موضوع: اگر توافق نمی شد

وبلاگ > برزگر، کیهان - توافق هسته ای ژنو معادلات سیاسی- امنیتی منطقه ای و بین المللی را به نفع ایران عوض کرده و این کشور در حد و اندازه قدرت ملی خود توانسته است خواسته های خود را به طرف مقابل بقبولاند.

دکتر کیهان برزگر، مدیر گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل واحد علوم و تحقیقات در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی تاکید می کند که توافق هسته ای ژنو معادلات سیاسی- امنیتی منطقه ای و بین المللی را به نفع ایران عوض کرده و این کشور در حد و اندازه قدرت ملی خود توانسته است خواسته های خود را به طرف مقابل بقبولاند.

توافق هسته ای ژنو با نظر مثبت ایران و گروه 1+5 وارد مرحله اجرایی شد. در طول دو ماه گذشته این توافق با روش های مختلف ارزیابی شد. یک روش تحلیل هم این است که بگوییم اگر توافق صورت نمی گرفت چه اتفاقی می افتاد؟

نخست، بهانه بیشتری به کنگره آمریکا برای افزایش تحریم های اقتصادی علیه ایران داده می شد. هر چند نمایندگان تندروی سنای آمریکا تحت تأثیر لابی اسرائیل همچنان طرح افزایش تحریم ها را فعال نگه داشته اند، اما اجرایی کردن توافق نامه ژنو تا حد زیادی این تلاش را خنثی می کند. بحث اصلی هم در محافل قدرت آمریکا این است که تحریم های جدید ائتلاف شکننده موجود در 1+5 را از بین می برد. چون کشورهای اروپایی، روسیه و چین به دلیل همکاری ایران دیگر دنباله روی آمریکا از این مرحله به بعد نخواهند بود. این مسئله می تواند دلیل قانع کننده ای برای معلق کردن این طرح باشد.

دوم، تداوم تحریم ها منجر به تضعیف بیشتر اقتصاد ملی می شد. هر چند این بحث مطرح است که افزایش تحریم ها سیاست هسته ای ایران را به دلیل هزینه های صورت گرفته در این مرحله تغییر نخواهد داد و اینکه اصولاً ایران به دلیل تحریم ها وارد مذاکره نشده، اما تداوم تحریم ها به هر حال اقتصاد ملی را ضعیف کرده است. تقابل اقتصادی ایران با غرب منجر به هدر رفتن بیشتر انرژی ایران می شود و این مسئله به نفع جایگاه و نقش اقتصادی- سیاسی ایران به عنوان یک قدرت در حال ظهور در معادلات منطقه ای نیست. منافع ناشی از تداوم تحریم ها در بعضی از حوزه ها مثل صدور نفت غیرقابل جایگزین است. این منافع برای همیشه از جیب ایران خارج و به جیب رقبای فرصت طلب مثل عربستان سعودی می رود که ظرفیت صدور انرژی ایران را پر می کنند.

سوم، نقش سیاسی - امنیتی رقبای منطقه ای ایران افزایش می یافت. کشورهایی مثل عربستان سعودی و اسرائیل افزایش نقش و اهمیت خود را به طور سنتی در تضعیف نقش ایران در منطقه و تنش در روابط ایران و غرب به خصوص آمریکا در نظر می گیرند. در حالت خوشبینانه، کشورهایی مثل ترکیه و قطر هم خواهان حفظ تعادل قدرت در منطقه به نفع منافع خود هستند و لذا از حضور پر رنگ و سرنوشت ساز ایران در هر مسئله منطقه ای نگران می شوند. توافق هسته ای ژنو و نزدیکی ایران و غرب منجر به تضعیف نقش این کشورها و تقویت نقش ایران و به تبع متحدان آن همچون عراق، سوریه و لبنان (حزب الله) می شود. در روزهای آینده شاهد فعالیت های بیشتر دیپلماتیک ایران در حل پرونده های منطقه ای از جمله بحران سوریه و شکاف بیشتر در جبهه ائتلافی رقبای منطقه ای ایران خواهیم بود.

