بیماری تصلب متعدد یا Multiple Sclerosis که به اختصار MS گفته می شود شایع ترین بیماری عصبی می باشد که جوانان را مبتلا می کند. در بیماری MS اعصابی که در مغز و نخاع قرار دارند به تدریج آسیب دیده و باعث ایجاد علائم و مشکلاتی می شوند که موجب اختلال در حس ، حرکت ، عملکردهای بدن و تعادل بدن ( آسیب به نرون هایی که به سمت مخچه هدایت می شوند) می گردد. علائم خاصی که در هر بیماری ایجاد می شود بستگی به این دارد که اعصاب چه قسمت هایی از مغز یا نخاع دچار آسیب شده اند که شدت آن در بیماران مختلف متفاوت می باشد. برای مثال صدمه دیدن عصب بینایی ممکن است باعث تاری دید شود. اگر رشته های عصبی در نخاع آسیب ببینند ممکن است قسمتی از مغز که موجب ضعف در دستان و پاها شود. صدمه دیدن اعصاب موجود در ساقه مغز ( مغز میانی ، پل مغزی و بصل النخاع) ممکن است باعث اختلال در تعادل بدن شود. در بسیاری از بیماران مبتلا به MS علائم و مشکلات ممکن است گاهی اوقات از بین رفته و بعد از مدتی دوباره علائم بازگردد. با این حال در بعضی از بیماران این علائم همیشه وجود داشته و به تدریج بدتر می شوند.
در بریتانیا حدود 85000 بیمار مبتلا به MS وجود دارد. افرادی که یک خویشاوند نزدیک مبتلا به MS دارند بیشتر احتمال دارد که به این بیماری دچار شوند. این بیماری در نیمکره شمالی زمین شایع تر از نیمکره جنوبی می باشد که نشان می دهد که ممکن است عوامل محیطی نیز در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. این بیماری در خانم ها بسیار شایع تر بوده و بیشتر بین سنین جوانی تا میان سالی ممکن است بروز نماید.
MS یک بیماری خودایمنی (autoimmune) می باشد یعنی سیستم ایمنی بدن به بافت های خودش که در این بیماری بافت های عصبی است حمله کرده و آنها را از بین می برد. بسیاری از نرون های موجود در مغز و نخاع توسط غلاف محافظ و عایقی از جنس فسفولیپوپروتئین پوشانده می شود که به آن اصطلاحا Myelin گفته می شود. در بیماری MS قسمت های کوچکی از myelin آسیب دیده و باعث ایجاد سوراخ هایی در غلاف myelin پوشانده می شود که به محض اینکه غلاف myelin دچار آسیب می شود جریان عصبی دیگر نمی تواند از طریق رشته های عصبی به مغز یا نخاع برود یا برگردد. در ابتدا ممکن است فقط یک نرون صدمه دیده باشد اما غلاف myelin سایر نرون ها نیز ممکن است بعد از مدتی آسیب ببیند. در نهایت تکه های آسیب دیده myelin جای خود را به بافت scar می دهند.
این طور تصور می شود که بیماران MS ممکن است بر اثر عوامل خارجی مثل یک عفونت ویروسی در دوران کودکی و در افراد مستعد به این بیماری باعث شروع بیماری شود.
دو نوع MS وجود دارد:
شایع ترین بیماری MS نوعی است که به آن اصطلاحا نوع عودکننده می گویند. در این نوع بیماری MS علائم و مشکلات بیماری به مدت چند روز یا چند هفته باقی مانده و سپس این علائم از بین رفته و بیمار به مدت چند ماه یا چند سال هیچ گونه مشکلی ندارد! با این حال بعضی از علائم و مشکلات ممکن است بین تکرار حملات بیماری در نهایت باقی بمانند. حدود 30 درصد از بیماران مبتلا به MS به نوعی از آن مبتلا هستند که به آن اصطلاحا نوع مزمن پیشرونده می گویند. در این نوع از MS علائم به تدریج بدتر شده و هیچ گاه بهبودی علائم دیده نمی شود. بیماری که به نوع عودکننده MS مبتلا است ممکن است بعد از مدتی به نوع مزمن پیشرونده دچار شود.