موضوع: با اجزای دوربین عکاسی آشنا شوید

با اجزای دوربین آشنا شوید

کـــارخانــه تصــویرسازی دیجیتــــال

در قسمت‌های قبل با اجزای اصلی تصویربرداری دوربین‌های دیجیتال شامل لنز، سنسور و پردازنده آشنا شدیم و فناوری‌های به‌کاررفته در ساخت آنها را مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه این روند تصمیم داریم با فناوری‌های ساخت اجزای پیرامونی دوربین‌ها همانند باتری، کارت حافظه و نمایشگر آشنا شویم و در شماره‌های آینده نیز بخش‌های نرم‌افزاری یک دوربین را مورد بررسی قرار دهیم. با اینکه باتری، نمایشگر و کارت حافظه اجزای اصلی تصویربرداری در دوربین‌های دیجیتال نیستند اما نقش آنها در ثبت تصویر بر هیچ کس پوشیده نیست و نمی‌توان یک دوربین دیجیتال را بدون اجزای نامبرده تصور کرد. اگر در انتخاب یک دوربین فاکتورهای سنسور، لنز و پردازنده را بررسی کرده‌اید و حال می‌خواهید موارد دیگر را اولویت‌بندی کنید مطالب درج‌شده در این بخش راهگشا خواهد بود.





نمایشگر


هر کس با دوربین‌های دیجیتال کار کرده باشد می‌داند که یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های ظاهری این نوع از دوربین با انواع آنالوگ وجود نمایشگر روی بدنه آن است. نقش نمایشگر دوربین به عنوان ابزاری برای کادرگیری بسیار واضح است و نمایش اطلاعات عکاسی همانند مقدار پارامترها و وضعیت منوها نیز با کمک آن انجام می‌گیرد. در گذشته به دلیل هزینه ساخت بسیار بالا در ساخت دوربین‌های کامپکت از نمایشگرهای 1.5 تا 1.8 اینچی استفاده می‌شد که عمدتا رزولوشنی بین 115 تا 118 هزار پیکسل داشتند. به تدریج با انبوه‌سازی نمایشگرهای مدرن‌تر و باکیفیت‌تر حتی مدل‌های ارزان‌قیمت نیز نمایشگرهای دو تا 2.5 اینچی کسب کردند و امروزه می‌توان نمایشگرهای سه تا 3.2 اینچی را نیز روی دوربین‌های دیجیتال مشاهده کرد. رزولوشن نمایشگر دوربین‌های امروزی در گستره 460 تا 920 هزار پیکسل قرار می‌گیرد و گاه می‌توان رزولوشن بیشتر را روی نمایشگرهای بزرگ‌تر از سه اینچ نیز مشاهده کرد. از تغییرات مهم دیگری که پیرامون نمایشگر در دنیای دوربین‌های کامپکت اتفاق افتاده می‌توان به اتکای کامل کاربر به آن برای کادرگیری اشاره کرد. سابق بر این حتی ارزان‌قیمت‌ترین دوربین‌های کامپکت نیز واجد چشمی اپتیکال بودند اما پس از مدتی طراحان پی بردند کمتر کاربری برای کادرگیری از این بخش استفاده می‌کند و به همین دلیل با حذف چشمی اپتیکال از فضای مفید حاصل برای کاربرد اجزای دیگر استفاده کردند. با این حال هنوز می‌توان چشمی اپتیکال را در برخی دوربین‌های کامپکت مشاهده کرد که با استفاده از آن می‌توان دوام باتری را به نحو محسوسی بهبود داد. دوربین‌های موسوم به سوپرزوم از چشمی‌های LCD برای کادرگیری استفاده می‌کنند که در مقایسه با نوع اپتیکال آنچنان که باید در بهبود دوام باتری نقش نداشته و زیر تابش مستقیم خورشید کارایی زیادی ندارد اما در تاریکی نمای روشن‌تری از سوژه را در اختیار کاربر می‌گذارد و با داشتن دقت بالا نمایی صد درصد از دنیای بیرون را ارائه می‌دهد. از همان ابتدای ظهور دوربین‌های دیجیتال استفاده از نمایشگرهای چرخان در آنها معمول شد اما در بسیاری از دوربین‌های امروزی زاویه دید باز نمایشگرهای مدرن نیاز کاربر را تا حد زیادی برطرف می‌کند.


