موضوع: آزمایشگاه بالینی نورآسمان

BUN مخفف Blood urea nitrogen به معنی نیتروژن اوره خون هست..

این تست بیشتر برای بررسی عملکرد کبد و کلیه و گاهی اوقات بررسی اثر بخشی دیالیز انجام میشه...

کبد طی مراحلی از تجزیه پروتئین ها، اوره تولید میکند...در نهایت اوره وارد کلیه شده و اگر کلیه سالم باشه مقدار نرمال از طریق ادرار دفع میشه...


محدوده نرمال BUN:
6-20 mg/dl

در خانوم ها و کودکان میزان BUN کمتره و همچنین با افزایش سن افزایش پیدا میکنه!

علل افزایش BUN:
-نارسایی کلیوی
-بیماری کلیوی مثل گلومرونفریت،ATN
- افزایش مصرف پروتئین
- شوک
- سوختگی
- نارسایی قلبی

علل کاهش:
- سوء تغذیه..مصرف کم پروتئین
- نارسایی شدید کبدی
- حجم زیاد مایع(Over hydrated)



*مصرف داروهایی مثل تتراسایکلین ،پروپرانول،متوتروکسات باعث افزایش کاذب و
کلرامفنیکل و استرپتومایسین باعث کاهش BUN میشود...

Crمخفف Creatinine یکی از مواد زائد بدن هست که مقدارش متناسب با توده عضلانیه!
بنابراین مقدار این ماده در بدن آقایون نسبت به خانوم ها بیشتره...و در سالمندان هم کمه...
پس میزان کراتینین بسته به سن و جنس متفاوت خواهد بود...

برای بررسی عملکرد کلیه ها، اندازه گیری کراتینین همراه با BUN میتونه شاخص خوبی باشه...

مقدار نرمال:
در آقایان: 0.7-1.3 mg/dl
در خانم ها: 0.6-1.1 mg/dl


علل افزایش کراتینین
- بیماری کلیوی
-دیابت
-بیماری خود ایمنی
-سنگ کلیه
- کم آبی بدن
- برخی داروها مانند دیلتیازم یا وانکومایسین و ..

وقتی که گلبول قرمز به هرطریقی در بدن شکسته میشه، یه ترکیبی ایجاد میشه تحت عنوان بیلی روبین(bilirubin)
کبد این ترکیب رو میگیره و در صفرا ترشح میکنه...یه مقدار کمی بیلی روبین در خون وجود داره...پس اگر میزان این ترکیب بالا بره...یعنی گلبول های قرمز به صورت غیرطبیعی دارن تخریب میشن و یا اینکه کبد نتونسته بیلی روبین رو ترشح کنه....

تو آزمایش خون ممکنه این موارد رو ببینیم:
Bili T مخفف Bilirubin Total به معنی بیلی روبین کل
Bili D مخفف Bilirubin direct به معنی بیلی روبین مستقیم


توضیحات این موارد خیلی تخصصی میشه برای همین از توضیحش صرف نظر میکنم:happy:



مقدار نرمال

بیلیروبین مستقیم: 0.3-0.1 mg/dl

بیلی روبین کل(تام):
در بزرگسالان: 1-0.3 mg/dl
در نوزادان:12-1 mg/dl




افزایش بیلی روبین مستقیم

-سنگهای صفراوی
- انسداد مجاری خارج کبدی
-متاستاز وسیع کبدی( گسترش سلول سرطانی)
-کلستاز( انسداد صفراوی) ناشی از دارو
-سندرم دوبین جانسون و روتور



افزایش بیلی روبین غیر مستقیم

-اریتروبلاستوز جنینی( به دلیل ناهماهنگی rh خونی مادر و جنین)
-واکنش انتقال خون ( تزریق اشتباه خون به بیمار)
-کم خونی داسی شکل
-کم خونی همولیتیک
-بهبودی هماتوم( خونریزی) بزرگ
-هپاتیت
-سیروز
-سپسیس( عفونت خون)
-هیپربیلیروبینمی نوزاد یا ایکتر یا همون زردی نوزادی
-سندرم کریگلرنجار
-سندرم گیلبرت



مصرف بعضی داروها مثل کدیین، ضدبارداری خوراکی،آنتی بیوتیک و ...میتونه مقدار بیلی روبین خون رو افزایش بده

آزمایش Na یا سدیم یکی از آزمایش های مربوط به الکترولیت خون است...میشه گفت الکترولیت ها باعث تنظیم آب بدن میشن...
سدیم مهمترین کاتیون خارج سلولیه...
سدیم در بدن در تنظیم آب، انقباض عضلات،تنظیمPH و ...نقش داره...


