موضوع: آيا شيعه با فتوحاتي كه در آغاز تاريخ اسلام و در زمان خلفاء انجام شده موافق مي‎باشد؟

آيا شيعه با فتوحاتي كه در آغاز تاريخ اسلام و در زمان خلفاء انجام شده موافق مي‎باشد يا خير؟

بعد از رحلت پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ روند گسترش اسلام تا حدودي، در جهان به تزلزل افتاد زيرا در عهد رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ تقريباً تمام جزيرة العرب و مناطق و قبايل عرب مسلمان شدند، اما بعد از رحلت آنحضرت، به علت عدم اجراي دقيق وصيت ايشان درباره جانشيني علي ـ عليه السلام ـ و تخلف صحابه از فرمان الهي، منجر به اختلاف و درگيري و ارتداد برخي و ادعاي نبوت از طرف برخي افراد گرديد.[1] اين اختلافات و شورشهاي داخلي مانع از گسترش اسلام در خارج از محدود جزيرة العرب بود، با همه اينها خلافت در رويارويي با اين مشكلات دست به دامن علي ـ عليه السلام ـ شد و در حل اين مشكلات از آن حضرت ياري و مشورت خواست، علي ـ عليه السلام ـ هم با وجود همه ظلم ها و حق كشي‎ها كه در حق او روا مي داشتند براي حفظ اساس اسلام از هيچ خيرخواهي كوتاهي نكرد، بطوريكه در مسائل علمي و فقهي تنها اميد حل مشكلات بود كه همه خلفاي پيش از او بدان اقرار كرده‎اند.[2] علي ـ عليه السلام ـ براي حفظ وحدت مسلمين و براي پيشرفت اسلام از حق مسلم خويش گذشت چنان كه خودش فرموده: «... فامسكتُ يدي حتي رايتُ راجعة الناس قد رجعت عن الاسلام ـ يدعون الي محق دين محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ ـ فخشيتُ من فوت ولايتكم...»
... من دست باز كشيدم تا آنجا كه ديدم گروهي از اسلام بازگشته مي‎خواهند دين محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ را نابود سازند پس ترسيدم كه اگر اسلام و طرفدارانش را ياري نكنم، اختلاف و رخنه‎اي در آن بوجود خواهد آمد كه بلا و گرفتاري و مصيبت آن بزرگتر از دست رفتن حقم خواهد بود پس در ميان آشوب و غوغا بپا خواستم تا آن كه باطل از ميان رفت و دين استقرار يافت، آرام شد...»
اگر حكومت بعد از پيامبر به علي ـ عليه السلام ـ واگذار مي‎شد اقدام نظامي و تصرف سرزمين‎ها براي دعوت به اسلام صورت مي گرفت چنان كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ چنين سيره و روشي داشت، هم چنانكه نامه‎هايي به كشورهاي مختلف براي دعوت به اسلام فرستاده بود.[3] و علي نيز طبق سنت او عمل مي‎نمود، و روش خاص خود را اعمال مي‎كرد.
آن حضرت چنان كه در بالا گفته شد براي ترويج و حفظ اسلام با خلفاي پيشين همكاري نمود و به آنها ياري كرد تا كار دين متوقف نشود و تفرقه در بين مسلمين سبب نابودي اسلام نگردد. چنان كه در نهج البلاغه و در تمام منابع تاريخي آمده است كه خليفه دوم با او درباره حضورش در جنگ با ايران مشورت كرد، حضرتش وي را از حضور در آن منع نمود، و فرمود: «عرب امروز گرچه از نظر نفر اندك است اما با نعمت اسلام فراوانند... تو با كمك مردم جنگ را اداره كن زيرا اگرتو از اين سرزمين بيرون شوي مخالفان از هر سوي تو را رها كرده و پيمان مي‎شكنند چنان كه حفظ مرزهاي داخل كه پشت سر مي‎گذاري مهم‎تر از آن باشد كه در پيش روي خواهي داشت، ‌همانا عجم (غيرعرب) اگر تو را در نبرد بنگرد گويند اين ريشه عرب است اگر آنرا بريديد آسوده مي‎گرديد و همين، سبب فشار تهاجمات پياپي مي‎شود... فراواني دشمن نيز مسئله نيست چون ما در گذشته با فراواني سپاه نمي‎جنگيديم بلكه با ياري خدا مبارزه مي‎كرديم»[4] با توجه به مواضع علي ـ عليه السلام ـ در برابر فتوحات نظامي خلفاء اگر چه با كيفيت آن موافق نباشد با كليت آن موافق بوده و از آنجا كه شيعه نيز تابع امير المؤمنين مي‎باشد موضعي غير از موضع حضرت ـ عليه السلام ـ نخواهد داشت.
در برخي از منابع تاريخي مطالبي گزارش شده كه حكايت از تشويق اميرالمؤمنين به فتوحات مي‎نمايد مثلا ابن اعثم مي‎نويسد: خليفه دوم نامه‎اي به فرمانده سپاه اسلام نوشت كه او را از فتح خراسان باز دارد در اين مجلس اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ حضور داشت خليفه را از اين كار منع نمود و او را دربارة فتح خراسان ترغيب و تشويق نمود و فضائلي درباره مناطق مختلف خراسان براي او بيان كرد پس خليفه خيلي خوشحال شده نامه‎اش را عوض نمود و فرمانده سپاه را ترغيب به فتح نمود.
در برخي از منابع نيز ما مي‎بينيم كه فردي چون عمار و سلمان[5] در رأس سپاه اسلام بوده و مناطقي را فتح نمودند كه بطور حتم بدون مشورت امامشان نبوده است اين حضور نيز دليل بر موافقت آن حضرت و در نتيجه موافقت شيعه است.
دليل ديگر آنكه در برخي از منابع تاريخي حضور امام حسن و امام حسين ـ عليهما السلام ـ در بين سپاه اسلام گزارش شده است مانند آفريقا و طبرستان (مازندران) و مناطق ديگر كه حكايت از تأييد رهبر شيعه مي‎نمايد و مورخاني مانند طبري و ابن عساكر و ابن خلدون و راغب اصفهاني و برخي ديگر از مورخان اسلامي اين مطالب را گزارش نموده‎اند.[6]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. قضاوت‎هاي علي ـ عليه السلام ـ
2. فتوحات مسلمين در آفريقا.
3. الفتوح، ابن اعثم كوفي.

