آیا مجلس آینده اکثریت خواهد داشت؟
ایران- همیشه موسم ارائه لیستها که فرا میرسد، تازه اختلافنظرها و دیدگاههایی که از اول با عنوان وحدت لاپوشانی شده بود، سر باز میکند و نتیجهاش بروز و ظهور لیستهای متعددی میشود که هر کدام در آن به دنبال سهم خود هستند. در یک کلام همه رشتههایی که برای وحدت زده شده بود، ناگهان پنبه میشود، چرا که وحدتی که در آن اصول زیر پا گذاشته شود و رؤسای ستاد انتخاباتی دائما از اغماضهای متعدد دم بزنند و لابیهای قدرت و ثروت بشود مبنای آن، نباید سرنوشتی بهتر از چندپاره شدن امروز و ارائه لیستهای متعدد پیدا کند.کمتر از 20 روز دیگر به برگزاری انتخابات مجلس نهم باقی مانده است و جبهه متحد به عنوان نخستین گروهی که لیست نهایی خود را منتشر کرد، با انتشار لیستش سبب شد تا زمزمههای جدایی و تفرقه درونگروهی اصولگرایان زودتر به گوش برسد.
البته این روال در انتخابات مجلس هشتم نیز از سوی برخی از همین افرادی که امروز دم از وحدت میزنند تکرار شده بود و مسبوق به سابقه است. کمتر از 20 روز دیگر به برگزاری انتخابات مجلس نهم باقی مانده است و جبهه متحد به عنوان نخستین گروهی که لیست نهایی خود را منتشر کرد، با انتشار لیستش سبب شد تا زمزمههای جدایی و تفرقه درونگروهی اصولگرایان زودتر به گوش برسد. هرچند که گفته میشود رقابت انتخابات مجلس نهم سه ضلعی خواهد بود، اما تولد جبههها و ائتلافهای جدید، اضلاع متعددی را بهوجود آورده که دیگر در قاعده هیچ شکل هندسی نمیگنجد! ترکیب عجیب و غریبی که احتمالاً در مجلس آینده نیز حضور خواهد داشت و از شکل گیری یک اکثریت مطلق و قدرتمند در صحن بهارستان جلوگیری میکند.
اختلاف در مورد سرلیست
همچنین به نظر میآید جبهه متحد نیز حتی در جمع محدود فعلی دچار برخی اختلافنظرها و تشتتها است که این موضوع در اعلام سرلیست تهران آن متبلور شده است. این در حالی است که پیش از این حداد عادل به عنوان سرلیست تهران معرفی شد، اما پس از مدت کوتاهی قطعی بودن این تصمیم نفی گردید. روز گذشته نیز خاموشی نماینده قالیباف در کمیته وحدت از حضور حداد عادل به عنوان سرلیست خبر داد که این اظهارنظر بلافاصله توسط روابط عمومی کمیته وحدت تکذیب شد. روابط عمومی جبهه متحد اصولگرایان اعلام سرلیست این جبهه را در برخی سایتها و از قول برخی افراد، تکذیب و اعلام کرد: تنها شورای مرکزی در این خصوص تصمیم میگیرد.
تولد جبهههای مختلف و لیستهای متعدد!
اعلام اسامی لیست جبهه متحد کافی بود تا جبهههای دیگر اصولگرایی که در این میان احساس میکردند سرشان بیکلاه مانده، با تشکیل ضربالاجلی گروههای جدید، تلاش کنند سهم خود را همچنان در میدان رقابت حفظ کنند، چرا که جبهه متحد اصولگرایان تنها توانسته بود نظر چهار تشکل رهپویان، جبهه پیروان خط امام و رهبری، جامعه روحانیت مبارز و جمعیت ایثارگران را جلب نماید و بقیه افراد و گروههای موجود به این روند اعتراضهایی دارند، هرچند میزان اعتراضها و شدت و حدت آن کم و زیاد است. در این خصوص رجانیوز یکی از ارگانهای رسانهای جبهه پایداری مینویسد: «فشار سنگین افکار عمومی و استقامت جبهه پایداری! در مخالفت با خواص مردود و ساکتین فتنه، سبب حذف علی مطهری، حمیدرضا کاتوزیان و علی عباسپور تهرانی از لیست جبهه متحد اصولگرایان شد!»
