیان و تغییر اعتیاد آن‌ها از تزریقی به خوراکی، این بیماری کاهش یافت به گونه‌ای که در سال 84 حدود 5 درصد از معتادان تزریقی به هپاتیت C مبتلا بوده‌اند و در حال حاضر حدود 200 هزار بیمار هپاتیت C در ایران شناسایی شده‌اند.

وی افزود: ویروس هپاتیت C از خون یک فرد به خون فرد دیگر منتقل می‌شود ولی از طریق بغل کردن، بوسیدن، سرفه یا عطسه کردن، آب یا غذای مشترک منتقل نمی‌شود.

علویان گفت: ویروس هپاتیت C در محیط خارج از بدن و درون خون خشک شده نیز به مدت 3 ماه زنده می‌ماند، ولی با جوشاندن در 100 درجه سانتی‌گراد و به مدت 5 دقیقه از بین می‌رود.

رئیس شبکه هپاتیت کشور ادامه داد: استفاده از سرنگ‌ها یا دیگر وسایل که جهت تزریق داروها و مواد غیر مجاز (مواد مخدر) به کار می‌روند، به صورت مشترک، شایعترین روش انتقال هپاتیت C در بسیاری از کشورهاست.

وی افزود:‌هچنین خالکوبی، حجامت، تاتو کردن، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکی و دندانپزشکی در محل‌های نامطمئن و با وسایل آلوده و دریافت خون یا عضو اهدایی آلوده قبل از سال 1375 و تماش پزشکان و کارکنان مراکز بهداشتی - درمانی با خون فرد آلوده
موجب ابتلا به این عارضه می‌شود.

علویان گفت:‌ شایعترین راه انتقال هپاتیت C روش تزریقی است که بیش از 50 درصد موارد را شامل می‌شود البته انتقال هپاتیت C از راه جنسی نسبت به هپاتیت B کمتر است. همچنین شیردهی موجب انتقال هپاتیت C نمی‌شود.

وی اضافه کرد: تاکنون واکسنی ساخته نشده که بتواند در برابر ویروس هپاتیت C مصونیت ایجاد کند.

رئیس مرکز تحقیقات گوارش دانشگاه بقیة‌الله ادامه داد: در صورتی که لباس یا هر شیء دیگری به خون فرد آلوده آغشته شود، در ابتدا باید خون را با آب سرد در حالی که دستکش به دست است کاملاً شسته شود. چون ویروس در خون خشک شده هم تا مدتی باقی می‌ماند، لذا باید خون کاملا پاک شود. سپس با دو روش می‌توان وسیله را ضدعفونی کرد که یکی استفاده از مواد ضدعفونی کننده مانند مایعات سفید کننده و مواد کلردار برای مدت 20 دقیقه است و دیگری جوشاندن برای مدت 20 تا 30 دقیقه.

وی درباره ازدواج مبتلایان به این بیماری یادآور شد: یکی از راههای انتقال «هپاتیت C» می‌تواند انتقال از راه تماس جنسی با فرد آلوده باشد، ولی شانس این انتقال بسیار پایین است به طوری که در اغلب موارد هپاتیت C از همسر به طرف مقابل منتقل نمی‌شود بنابراین فرد آلوده به هپاتیت C می‌تواند ازدواج کند و بچه‌دار شود ولی توصیه‌های بهداشتی را رعایت کند.

علویان خاطرنشان کرد: در صورتی که دستورات ساده بهداشتی رعایت شود، شانسی برای انتقال هپاتیت C بین افراد خانواده باقی نمی‌ماند. البته نقش خود بیمار در پیشگیری از انتشار بیماری بسیار مهم است.

وی گفت: تا به حال به دلیل خصوصیات این ویروس، دانشمندان موفق به ساخت واکسن مؤثر نشده‌اند و متأسفانه مبتلایان را نمی‌توان به راحتی درمان کرد. لذا لازم است بیمار با رعایت نکات بهداشتی مانع از ابتلای خود و دیگران شود.

رئیس شبکه هپاتیت کشور درباره علائم هپاتیت C گفت: دو نوع هپاتیت سی وجود دارد. نوع اول هپاتیت C حاد نامیده می‌شود و به معنی عفونت کوتاه مدت است که علائم این مرحله شبیه آنفلوانزای خفیف است و نوع دوم که هپاتیت C مزمن نامیده می‌شود به این معناست که فرد به نوعی عفونت جدی‌تر و طولانی‌مدت مبتلا شده است.

