الگوگيري ازمقام معرفت، خوف وتسليم زينب(س)
مهدي امينيان
اولين درجه كمالات در مسير سير الي الله و حركت به سمت تقرب به درگاه حضرت حق، كسب معرفت و شناخت ابعاد وجودي و صفاتي خداوند متعال، درك عظمت وي و توجه به مسب الاسبابي و مقام رازقيت حضرت مي باشد.
يكي از موازين شناخت درجه مقامات و كمالات افراد، ميزان معرفت در آنها مي باشد كما اينكه عنوان داشته اند «المعروف بقدر المعرفه». نيز علماي دين و اخلاق فرموده اند كه ملاك در تقرب شخص به مبدأ هستي، ميزان معرفت فرد به امور مذكور مي باشد، نه طول ركوع و سجود او. بعد از حضرات معصومين(ع) كه به مقام عاليه معرفت الله نائل گشته اند، كسي كه توانسته است با بندگي خالص و كسب معارف الهي و مجاهدات صغيره و كبيره به اين مقام شامخ و يكي از بالاترين درجات يقين نايل گردد، حضرت زينب(سلام الله عليها) مي باشد. حضرتشان، نمونه كاملي از معرفت و يقين به حضرت حق تعالي است، آنگاه كه در عصر عاشورا بعد از گريه و ندبه بر بدن مبارك برادر بزرگوار خويش، به درگاه خداوند عرضه داشتند: «خدايا اين قليل قرباني!!! را از آل محمد(ص) قبول فرما». بيان اين جمله در آن صحراي وحشت و خون و در آن بحبوحه اسارت و سختي، گوياي مقام معرفتي والاي حضرت است. اين چه معرفتي و چه مقام توكلي به مقام ربوبيت است او را وامي دارد دو پسر عزيزتر از جان خود را به دست خويش تجهيز براي جنگ نموده، قرباني در راه حق كرده، با چشمان خود بدن پاره پاره آنها را ديده و ابدا منقلب نگردد.
كسب مقام معرفت كامل، پايه گذار نيل انسان به مقام خوف الهي است. هركه به درك معرفتي بالاتر نسبت به عظمت مقام احديت نايل شود، لاجرم مرتبت وي در خوف الهي نيز بالاتر خواهد بود.
از درجات عاليه حضرت زينب(س) مقام خوف الهي مي باشد. شاهد بر كمال حضرت در اين مقام، اول درياي علم و معرفت ايشان است، كه هر چه كه علم و معرفت الهي فزوني مي يابد، خوف نيز بيشتر مي گردد. ديگري كيفيت والا و كميت گسترده عبادات و طاعات حضرتشان است. عبادتي كه حسين(ع)، خواهان دعاي خواهر در نماز شب او مي گردد. در جريان اسارت، حضرت زينب جان عزيزشان را در مقابل تازيانه هاي دشمن قرار مي دادند و خريدار بلا مي شدند تا مانع برخورد آن ضربات شديد به ابدان مطهر ديگر اسرا گردد. با وجود آلام روحي و جسمي بسيار سنگين كه زبان تاب بيان آن را ندارد، نه تنها عبادات واجب بلكه اعمال عبادي مستحب نيز از حضرتشان فوت نگشت و اين نباشد مگر از نهايت خوف و در عين حال محبت عميق به حضرت رب الارباب. از ديگر مصاديق خوف حضرت مي توان به مجلس ننگين و وحشت انگيز يزيد اشاره نمود كه عليرغم وجود خشونت گسترده عمال ابن زياد و حاكم بودن فضاي رعب و وحشت بر مجلس، زينب(س) با مشاهده بي حرمتي ها و منكرات ابن زياد در حضور حجت بالغه الهيه، حضرت سجاد(ع)، و اراده ابن زياد بر قتل حضرت سجاد(ع)، برخاسته و از خوف الهي و ترس از برزمين ماندن حكم الهي مبني بر لزوم نهي از عمل منكر، اقدام به امر به معروف و نهي از منكر آن بي دينيان و دنياپرستان شيطان صفت نموده و مانع تحقق قتل حضرت سجاد(ع) گرديدند.
پس از كسب مقام معرفت الهي و نائل گشتن به درجات والاي خوف الهي، نوبت به درك مقام رفيع تسليم و رضا به قضاي الهي مي رسد. اگر شناخت دقيق و كاملي از ابعاد وجودي و اسما و صفات خداوند براي آدمي حاصل نگشته و آدمي به اين نكته پي نبرد كه اراده خداي عالم علي الاطلاق، خير محض براي انسان است، هيچگاه امكان نائل گشتن به مقام رضايت و تسليم تام در برابر خواست الهي وجود نخواهد داشت. اين دو ملكه از جمله مقامات رفيع آدميت و بندگي حضرت حق است كه تحصيل آنها از بسياري ملكات شريفه مشكلتر است چراكه رضا به قضاي حضرت يزدان و تسليم محض در برابر وي و شاكر بودن در جميع حالات خصوصا مصايب و گرفتاري ها بسيار صعب است. از جمله القاب آن مظلومه «الراضيه بالقدر و القضا» مي باشد كه مصداق حقيقي آن، اين بانوي عالي قدر است كه در برابر قضا و قدر هر چه رسيد چون شربت خوشگوار نوشيد. حضرتشان در برابر مصايب عزيمه كربلا، يكه و تنها، غريب و بي كس «كالجبل لاتحركها العواصف» مقاومت نموده و به استقبال آن همه شدايد مي شتافتند. اگر شخصي تصور همان غربت و تنهايي حضرتشان را نمايد كه از چند جهت غريب بوده هر چند قسي القلب باشد، منقلب خواهد شد. اين بانوي عالي قدر نهايت مظهر مقام رضا و تسليم الهي بود. تحمل مصايب عظيم كربلا و كوفه و شام نبود مگر بواسطه نايل گشتن حضرت زينب(س) به درجه بندگي كامل و به تبع آن تسليم محض و رضايت تام و تمام از اراده و قضاي الهي براي خود بود. با وجود عمق مصيبتهايي كه بر آن مظلومه وارد شد، در عين قدرت حضرت بر درخواست نزول بلا از خداوند براي اين قوم دنيا پرست و بي ايمان، اما اين درخواست به هدف عيان نمودن مقام تسليم و رضا به قضاي الهي در تمامي حالات و در اعظم مصايب، محقق نگرديد.
حال سوال اين است كه آيا زنان امروز مي توانند از حضرت زينب(س) كه در چنين مقام رفيعي از بندگي به سر مي بردند الگو گرفت؟ جواب آن است كه بله! مي توان. تنها درك اين نكته براي قبول اين جواب كافي است اين محبوبه الهي از عصمت كبراي حضرات معصومين برخوردار نبوده و بواسطه تلاش و همت در كسب معرفت الهي و پرورش نفس در جهت بندگي خداوند، به مقام عصمت صغري نايل گشتند.
صبح صادق 28 بهمن 1387