البته عباسپور خود نظری کاملاً متفاوت دارد. وی در این خصوص در گفت و گو با یک نشریه اصلاح طلب میگوید: «مخالفت و حذف ما سه نفر به این علت بوده که در برابر رفتارهایی که رنگ و بوی اصولگرایی نداشت محافظه کاری نکردیم چرا که اگر اصول را نادیده بگیریم دیگر اصولگرایی معنی پیدا نمیکند.» محمدرضا باهنر، یکی از اعضای 30 نفره لیست جبهه متحد (شخصی که اعضای جبهه پایداری نبودنش را یکی از شروط سهگانه خود برای حضور در کمیته وحدت تعیین کرده بودند) با اشاره به این موضوع میگوید: «به اعتقاد بنده مطهری، کاتوزیان و عباسپور نیز از یک جنس نیستند و آنها میتوانند در لیست جبهه متحد حضور داشته باشند، چرا که این موضوع اشکالی ندارد و ما هم حرکت جدی خلاف اصولگرایی از آنها ندیدهایم!» باهنر همچنین به خبرنگاری که درباره حذف منتقدان دولت از لیست جبهه متحد اصولگرایان میپرسد، میگوید: «منتظر باشید، شاید آنها را هل دادیم و وارد لیست شدند! طرفداران مطهری، کاتوزیان و عباسپور استدلالهایی را مطرح میکنند که بنده نیز جزو طرفداران آنها هستم و معتقدم که باید آنها در لیست حضور داشته باشند!»
جبهه منتقدان دولت
عدم راهیابی همین افراد به لیست کمیته وحدت کافی بود تا ائتلاف 3 نفرهای با عنوان جبهه منتقدان دولت شکل بگیرد تا عدهای همچنان در کارزار انتخابات مجلس نهم حضور داشته باشند! اما این جبهه تنها یک روز پس از تشکیل خود از آنجا که احتمال میداد این تابلو نتواند نظر افکار عمومی را جلب کند، خبر از تغییر نام داد و عنوان کرد که با نام جبهه «صدای ملت» در عرصه انتخابات حضور خواهد داشت و در این خصوص تاکنون هشت نامزد که عمدتاً از منتقدان دولت هستند را جذب کرده است! البته در همین حین زمزمههایی از نزدیکی لیست منتقدان دولت به علی لاریجانی نیز به گوش میرسید، زیرا اولاً از سویی طبق اخبار، لاریجانی یکی از حامیان سفت و سخت حضور این افراد در لیست کمیته وحدت بوده و از سوی دیگر نسبت به یکه تازی جمعیت رهپویان و ایثارگران در جبهه متحد اصولگرایی انتقادات جدی دارد. این زمزمهها را البته عباسپور در گفت و گو با ایران اینگونه و به صورت تلویحی تأیید میکند: «ما با آقای لاریجانی در این تفکر که کاندیداهای عقلگرا که منافع ملی را در نظر گرفته و با قانون گریزی مبارزه میکنند باید در صحنه حضور داشته باشند همعقیدهایم. ما حامی دولت هستیم نه تابع دولت و این خصوصیات در جبهه منتقدین دولت با ویژگیهای آقای لاریجانی هم مطابقت دارد و ایشان نیز میتوانند در این جبهه قرار گیرند.» خود علی لاریجانی هم که گویا فهرست انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان نتوانسته نظرش را جلب کند، در برنامه تلویزیونی پارک ملت با تأکید بر اینکه «تنوع سلایق به نفع جمهوری اسلامی است» میگوید: «تنگنظری در حوزه سیاست مضر است.» وی با اشاره به اینکه تنوع لیستها میتواند وجود داشته باشد، افزود: «اصرار بر اینکه همه یک گونه بیندیشند غلط است. لیستهای متنوع برای کشور خوب است.»
