موضوع: تشخیص و درمان نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران در ناحیه لگن چگونه است؟

تشخیص بیماری نکروز سر استخوان ران
پزشک ارتوپد بعد از اینکه با بیمار راجع به مشکلات وی مانند درد در ناحیه مفصل ران و محدودیت حرکت مفصل و خصوصیات آنها صحبت کرد، مفصل ران را معاینه کرده و حرکات آنرا بررسی میکند. تشخیص قطعی، معمولا با استفاده از روش های تصویر برداری مانند رادیوگرافی ساده صورت میگیرد. در رادیوگرافی ساده در ابتدا دیده میشود که تراکم سر استخوان ران کاهش میابد و بعد از گذشت چند ماه تغییر شکل سر استخوان هم دیده میشود.
در صورتیکه بیماری در مراحل ابتدایی خود باشد ممکن است رادیوگرافی لگن بیمار طبیعی بوده و هیچ مشکلی را نشان ندهد. در این موارد پزشک معالج برای تشخیص بیماری از ام آر آی استفاده میکند. حساسیت ام آر آی در تشخیص نکروز سر استخوان ران بیش از رادیوگرافی ساده بوده و میتواند بیماری را در مراحل ابتدایی آن مشخص کند.
درمان سیاه شدن سر استخوان ران
درمان این بیماری تقریبا همیشه عمل جراحی است.
اگر بیماری در مراحل ابتدایی کشف شود و هنوز سر استخوان ران تغییر شکل نداده باشد با انجام بعضی از روش های جراحی ممکن است بتوان خون رسانی به سر استخوان ران را مجددا برقرار کرد و از پیشرفت بیمار جلوگیری بعمل آورد. معمول ترین عمل جراحی که به این منظور انجام میشود عمل دکمپرشن Decompression سر استخوان ران است.
در این عمل جراحی، به توسط یک سر مته به قطر چند میلیمتر یک یا چند تونل را در ناحیه گردن و سر استخوان ران ایجاد میکنند. به نظر میرسد این کار موجب کاهش فشار داخل استخوان شده و درد بیمار را کاهش میدهد. همچنین ممکن است با کاهش فشار داخل استخوان، مویرگ های آن بازتر شده و خون بیشتری به سر استخوان ران برسد.
این عمل جراحی معمولا از طریق یک شکاف کوچک در قسمت خارجی لگن صورت گرفته و پزشک جراح با هدایت رادیوگرافی کامپیوتری در اطاق عمل این تونل را در سر استخوان ران ایجاد میکند.
اگر بیماری به حدی پیشرفت کرده باشد که سر استخوان ران تغییر شکل داده باشد دیگر عمل جراحی ذکر شده نمیتواند به بیمار کمک کند، در این موارد معمولا تنها راه باقیمانده تعویض مفصل ران و استفاده از مفصل مصنوعی است. در این عمل جراحی سر استخوان ران آسیب دیده بطور کامل از بدن خارج شده و با یک سر مصنوعی جایگزین میشود.

نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران، بیماری است که در اثر نرسیدن خون به بافت استخوانی این ناحیه ایجاد میشود. این بیماری به علل مختلفی بوجود میاید ولی شایعترین آنها مصرف کورتون است. اکثر بیماران کورتون را با تجویز پزشک و برای درمان بیماری دیگری مصرف میکنند که متاسفانه گرفتار این عارضه آن میشوند.
مصرف دوزهای بالاتر کورتون و مصرف طولانی مدت آن احتمال بروز این عارضه را بیشتر میکند. البته سیاه شدن سر استخوان ران میتواند به علل دیگر مانند ضربات وارده به ناحیه لگن و شکستگی ها و دررفتگی های این ناحیه هم ایجاد گردد. بیماران مبتلا به سیاه شدگی سر استخوان ران در باره پیشرفت و گسترش احتمالی بیماری سوالاتی دارند که معمول ترین آنها عبارتند از
آیا سیاهی سر استخوان ران من بیشتر خواهد شد
بیماری یک دوره فعالیت و سپس یک دوره خاموشی دارد. تا زمانی که بیماری در دوره فعالیت خود است رو به پیشرفت است. متاسفانه در ابتدای بیماری نمیتوان مشخص کرد که در چه بیماری سیاه شدگی پیشرفت زیادی کرده و در کدام بیمار کمی پیشرفت میکند ولی در هر زمانی که بیماری فعال است میتواند از وضعیتی که دارد بدتر شده و پیشرفت کند. با خاموش شدن بیماری و از بین رفتن فعالیت آن، پیشرفت دیگری صورت نمیگیرد. ادامه مصرف کورتون یا الکل میتواند موجب ادامه پیشرفت بیماری گردد
اگر بیماری در مراحل اولیه خود تشخیص داده شود ممکن است بتوان با انجام عمل جراحی دکمپرشن از پیشرفت آن جلوگیری کرد. این عمل جراحی با کاهش فشار درون استخوان موجب میشود تا خونرسانی به آن بیشتر شود.
آیا سیاهی در نواحی دیگر بدن خم بوجود میابد
در غالب موارد سیاه شدگی محدود به سر استخوان ران در ناحیه لگن بوده و در دیگر مفاصل و استخوان های بدن ایجاد نمیشود. البته این بیماری در بسیاری از موارد دوطرفه است. به این معنا که وقتی در یک طرف لگن دیده میشود ممکن است طرف مقابل لگن هم گرفتار شده و یا در آینده نزدیک گرفتار شود. با این حال معمولا شدت درگیری در دو طرف لگن مشابه نبوده و در یک طرف کمتر است.
آیا سیاهی در ناحیه لگن گسترش یافته و نواحی دیگر لگن هم سیاه میشود
خیر. سیاه شدگی در ناحیه لگن مختص به سر استخوان ران بوده و نواحی دیگر لگن سیاه نخواهد شد
آیا من فلج خواهم شد
سیاه شدن سر استخوان ران موجب فلجی نمیشود. این بیماری موجب درد و محدودیت حرکت و بدنبال آن لنگش میشود. این علائم ممکن است بتدریج زیاد شده و یا در همین شدتی که هست باقی بماند
آیا درد من بیشتر خواهد شد
اگر بیماری پیشرفت کند شدت درد و محدودیت حرکتی و لنگش بیشتر خواهد شد. در مواردی که پیشرفت بیماری متوقف میشود اگر بیماری موجب تخریب زیادی در سر استخوان ران شده باشد به علت تغییر شکلی که در آن ناحیه بوجود میاید مفصل ران دچار ساییدگی و آرتروز خواهد شد. متاسفانه آرتروز معمولا پیشرونده است. پس باید انتظار داشت تا در سالهای آینده حتی اگر خود بیماری سیاه شدگی متوقف شده باشد با این حال عارضه آن یعنی آرتروز پیشرفت کرده و به مرور زمان شدت درد و محدودیت حرکتی یا لنگش بیشتر شود.