موضوع: مناظره اى درباره سجده بر مهر و تربت امام حسین علیه السلام

مناظره اى درباره سجده بر مهر و تربت امام حسین علیه السلام

یكى از علماى اهل تسنّن كه از فارغ التحصیلان دانشگاه «الازهر» مصر است به نام « شیخ محمد مرعى انطاكى»از اهالى سوریه ، بر اثر تحقیقات دامنه دار به مذهب تشیّع گرایید، و در كتابى به نام « لماذا اخترت مذهب الشّیعه» علل گرایش خود را با ذكر مدارك متقن ذكر نموده است ، در اینجا به یكى از مناظرات او با دانشمندان اهل تسنّن پیرامون سجده بر مهرى كه از تربت حسینى است . توجّه كنید:

محمد مرعى در خانه اش بود، چند نفر از دانشمندان اهل تسنّن كه بعضى از آنها از دوستان سابق او در دانشگاه الازهر بودند، به دیدار او آمدند و در آن دیدار، بحث و گفتگوى زیر رخ داد:
دانشمندان : شیعیان بر تربت حسینى سجده مى كنند، آنها به همین علّت كه بر مهر تربت حسینى سجده مى كنند، مشرك هستند.
محمد مرعى : سجده بر تربت ، شرك نیست ؛ زیرا شیعیان بر تربت براى خدا، سجده مى كنند، نه اینكه براى تربت سجده كنند، اگر به پندار شما به فرض محال ، در درون تربت چیزى وجود دارد، و شیعیان به خاطر آن چیز، آن را سجده كنند، نه اینكه بر آن سجده نمایند، البته چنین فرضى ، شرك است ، ولى شیعیان براى معبود خود كه خدا باشد سجده مى كنند، نهایت اینكه هنگام سجده براى خدا، پیشانى را بر تربت مى گذارند.
به عبارت روشنتر: حقیقت سجده ، نهایت خضوع در برابر خدا است ، نه در برابر مهر تربت .یكى از حاضران (به نام حمید): احسن بر تو كه تجزیه و تحلیل زیبایى نمودى ، ولى این سؤ ال براى ما باقى مى ماند كه چرا شما شیعیان ، اصرار دارید كه بر تربت حسینى سجده نمایید؟ چرا بر سایر چیزها سجده نمى كنید؟ همان گونه كه بر تربت سجده مى كنید؟
محمّد مرعى : اینكه ما بر خاك سجده مى كنیم ، بر اساس حدیثى است كه مورد اتفاق همه فرقه هاى اسلامى است كه پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: «جُعِلَتْ لِىَ الاَرضُ مَسْجِداً وَ طَهُورا »ً : « زمین براى من سجده گاه و پاكیزه قرار داده شده است » بنابراین به اتّفاق همه مسلمین ، سجده بر خاك خالص ، جایز است ، از این رو ما بر خاك سجده مى كنیم .
حمید: چگونه مسلمانان بر این امر اتّفاق نظر دارند؟
محمد مرعى : هنگامى كه رسول خدا صلى الله علیه و آله از مكّه به مدینه هجرت كرد، در همان آغاز، به ساختن مسجد دستور داد، آیا این مسجد فرش داشت ؟
حمید: نه ، فرش نداشت .
محمّد مرعى : پس پیامبر صلى الله علیه و آله و مسلمانان بر چه چیزى سجده مى كردند؟
حمید: بر زمینى كه از خاك ، فرش شده بود، سجده مى كردند؟
محمّد مرعى : بعد از رحلت پیامبر صلى الله علیه و آله ، مسلمانان در عصر خلافت ابوبكر و عمر و عثمان بر چه سجده مى كردند؟ آیا مسجد فرش داشت ؟
حمید: نه ، فرش نداشت ، آنها نیز بر خاك زمین مسجد سجده مى نمودند.
محمّد مرعى : بنابراین به اعتراف شما، پیامبر صلى الله علیه و آله در همه نمازهاى خود بر زمین سجده كرده است ، همچنین مسلمانان در عصر او و در عصر بعد از او، روى این اساس ، قطعاً سجده بر خاك ، صحیح است .
حمید: اشكال من این است كه شیعیان ، تنها بر خاك ، سجده مى كنند، آن هم خاكى كه از زمینى گرفته و به صورت مهر در آورده ، آن را در جیب خود مى نهند و بر آن سجده مى نمایند.
محمد مرعى : اوّلاً؛ به عقیده شیعه ، سجده بر هر گونه زمین ، خواه سنگ فرش باشد و خواه زمین خاكى باشد، جایز است .
