موضوع: حکايت خوبان

حضرت رسول(ص) در هیچ مجلسی نمی‌نشست و برنمی‌خاست مگر با یاد خدا و در مجالس جای مخصوصی برای خود انتخاب نمی کرد و مخصوصا از این کار نهی می‌فرمود و وقتی به جمعیتی می‌پیوست هرجا که خالی بود می‌نشست و اصحاب را نیز دستور می‌داد اینچنین باشند و حق هر یک از اهل مجلس را اداء می‌کرد و کسی از آنان احساس نمی‌کرد که دیگری پیش آن حضرت محترم‌تر از خود اوست و با هرکس آن حضرت می‌نشست به قدری تا خود آن شخص برخیزد، هر کسی حاجتی از او طلب می‌کرد یا به حاجت خود می‌رسید و یا با بیان شیرین آن حضرت قانع می‌شد. خلقش به قدری نرم بود که مردم او را برای خود پدری مهربان می‌دانستند و همه نزد او در حق، مساوی بودند مجلس او مجلس حلم و حیا و صداقت و امانت بود، در آن آوازها بلند نمی‌شد و حرمت مردم هتک نمی‌شد و اگر از کسی لغزش سر می‌زد، جای دیگر گفته نمی‌شد، اهل مجلس همه باهم عادلانه رفتار می‌کردند و رفتارشان با یکدیگر چون دوستی با پرهیزگاران بود و به هم متواضع و فروتن بودند، بزرگسالان را احترام می‌کردند و به کوچک‌ترها مهربان بودند و محتاجان را بر خود مقدم می‌داشتند و غریبان را نگهداری می‌نمودند. (1)
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــ
1- معانی الاخبار، ج1، ص82

ابوبصیر از اصحاب امام صادق(ع) نقل کرده است که من خدمت امام صادق(ع) بودم. مردی آمد و گفت: یابن رسول‌الله! در همسایگی من کسانی هستند که مطرب و آوازه‌خوان می‌آورند، من گاهی که به دستشویی‌ای که پشت دیوار همسایه قرار گرفته، می‌روم. صدای آوازه‌خوان را می‌شنوم و بیش از مقدار لازم آنجا توقف می‌کنم و از شنیدن آن صدا لذت می‌برم، آیا این کار من ناپسند است؟
امام صادق(ع) فرمود: این کار را مکن. مرد گفت: آقا من که نه خودم به مجلس آنها می‌روم و نه آنها را به خانه خود می‌آورم، تنها صدای آنها را در دستشویی خانه‌ام می‌شنوم، امام فرمود: آيا این آیه از قرآن را نخوانده‌ای: «ان السمع و البصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسئولا» (اسراء- 36) همانا گوش و چشم و دل همگی (در برابر خدا) مسئولند. یابن رسول‌الله! این آیه را تا به حال نشنیده بودم، اینک در محضر شما از این گناه استغفار می‌کنم و تصمیم می‌گیرم که دیگر این گناه را مرتکب نشوم. امام فرمود: برو غسل توبه کن و چند رکعت نماز بخوان بعداز نماز استغفارکن و از خدا بخواه که تو را بیامرزد و اگر با آن حال می‌مردی چه گرفتاری‌ها که داشتی! (1)
_________________
1-بنای بندگی صفای زندگی، آیه‌الله ضیاءآبادی، ص 345

روزی حضرت عیسی(ع) از صحرایی می‌گذشت. در راه به عبادت‌گاهی رسید که عابدی در آنجا زندگی می‌کرد. حضرت با او مشغول سخن گفتن شد. دراین هنگام جوانی که به کارهای زشت و ناروا مشهور بود از آن جا گذشت.وقتی چشمش به حضرت عیسی(ع) و مرد عابد افتاد، پایش سست شد و از رفتن باز ماند و همانجا ایستاد و گفت: خدایا من از کردار زشت خویش شرمنده‌ام. اکنون اگر پیامبرت مرا ببیند و سرزنش کند، چه کنم؟ خدایا! عذرم را بپذیر و آبرویم را مبر.مرد عابد تا آن جوان را دید سر به آسمان بلند کرد و گفت:خدایا! مرا در قیامت با این جوان گناه‌کار محشور مکن.دراین هنگام خدای برترین به پیامبرش وحی فرمود که به این عابد بگو:ما دعایت را مستجاب کردیم و تو را با این جوان محشور نمی‌کنیم، چرا که او به دلیل توبه و پشیمانی، اهل بهشت است و تو به دلیل غرور و خودبینی، اهل دوزخ هستی(1)
_________________
1-کیمیای سعادت، محمد غزالی، ج 1