مقدار نرمال سدیم
135-145 mEq/L( میلی اکی والان بر لیتر)


به کاهش سدیم هایپوناترمی گفته میشه

علل کاهش سدیم:
- سندرم ادیسون
-نارسایی احتقانی قلب
- سیروز کبدی
- نارسایی کلیوی
-
علائم:
-سردرد
- اسپاسم عضلات
- اختلال حواس/غش کردن
- عدم تمرکز




به افزایش سدیم خون هایپرناترمی گفته میشه...

علل افزایش سدیم:
- رژیم غذایی پر سدیم
- عدم دریافت آب کافی
- دیابت بی مزه
- اسهال و استفراغ شدید( به دنبال آن کاهش آب بدن)
- مصرف داروهای دیورتیک( افزایش دهنده حجم ادرار)
- سوختگی عمیق
- سندرم Conn
- سندرم کوشینگ


علائم:
-احساس تشنگی و خشکی دهان
-حواس پرتی
- افزایش غلظت پروتئین یا سلول های خونی به خاطر کاهش آب بدن
- نارسایی کلیه
- لتارژی( خواب آلودگی)

آزمایش K یا potassium همراه با آزمایش Na بیشتر انجام میشه...
علت انجام این تست بررسی تعادل الکترولیتی خون، فشار خون، مشکلات قلبی و کلیوی هست...


مقدار نرمال
3.7-5.2 mEq/L


هایپوکالمی یا کاهش پتاسیم:

- کمبود K در رژیم غذایی
- اسهال، استفراغ
-مصرف داروهای مدر
- اوردز استامینوفن
- افزایش آلدوسترون



هایپرکالمی یا افزایش پتاسیم

- مصرف بالای پتاسیم
- مصرف زیاد داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی
- تخریب گلبول های قرمز
- آسیب بافتی
- دیابت
- کمبود هورمون آلدوسترون


اسفناج، لوبیا، سیب زمینی و عدس برای افزایش پتاسیم مفیدند :happy:

آزمایش ca یا calcium تستی برای بررسی کلسیم خون هست نه کلسیم استخوان

همونطور که میدونیم کلسیم در ساختمان استخوان و دندان وجود داره..وجودش برای انعقاد خون و انقباض عضلات لازمه...و به سلول های عصبی و قلبی کمک میکنه تا وظیفه شون رو به خوبی انجام بدن:happy:


مقدار نرمال کلسیم

در بزرگسالان: 8.8-10.4 mg/dl
در کودکان: 6.7-10.7 mg/dl


افزایش کلسیم

- مصرف زیاد کلسیم یا ویتامین D
-پرکاری غده پاراتیروئید( هاییرپاراتیروئیدیسم)
- پرکاری غده ی تیروئید
- عفونت( مثل سل)
-سرطان( تومور متاستاتیک)



کاهش کلسیم

- کم کاری غده ی پاراتیروئید
- نارسایی کلیوی
- بیماری کبدی
- استئومالسی( نرمی استخوان)
- پانکراتیت
- کمبود ویتامین D


8-12 ساعت قبل از آزمایش نباید مکمل کلسیم مصرف شه...

لبنیات، تخم مرغ،و میوه ها سرشار از کلسیم هستند:gol:

تست آمیلاز Amylase
معمولا زمانی که پزشک مشکوک به پانکراتیت حاد یا مزمن باشه درخواست تست آمیلاز میده...
گاهی اوقات هم برای بررسی درمان سرطان پانکراس، این تست درخواست میشه...

زمانی که بیمار دچار پانکراتیت میشه چه علائمی داره؟
-درد شکم و پشت
-تب
-کاهش اشتها
-تهوع

پس وقتی این علائم وجود داشته باشه و پزشک مشکوک به پانکراتیت باشه تست آمیلاز رو درخواست میکنه....



مقدار نرمال آنزیم آمیلاز

20-120U/L بزرگسالان زیر 60 سال
24-151U/L بزرگسالان بالای 60 سال



موارد افزایش:

-پانکراتیت، کیست پانکراس و سرطان پانکراس
-انسداد یا آسیب شدید روده
-زخم معده
-سنگهای صفراوی
-کتواسیدوز دیابتی
-نارسایی کلیوی
-بارداری خارج رحمی
-آپاندیسیت

ast و alt

نام دیگر got: Ast
نام دیگر gpt : Alt


ast در کبد ، قلب و گلبول های قرمز وجود دارد.عضله قلبی مقادیر بیشتری از ast را داراست. اما alt عمدتا کبدی است.

در بیماری های کبدی هم مقدار alt هم ast افزایش میابد اما افزایش ast بسیار بیشتر از alt است.