ثانیا؛ نظر به اینكه شرط است محل سجده پاك باشد، پس سجده بر زمین نجس یا خاك آلود جایز نیست ، از این رو قطعه اى از گِل خشكیده (به نام مهر) را كه از خاك پاك تهیّه شده ، با خود حمل مى كنند، تا در نماز بر خاكى كه مطمئناً پاك و تمیز است سجده كنند، با علم به اینكه آنها سجده بر خاك زمین را كه نجس بودن آن را نمى دانند، جایز مى دانند.
حمید: اگر منظور شیعه ، سجده بر خاك پاك خالص است چرا مقدارى از خاك را حمل نمى كنند، بلكه ((مُهر)) حمل مى كنند؟
محمد مرعى : نظر به اینكه حمل خاك موجب خاك آلودگى لباس مى شود، از این رو خاك را در هر جا بگذارند طبعاً دست و لباس ، خاك آلود مى شود، شیعیان همان خاك را با آب مى آمیزند و گل مى كنند و سپس همان گل در قالب زیبا، خشك مى شود و به صورت مهر در مى آید، كه دیگر حمل آن ، زحمت نیست و موجب خاك آلودگى لباس و دست نخواهد شد.
حمید: چرا شما بر غیر خاك ، مانند حصیر و قالى و زیلو و... سجده نمى كنید؟
محمد مرعى : گفتیم غرض از سجده ، نهایت خضوع در برابر خدا است ، اینك مى گوییم ، سجده بر خاك ، خواه خشكیده (مهر) و خواه نرم ، دلالت بیشترى بر خضوع در برابر خدا دارد؛ زیرا خاك ، ناچیزترین اشیا است ، و ما بالاترین عضو بدن خود (یعنى پیشانى ) را بر پایین ترین چیز (خاك ) در حال سجده مى نهیم ، تا با خضوع بیشتر، خدا را عبادت كنیم ، از این رو، مستحب است كه جاى سجده پایینتر از جاى دستها و پاها باشد، تا بیانگر خضوع بیشتر گردد، و همچنین مستحب است در سجده ، سر بینى خاك آلود شود، تا دلالت بیشتر براى خضوع داشته باشد، بنابراین ، سجده بر قطعه اى از خاك خشكیده (مهر)، بهتر از سجده بر سایر اشیایى است كه سجده بر آن روا است ، چرا كه اگر انسان در سجده ، پیشانى خود را بر روى سجّاده گرانقیمت یا بر قطعه طلا و نقره و امثال آنها و یا بر قالى و لباس ‍ گرانبها بگذارد، از تواضع و خضوعش ، كاسته مى شود، و چه بسا هیچ گونه دلالتى بر كوچكى بنده در برابر خدا نداشته باشد.
با این توضیح : آیا كسى كه سجده بر خاك خشكیده (مهر) مى كند تا تواضع و خضوعش در پیشگاه خدا، رساتر باشد، مشرك و كافر خواهد بود؟ ولى سجده بر چیزى (مانند قالى و سنگ مرمر و...) كه مخالف تواضع است ، تقرّب به خدا است ؟!، هر كس چنین تصوّر كند، تصوّر باطل و بى اساسى نموده است .
حمید: پس این كلمات چیست كه بر روى مهرهایى كه شیعه بر آنها سجده مى كنند، نوشته شده است ؟
محمد مرعى : اوّلاً؛ همه تربتها داراى نوشته نیست ، بلكه بسیارى از آنها بدون نوشته است .ثانیاً؛ در بعضى از آنها نوشته شده كه« سُبْحانَ رَبِىَّ الاَعْلى وَ بِحَمْدِهِ» كه اشاره اى به ذكر سجده است ، و در بعضى نوشته شده كه این تربت از زمین كربلا گرفته شده ، تو را به خدا سوگند آیا این نوشته ها، موجب شرك است ؟ و آیا این نوشته ها، تربت را از خاكى كه سجده بر آن صحیح مى باشد، خارج مى كند؟
حمید: نه ، هرگز موجب شرك و عدم جواز سجده بر آن نیست ، ولى یك سؤ ال دیگر دارم و آن اینكه در تربت زمین كربلا، چه خصوصیّتى وجود دارد، كه بسیارى از شیعیان مقیّد هستند تا بر تربت حسینى ، سجده كنند؟
محمد مرعى : رازش این است كه در روایات ما از امامان اهلبیت علیهم السلام نقل شده كه : ارزش سجده بر تربت امام حسین علیه السلام بر تربتهاى دیگر بیشتر است .