علی(ع) در زمان حکومتشان، وقتی از مدینه به کوفه آمدند و آنجا را مرکز قرار دادند وضع جامعه را مناسب با اسلام ندیدند. روزی ضمن یکی از خطاباتشان فرمودند: «یا اهل العراق انی نبأت ان نسائکم یدافعن الرجال فی‌الطریق اما تستحیون؟» (1)
ای اهل عراق! به من خبر رسیده که زنانتان در گذرگاه‌ها با مردان برخورد می‌کنند آیا حیا نمی‌کنید؟
در حدیث دیگری از آن حضرت نقل شده است که فرمودند! «اما تستحیون ولاتغارون نسائکم یخرجن الی الاسواق و یزاحمن العلوج»‌(2)
آیا شرم نمی‌کنید و غیرت نمی‌ورزید که زنانتان به بازارها می‌روند و با مردان برخورد می‌کنند.
در همین رابطه از پیامبر اکرم(ص) منقول است که هر مردی با زنی نامحرم مزاح و شوخی کند به کیفر هر کلمه‌ای که در دنیا با او سخن گفته است، خداوند، او را هزار سال در محشر حبس می‌کند.(3)
ابوبصیر از اصحاب امام باقر(ع) می‌گوید: من به زنی تعلیم قرآن می‌کردم، روزی اندکی با او شوخی زبانی کرده و جمله‌ای مزاح‌آمیز گفتم. پس از مدتی حضور امام باقر(ع) شرفیاب شدم. به محض اینکه مرا دید فرمود: «ای شیئی قلت للمرئهًْ» ابوبصیر به آن زن چه گفتی؟ من از شدت شرم و حیا صورتم را پوشاندم: فرمود! دیگر این کار را تکرار نکن(4)


1و 2- کافی، ج5،ص 537
3 و 4- وسایل الشیعه، ج 14، ص 143

شرایط مشورت
در کتاب «محاسن» حلبی از امام صادق(ع) نقل کرده است که فرمود: مشورت درست و مفید باید دارای شرایط چهارگانه زیر باشد در غیر این صورت زیان مشورت برای مشورت کننده بیش از نفع آن خواهد بود. نخست: آنکه با کسی مشورت کنند که خردمند و فرزانه باشد. دوم: آنکه طرف مشورت، انسانی آزاد و دیندار باشد. سوم: آنکه به راستی با وی دوست و برادر باشد و چهارم: آنکه آدمی طرف مشورت را در جریان حقیقت موضوع قرار دهد تا او هم از کم و کیف مطلب به خوبی آگاه شود و نظر خود را برآن ابراز دارد... تا آنجا که فرمود: اگر مشورت با شرایط یاد شده به عمل آید، باید که از مخالفت با نظر مستشار بپرهیزند، که مخالفت با رأی پرهیزگاران خردمند به دین و دنیای آدمی زیان می‌رساند.(1)
___________________
1- نشان از بی‌نشان‌ها، ج1، ص428

عیادت پیامبر اکرم(ص) از یک بیمار و تصحیح دعا (حکایت خوبان)

رسول اکرم صلی الله علیه وآله به عیادت بیماری رفتند و از او احوالپرسی کرده و فرمودند: جریان بیماری تو چیست؟ عرض کرد: شما نماز مغرب را برای ما خواندید و در نماز سوره قارعه را قرائت فرمودید پس از آن من گفتم بار خدایا اگر برای من در نزد تو گناهی است که می‌خواهی مرا به خاطر آن در آخرت عذاب کنی آن عذاب را زودتر در این جهان پیش آور و به آخرت نینداز.
با گفتن این جمله به حال بیماری و ناراحتی افتادم و به این حالت درآمدم و این چنین که می‌بینید شدم. رسول اکرم (ص) فرمود: بد چیزی گفتی چرا نگفتی:
و منهم من یقول ربنا آتنا فی الدنیا حسنهًْ و فی الاخرهًْ حسنهًْ و قنا عذاب النار (بقره / 201) و از ایشان کسانی هستند که می‌گویند پروردگارا به ما در دنیا بهره نیک و در آخرت هم بهره نیک عطا فرما و ما را از عذاب دوزخ در امان بدار.
آنگاه پیامبر برای او دعا کردند و آن جوان مریض، بهبودی یافت.(1)
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
1- سفینه‌البحار، جلد 2، صفحه 208.

