موضوع: وقتی کیهان خشن می‌شود!

تیمی از دانشمندان دانشگاه وارویک نوع جدیدی از انفجار کیهانی دارای عمر طولانی و بسیار قدرتمند را شناسایی کرده‌اند که به نظر می‌رسد از تلاطم‌های خشن و مرگبار یک ستاره فوق‌عظیم ناشی شده‌اند.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این انفجارات فوران‌های قدرتمندی از اشعه‌های گامای دارای انرژی بالا (موسوم به انفجارهای اشعه گاما) را خلق می‌کنند.

در حالی که اکثر انفجارها، حدود یک دقیقه به پایان می‌رسند، این نوع جدید می‌تواند چندین ساعت به طول بینجامد.

اولین نمونه این امر در سال 2010 کشف شد اما فاقد اندازه‌ مسافت بود و بنابراین در هاله‌ای از معما باقی ماند.

مطالعه جدید در دانشگاه وارویک به رهبر دکتر اندرو لوان، نمونه‌های بیشتری از این انفجارهای کیهانی نامعمول را یافته‌ است.

دانشمندان با استفاده از داده‌های تلسکوپ جیمینی (Gemini) در هاوایی، محاسبه کردند که این انفجارهای اشعه گامای فوق طولانی دارای ردشیفت (redshift) حدود 0.847 بوده است و این امر آن‌ها را در فاصله هفت میلیارد سال نوری قرار می‌دهد. این مسافت نیمی از مسافت باقی مانده تا لبه جهان شناخته شده کنونی به شمار می‌آید.

تیم دکتر لوان که متشکل از دانشمندان بین‌المللی بود، فرضیه جدیدی را برای چگونگی وقوع این پدیده ارائه کرده است.

بر اساس این نظریه، این نوع انفجار از یک ستاره فوق عظیم ناشی شده که جرم آن 20 برابر خورشید است. این ستاره یکی از بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ستارگان کیهان است که دارای شعاعی بالغ بر یک میلیارد مایل است. این رقم هزار برابر اندازه شعاع خورشید است.

اکثر ستارگانی که خالق اشعه گاما هستند، نسبتاً کوچک و متراکم هستند و انفجاری که آن‌ها را نابود می‌کند، در عرض چند ثانیه ستاره را سوراخ می‌کند و بنابراین انفجار اشعه گاما مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابد.

این رخدادها در میان بزرگ‌ترین انفجارهای طبیعت هستند و نشان می‌دهد که کیهان بیش از آن که تصور می‌شود، خشن است.

نوع عام‌تر فوران اشعه گاما هنگامی رخ می‌دهد که یک ستاره Wolf-Rayet در فاز نهایی تکاملش در هسته خود به درون سیاه‌چاله سقوط می‌کند.

ماده به درون سیاه‌چاله کشیده می‌شود اما مقداری از انرژی آن می‌گریزد که این انرژی به درون جتی از ماده متمرکز می‌شود، در دو جهت فوران می‌کند و اشعه‌های گامای فراوان را در این فرایند شکل می‌دهند.

این جت‌ها بسیار سریع (نزدیک به سرعت نور) منتشر می‌شوند، در غیر این صورت، ماده به درون سیاه چاله سقوط می‌کند و نمی‌تواند از آن بگریزد و به این دلیل فقط چند ثانیه به طول می‌انجامند.

با این حال، فوران اشعه گاما در ستاره بزرگ‌تری به اندازه یک ابرغول، به نیرو از خلال یک مخزن بزرگتر از ماده نیاز دارد و بنابراین مدت آن طولانی‌تر است.

جزئیات این مطالعه قرار است در سمپوزیوم GRB 2013 در ناشویل امریکا ارائه می شود.