پی نوشتها:
[1] . مسعودي، مروج الذهب، ترجمه پاينده، تهران، علمي فرهنگي، چ چهارم،1370، ج1، ، ص656و659؛ مسعودي مي‎گويد: همه مردم عرب به جز مكه و مدينه از اسلام برگشتند «مرتد شدند»؛ و يعقوبي، تاريخ، ترجمه آيتي، تهران، علمي فرهنگي، چ هفتم،1374، ج2، ص8ـ4.
[2] . كليني، اصول كافي، كتاب الحجه؛ و صدوق، اكمال الدين، قم، مدرسين، چاپ سوم، 1416، ص 9ـ8ـ7.
[3] . يعقوبي «پيشين»، ص 442؛ و بلاذري، فتوح البلدان، قم، انتشارات اروميه، 1404، ص97.
[4] . نهج البلاغه، خطبه‎ي 146، وقتي خليفه دوم با آن حضرت مشورت كرد حضرت او را راهنمايي به صلاح نمود.
[5] . ابن اعثم كوفي، الفتوح، مستوفي هروي، تهران، انقلاب اسلامي، چ اول، 72، ص 8ـ261.
[6] . مجلسي، بحار، تهران، اسلاميه، چ 2،63، ج40، ص 30ـ218؛ و عماد زاده، چهارده معصوم، تهران، نشر طلوع، چ10، 67، ج1، ص633؛ به نقل از تاريخ ابن عساكر، ج 4؛ و تاريخ طبري، حوادث سال 49 هجري، ج 6؛ و ابن خلدون در العِبَر، ج2، ص 149 و 128 و ج 1، ص 39؛ و طبري، حوادث سال 27، ج5، ص57؛ و ابن اثير، ‌الكامل، ج 3، ص 37، و حوادث سال 27؛ و راغب اصفهاني، در محاضرات، ج 1، ص 76.

