موضوع: وصیت به چه مقدار از دارایی، شایسته است؟

وصیت به چه مقدار از دارایی، شایسته است؟

آیا می‌دانید وصیت کردن و نوشتن وصیت نامه در شریعت ما امری مهم شمرده شده و آن را وظیفه هر مسلمانی دانسته است؟ چند درصد ما وصیت نامه خود را همواره زیر سرمان داریم تا اگر اجل فرا رسید با خیالی آسوده از این دنیای فانی برویم؟

از قانون ارث تنها یک عده از بستگان آن هم روی حساب معینی بهره‌مند می‌شوند، در حالی که شاید عده دیگری از فامیل، و احیاناً بعضی از دوستان و آشنایان نزدیک، نیاز مبرمی به کمک‌های مالی داشته باشند و انجام وصیت قبل از مرگ می‌تواند برای این افراد و حتی جلوگیری از بسیاری از مشکلات بعد از وفات ما که بین ورثه پیش می‌آید، جلوگیری کند.
اما اولین سوال این است که آیا اساسا در شریعت مقدس اسلام وصیت کردن لازم دانسته شده است؟
پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) در پاسخ به این پرسش فرمودند: "وصیّت کردن وظیفه هر مسلمانی است۱".
امام صادق(ع) درباره این‌که وصیت به چه مقدار از دارایی، شایسته است؟ می‌فرمایند: "هر که به یک‏ سوم (دارایی‌اش) وصیّت کند به وارثان ضرر زده است و وصیّت کردن به یک پنجم و یک چهارم از وصیّت به یک سوم افضل است۲".
درباره این‌که چه زمانی باید وصیت کنیم نیز پیامبر خدا(ص) فرمودند: " بر هیچ مسلمانی سزاوار نیست که شبی را سپری کند، مگر این که وصیّتش زیر سرش باشد۳".
آن حضرت همچنین در اهمیت این عمل و در پاسخ این پرسش که کسی که بدون وصیت بمیرد از چه چیزی محروم شده است؟ می‌فرمایند: "محروم (از رحمت خدا) کسی است که از وصیّت کردن محروم شود۴".
یکی از مسایل مهم در بحث وصیت رعایت عدالت است از این رو امام علی(ع) درباره حکم حق کشی در وصیت، فرمودند: "ستم و حقّ‏‌کشی در وصیّت، از گناهان کبیره است۵".
موضوع عدالت در وصیت، تا آن اندازه‌ای در سخنان پیشوایان اسلام مورد تأکید واقع شده که در حدیثی می‌خوانیم: " یکی از مردان طائفه انصار از دنیا رفت و بچه‌های صغیری از او به یادگار ماند، او اموال خود را در آستانه مرگ در راه خدا صرف کرد به گونه‌ای که هیچ مال دیگری از او به جا نماند، هنگامی که پیامبر(ص) از این ماجرا آگاه شد، فرمود: با آن مرد چه کردید؟ گفتند: او را دفن کردیم. فرمود: اگر من قبلاً آگاه شده بودم اجازه نمی‌دادم او را در قبرستان مسلمانان دفن کنید؛ چرا که بچه‌های صغیر خود را رها کرده تا گدایی کنند۶"!
منابع روایات:
۱ - وسائل الشیعه: ۱۳ /۳۵۲ /۶ منتخب میزان الحکمة: ۵۹۴
۲- الکافی: ۷ / ۱۱ / ۵ منتخب میزان الحکمة: ۵۹۴
۳- بحارالأنوار: ۱۰۳ / ۱۹۴ / ۳ منتخب میزان الحکمة: ۵۹۴
۴- کنزالعمّال: ۴۶۰۵۱ منتخب میزان الحکمة: ۵۹۴
۵- الفقیه: ۴ / ۱۸۴ / ۵۴۲۰ منتخب میزان الحکمة: ۵۹۴
۶- تفسیر نمونه، جلد ۱، صفحه ۶۹۸.

فرهنگ نیوز