اندازه گیری سطح سرمی این آنزیم در بررسی عفونت های حاد کبدی , هپاتیت اهمیت دارد. در هپاتیت ویروسی از شاخص های حساس تشخیص است.

بعضی از دلایل افزایش:
مصرف الکل
نارسایی قلبی
هپاتیت ویروسی
بیماری کبد چرب غیر الکلی
چاقی
مصرف برخی دارو ها مثل داروهای مسکن، ضد تشنج،کاهنده کلسترول،آنتی بیوتیک ها

هپاتیت الکلی
هپاتیت خود ایمنی



آلکالین فسفاتاز alp

این آنزیم در بافت های مختلفی یافت میشود ولی به مقدار بیشتر در استخوان و کبد و بعد در روده و کلیه و جفت وجود دارد.

افزایش فعالیت آنزیم در پلاسما هم در هپاتیت عفونی هم هپاتیت انسدادی خارج کبدی مشاهده میشود.
غلظت بسیار بالای آن در بعضی بیماری های کبدی دیده میشود.

فعالیت این آنزیم در بیماری های استخوانی هم افزایش میابد.

در استئومالسی( نرمی استخوان) و راشی تیسم فعالیت آنزیم به 2-4 برابر حد طبیعی میرسد.

در هایپر تیروئیدیسم ( پرکاری تیروئید )اولیه و ثانویه هم فعالیت این آنزیم افزایش میابد.



مقدار نرمال

ast : 5-42
alt:7-56
alp : 30-120

واحد : Iu/l

این مقدار با توجه به روش یا دستگاههای مورد استفاده در آزمایشگاه ها کمی متفاوت است.

سلام
اگر ممکن است کتاب ها یا سایت های فارسی را معرفی کنید که بتوان به معرفی و توضیح آزمایشهای پرکاربرد، موارد استفاده آنها، توضیح مختصر از اندکس های آنها و در نهایت رنج نرمال و تفسیر آنها دست پیدا کرد.
متشکرم
علی علی

غده تيروئيد يکي از مهمترين غدد درون ريز بدن هست که در متابوليسم بدن نقش داره
غده تيروئيد از "يد" موجود در مواد غذايي استفاده ميکنه تا هورمون تيروئيدي توليد کنه
دو نوع مهم هورمون هاي تيروئيدي:
T4
T3

تنظيم توليد هورمون هاي تيروئيدي تحت تاثير هورمون هاي مغزي انجام ميگيره
هورموني به نام TRH از هيپوتالاموس باعث تحريک توليد TSHاز هيپوفيز ميشه
هورمونTSH هم با تحريک غده تيروئيد باعث توليد هورمون هاي تيروئيدي يعني T3,T4 ميشه

يعني زماني که ميزان هورمون تيروئيدي بدن کم ميشه، با دستور مغزي توليد TSH افزايش پيدا ميکنه تا سطح هوررمون هاي تيروئيدي بالا بره


هايپرتيروئيديسم يا پرکاري تيروئيد:
در اين بيماري سطح هورمون هاي تيروئيدي در خون افزايش پيدا ميکنه که باعث افزايش سوخت و ساز (متابوليسم) بدن ميشه
با افزايش متابوليسم علادمي مثل کاهش وزن: تعريق زياد،افزايش ضربان قلب،افزايش فشار خون ايجاد ميشه


هيپوتيروئيديسم يا کم کاري تيروئيد
که در اين بيماري به دنبال کاهش سطح هورمون هاي تيروئيدي ميزان متابوليسم هم کاهش پيدا ميکنه و علائمي مانند خستگي،افزايش وزن، عدم تحمل سرما، کاهش ضربان قلب،خشکي پوست،اختلالات قاعدگي و سقط هاي مکرر ديده ميشه

نوع اولیه : اکثر موارد مبتلایان دچار کم کاری اولیه تیروئید هستند که مربوط به اختلال عملکرد خود غده تیروئید است.
نوع ثانویه : در صورتی که کم کاری تیروئید به علت نارسایی هیپوفیز باشد،آن را هیپوتیروئیدی ثانویه میگویند.


پزشک براي بررسي عملکرد تيروئيد يکسري تست هايي رو درخواست ميکنه:
TSH
T4
T3
FT3
FT4

مقدار توتالT3,T4نشان دهنده مقدار کل هورمون یعنی متصل به پروتئین و هورمون آزاد است.
مقدارFT3,FT4 در واقع همان free T3,T4 که نشان دهنده مقدار آزاد هورمون است.






TPO ab:آنتی بادی های تیروئیدی علیه بافت تیروئیدی دربیماری خود ایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو یا بیماری گریوز تولید میشوند.برای تشخیص این بیماری ها تست آنتی بادی TPO درخواست میشود.