اندیشه قم

نوشته اصلی توسط mahdishata

آيا شيعه با فتوحاتي كه در آغاز تاريخ اسلام و در زمان خلفاء انجام شده موافق مي‎باشد يا خير؟

بعد از رحلت پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ روند گسترش اسلام تا حدودي، در جهان به تزلزل افتاد زيرا در عهد رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ تقريباً تمام جزيرة العرب و مناطق و قبايل عرب مسلمان شدند، اما بعد از رحلت آنحضرت، به علت عدم اجراي دقيق وصيت ايشان درباره جانشيني علي ـ عليه السلام ـ و تخلف صحابه از فرمان الهي، منجر به اختلاف و درگيري و ارتداد برخي و ادعاي نبوت از طرف برخي افراد گرديد.[1] اين اختلافات و شورشهاي داخلي مانع از گسترش اسلام در خارج از محدود جزيرة العرب بود، با همه اينها خلافت در رويارويي با اين مشكلات دست به دامن علي ـ عليه السلام ـ شد و در حل اين مشكلات از آن حضرت ياري و مشورت خواست، علي ـ عليه السلام ـ هم با وجود همه ظلم ها و حق كشي‎ها كه در حق او روا مي داشتند براي حفظ اساس اسلام از هيچ خيرخواهي كوتاهي نكرد، بطوريكه در مسائل علمي و فقهي تنها اميد حل مشكلات بود كه همه خلفاي پيش از او بدان اقرار كرده‎اند.[2] علي ـ عليه السلام ـ براي حفظ وحدت مسلمين و براي پيشرفت اسلام از حق مسلم خويش گذشت چنان كه خودش فرموده: «... فامسكتُ يدي حتي رايتُ راجعة الناس قد رجعت عن الاسلام ـ يدعون الي محق دين محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ ـ فخشيتُ من فوت ولايتكم...»
... من دست باز كشيدم تا آنجا كه ديدم گروهي از اسلام بازگشته مي‎خواهند دين محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ را نابود سازند پس ترسيدم كه اگر اسلام و طرفدارانش را ياري نكنم، اختلاف و رخنه‎اي در آن بوجود خواهد آمد كه بلا و گرفتاري و مصيبت آن بزرگتر از دست رفتن حقم خواهد بود پس در ميان آشوب و غوغا بپا خواستم تا آن كه باطل از ميان رفت و دين استقرار يافت، آرام شد...»
اگر حكومت بعد از پيامبر به علي ـ عليه السلام ـ واگذار مي‎شد اقدام نظامي و تصرف سرزمين‎ها براي دعوت به اسلام صورت مي گرفت چنان كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ چنين سيره و روشي داشت، هم چنانكه نامه‎هايي به كشورهاي مختلف براي دعوت به اسلام فرستاده بود.[3] و علي نيز طبق سنت او عمل مي‎نمود، و روش خاص خود را اعمال مي‎كرد.
آن حضرت چنان كه در بالا گفته شد براي ترويج و حفظ اسلام با خلفاي پيشين همكاري نمود و به آنها ياري كرد تا كار دين متوقف نشود و تفرقه در بين مسلمين سبب نابودي اسلام نگردد. چنان كه در نهج البلاغه و در تمام منابع تاريخي آمده است كه خليفه دوم با او درباره حضورش در جنگ با ايران مشورت كرد، حضرتش وي را از حضور در آن منع نمود، و فرمود: «عرب امروز گرچه از نظر نفر اندك است اما با نعمت اسلام فراوانند... تو با كمك مردم جنگ را اداره كن زيرا اگرتو از اين سرزمين بيرون شوي مخالفان از هر سوي تو را رها كرده و پيمان مي‎شكنند چنان كه حفظ مرزهاي داخل كه پشت سر مي‎گذاري مهم‎تر از آن باشد كه در پيش روي خواهي داشت، ‌همانا عجم (غيرعرب) اگر تو را در نبرد بنگرد گويند اين ريشه عرب است اگر آنرا بريديد آسوده مي‎گرديد و همين، سبب فشار تهاجمات پياپي مي‎شود... فراواني دشمن نيز مسئله نيست چون ما در گذشته با فراواني سپاه نمي‎جنگيديم بلكه با ياري خدا مبارزه مي‎كرديم»[4] با توجه به مواضع علي ـ عليه السلام ـ در برابر فتوحات نظامي خلفاء اگر چه با كيفيت آن موافق نباشد با كليت آن موافق بوده و از آنجا كه شيعه نيز تابع امير المؤمنين مي‎باشد موضعي غير از موضع حضرت ـ عليه السلام ـ نخواهد داشت.
در برخي از منابع تاريخي مطالبي گزارش شده كه حكايت از تشويق اميرالمؤمنين به فتوحات مي‎نمايد مثلا ابن اعثم مي‎نويسد: خليفه دوم نامه‎اي به فرمانده سپاه اسلام نوشت كه او را از فتح خراسان باز دارد در اين مجلس اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ حضور داشت خليفه را از اين كار منع نمود و او را دربارة فتح خراسان ترغيب و تشويق نمود و فضائلي درباره مناطق مختلف خراسان براي او بيان كرد پس خليفه خيلي خوشحال شده نامه‎اش را عوض نمود و فرمانده سپاه را ترغيب به فتح نمود.
در برخي از منابع نيز ما مي‎بينيم كه فردي چون عمار و سلمان[5] در رأس سپاه اسلام بوده و مناطقي را فتح نمودند كه بطور حتم بدون مشورت امامشان نبوده است اين حضور نيز دليل بر موافقت آن حضرت و در نتيجه موافقت شيعه است.
دليل ديگر آنكه در برخي از منابع تاريخي حضور امام حسن و امام حسين ـ عليهما السلام ـ در بين سپاه اسلام گزارش شده است مانند آفريقا و طبرستان (مازندران) و مناطق ديگر كه حكايت از تأييد رهبر شيعه مي‎نمايد و مورخاني مانند طبري و ابن عساكر و ابن خلدون و راغب اصفهاني و برخي ديگر از مورخان اسلامي اين مطالب را گزارش نموده‎اند.[6]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. قضاوت‎هاي علي ـ عليه السلام ـ
2. فتوحات مسلمين در آفريقا.
3. الفتوح، ابن اعثم كوفي.