مرحوم کلینی و شیخ مفید از اسماعیل بن محمد نقل نموده‌اند که گفت: سر راه امام حسن عسکری(ع) نشستم، چون بر من گذشت از نیازمندی خود به او شکایت کردم و سوگند خوردم که هیچ درهم و دیناری و حتی صبحانه و شام هم ندارم. حضرت فرمود: به نام خداوند سوگند دروغ می‌خوری! در صورتی که دویست دینار زیر خاک مدفون ساخته‌ای، و من این سخن را برای این که چیزی به تو ندهم نمی‌گویم. و بعد به غلامش دستور داد هر چه همراه خود داری به او بده، و غلام صد دینار به من داد. سپس حضرت رو به من کرد و فرمود: تو به آن دینارهایی که در زیر خاک پنهان کرده‌ای وقتی سخت به آنها نیازمند هستی، از آنها محروم خواهی ماند.
اسماعیل بن محمد گوید: حضرت راست فرمود: زیرا من پیش از این دویست دینار زیر خاک پنهان کردم و با خود گفتم: پشتیبان و پس‌انداز روز احتیاج و درماندگی‌ام باشد. لذا بعد از آن پولی را که حضرت به من داده بود خرج کردم، به شدت برای مخارجی گرفتار شدم و درهای روزی به رویم بسته شد. و به ناچار به سراغ آن پولی را که زیر خاک پنهان کرده بودم رفتم و خاک‌ها را کنار زدم ولی پولی را نیافتم، بعد معلوم شد پسرم یا پسرعمویم جای پولها را دانسته و آنها را برداشته و گریخته است و من نیز به هیچ چیزی از آن پولها دست نیافتم.(1)
_________________
1- اصول کافی، ج2، ص 441

روایت شده است که حضرت یوسف(ع) از غذا خود را سیر نمی‌کرد و در روزهای ریاست و زمامداری به او گفتند: در عین حالی که خزینه‌های زمین و دارایی‌های آن را در اختیار داری گرسنه می‌مانی؟ فرمود: می‌ترسم که اگر سیر شوم گرسنه را از یاد ببرم.1
به حضرت یعقوب گفتند: در مصر مردی هست که به مساکین و بیچارگان غذا می‌دهد و دامن یتیم‌ را پر می‌نماید (یتیم‌نوازی می‌کند) فرمود: او شایسته است که از خانواده ما باشد، وقتی که توجه کردند دیدند او حضرت یوسف(ع) است.2
ـــــــــــــــــــــ
1- قصص‌الانبیاء ثعلبی، ص 111
2- مجموعه ورام، ج 1، ص 52

الگوی گریه و اندوه در فراق نزدیکان (حکایت خوبان)

نقل است که رسول اکرم(ص) پسری به نام ابراهیم از ماریه قبطیه داشت. او در هجده ماهگی یعنی هنوز به سن دو سال نرسیده بود که از دنیا رفت. رسول خدا(ص) در کنار جنازه فرزندش نشسته بود و اشک می‌ریخت، بعضی از اصحاب که در محضرش بودند عرض کردند: یا رسول‌الله! شما ما را امر به صبر در مصائب می‌فرمودید: اینک خودتان ناراحتید و دارید گریه می‌کنید؟ آن حضرت فرمود:
«القلب یحزن و العین تدمع و لانقول مایسخط الرب»
دل می‌سوزد و چشم می‌گرید، اما چیزی نمی‌گوییم که موجب خشم خدا گردد. (1)
آری مساله صبر و رضا به قضای الهی که مقتضای عقل و ایمان است، هیچ‌گونه تنافی با حزن و اندوه و گریه در فراق عزیزان که مقتضای طبیعی انسان و بعد عاطفی اوست، را ندارد.
اما باید از چارچوب عقل و منطق و اعتدال خارج نگردد.
____________________
1- بنای بندگی صفای زندگی، آیهًْ‌الله ضیاءآبادی، ص 357