چرا قدرت‌های بزرگ نفت ایران را تحریم نکردند؟
دکتر «آلبرت بغزیان» در کفت‌و‌گو اختصاصی با «برهان» پاسخ می‌دهد:چرا قدرت‌های بزرگ نفت ایران را تحریم نکردند؟
چرا قدرت‌های بزرگ «تحریم نفتی ایران» را اجرایی نمی‌کنند؟ چالش بزرگ غرب برای نرسیدن به یک توافق همه جانبه برای تحریم نفتی ایران چیست؟ در صورت تحریم نفتی ایران توسط غرب، اقتصاد دنیا با چه چالش‌ها و تهدیدهای مواجه می‌شود؟ دکتر «آلبرت بغزیان» استاد اقتصاد و دانشگاه در حوزه انژری و بین الملل به این سؤال‌ها پاسخ می‌دهد.
[برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] آقای دکتر! همان‌طور که استحضار دارید غرب به تازگی وارد فاز جدیدی از اعمال فشارها و محدودیت‌های اقتصادی بر علیه جمهوری اسلامی شده است. نمونه بارز این ادعا اعمال احتمالی تحریم‌های نفتی جدید بر علیه جمهوری اسلامی است. حضرت‌عالی فکر می‌کنید آیا تحریم‌های احتمالی جدید با تحریم‌های گذشته تفاوتی دارد؟
سابقه تحریم‌ها و اعمال محدودیت‌های اقتصادی بر علیه ملت ایران سابقه‌ای حدود سه دهه دارد. غرب در 30 سال اخیر با تمام قوا خواسته تا با اعمال فشارهای اقتصادی بر علیه ایران او را تنبیه کند. اما براساس آمارهای رسمی هرگز این اتفاق به طور کامل رخ نداده است. اگر چه معتقدم محدودیت‌های اقتصادی بر علیه ایران توانسته تا حدودی قطار حرکت و مسیر رشد و توسعه اقتصادی ایران را مقداری با کندی مواجه کند، اما واقعیت این است این قطار هرگز متوقف نشده است. تحریم‌های گسترده برای اغلب شرکت‌های دولتی- خصوصی- بانکی- مالی و... نمونه‌ای از این ادعا است. آن‌ها (غربی‌ها) همواره به‌دنبال این بوده و هستند که ایران را به‌واسطه فشارهای اقتصادی از بعد بین‌المللی فلج کنند! اما هیچ وقت این آرزو به واقعیت نخواهد پیوست.
چرا هیچ‌وقت این خواسته غرب به ویژه آمریکا به واقعیت مبدل نمی‌شود؟
جامعهی ایران همواره در طول سه دهه اخیر سعی کرده تا با ارایه خلاقیت‌ها و نوآوری‌های خود جایگزین‌های مناسبی برای فشارها و محدودیت‌های ایجاد شده توسط غرب پیدا کند. این اقدامات در طول سه دهه اخیر به کرار مشاهده شده است. دولتمردان جمهوری اسلامی همواره در طول سه دهه اخیر تحریم‌های اقتصادی بر علیه ملت ایران را بارها و بارها دور زده‌اند. مهم‌ترین دلایل مبدل نشدن آرزوی غربی‌ها مبنی بر فلج کردن اقتصاد ایران، یکی همت ایرانی‌ها و جایگزین کردن روش‌های نوآورانه و دیگری دورزدن تحریم‌ها بوده است. در هر حال فکر می‌کنم اگر تحریم‌های جدیدی نیز اعمال شود باز هم ایرانی‌ها آن را دور خواهند زد.
تحریم نفتی چه؟ غربی‌ها می‌گویند اعمال تحریم‌های نفتی با سایر فشارها و محدودیت‌های اقتصادی ایران که در گذشته اعمال می‌شده است کاملاً متفاوت است؟ نظر شما چیست؟
تحریم؛ تحریم است فرقی نمی‌کند که نفتی باشد یا بانکی و یا ... نگاهی به مبادلات تجاری ایران و سایر کشورهای اروپایی در طول 30 سال اخیر نشان می‌دهد خود آن‌ها (غربی‌ها) هم به تحریم‌هایی که خودشان اعمال کرد‌ه‌اند بی‌توجه بوده‌اند.
چراکه منافعشان ایجاب می‌کند تا فقط تحریم‌ها را به‌صورت شفاهی اعمال کنند و اصلاً اجرایی نکنند! اکنون آماری خدمت شما ارایه می‌کنم که نشان می‌دهد خود اروپایی‌ها هیچ توجهی به اعمال فشارهای بین‌المللی علیه ایران ندارند.