چهارم، متحدان بین المللی ایران منفعل تر می شدند. بعضی از دیدگاه ها معتقدند که کشورهایی مثل روسیه و چین از افزایش تحریم ها علیه ایران نفع می برند و اینکه چندان هم از توافق نامه ژنو خوشحال نیستند. چون فکر می کنند تقویت روابط ایران ایران و غرب به بهای کاهش روابط ایران با این کشورها خواهد بود. از آثار مثبت توافق نامه ژنو این است که با نزدیکی ایران و غرب و ایجاد رقابت و هیجان جدید، روسیه و چین از حالت نقش انفعالی و سنتی خود در گروه 1+5 خارج و تلاش بیشتری برای نزدیکی با ایران خواهند کرد. نتیجه اینکه نقش آن ها در مذاکرات هسته ای به نفع ایران فعال تر و مثبت تر خواهد شد و همزمان شکل کلاسیک روابط اقتصادی و سیاسی آنها در نتیجه رفع تحریم ها حفظ و تقویت می شود. مثلا بسیاری از منابع مالی شرکت های روسی که در بانک های غربی بلوکه است آزاد می شوند. بعضی از این شرکت ها سهامدار بعضی از شرکت های بزرگ نفتی غربی مثل توتال هستند. چین هم بیش از این تحت فشار برای کاهش واردات نفت از ایران و انتقال منابع مالی آن نخواهد بود.

پنجم، تروریسم و افراط گرایی در منطقه افزایش می یافت. برهم خوردن توافق هسته ای ژنو به معنای تداوم بی اعتمادی و تضادهای موجود میان ایران و غرب در حل مسائل منطقه ای و به تبع تداوم بحران هایی همچون بحران سوریه است. عدم توسل به یک راه حل سیاسی در نتیجه همکاری های منطقه ای و فرامنطقه ای خود منجر به فرصت طلبی، تقویت و رشد نیروهای افراطی سنی و ضد ایرانی، تروریست و وابسته به القاعده می شود. تداوم این مسئله به داخل مرزهای عراق (همانگونه که در روزهای اخیر در استان الانبار عراق شاهد هستیم) کشیده می شود و در نهایت برای منافع و امنیت ملی ایران تأثیرات منفی خواهد گذاشت.
ششم و نهایتا احتمال جنگ افزایش می یافت. شاید مهم ترین جنبه عدم توافق ایران و غرب، افزایش نقش جریان های جنگ طلب در ساخت قدرت آمریکا باشد. فراتر از روحیه مقاومت و شکست ناپذیری ملت ایران، هر جنگی به هر حال آثار زیانبار اجتماعی- انسانی و اقتصادی بر یک ملت دارد که تا سال ها گریبان گیر یک نسل می شود. پرهیز از جنگ وظیفه بنیادی یک دولت است.

بنابراین توافق هسته ای ژنو معادلات سیاسی- امنیتی منطقه ای و بین المللی را به نفع ایران عوض کرده و این کشور در حد و اندازه قدرت ملی خود توانسته است خواسته های خود را به طرف مقابل بقبولاند. این تحول آغاز دستیابی به یک توافق پایدار و جامع هسته ای است که در صورت تحقق می تواند انرژی ملت ایران را در خدمت توسعه و شکوفایی اقتصاد داخلی و تقویت جایگاه ملی و بین المللی آن رها می کند. توافق ژنو در کلیت آن تا این مرحله یک برد برای ایران است.

منبع: دیپلماسی ایرانی/ 24 دی ماه 1392

سلام

آقای تحلیل گر محترم بزرگترین و مهم ترین فایده ی توافق نامه ژنو و اتفاقاتی که بعدش افتاد و خواهد افتاد رو (تفاوت روح توافق نامه و متنش و توضیحات بیشتر که مفصل هست و دوستان حتما اطلاع دارند!) از یاد بردند...

و اون رسیدن مردم قهرمان ایران به این نتیجه است که غرب غیر قابل اعتماد هست و باید به داخل اتکا کرد...
اگر حرف بنده وثوق نداره دوستان میتونند به صحبت های امام خامنه ای در تاریخ 19 دی امسال رجوع کنند...

یكی از بركات مذاكرات این بود كه دشمنی آمریكا با ایران و ایرانی و اسلام برای همه روشن شد.

خداوند هيچ راه تسلطي بر مومنين از سوي كافران قرار نداده است
منافع و مضرات به دو دسته كوتاه مدت و بلند مدت تقسيم ميشن.
اميدوارم مشي دولت جدىد استوار بر نگاه به داخل باشه در كنار بهره وري از ظرفيت هاى سىاست خارجى
+
متحدان جمهوري اسلامي ايكاش مشخص ميشدند
روسيه و چين وزنشون با اىن توافقات كم و زياد نميشه.وزن چانه زني شون تغيير پيدا ميكنه در معامله با ايران.
متحدين انقلاب اسلامي مردم هستند ونه دولتها
هركدام از بندها بسىار قابل نقد هست از جمله اون بندي كه در مورد فروش نفت هست.كدوم ايراني ارزو نفي وابستگي به اقتصاد نفتي رو نداره؟يك موقعيت خوب براي پايه ريزي اقتصاد بدون نفت

دکتر اسماعیل حسین زاده (استاد ممتاز بازنشسته اقتصاد دانشگاه دریک، دس مونس[۱]، ایالت آیووا) در [برای مشاهده لینک ها باید عضو انجمن ها باشید . ] از زاویه ای دیگر به بررسی اقتصاد سیاسی دولت یازدهم و نسبت آن با مذاکرات هسته ای پرداخته است .

