موضوع: امیرالمؤمنین علیه السلام، محبوبترین افراد نزد پیامبر صلی الله علیه واله وسلم

اخبرنی محمد بن آدم بن سلیمان المصیصی قال حدثنا (یحیی بن عبدالملک بن حمید) بن ابی غنیّة عن ابیه عن ابی اسحاق الشیبانی عن جُمیع و هو ابن عمیر قال:
دخلت مع امی علی عائشة و أنا غلام فذکرت لها علیّاً فقالت ما رأیتُ رجلاً أحب إلی رسول الله منه و لا امرأة أحبّ الی رسول الله من امرأته
جمیع بن عمیر می گوید: نوجوان بودم با مادرم نزد عایشه رفتیم مادرم نزد وی سخن از امیرالمؤمنین علیه السلام به میان آورد، عایشه گفت: هیچ مردی را نزد رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) محبوب تر از او و هیچ زنی را نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم محبوبتر از همسر او (حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها) ندیدم.
مسند احمد، ج43، ص170، ح25046؛ سنن ترمذی، ج5، ص701، ح3874؛ مسند ابویعلی، ج8، ص270، ح4857؛ مناقب کوفی، ج2، ص11، ح577 و ص132، ح617و ص94، ح666 و 470، ح964؛ معجم کبیر طبرانی، ج22، ص403، ح1008؛ تاریخ جرجان، ص213، رقم329؛ الاستیعاب، ج4، ص1897؛ شواهد التنزیل، ج2، ص62، ح684؛ مناقب خوارزمی، ص70، ح63؛ فرائد السمطین، ج1، ص367، ح296.
همچنین در برخی دیگر از منابع مخالفین با سندی دیگر، اینگونه روایت شده است که جمیع بن عمیر گفت:
دخلت مع امی علی عائشة تسألها من وراء الحجاب عی علیّ؟ فقالت: تسألینی عن رجل ما أعلم أحداً کان أحبّ إلی رسول الله منه و لا أحبّ إلیه من امرأته
با مادرم نزد عایشه رفتیم از پشت پرده شنیدم مادرم دربارۀ امیرالمؤمنین از عایشه پرسید، عایشه گفت: از مردی می پرسی که هیچ کسی را محبوبتر از او و همسرش(حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها) نزد رسول خدا(صلی الله علیه واله وسلم) نمی شناسم.
شرح الاخبار، ج1، ص140، ح70و72؛ مسترشد طبری، ص449،ح146؛ مستدرک حاکم، ج3، ص154.
همچنین این روایت از ابن بریده نیز نقل شده است:
اخبرنی عن زکریا بن یحیی قال حدثنا ابراهیم بن سعید قال: حدثنا (اسود بن عامر) شاذان عن جعفر بن زیاد الاحمر عن عبدالله بن عطاء عن ابن بریدة قال:
جاء رجل إلی أبی فسأله أیّ الناس کان أحبّ إلی رسول الله؟ فقال: کان أحبّ الناس إلی رسول الله من النساء فاطمة و من الرجال علیّ
ابن بریده می گوید: مردی از پدرم پرسید: چه کسی محبوبترین مردم نزد رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) بود؟ گفت: محبوب ترین زنان نزد رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و محبوب ترین مردان نزد ایشان، امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود.
سنن ترمذی، ج5، ص698، ح3868؛ مسند رویانی، ص26، ح41؛ مستدرک حاکم، ج3، ص155؛ الاستیعاب، ج4، ص1879؛ ترجمة الامام علی من تاریخ دمشق، ج2، ص162، ح649.

توضیحی پیرامون مقام احبیت امیرالمؤمنین علیه السلام
سؤال این جاست که حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم به چه معیاری امیرالمؤمنین علیه السلام را دوست دارند؟! آیا العیاذبالله از روی هوای نفس و امور مادی و دنیوی است؟
خیر! دوستی حضرت و اینکه محبوبترین فرد نزد خاتم الانبیاء صلی الله علیه وآله وسلم است از روی حکمت و به معیار قرب پروردگار و مراتب ایمانی و ارزشهای معنوی و اسلامی است. اینگونه است که چون امیرالمؤمنین علیه السلام در تمام مراتب ایمان و در تمامی آنچه که در لسان قرآن به عنوان ارزش حساب می شود سرآمد همه است. افضل الناس در جمیع فضائل می باشد. از این روست که وقتی احبیّت ثابت شد، افضلیت ثابت می شود.
اما نکتۀ دیگر در این روایت این است که:
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نه تنها محبوب رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم باشند بلکه احب هستند. فرق محبوب و احب این است که اگر امر دایر شود در انتخاب بین محبوب و احب، انسان احب را انتخاب می کند و محبوب را فدای احب می کند. یعنی بر فرض مثال اگر 100 نفر محبوب پیامبر باشند، و امر دایر شود بین انتخاب یکی از این صد تن، پیامبر صلی الله علیه وآله و سلّم 99 محبوب را فدای او می کند.
سرور انبیاء چون رسول از جانب خدای تبارک و تعالی می باشد، به همان ملاکی که خداوند، یک نفر را دوست دارد به همان ملاک فردی را دوست دارد. خداوند ملاک محبت خود را در قرآن فرموده است نظیر آیات ذیل:
ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین (بقره: 222) خداوند بسیار توبه کنندگان را دوست دارد و پاکان را دوست دارد.