جامعه مدرسین و حضوری مستقل
اما جبهه منتقدان دولت تنها تشکلی نبود که از دل جبهه متحد بیرون آمد. آیتالله حسن ممدوحی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که پیش از این گفته بود اصولگرایان باید اختلاف سلایق را کنار بگذارند، در آستانه ارائه لیستهای انتخاباتی میگوید: «ما (جامعه مدرسین) در انتخابات کاملاً مستقل عمل میکنیم و رأی خود را درباره کاندیداها اعلام میکنیم و کاری نداریم که مورد تأیید یا رضایت تشکل خاصی باشد یا نباشد!» همچنین سیداحمد خاتمی، دیگر عضو شورای مرکزی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم طی روزهای گذشته خبر داد که این تشکل روحانی، طی روزهای آینده در بیانیهای نامزدهای خود را برای انتخابات مجلس نهم معرفی میکند! این اظهارات در حالی مطرح میشود که جامعه مدرسین از ارکان تشکیل کمیته وحدت اصولگرایان بوده و در کمیته داوری این جبهه، دو نماینده دارد.
تشکلی دیگر به نام جبهه بصیرت و بیداری اسلامی
شهابالدین صدر، نایب رئیس مجلس هشتم که در کمیته 6+5 اصولگرایان در انتخابات مجلس هشتم یکی از نفرات اصلی بود، پس از انتشار لیست جبهه متحد اصولگرایان، جریانی متشکل از 25 تشکل اصولگرا را تشکیل داد! جبهه بصیرت و بیداری اسلامی در روز اعلام موجودیت با صدور بیانیهای اعلام کرد: «با استعانت از خداوند متعال، وارد عرصه انتخابات شده و امید داریم با حمایت مردم فهیم، بزرگوار و همیشه در صحنه، منتدار مردم در نهمین مجلس شورای اسلامی باشیم.» اخبار از نهایی شدن لیست این جبهه در تهران و برخی شهرهای دیگر حکایت دارد. فعالیت جبهه بصیرت و بیداری اسلامی البته در شرایطی به پیش میرود که منابع خبری روز گذشته از ردصلاحیت شهابالدین صدر دبیرکل این جبهه خبر دادهاند که بلافاصله توسط دفتر وی تکذیب شد. اقدامات صدر در هفتههای اخیر البته هم مورد طعن و کنایه لاریجانی قرار گرفت و هم اعتراض برخی چهرههای کمیته وحدت را برانگیخت. مسئول کمیته بانوان جبهه متحد اصولگرایان در همین زمینه به گفت: «با کسانی که در لیست جبهه متحد نیامدهاند و در جرگه اصولگرایان نیستند اختلافات مبنایی نداریم اما اختلافنظر و سلیقه وجود دارد.» زهره الهیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره تشکیل ائتلافها و جبهههای جدید در میان اصولگرایان اظهار کرد: «دوستانی که مسیر خود را از جریان اصولگرایی جدا میکنند باید بدانند که پخش شدن آرا به صلاح جریان اصولگرایی نیست.» وی درباره تشکیل جبهه بصیرت و بیداری اسلامی از سوی سیدشهابالدین صدر نیز گفت: «آقای دکتر صدر اعلام میکنند که به وحدت فکر میکنند اما باید در عمل هم شاهد باشیم که به وحدت پایبندند.»
جبههای برای ایستادگی یا...
جبهه ایستادگی که از ابتدا و به گفته محسن روحالامینی اعلام کرده بود لیست جدایی نخواهد داد نیز امروز به گفته سخنگویش میخواهد با لیست مستقل وارد عرصه رقابت شود! البته این جبهه بر اساس برخی اخبار به دلیل رد صلاحیت سرلیستش در تهران با بحران سرلیست روبرو است اما در هر صورت قصد دارد در میدان حاضر باشد تا محسن رضایی این بار نیز از صحنه انتخاباتی ایران دور نباشد، هرچند به صورت غیر مستقیم.