نخستین و پرکاربردترین فناوری در ساخت نمایشگرهای به‌کاررفته در دوربین‌های دیجیتال همان فناوری آشنای LCD است. در این فناوری رشته‌های کریستالی در هر یک از نقاط تصویر آرایشی تصادفی دارند و نور را از پشت به جلوی خود انتقال نمی‌دهند اما با عبور جریان الکتریکی از این مجموعه تمام آنها در یک راستا قرار می‌گیرند و امکان گذردهی نور از بخش پشتی به بیرون وجود خواهد داشت. با تکرار این مجموعه در سه زیرپیکسل و استفاده از *****های رنگی سبز، قرمز و آبی در پشت آن می‌توان تصویری با رنگ‌های متعدد ایجاد کرد که تعدادی LED در پشت آن وظیفه روشن کردن نمایشگر را بر عهده دارند. روشن بودن دائمی نور پس‌زمینه نمایشگرهای LCD یکی از بزرگ‌ترین معایب آنها به شمار می‌آید چون فشاری دائمی روی باتری دوربین وارد می‌کند اما فناوری جدیدتر ساخت نمایشگرهایی را ممکن کرده که هر پیکسل در آن مستقل از پیکسل‌های دیگر روشن می‌شود و بدین ترتیب می‌توان از باتری چنین دوربینی با راندمان بالاتر استفاده کرد. در فناوری OLED هر کدام از پیکسل‌ها از یک بستر تشکیل می‌شوند که از پلیمرهای آلی ساخته شده و هر جزء تصویر را می‌توان به یک LED بسیار کوچک تشبیه کرد. بدین ترتیب هر واحد تصویری به خودی خود نورانی خواهد بود و نیازی به نور پس‌زمینه نیست. نمایشگرهای OLED در مقایسه با انواع LCD مصرف برق بسیار کمتری دارند و درجه سیاهی، کنتراست و دقت رنگ‌شان نیز بسیار بالاتر است. هم‌اکنون برندهای فناوری‌گرا همانند سامسونگ، سونی و الیمپوس از این نمایشگرها در ساخت برخی دوربین‌های خود استفاده می‌کنند و طرفداران خاص خود را یافته‌اند اما کاربرد فناوری OLED هنوز فراگیر نشده و بسیاری از سازندگان به دلیل هزینه اندک ساخت نمایشگرهای LCD باکیفیت هنوز از این فناوری استفاده می‌کنند.





باتری


باتری دوربین‌های دیجیتال بی‌شک جزو ساکن‌ترین کشتی‌ها در دریای توفانی فناوری بوده و از همان روزهای ابتدای ظهور دوربین‌های دیجیتال تاکنون تغییرات بسیار کمی را متحمل شده است. اینکه باتری وظیفه تامین انرژی را برای دوربین بر عهده دارد امری بدیهی است اما پیرامون این بخش شایعات زیادی شکل گرفته که در این قسمت آنها را نقد می‌کنیم. در ابتدا بسیاری از دوربین‌های دیجیتال برای تامین انرژی از باتری‌های قلمی استفاده می‌کردند که مزایای بسیار زیادی دارند. این نوع باتری‌ را می‌توان در دکان هر عطاری پیدا کرد و در صورت اتمام باتری دوربین، طی سفر و عدم دسترسی به برق برای شارژ می‌توان از انواع یک‌بارمصرف این باتری‌ها برای راه‌اندازی دوربین استفاده کرد. باتری‌های قلمی قابل شارژ انرژی بسیار زیادی تولید می‌کنند به طوری که با یک دوربین که از چهار باتری قلمی استفاده می‌کند به طور متوسط می‌توان بین 600 تا 800 عکس ثبت کرد. مزیت دیگر این دوربین‌ها قیمت بسیار کم چه برای انواع یک‌بارمصرف و چه برای انواع قابل شارژ است که در مقایسه با باتری‌های لیتیومی هزینه کمتری به کاربر تحمیل می‌کنند. با این حال دو عیب بزرگ باتری قلمی یعنی ابعاد زیاد و افت شدت جریان در طول کارکرد موجب شده بسیاری از دوربین‌های امروزی به باتری‌های لیتیومی مجهز شوند. امروزه فضایی را که قبلا توسط باتری‌های قلمی اشغال می‌شد می‌توان صرف کاربرد فناوری‌های جدیدتر همانند GPS کرد و یک باتری با قطر یک سانتی‌متر برای تامین انرژی دوربین به کار برد. باتری‌های لیتیومی برخلاف انواع قلمی روند ثابت تامین جریان خود را تا زمان دشارژ شدن حفظ کرده و تولید جریان در آنها با گذر زمان افت پیدا نمی‌کند.


یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کاربرد باتری‌های قابل شارژ بحث نحوه شارژ کردن آنهاست که زمینه‌ساز سردرگمی‌های زیادی شده و کمتر کسی در مورد آن اتفاق نظر دارد. بسیاری از فروشندگان به خریدار توصیه می‌کنند که نخستین شارژ باتری را 12 ساعت طول دهد تا از دوام باتری خود به بهترین نحو استفاده کند اما این گفته پایه و اساسی ندارد چون مدارات شارژر به محض پر شدن باتری آن را از دور خارج می‌کنند و این ساعات اضافه تنها کاربر را از ثبت تصاویر تکرارنشدنی محروم می‌کند. در حالی که توصیه می‌شود باتری‌های قلمی تنها پس از دشارژ شدن مجددا شارژ شوند، باتری‌های لیتیومی برای شارژ شدن پیاپی طراحی شده‌اند و شارژ مداوم آنها تاثیر زیادی در افت دوام باتری ندارد. این در حالی است که باتری لپ‌تاپ با داشتن ساختاری کاملا متفاوت در برابر شارژ شدن پیاپی حساسیت زیادی دارد و در صورت تکرار شارژ آن قبل از تمام شدن نیرو می‌توان افت کارایی را در کارکرد آن مشاهده کرد.