فإن الله یحب المتقین (آل عمران: 76)، همانا خداوند متقیان را دوست دارد.
والله یحب المحسنین (آل عمران: 134)، همانا خدا احسان کنندگان را دوست دارد.
والله یحب الصابرین (آل عمران: 146)، همانا خدا صبر کنندگان را دوست دارد.
ان الله یحب المتوکلین (آل عمران: 159)، همانا خدا توکل کنندگان را دوست دارد.
إن الله یحب المقسطین (مائده: 42)، همانا خدا عدالت پیشه گان را دوست دارد.
ان الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله صفا کانهم بینان مرصوص (الصف:4)، همانا خداوند همیشه دوست دارد افرادی را که در راه او می جنگند مانند بنیان و سدّی آهنین همدست و پایدارند.
یا ایها الذین امنوا من یرتد منکن عن دینه فسوف یأتی الله بقوم یحبهم و یحبونه اذلة علی المؤمنین و اعزة علی الکافرین یجاهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومة لائم (مائده: 54) ای گروهی که ایمان آورده اید هر که از شما از دین خود مرتد شود به زودی خدا قومی را که بسیار دوست دارد و آنها نیز خدا را دوست دارند و نسبت به مؤمنان سرافکنده و به کافران سرافراز و مقتدرند برانگیزد که در راه خدا جهاد کنند و از نکوهش و ملامت احدی باک ندارند.
و بر طبق این آیه:
والذین امنوا اشدّ حبا لله (بقره: 165) کسانی که ایمان آورده اند شدیدترین حب را نسبت به خدا دارند.
در این شکی نیست که حضرت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، عامل به این آیه اند. و طبق حدیث متفق بین الفریقین، امیرالمؤمنین علیه السلام را بیش از همگان دوست دارند. پس معلوم می شود وقتی افضل خلق و سرور انبیاء صلی الله علیه وآله وسلّم، امیرالمؤمنین علیه السلام را بیش از دیگران دوست دارند امت او نیز باید ایشان را بیش از دیگران دوست داشته باشند. خصوصاً اینکه فرمود:
لقد کان فی رسول الله اسوة حسنة (احزاب 21) هر آینه در مورد رسول خدا اسوۀ حسنه ای است.
و طبق آیه: قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله (آل عمران 31) بگو اگر خدا را دوست دارید پس از من تبیعت کنید تا خدا شما را دوست داشته باشد.
باید از حضرت رسالت مآب در دوستی شدید امیرالمؤمنین علیه السلام تبعیت کرد.
واعلموا ان فیکم رسول الله لو یطیعکم فی کثیر من الامر لعنتم و لکن الله حبب الله الیکم الایمان و و زینة فی قلوبکم (حجرات:7) بدانید رسول خدا در میان شماست که اگر در بسیاری از امور رأی شما را پیروی کند خود به رنج و زحمت می افتید و لیکن خدا مقام ایمان را محبوب شما گردانید و در دلهایتان نیکو بیاراست.
و چون در قلب حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم دوستی امیرالمؤمنین بیش از دیگران است، دانسته می شود که حب امیرالمؤمنین ایمان است زیرا خداوند ایمان را محبوب قلب همۀ مردم کرده است و به طریق اولی در قلب حبیب خود حضرت رسول الله چنین کرده است و در قلب ایشان چیزی دوست داشتنی تر از محبت امیرالمؤمنین علیه السلام نیست.
به مخالفین باید گفت وقتی امر دایر شود بین امیرالمؤمنین و عمر و ابی بکر و عثمان در امر خلافت چه کسی مقدم است؟! آیا او که احب است یا کسی که رسول خدا او را دوست نداشته؟!
و این اعتراف خود عایشه است که می گوید رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم امیرالمؤمنین را بیش از پدر او دوست می داشته است:
والله لقد علمت أنّ علیّاً أحب إلیک من أبی، به خدا قسم بدون تردید می می دانم که علی علیه السلام نزد تو از پدر من محبوب تر است.
(مسند احمد، ج30، ص341، ح18394وص372، ح18421؛ سنن ابی داوود، ج4، ص300، ح4999؛ سنن کبری نسائی، ج5، ص365، ح9155؛ مسند بزار، ج8، ص223، ح3275؛ مجمع الزوائد، ج9، ص127؛ کشف الاستار، ج3، ص194)
آیا در جنگ جمل که امر دایر می شود بین امیرالمؤمنین و عایشه چه کسی را باید انتخاب کرد؟ آیا امیرالمؤمنین علیه السلام یا عایشه ای که پیامبر انتظار مرگ او را می کشید؟
عایشه می گوید: رسول خدا آرزومند مرگ من بود و میگفت: دوست داشتم تا زنده هستم پیش بیاید که بر تو نماز بخوانم و تو را دفن کنم. (الطبقات ابن سعد ج۲ص۲۰۶)
در روایتی دیگر عایشه می گوید: رسول خدا صلی الله علیه و اله بر من وارد شد در حالی که سر درد داشت و من نیز از سر درد شکایت کردم و گفتم: ای وای سرم. پیامبر اکرم فرمودند: بلکه به خدا این من هستم که باید بگویم ای وای سرم. سپس فرمود: چه می شد ای عایشه اگر قبل از من می مردی و من کارهای تو را به عهده می گرفتم و بر تو نماز می گذاشتم و تو را دفن می کردم. (السیرة النبویة ابن کثیر دمشقی 4/446 و البدایة و النهایة ابن کثیر 5/244)