پی نوشتها:
[1] . مسعودي، مروج الذهب، ترجمه پاينده، تهران، علمي فرهنگي، چ چهارم،1370، ج1، ، ص656و659؛ مسعودي مي‎گويد: همه مردم عرب به جز مكه و مدينه از اسلام برگشتند «مرتد شدند»؛ و يعقوبي، تاريخ، ترجمه آيتي، تهران، علمي فرهنگي، چ هفتم،1374، ج2، ص8ـ4.
[2] . كليني، اصول كافي، كتاب الحجه؛ و صدوق، اكمال الدين، قم، مدرسين، چاپ سوم، 1416، ص 9ـ8ـ7.
[3] . يعقوبي «پيشين»، ص 442؛ و بلاذري، فتوح البلدان، قم، انتشارات اروميه، 1404، ص97.
[4] . نهج البلاغه، خطبه‎ي 146، وقتي خليفه دوم با آن حضرت مشورت كرد حضرت او را راهنمايي به صلاح نمود.
[5] . ابن اعثم كوفي، الفتوح، مستوفي هروي، تهران، انقلاب اسلامي، چ اول، 72، ص 8ـ261.
[6] . مجلسي، بحار، تهران، اسلاميه، چ 2،63، ج40، ص 30ـ218؛ و عماد زاده، چهارده معصوم، تهران، نشر طلوع، چ10، 67، ج1، ص633؛ به نقل از تاريخ ابن عساكر، ج 4؛ و تاريخ طبري، حوادث سال 49 هجري، ج 6؛ و ابن خلدون در العِبَر، ج2، ص 149 و 128 و ج 1، ص 39؛ و طبري، حوادث سال 27، ج5، ص57؛ و ابن اثير، ‌الكامل، ج 3، ص 37، و حوادث سال 27؛ و راغب اصفهاني، در محاضرات، ج 1، ص 76.