پایداری بر حضوری جداگانه
جبهه پایداری که از ابتدا و قبل از فرا رسیدن موسم لیستها ساز جدایی خود را کوک کرده بود، گویا از همان ابتدا چنین روزهایی را پیشبینی میکرد که با شرط و شروط گذاشتنهای مختلف، اعلام کرد که به ساز و کار وحدت نخواهد پیوست. روح الله حسینیان در همین زمینه البته توپ را به میدان کمیته وحدتیها انداخته و گفته تقصیر ما چیست که با شرطهایمان کنار نمیآیند! کامران باقری لنکرانی، سخنگوی جبهه پایداری نیز در حالی خبر از انتشار لیست 30 نفره جبهه پایداری در تهران تا آخر هفته گذشته داده بود، که تا روز گذشته این لیست منتشر نشد و رسانهها خبر از تشکیل یک کمیته 5 نفره در این جبهه برای حل اختلافات و تعیین لیست نهایی دادهاند.
اصلاحطلبان و حضور با دو جبهه
در آن سوی میدان نیز، در حالی که برخی افراد مثل مسعودپزشکیان معتقدند پس از فتنه 88 دیگر جناح اصلاحطلبی وجود ندارد، اما برخی اصلاح طلبان این بار با دو تابلوی «جبهه مردمی اصلاحات» و «جبهه مردم سالاری» قصد حضور در صحنه را دارند.
طرفداران دولت چه میکنند؟
در سوی دیگر حامیان گفتمان انقلاب اسلامی (احمدینژاد) هم عملاً به دلیل رد صلاحیت اعضای منتسب به خود امکان حضور جدی در عرصه رقابتها را از دست دادند، تا تنور انتخابات این بار با رقابت درون گروهی میان اصولگرایان و مدعیان آن گرم شود. البته در کنار رقیبی مجازی به نام اصلاحطلبان و برخی ساکتین فتنه! هرچند طی چند روز گذشته جبههای تحت عنوان «توحید و عدالت» اعلام موجودیت کرده که از دانشجویان و طلاب حامی دولت تشکیل میشود. ساقیان یکی از اعضای شورای مرکزی این جبهه روز گذشته به ایسنا گفت: «ما وابستگی به دولت نداریم، چرا که دولت قصد ورود به انتخابات را ندارد گرچه ما اعلام کردهایم که حامی دولت هستیم.» وی سپس تصریح میکند:«تلاش میکنیم تا 25 بهمن لیست 30 نفره این جبهه را به سرلیستی یکی از آقایان با سابقه روشن و انقلابی ارائه دهیم و قصد داریم در استانهای دیگر نیز لیست بدهیم.»
اختلاف اصولگرایان تقصیر دولت است!
با تمام این تفاصیل و در حالی که بسیاری از مدعیان اصولگرایی تلاش میکردند حامیان دولت را از صحنه انتخابات به صورت کامل حذف کنند یک عضو جبهه متحد اصولگرایان معتقد است که اختلاف میان اصولگرایان از زمانی شکل گرفت که برخی جریانهای درون دولت خود را از اصولگرایان جدا و در عین حال عدهای نیز برخی چهرههای اصولگرا را به سکوت در برابر فتنه متهم کردند! محمد دهقان نماینده طرقبه و چناران درگفتوگو با در ارزیابی از آرایش سیاسی نیروها در آستانه انتخابات و جبهههای نوظهوری که در میان اصولگرایان پدید آمده گفت: «از گذشته پذیرفته شده که جریان اصلاحات در کشور هست و هنوز هم بقایای جریان اصلاحات که از فتنه 88 به سلامت عبور کردند باقی هستند و در انتخابات فعال خواهند بود.» وی ادامه داد: «در درون اصولگرایی هم یک جریان، جریان دولت بود که این جریان بعد از اختلافاتی که بین رئیسجمهور و برخی از اصولگرایان پیش آمد خود را از قالب اصولگرایی جدا کردند و از سویی بین اصولگرایان نیز علیرغم اشتراکات زیادی که دارند، اختلاف سلایقی بهوجود آمد.» دهقان یادآور شد: «بین جبهه متحد اصولگرایان با جبهه پایداری و جبهه منتقدان دولت و جبهه بصیرت و بیداری اسلامی اشتراکات زیادی وجود دارد و قطعاً در لیستهای آنها اشتراکاتی هست.» به گفته دهقان همیشه این انشعابات وجود دارد، یعنی یک جریان غالب هست و لیستهای دیگران هم در کنارش متولد میشوند. این عضو هیأت رئیسه مجلس معتقد است: «وجود لیستهای مختلف مشکلی ایجاد نمیکند، چهرههای مختلف وسط میدان میآیند و هر کدام رأی آوردند اصولگرا هستند!»