براساس گزارشی که چندی پیش به‌طور رسمی از سوی کمیسیون اروپا اعلام شد حجم مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا طی نه ماه نخست 2011، 19 میلیارد یورو بوده است. این آمار بیانگر این موضوع است که خود اروپایی‌ها تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را قبول ندارند و به آن اعتنایی هم نمی‌کنند! با این مقدمه می‌خواهم به این مسأله برسم که تحریم‌ها بر علیه ایران از ابتدا شکست خورده بوده است.
آماری که خدمت شما ارایه کردم این موضوع را کاملاً تأیید می‌کند. اروپا به این سادگیها نمی‌تواند از منافع خود در ایران دست بکشد. آمارهای ارایه شده این ادعا را تأیید می‌کند. آن‌ها در 30سال اخیر با تحریم‌های گسترده علیه ایران مخالف بوده‌اند، حالا چه برسد به تحریم نفتی ایران که منافع اغلب کشورهای اروپایی را متضرر می‌کند.
یعنی تحلیل شما این است که غرب با تحریم نفتی ایران مخالف است؟
بله؛ شک نکنید که اغلب کشورهای اروپایی با تحریم نفتی ایران مخالف هستند. اگر یادتان باشد هفته پیش وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گرد هم آمدند و قرار بود به پیشنهاد کشور انگلستان، به تحریم نفتی ایران رأی بدهند که این‌گونه نشد. خود آن‌ها می‌دانند که تحریم نفتی ایران برای آن‌ها خطرناک است. بهتر است بگویم تحریم نفتی ایران بیشتر شبیه یک شوخی است!
اما برخی کشورها اصرار دارند تا خرید نفت از ایران را تحریم کنند؟
البته این درست نیست. اروپا به نفت و گاز ایران احتیاج دارد. همین مسئله باعث شده تا اروپایی‌ها هم‌چنان درباره اعمال تحریم‌های بیشتر علیه نفت و گاز ایران اختلاف نظر دانسته باشند. فکر می‌کنم این ادبیات درست نباشد که میگویید اروپایی‌ها علاقه دارند تا خرید نفت ایران را تحریم کنند. آن‌ها علاقهای ندارند فشار بر روی آن‌ها خیلی زیاد است.
چه کشورهایی با تحریم نفتی ایران مخالفند؟
ببینید بنده فکر می‌کنم تحریم نفتی ایران در حال حاضر اصلاً جدی نیست. اصلاً انجام این مسأله نیز غیرممکن است. اغلب کشورهای اروپایی مخالف تحریم نفتی ایران هستند.
تحلیل بنده از اظهارات و اخبارهای اخیر برخی رسانه‌ها مبنی بر تحریم نفتی ایران یک بلوف یا بازی سیاسی است که به زودی هم به اتمام می‌رسد. این حرفها بیشتر رسانهای است. تصمیمی گرفته نشده است و البته امکان هم ندارد که چنین تصمیمی گرفته شود. غرب قدرت تحریم نفتی ایران را ندارد. حداقل این امکان در کوتاه مدت میسر نیست.
وضعیت خود اروپایی‌ها هم از منظر اقتصادی در حال حاضر خیلی مناسب نیست. تمام آمارها و مراکز مطالعاتی- پژوهشی غرب وضعیت نامناسب اقتصاد اروپا را تأیید می‌کند. خود کارشناسان طراز اول غرب هم بر این باورند که کوچک‌ترین شوک و تکانه می‌تواند حال اقتصاد غرب را ناگوار کند. یونان هم اکنون در وضعیت نامناسب اقتصادی به سر می‌برد؛ بحران بدهیها یک چالش جدی برای اقتصاد این کشور است.
ایتالیا و اسپانیا نیز در وضعیت بد اقتصادی به سر می‌برند... سایر اقتصادی‌های اروپا نیز وضعیت خوبی ندارند. بنابراین پیشبینی می‌شود با این وضعیت اغلب کشورهای اروپایی موافق تحریم نفتی ایران نباشند. بنابراین شک نکنید که اجماعی برای تحریم نفتی ایران در بین کشورهای اروپایی وجود نخواهد داشت.
شما اجماع درباره تحریم نفتی ایران را غیرممکن می‌دانید؟ مگر وابستگی اروپا به نفت ایران تا چه میزان است؟
ایران هم اکنون بیش از دو میلیون بشکه نفت خام در روز صادر می‌کند که از این دو میلیون بشکه، حدود پانصد هزار شبکه به کشورهای اروپایی صادر می‌کند. این آمار نشان می‌دهد اروپا به شدت به نفت ایران وابسته است. صدور 500 هزار بشکه نفت عدد کمی نیست و جایگزین کردن این میزان نیز کار آسانی نیست.