حافظه


کارت‌های حافظه نیز جزو بخش‌های ساکن در تاریخچه ساخت دوربین‌های دیجیتال بوده‌اند و صرف نظر از یکی دو تغییر اساسی فناوری‌ساخت آنها از زمان گذشته تاکنون تغییرات زیادی را متحمل نشده است. نسل‌های اول دوربین‌های دیجیتال از کارت‌های CF استفاده می‌کردند که هنوز هم به طور گسترده در دوربین‌های DSLR استفاده می‌شود و در حقیقت سریع‌ترین کارت‌های موجود در بازار نیز از همین نوع هستند. علت کنار رفتن کارت CF در ساخت دوربین‌های دیجیتال ابعاد بزرگ آن بود که دست طراح را در ساخت مدل‌های فشرده‌تر محدود می‌کرد و با معمول شدن کارت‌های SD این مشکل برطرف شد. ساخت کارت‌های SD هزینه کمی نیاز دارد و به دلیل سرعت و ظرفیت بالا و ابعاد کم بسیاری از سازندگان از این استاندارد برای ساخت دوربین‌های کامپکت خود استفاده می‌کنند. تنها برندی که خلاف این جریان شنا می‌کند سونی است که با انتخاب شعار «مثل هیچ کدام» کار را برای همیشه برای خود سخت کرده است. در حالی که دوربین‌های کامپکت قدیمی‌تر سونی تنها از کارت‌های Memory Stick برای ذخیره‌سازی داده استفاده می‌کردند، انواع جدیدتر از انواع SD نیز استفاده می‌کنند و یک شکاف دیگر برای جای دادن کارت‌های قدیمی‌تر نیز دارند. این رویه فضای قابل توجهی از بدنه دوربین را اشغال می‌کند و کمتر از یک درصد کاربران از آن برای جای دادن یک کارت Memory Stick استفاده می‌کنند. از کارت‌های معمول دیگر می‌توان به انواع xD اشاره کرد که هزینه ساخت زیادی داشتند و سرعت و حجم کم جزو مهم‌ترین معایب آنها به شمار می‌آمد. دو کاربر اصلی این کارت‌ها برندهای الیمپوس و فوجی فیلم بودند که خوشبختانه با معمول شدن کارت‌های SD استفاده از این کارت‌های ناموفق را کنار گذاشته و به فناوری امروزی گرویدند.


کارت‌های پرطرفدار SD در ابتدای ظهور خود تا ظرفیت‌های چهار و هشت گیگابایت در دسترس بودند اما کم‌کم نوع جدیدی از این کارت‌ها با نام SDHC به بازار آمد که حروف HC در آن نشانگر High Capacity یا ظرفیت بالاست. جدیدترین تغییر در این فناوری، ساخته شدن کارت‌های SDXC بوده که ظرفیت قابل دسترسی را به دو ترابایت افزایش می‌دهد اما هم‌اکنون تنها انواع 64 گیگابایتی آن روند تولید انبوه را طی کرده‌ است و برای داشتن کارت‌هایی با ظرفیت بالاتر باید بیشتر صبر کرد. کارت‌های حجیم و سریع به دلیل ساخته شدن دوربین‌هایی با رزولوشن بسیار بالا اهمیت بسیار زیادی دارند چون فایل‌های ایجادشده توسط دوربین‌های امروزی حجم بسیار زیادی دارند و برای داشتن تجربه‌ای بدون وقفه باید بتوان آنها را با بیشترین سرعت ذخیره کرد. به طور متوسط هر فایل تصویری ایجادشده توسط یک دوربین 12 تا 14 مگاپیکسلی پنج مگابایت حجم دارد و ثبت فایل‌های فیلم HD نیز با سرعتی حدود 28 مگابیت بر ثانیه انجام می‌شود که نیاز به ساخت حافظه‌های سریع‌تر را توجیه می‌کند. هم‌اکنون زمزمه‌های تغییر استاندارد تصویری به 4k نیز شنیده می‌شود که رزولوشنی چهار برابر تصویر HD دارد و تعدادی دوربین فیلمبرداری، تلویزیون و ویدئوپروژکتور 4k نیز معرفی و به بازار عرضه شده است.





هفته نامه عصرارتباط