پارلمان معلق
حمیدرضا ترقی از اعضای برجسته مؤتلفه اسلامی اما تلاش نمیکند مانند دهقان خود را از شرایط راضی جلوه دهد، بلکه با انتقاد از روند انشعاب در جریان اصولگرایی به ایسنا میگوید: «پارلمان معلق نتیجه لیستهای متکثر و جریانهای متعددی است که در انتخابات شرکت میکنند و این وضعیت منجر به این میشود که هیچ جریانی در مجلس اکثریت نداشته باشد و اقلیتهای متعدد و جزیرهای تشکیل شود.» پرویز امینی یک کارشناس جامعه شناسی سیاسی نیز معتقد است تکثر موجود در انتخابات مجلس بی نظیر است. وی تأکید میکند: «جریان موسوم به اصولگرا نیز از وضعیت متکثری برخوردار است.»
پایداری و متحد نباید مثل استقلال و پرسپولیس با هم رقابت کنند
در همین زمینه حدادعادل نیز از فوتبالی شدن فضای رقابت بین جبهه پایداری با جبهه متحد اصولگرایان انتقاد کرد و گفت: تلاش ما این بود 2 جبهه در تهران یک لیست بدهند، اما این اتفاق رخ نداد. اگر با 2 فهرست وارد انتخابات شدیم، تلاش خواهیم کرد اشتراک زیاد باشد. غلامعلی حداد عادل عضو شورای مرکزی جبهه متحد اصولگرایان در گفتوگو با فارس، با بیان اینکه رقابت جبهه پایداری و جبهه متحد محاسن و معایبی دارد، گفت: عیب این رقابت این است که طرفداران این 2 جبهه این صفبندی را تا بعد از انتخابات ادامه بدهند و بعد از انتخابات ما در داخل شاهد یک اختلاف ماندگارتر از دوران انتخابات باشیم. وی افزود: وضع فعلی این احتمال را به وجود آورده که یک دسته از مردم طرفدار جبهه پایداری و عدهای دیگر طرفدار جبهه متحد باشند که این موضوع باید بعد از انتخابات تمام شود نه اینکه مخالفتها ادامه داشته باشد. حدادعادل از فوتبالی شدن فضای رقابت بین جبهه پایداری با جبهه متحد اصولگرایان انتقاد کرد و گفت: بازیکنان استقلال و پرسپولیس ممکن است بعد از بازی، با یکدیگر شام بخورند اما متاسفانه طرفداران این دو تیم بعد از اینکه یکی شکست و دیگری پیروز شد، با یکدیگر در خیابان درگیر شوند لذا باید مراقب باشیم این اتفاق در عرصه انتخابات امسال بین طرفداران جبهه پایداری و جبهه متحد شکل نگیرد و بعد از انتخابات، رقابت به پایان برسد.
٭٭٭
شاید اکنون بتوان پیش بینی کرد که مجلس نهم پارلمانی خواهد بود بدون حضور اکثریت و احتمالاً همراه با اقلیتهای متعدد و تکثرهای فکری و سیاسی. مجلسی که نمونه آن را کمتر در طول انقلاب تجربه کردهایم.