برخی محافل رسانهای از جایگزین شدن عربستان به جای ایران خبر میدهند. آیا شما این ادعا را تأیید می‌کنید؟
فکر می‌کنم به قول شما این مسأله تنها یک ادعا است. این اتفاق به همین سادگیها رخ نخواهد داد. اگر عربستان خود را جایگزین ایران در مبادلات نفتی کند یعنی به صراحت با ایران اعلان جنگ کرده که این مسئله در نهایت به زیان عربستان است.
البته این یک واقعیت است که عربستان از نظر تأمین نفت کشورهای اروپایی این قابلیت را دارد که جایگزین ایران شود. اما این اتفاق در کوتاه مدت غیرممکن و عجیب است. لذا به نظر می‌رسد کسانی که این ادعا را مطرح میکنند تنها یک بلوف سیاسی زده‌اند.
یعنی در بلند مدت امکانپذیر است؟
بله، اما این اتفاق رخ نمیدهد. در صورت رخ دادن چنین مسئلهای عربستان در معادلات سیاسی ضرر خواهد کرد. نکته دیگر اینکه جایگزین عربستان به جای ایران نیز به همین سادگی رخ نخواهد داد. اروپایی‌ها هم می‌دانند این مسئله یک ریسک بسیار بزرگ برای آنهاست. هم اکنون برای کشورهای اروپایی صرف نمی‌کند که ایران مطمئن را جایگزین عربستان کنند.
آقای دکتر! تحریم نفتی ایران چه چالشهای جدیدی برای اقتصاد غرب به دنبال خواهد آورد؟
بنده در ابتدا هم خدمت شما عرض کردم، غرب هرگز نفت ایران را تحریم نخواهد کرد. این ادبیات، ژست سیاسی آن‌ها است. آن‌ها به نفت ایران احتیاج دارند. خارج شدن بیش از دو میلیون بشکه نفت ایران از بازار، اقتصاد دنیا را با چالشهای جدی مواجه خواهد کرد. خیلی از کشورهای اروپایی مخالف جدی تحریم نفتی ایران هستند. به خصوص هم اکنون که اقتصاد اروپا هم با چالش رکود و بحران دست و پنجه نرم می‌کند، خود آن‌ها هم عاقلانه نمیدانند تا با یک چالش دیگر مواجه شوند!
ایران رتبه سوم صادرکننده بزرگ نفت جهان را داراست و در این میان سهم بالای جمهوری اسلامی در مبادلات تأمین نفت قدرت‌های بزرگ اقتصادی، اهمیت کشورمان را در دنیا پیش از پیش افزایش داده است. بنابراین با این اوصاف و با توجه به فرا رسیدن فصل سرما (زمستان) اروپایی هرگز تحریم نفتی ایران را تصویب نخواهد کرد و اصلا به مسئله جایگزین کردن عربستان نیز فکر نخواهند کرد. چرا که آن‌ها به خوبی می‌دانند که جایگزینی عربستان به جای ایران با چالشهای جدی روبرو است و خرید نفت را مقرون به صرفه نمی‌کند.
در صورت بوجود آمدن چنین رویدادی، یعنی تحریم نفتی ایران ، ارزیابی شما از قیمت نفت چیست؟
هرگونه اخلال در فرآیند صادرات نفت، افزایش قیمت نفت را در پی خواهد داشت و در این میان کشورهای بزرگ وارد کننده بیشترین آسیب را خواهند کرد. به جرأت میگویم اگر ایران میزان و مقدار نفت خود را از بازار خارج کند، بازار نفت از تعادل خارج می‌شود. کل مصرف کنندگان و خریداران نفتی ایران ضرر خواهند کرد.
نکته بعد اینکه در صورت تحریم نفتی ایران از سوی غرب، قیمت نفت هم به سرعت روند صعودی به خود میگیرد. حتی برخی تحلیلگران انرژی معتقدند در صورت تحریم خرید نفت از ایران در هفتههای ابتدایی قیمت نفت به سرعت با قیمتهای صعودی و شگفتانگیز مواجه خواهد شد. شاید همین ترس از قیمتهای بالا غرب را نگران کرده تا با تحریم نفتی ایران مخالفت کند. از آنجا که بنده اطلاع دارم خیلی از کشورهای اروپایی مانند یونان و ... با تحریم نفتی ایران مخالف هستند. از این رو تحلیل بنده این است در صورتی که تحریم نفتی ایران تصویب هم شود برخی کشورها به دلیل به خطر افتادن منافعشان با آن همراهی نخواهند کرد.
با تشکر از اینکه وقت خود را به «برهان» اختصاص دادید
پاسخ با نقل قول
