موضوع: پسران 3 برابر بیشتر از دختران به اختلال بیش‌فعالی مبتلا می‌شوند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به شیوع 2 تا 5 درصدی اختلال کمبود توجه (بیش فعالی) گفت: پسران 3 برابر بیشتر از دختران به بیش فعالی مبتلا می‌شوند.

لیلی بریم‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبری فارس «توانا» در خصوص اختلالات رفتاری در کودکان اظهار داشت: همه کودکان گاهی اوقات رفتارهایی انجام می‌دهند که به مذاق بزرگترها خوش نمی‌آید اما اختلال رفتاری چیزی فراتر از شرارت‌ها و شیطنت­های کودکانه است و مخصوص سن خاصی است که با آغاز بلوغ از بین می‌رود البته مشکلات رفتاری با رفتارهای مورد انتظار از کودک در هر سن متفاوت است و باید بر حسب نوع، شدت یا دوام مورد توجه قرار گیرد.

وی اضافه کرد: زمانی می‌توان گفت کودک دچار اختلال رفتاری است که به مدت 6 ماه یا بیشتر رفتار پرخاشگرانه و خصمانه نشان دهد؛ شایع‌ترین اختلالات رفتاری عبارتند از اختلال نافرمانی، اختلال سلوک و اختلال کمبود توجه (بیش فعالی) که تشابه این 3 اختلال رفتاری می‌تواند تشخیص را دشوار کند.

این دکترای پرستاری کودکان خاطرنشان کرد: تقریباً از هر 10 کودک، یک کودک زیر 12 سال اختلال نافرمانی دارد و این اختلال در پسران ۲ تا ۳ برابر دختران رخ می‌دهد و برخی از رفتارهای کودک مبتلا به این اختلال عبارت است از خشمگین شدن سریع، آسیب رساندن به کودکان دیگر، بداخلاقی مکرر، عدم اطاعت از بزرگترها، عزت نفس و آستانه سرخوردگی پایین، احساس بدبختی و بی‌پناهی در پی سرزنش دیگران که معمولاً قبل از 8 سالگی و در نهایت تا اوایل نوجوانی ظاهر می­شود.

وی در توصیف کودکان مبتلا به اختلال سلوک گفت: این کودکان اغلب به دلیل تخلف و امتناع از پذیرش قوانین به عنوان "بچه بد" شناخته می‌شوند و حدود 5 درصد از کودکان 10 ساله دچار این مشکل هستند همچنین نسبت ابتلا پسران به دختران 4 به یک است و حدود یک سوم کودکان مبتلا به اختلال سلوک و اختلال کمبود توجه (بیش فعالی) مبتلا هستند.

بریم‌نژاد، برخی رفتارهای معمول کودک مبتلا به اختلال سلوک را شامل عدم اطاعت از پدر و مادر، وقت گذرانی مکرر، تمایل به استفاده از مواد مخدر و سیگار در سنین پائین، فقدان همدلی نسبت به دیگران، پرخاشگری، قلدری، سوء استفاده جنسی و جسمی از کوچکترها، تمایل به شروع دعوای فیزیکی، فرار از خانه، دروغگویی، رفتار جنایی از قبیل سرقت، آتش سوزی عمدی و خرابکاری، فقدان احساس گناه یا پشیمانی و در موارد نادر گرایش به خودکشی ذکر کرد و علت آن را برون ریزی تنش‌های کودک که می‌تواند در خانه، مدرسه یا هر جای دیگری رخ دهد، دانست.

عضو مرکز تحقیقات مراقبت­های پرستاری با اشاره به شیوع 2 تا 5درصدی اختلال کمبود توجه (بیش فعالی) و ابتلای 3 برابری پسران نسبت به دختران، در خصوص ویژگی‌های آن گفت: بی‌توجهی، اشکال در تمرکز، فراموشی دستورات، ناتمام گذاشتن تکالیف، شکست در کارها، گوش نکردن، برآشفتگی سریع، اشکال در تمرکز بر روی تکالیف مدرسه و وظایفی که نیاز به توجه طولانی دارد، شیطنت زیاد و ناآرامی از جمله نشانه‌های این ویژگی‌هاست.

وی عنوان داشت: اگر این رفتارها قبل از 7 سالگی شروع شده و حداقل 6 ماه دوام داشته باشد می‌توان آن را تشخیص داد همچنین ادامه اختلال رفتاری یا شروع اختلال در سنین بالاتر، ممکن است منجر به آسیب روانی شود.

استادیار گروه پرستاری کودکان در خصوص نقش والدین در اختلالات رفتاری، بیان داشت: چون رفتارهای کودکان بیشتر توسط والدین شکل می‌گیرد، راهنمایی والدین بیشتر از کودک ضروری است و آنها باید در تغییر الگوهای رفتاری نامناسب خود کوشا باشند.

وی درمان اختلالات رفتاری را شامل آموزش والدین در مورد چگونگی برقراری ارتباط و مدیریت فرزندان، خانواده درمانی به منظور بهبود ارتباطات و مهارت‌های حل مسئله، درمان شناختی رفتاری برای کمک به کودک جهت کنترل افکار و رفتار خود و آموزش اجتماعی به کودک از جمله آموزش مهارت‌های مهم اجتماعی را از روش‌های گفت‌وگو یا بازی و همکاری با دیگران دانست.

بریم‌نژاد اضافه کرد: آموزش مدیریت خشم به کودک برای شناسایی نشانه‌های نا امیدی در خود، استفاده از مهارت‌های مقابله‌ای و تکنیک‌های ریلکسیشن و مهارت‌های مدیریت تنش برای مهار خشم و رفتار پرخاشگرانه و نیز پشتیبانی حرفه‌ای برای مشکلات مرتبط مانند مشکل یادگیری هم مفید است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: بسیاری از کودکان با تجربه شکست مکرر در مدرسه و در تعاملات خود با دیگران دچار اختلال رفتاری می‌شوند؛ تشویق و هدایت کودک به سمت شناسایی استعدادهای خاص خود مانند ورزش می‌تواند به ایجاد اعتماد به نفس در او کمک کند و گاهی اوقات با تجویز و تشخیص پزشک متخصص می‌توان از داروها برای کمک به کنترل رفتارهای ناهنجار استفاده کرد.