اندیشه قم

کشت وکشتار که سپاه عمر در جنگ قادسیه علیه ایرانیان به راه انداخت .....آیا مورد تایید حضرت علی بود یا خیر؟

نوشته اصلی توسط بیتاب

کشت وکشتار که سپاه عمر در جنگ قادسیه علیه ایرانیان به راه انداخت .....آیا مورد تایید حضرت علی بود یا خیر؟

سلام. چند تا نکته میگم شاید مفید بود براتون:

1- مسلما اگر کشت و کشتار از مردم بی گناه باشد مذموم همه است.

2- عُمَر در همه ی موارد گوش به فرمان حضرت علی(ع) نبود و ممکن است سرخود اقدام کرده باشد.

3- بسیاری از مردم ایران در آن زمان از حکومت جور و فسق یزدگرد سوم (آخرین پادشاه ساسانی) به ستوه اومده بودند و بدون جنگ اسلام رو میپذیرفتند.

4- جالبه بدونین که در تاریخ داریم که سپاه اسلام، در بسیاری از شهر ها که وارد میشدند با شور و شوق ایرانیان از آنان استقبال میشد و در دم مسلمان میشدند و برخی از لشگریان سپاه که به دنبال پول و مطامع دنیایی بودند، از اینکه مردم ایران خیلی زود اسلام میآورند ناراحت بودند چرا که اگر مسلمان نمیشدند و سرزمینشان توسط سپاه اسلام فتح میشد، طبق قانون باید جزیه پرداخت میکردند ولی اونها با اسلام آوردن، دیگه پولی به کسی نمیدادند که این موجب ناراحتی برخی میشد.

5- حضور فرماندهان علوی و شیعه در راس برخی لشگرها، به جهت این بوده که قلوب ایرانیان از ابتدا آماده ی پذیرش تشیع و اسلام ناب محمدی(ص) هستش و حضرت علی(ع) هم این نکته رو بهش واقف بودند. برای همین شیعیان خودشون رو ترغیب به همراهی برخی از لشگرها میکردند تا هم تا اونجایی که از دستشون بر میاد مانع کشت و کشتارهای احتمالی بشن و هم اینکه از ابتدا معارف اهل بیت (ع) رو به درستی منتقل کنند به تازه مسلمون های ایرانی.

6- فاصله ی بین جنگ قادسیه تا قیام مختار ثقفی چیزی کمتر از 40 سال هستش. اما به شهادت تاریخ، قسمت عمده ی سپاه مختار رو ایرانیهای شیعه تشکیل دادند. در حالیکه پدر مختار ثقفی (ابوعبید ثقفی) یکی از سرداران مشهور سپاه عمر در حمله به ایران بوده که او هم البته به سفارش امیرالمومنین علی(ع) تو این جنگ شرکت کرده بود. اگر ایرانیان از دست حضرت علی(ع) و ابوعبید ثقفی که به سفارش وی با اونها جنگیده بود، به خاطر خونهای ریخته شده ی برادران و پدران خود، کینه ای به دل داشتند، پس لاجرم نباید پسر ابوعبید را در خونخواهی پسر حضرت علی(ع) یاری میکردند. پس همین واقعه ی تاریخی نشون میده که اگه کشتار وحشیانه ای هم بوده (که قطعا بوده و در تاریخ ثبت هستش) از سوی خودسری ها و خودکامگیهای عمر خطّاب و برخی فرماندهان خشونت طلب وی بوده و مردم ایران به خوبی از همان ابتدا، فرق میان شیعه ی علی(ع) بودن و پیرو اهل سنت بودن رو میدونستند و بین اینها فرق قائل میشدند.


موفق باشین.
91/3/5