موضوع: حدو مرز تغافل و گذشت تا کجاست؟

امام علي(عليه‌السلام) مي‌فرمايد: «العاقل نصفه الاحتمال و نصفه تغافل
«نيمي از انسان عاقل، بردباري و تحمل است؛ و نيم ديگرش تغافل و ناديده گرفتن.»

. غررالحکم و دررالحکم آمدي، ص 117.

بزرگواری و کرامت به عنوان یک خصیصه انسانی ، زیباترین جلوه های اخلاقی را ترسیم

می کند . این مسئله در مناسبات اجتماعی و بویژه در زندگی مشترک ، حضور موثر و نافذی
دارد . زن و شوهر بیش از هر مجموعه انسانی دیگر باید نسبت به هم روحیه بزرگ منشی
داشته باشند . یکی از نشانه های بزرگ منشی و کرامت ، عفو و گذشت و مدارا نسبت به
هم است . زندگی مشترک ، به گونه ای است که زن و شوهر به طور طبیعی در حالات و
روحیات یکدیگر دقیق می شوند و به عیوب هم پی می برند . اما نباید این مسئله به بازگو
کردن عیوب هم و سرزنش یکدیگر منجر شود . چراکه در این صورت ، شادکامی از صحنه

زندگی به بیرون رانده می شود و جوی آکنده از بدبینی و خصومت بر فضای زندگی حاکم

می شود . مدارا و گذشت ، ما را ملزم می کند که درمورد همسرمان به جای عیب جویی ،

عیب پوشی را برگزینیم و در مواردی ، تغافل را سرلوحه مناسبات خود قرار دهیم . یعنی

وانمود کنیم که از اشتباه طرف مقابل بی اطلاع هستیم . اسلام به مسئله گذشت توجه خاص
دارد و آن را از خصائل نیک انسانهای مومن می شمرد . سیره پیامبر اسلام (ص) و سایر
معلمان بشریت نشان می دهد که آن بزرگواران با شیوه گذشت و مدارا ، بسیاری را به آئین

متعالی اسلام جذب کردند و زمینه هدایت انسانهای گمراه را فراهم آوردند . آموزه های اخلاقی
اسلام ، مدارا در اجتماع و محیط خانواده را توصیه می کند و همسران را به ایجاد فضایی آرام
و به دور از تنش دعوت می کند . زن و یا شوهر با چشم پوشی از خطای همسر به نوعی

شخصیت خویش را تکریم می کنند و رشد می دهند . حضرت علی (ع ) در حدیثی می فرماید :

" با چشم پوشی از مسائل کوچک ، خود را بزرگ کنید و بر قدر و منزلت خویش بیفزائید .
" آقای دکتر شرفی کارشناس علوم رفتاری دراین خصوص چنین می گوید: باید توجه داشت

که عدم گذشت و بازگویی مکرر اشتباه دیگران زمینه را برای اشتباهات بعدی هموار می کند

و خطاهایی بعد از خطای اول به وقوع می پیوندد . زیرا نپذیرفتن عذرخواهی ،فرد را از زندگی
مایوس می کند . ساختن بنای استوار خانواده ، نیاز شدیدی به گذشت و بزرگ منشی دارد

. طولانی شدن قهر و ناسازگاری زن و شوهر به مصلحت هیچ کدام نیست . این امر بازگشت

پذیری آنها را به زندگی گرم و متعادل ، دشوار می کند . عدم گذشت ، درواقع بی اعتمادی را به
همسر نشان می دهد . درنتیجه چگونه انتظار دارید که خطای شما روزی توسط همسرتان بخشیده
شود و مورد عفو قرار گیرید ؟ گاهی ما انسانها در مقایسه با دیگران ، جنبه های مثبت خویش

را بیش از آنچه واقعیت دارد ، در نظر می گیریم و عیوب خود را کمتر از آنچه که هست ،

می بینیم . در نتیجه به جنبه های مثبت دیگران کمتر توجه می کنیم . این مسئله روابط

اجتماعی و بخصوص روابط خانوادگی ما را مخدوش می کند . امام علی (ع) در حدیثی
می فرماید : " خوشا به حال کسی که توجه او به عیوب خویش ، وی را از توجه به عیوب
دیگران باز دارد . " روان شناسان درخصوص آثار و فواید گذشت و مدارا در خانواده چنین

می گویند : با چشم پوشی از خطای همسر ، فرصتی فراهم می شود که وی به بهبود رفتار
خود اقدام کند . زمانی که ضربات ویرانگر انتقاد و نکوهش بر وی فرود آید ، هرگونه
اراده و جرأت جبران کاهش می یابد . چشم پوشی از خطای کم اهمیت همسر ، زمینه را

برای تفاهم در خانواده فراهم می کند . اما نکته ای مهم در اینجا مطرح است و آن اینکه
حد و مرز گذشت تا کجاست ؟ گاهی مدارا و گذشت می تواند با آسیبهایی همراه باشد
. آقای علی حسین زاده کارشناس مسائل تربیتی می گوید : " گاهی مدارا می تواند زمینه

افزایش رفتارهای خلاف را فراهم کند . برای مقابله با این آسیب ، تدابیر و تمهیداتی لازم

است . مدارا دربرابر رفتار نامناسب ، راهکاری است که می تواند به روابط خانوادگی آرامش
بخشد . تداوم این امر در دراز مدت نیز دارای آثاری سازنده است و زمینه رفتار مثبت
را فراهم می کند . بنابراین برای رسیدن به این اهداف باید تدابیر لازم اندیشیده شود . دربرابر
رفتار منفی همسر ، عکس العمل تند و ناخوشایند از خود نشان ندهیم و بکوشیم زمینه تحقق
رفتار مثبت را فراهم کنیم . بدین طریق با کنترل و ساماندهی رفتار خود ، به نوعی مخالفت
خود را با رفتار نادرست او ابراز می کنیم . البته گاهی ممکن است مدارای ما دربرابر همسر

، با سکوتی معنا دار از طرف ما همراه باشد که برای طرف مقابل گران است و موجب شود

که او در رفتار و کردارش تجدید نظر کند . به هرحال ، هرکس با توجه به تیپ شخصیتی
و احساسات همسر خود ، می تواند الگوی مناسبی را برای مقابله با خطاها پیدا کند ،

مشروط براینکه این شیوه رفتاری ، به تقویت رفتارهای مثبت در همسر منجر شود .

صدای جمهوری اسلامی -با تلخیص و تغییر

askdin.com