وی با بیان اینکه اکثر بیماران وارد مرحله مزمن می‌شوند ولی همچنان بدون علامت باقی می‌مانند، تصریح کرد: به همین علت در بسیاری از موارد دیده می‌شود که فرد تا 15 سال یا بیشتر تشخص داده نشده باقی می‌ماند و به صورت اتفاقی، بعد از اهدا خون یا بررسی کامل پزشکی متوجه ابتلا به هپاتیت C می‌شود و افراد بدون علامت هستند.

علویان یادآور شد: اگر علائم هپاتیت C در فردی ظاهر شوند این علائم ممکن است به صورت خستگی، تب اندک، سر درد، گلو درد خفیف، کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، درد قسمت فوقانی راست شکم (روی کبد)، درد مفاصل، خارش پوست، درد عضلانی، ادرار پر رنگ و زردی (حالتی که در آن پوست و سفیدی چشم بیمار به سمت زردی می‌رود) ایجاد شود.

وی با بیان اینکه هپاتیت C به آهستگی موجب آسیب کبد بیمار می‌شود گفت: حدود 85 درصد افرادی که وارد مرحله مزمن بیماری می‌شوند، پس از 20 سال یا بیشتر دچار آسیب شدید کبد و اسکار کبدی (سیروز) می‌شوند که علائم آن قرمزی کف دست‌ها به علت گسترش و اتساع عروق خونی کف دست، تجمعی از عروق خونی زیر پوست به شکل عنکبوت قرمز کوچک که این حالت معمولا روی قفسه سینه، شانه‌ها و صورت دیده می‌شود، تورم شکم، پاها و صورت، خونریزی از ورید‌های متسع‌شده دستگاه گوارش که خونریزی واریسی گفته می‌شود و به صورت ملنا (مدفوع سیاه) خود را نشان می‌دهد.

وی گفت: آسیب دستگاه عصبی و مغز که انسفالوپاتی نامیده می‌شود ومی‌تواند علائمی مانند گیجی و اختلالات حافظه و تمرکز را در پی داشته باشد نیز دیده می‌شود.

علویان درباره تشخیص هپاتیت C نیز اظهار داشت: ‌هپاتیت C با بررسی شرح حال بیمار، معاینه وی و آزمایش‌های خونی تشخیص داده می‌شود غالباq میزان آنزیم‌های کبدی در خون مبتلایان به هپاتیت C بالا است و هنگامی که پزشک به هپاتیت C مشکوک شود، وجود آنتی‌بادیهای ضد هپاتیت C را در خون بیمار بررسی می‌کند.

وی در پاسخ به این سوال که در چه مواردی باید برای بررسی ابتلا به هپاتیت C به پزشک مراجعه کرد گفت:‌ فردی که دارای عوامل خطر ابتلا به هپاتیت C (مانند تزریق وریدی)، دچار علائم هپاتیت C (خستگی، درد عضلانی، کاهش اشتها، تهوع، ادارار پررنگ، مدفوع کم رنگ، تب، یا زردی) و مشکوک به تماس با فرد مبتلا هپاتیت C است باید به پزشک مراجعه کند.

علویان ادامه داد: هپاتیت C در مواردی نیاز به درمان دارویی دارد و در مواردی درمان دارویی لازم نیست. در صورتی که آسیب کبدی خفیف باشد، ممکن است نیازی به درمان نباشد همچنین درمان دارویی به علت عوارض جانبی زیاد این داروها و گران‌بودن آنها، همواره بهترین انتخاب نیست.

وی افزود: در صورتی که پزشک معالج درمان دارویی را لازم بداند، درمان با اینترفرون و ریباویرین صورت می‌گیرد. همچنین آمپول اینترفرون به صورت هفته‌ای 3 بار تزریق می‌شود که مقدار و مدت مصرف آن را پزشک تعیین می‌کند. از طرفی بیماران باید حداقل ماهی یکبار جهت بررسی و انجام آزمایشها مراجعه کند.

وی با بیان اینکه هپاتیت C قابل درمان است و در صورت مصرف دقیق دارو تحت نظر پزشک، امکان ریشه کنی آن وجود دارد یادآور شد: بخش مهمی از درمان هپاتیت C به مراقبت فرد از خود بستگی دارد. بیمار می‌تواند با انجام ورزش، مصرف غذا و میوه‌های سالم، ترک دخانیات، پرهیز از مصرف الکل، مواد مخدر و داروهایی که موجب آسیب کبدی می‌شوند، از آسیب بیشتر کبد جلوگیری کرده و وضعیت بهتری داشته باشد.