امام صادق علیه السلام فرمود:« اَلسُّجُودُ عَلى تُرْبَةِ الْحُسَیْنِ یَخْرِقُ الْحُجُبَ السَّبْعِ» : « سجده بر تربت حسین علیه السلام حجابهاى هفتگانه را مى شكافد»یعنى موجب قبولى نماز، و صعود آن به سوى آسمان مى گردد.
نیز روایت شده كه :« آن حضرت فقط بر تربت حسین علیه السلام سجده مى كرد، به خاطر تذلّل و كوچكى در براى خداى بزرگ » .
بنابراین ، تربت حسین علیه السلام داراى یك نوع برترى است كه در تربتهاى دیگر، آن برترى نیست .
حمید: آیا نماز بر تربت حسین علیه السلام موجب قبول شدن نماز در پیشگاه خدا مى شود، هر چند باطل باشد؟
محمد مرعى : مذهب شیعه مى گوید: نمازى كه فاقد یكى از شرایط صحّت نماز باشد، باطل است و قبول نخواهد شد، ولى نمازى كه داراى همه شرائط صحّت است ، اگر در سجده اش بر تربت امام حسین علیه السلام سجده گردد، قبول مى شود و موجب ارزش و ثواب بیشتر خواهد شد.
حمید: آیا زمین كربلا از همه زمینها، حتى از زمین مكّه و مدینه برتر است ، تا گفته شود كه نماز بر تربت حسین علیه السلام بر نماز بر همه تربت ها برتر مى باشد؟
محمّد مرعى : چه مانعى دارد كه چنین خصوصیّتى را خداوند در تربت زمین كربلا قرار داده باشد.
حمید: زمین مكّه كه همواره از زمان آدم علیه السلام تا كنون ، جایگاه كعبه است ، و زمین مدینه كه جسد مطهّر پیامبر صلى الله علیه و آله را در بر گرفته است ، آیا مقامى كمتر از مقام زمین كربلا دارند؟ این عجیب است ، آیا حسین علیه السلام بهتر از جدّش پیامبر صلى الله علیه و آله است ؟
محمد مرعى : نه ، هرگز؛ بلكه عظمت و شرافت حسین علیه السلام به خاطر عظمت مقام و شرافت رسول خدا صلى الله علیه و آله است ، ولى راز این كه خاك كربلا برترى یافته این است كه امام حسین علیه السلام در آن سرزمین در راه دین جدّش به شهادت رسیده است ، مقام حسین علیه السلام جزئى از مقام رسالت است ، ولى نظر به اینكه آن حضرت و بستگان و یارانش ، در راه خدا و برپا دارى اسلام ، و استوارى اركان دین ، و حفظ آن از بازیچه هوسبازان ، جانبازى كرده و به شهادت رسیده اند، خداوند متعال به خاطر آن ، سه ویژگى به امام حسین علیه السلام داده است :
1- دعا در زیر قبّه مرقد شریفش به استجابت مى رسد.
2- امامان ، از نسل او هستند.
3- و در تربت او، شفا هست .
آیا اعطاى چنین خصوصیتى به تربت حسین علیه السلام اشكالى دارد؟ و آیا معنى اینكه بگوییم زمین كربلا از زمین مدینه برترى دارد، این است كه بگوییم امام حسین علیه السلام بر پیامبر صلى الله علیه و آله برترى دارد، تا شما به ما اشكال كنید؟!
بلكه مطلب به عكس است ، بنابراین ، احترام به تربت امام حسین علیه السلام احترام به حسین علیه السلام است و احترام به او، احترام به خدا، و جدّ امام حسین علیه السلام یعنى رسول خدا صلى الله علیه و آله است .
وقتى كه سخن به اینجا رسید، یكى از حاضران كه قانع شده بود، در حالى كه شادمان بود برخاست و بسیار سخن مرا ستود و از من تمجید كرد و كتابهاى شیعه را از من درخواست نمود و به من گفت : گفتار تو بسیار بجا و شایسته است ، من خیال مى كردم كه شیعیان ، حسین علیه السلام را برتر از رسول خدا صلى الله علیه و آله مى دانند، اكنون حقیقت را دریافتم ، و از بیانات زیبا و گویاى شما سپاسگزارم ، از این پس خودم مهرى از تربت كربلا را همراه خود بر مى دارم و بر آن نماز مى خوانم .


منبع:
داستانهاى شگفت انگیز از زیارت عاشورا و تربت سید الشهدا علیه السلاممؤلف : حیدر قنبرى