موضوع: ورزش، گرمازدگی و راههای درمان آن

عوامل موثر در گرمازدگی

هنگامی که بدن نتواند حرارت اضافی تولید شده را دفع کند، گرمازدگی بوجود می‌آید. عواملی چون گرمای زیاد محیط، خشکی شدید هوا، نوزیدن باد، فعالیت شدید، پوشیدن لباسی که گرما را نگاه می‌دارد و دهیدراتاسیون ( کمبود آب بدن)، در ایجاد گرما زدگی موثرند.

علائم شایع

علایم اولیه شامل تعریق زیاد، [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ]، تهوع، گیجی، افزایش [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] و [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] است. اختلال هوشیاری به صورت تیرگی ( ‪ ( Clouded‬و یا از دست رفتن کامل هوشیاری است. احتمال بروز [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] نیز وجود دارد.

از علائم دیگر می‌توان گرفتگی عضلانی، تشنج و از دست دادن کنترل اسفنکتری را نام برد. در موارد شدید ، کومای عمیق همراه با مردمکهای سوزنی مشاهده می‌شود. گاهی [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] همراه با افزایش ضربان قلب وجود دارد. تنفس سطحی و تند است و با کمی سختی انجام می‌شود. گاهی مواد استفراغی وارد دستگاه تنفس می‌شود.

شیوه برخورد با ورزشکار گرمازده

ورزشکار احساس گرما یا داغی می‌کند و درجه حرارت مرکزی (‪ ( core‬بدن بالاست. درجه حرارت رکتال معمولا" بالای ‪ ۴۱‬درجه سانتیگراد است. گاهی تعرق وجود دارد. برای تشخیص گرمازدگی ظن بالینی قوی لازم است.

اگر گرمازدگی به روش صحیح درمان نشود، احتمال آسیب غیر قابل برگشت مغز، کلیه ، کبد و غده آدرنال وجود دارد و در مواردی حتی ممکن است موجب مرگ ورزشکار شود. گاهی انعقاد داخل عروقی منتشر (‪ (DIC‬دیده می‌شود. باید هرچه سریعتر درمان را شروع کرد. اگر به اشتباه برای خنک کردن ورزشکاری تلاش کنیم، بسیار بهتر از این است که درمان ورزشکار مبتلا به گرمازدگی را برای رسیدن به تشخیص قطعی به تاخیر اندازیم.

درمان گرما زدگی

‪ - ۱‬ورزشکار را بر روی سطح همواری بخوابانید و پاهایش را بالا نگه دارید.

‪ - ۲‬لباس ورزشکار را در آورید و با اسپری آب گرم یا نیمه گرم (ولرم) بر پوستش بپاشید و با هوای گرم (درجه حرارت محیط ) وی را باد بزنید.

3- استفاده از حمام یخ ، بسته‌های یخ ، اسفنج سرد و باد زدن با هوای سرد ممنوع است. چنین کاری ممکن است انقباض عروقی ایجاد کند که دراین صورت دفع گرما از بدن کاهش می‌یابد و بیمار دچار لرز می‌شود که به نوبه خود تولیدات حرارت در بدن را افزایش می‌دهد. این افزایش حرارت در بیمار گرمازده می‌تواند موجب مرگ شود.

4 - ‬کمبود آب بدن را با سرم سالین ‪ %۹‬جبران نمایید گاهی برای رساندن فشار خون به سطح طبیعی یا نگاه داشتن آن در این سطح، استفاده ( ‪ (in fusion‬از چندین لیتر مایع لازم است. بعضی اوقات تزریق داخل وریدی بی کربنات برای مقابله با اسیدوز متابولیک کمک‌کننده است، ولی بهتر است در بیمارستان و پس از ارزیابی وضعیت اسید و باز انجام شود. در صورت افت مداوم و فشار خون می‌توان از تزریق مکرر وریدی ‪ ۱۰۰‬میلی گرم هیدروکورتیزن استفاده کرد هرچه زودتر ورزشکار گرمازده را به واحد مراقبتهای ویژه (‪ (ICU‬بیمارستان منتقل کنید.

هیپرونتیلاسیون

افزایش تهویه ریوی می‌تواند نشانگر وقوع گرمازدگی باشد. بعضی اوقات تعریق به خوبی انجام نمی‌شود و فرد با تنفس عمیق و سریع سعی در دفع گرما دارد. چنین حالتی منجر به آلکالوز تنفسی جبران نشده می‌شود و ورزشکار به تدریج معمولا هوشیاری‌اش را از دست می‌دهد و دچار اسپاسم کزازی شکل می‌شود. این حالت معمولا" وقتی رخ می‌دهد که ورزشکار مسابقه را با وضعیتی به ظاهر طبیعی به پایان رسانده است و معمولا" با استراحت کاملا" رفع می‌شود. بروز اسپاسم کزازی شکل در گرمازدگی نادر است، ولی با وجود هیپرونتیلاسیون باید احتمال گرمازدگی را درنظر داشت.

هنگام ورزش در محیط گرم رعایت چه احتیاطهایی لازم است؟

‪ -۱‬لباس سفید، سبک و کمی گشاد بپوشید. لباسهایی که از جنس الیاف طبیعی هستند، بر الیاف مصنوعی ارجح می‌باشند.
‪ -۲‬در حین ورزشهای استقامتی ورزشکار باید به صورت مکرر مقدار کمی آب بنوشد و در هر فرصت ممکن ، بر پوست وی با اسپری آب بپاشند.
3- نباید از مواد برطرف‌کننده بو که ضد عرق هم می‌باشند، استفاده کرد.

4-بعد از مصرف مواد غذایی حاوی [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] زیاد و کربوهیدارت فراوان ، خون از طرف پوست به طرف دستگاه گوارش هدایت می‌شود، بنابراین نباید بلافاصله پس از مصرف چنین موادی به ورزش در محیط گرم پرداخت.
5- اگر دمای محیط بالاتر از ‪ ۳۸‬درجه سانتیگراد باشد، باید مسابقات استقامتی را لغو کرد.

نکات مهم پس از ورزش در محیط گرم

‪ -۱‬آب سرد بنوشید و از آب یخ استفاده نکنید.

‪ -۲‬از دوش گرفتن با آب خیلی سرد پرهیز کنید، زیرا سرمای پوست باعث افزایش تولید گرما و انقباض عروق پوست می‌شود ودر نتیجه دفع گرما کاهش می‌یابد و فرد پس از دوش گرفتن همچنان احساس گرما خواهد نمود و بلافاصله بعد از بیرون آمدن از زیر دوش، به شدت عرق می‌کند در نهایت دوش با آب سرد می‌تواند گرمازدگی را تشدید نماید. بهترین روش دوش گرفتن، ریختن آب سرد بر سر، گردن ، دستها و تا مچ و پاها تا مچ است.