آیا ایران ناچار به دادن امتیازات فراوان در قبال امتیازات ناچیز بود؟
قرارداد هسته‌ای (موقت) که در 24 نوامبر 2013 به امضای ایران و گروه 5+1 در ژنو رسید از بعضی جهات اساسی پرسش‌برانگیز است.‏
طنز و پوچی مذاکرات: زمانی که گناهکار بی‌گناه را متهم می‌کند.‏
‏ همواره منطق مذاکرات هسته‌ای ایران بر مبنایی نامعقول استوار بوده است(و خواهد بود): در یک طرف میز مذاکرات قدرت‌های هسته‌ای ‏که همگی قرارداد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ‏‎(npt)‎‏ را، که از آن‌ها می‌خواهد یا زرادخانه خود را عاری از سلاح هسته‌ای نمایند یا آن ‏را به حداقل ممکن برسانند، نقض نموده‌اند نشسته‌اند و در آن طرف میز کشوری (ایران) هماهنگ با ‏npt‏ که نه دارای سلاح‌های هسته‌ای ‏بوده و نه به دنبال آن‌ها است قرار دارد– حقیقتی که توسط آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل نیز تأیید شده است. با این حال، به ‏صورت مضحکانه، متهم‌ها نقش پلیس، مدعی‌العموم و قاضی را برای خود فرض نموده‌اند و بی‌شرمانه و بدون هیچ‌گونه دلیلی جز تلاش برای ‏پیاده‌سازی حق اعطایی ‏npt‏ در قبال فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز، بی‌گناه را مورد جفا و پیگرد قرار داده‌اند. ‏
این مشخصاً بدان معنا است که ایران اساساً از روی اجبار در حال مذاکره است. اصولاً ایجاد موانع بزرگ در برابر تجارت عادی بین‌المللی و ‏تهدیدهای پی در پی ناشی از فشار اقتصادی، ایران را مجبور ساخته است تا درحالی‌که اسلحه روی سرش نشانه گرفته‌شده است مذاکره ‏نماید. همان طور که توسط فردی که با دقت ناظر مذاکرات بوده اشاره شده است «ایران همانند قربانی یک سرقت که داوطلبانه از داراییهای ‏با ارزش خود می گذرد تا جان خود را نجات دهد به صورت داوطلبانه با این معامله موافقت نمود» (منبع).‏

عدم تعادل بین آنچه ایران داده و آنچه گرفته در رسیدن به قرارداد موقت ‏
مذاکره کنندگان ایرانی در برابر کاسته شدن ناچیز از میزان تحریم‌ها با اعطاء امتیازاتی موافقت نمودند. این امتیازت شامل موارد زیر بودند: ‏محدود نمودن خلوص غنی‌سازی اورانیوم از میزان 20 درصد کنونی تا 3 الی 5 درصد؛ تبدیل ذخیره سوخت 20 درصدی موجود به صورتی ‏غیرقابل استفاده جهت غنی‌سازی بیشتر؛ عدم استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر ‏ir-m2‎‏ جهت غنی‌سازی؛ عدم فعال‌سازی رآکتور آب ‏سنگین اراک و موافقت با بازرسی‌های کاملاً سرزده.‏
این بدان معنا است که تحت این قرارداد، مذاکره کنندگان ایرانی با چیزی بیشتر از تعلیق فناوری هسته‌ای ایران موافقت نموده‌اند؛ و شاید ‏مهم تر اینکه، آن‌ها از موفقیت‌های علمی و پیشرفت‌های فناوری قابل‌توجه سال‌های اخیر عقب‌نشینی نموده و از ارزش آن‌ها کاسته‌اند. ‏می‌توان تنها با نگریستن بر بی ارج و قرب شدن بسیاری از دانشمندان، مهندسان و متخصصانی که با تلاش بسیار، خود را وقف کسب چنین ‏پیشرفت‌های علمی کرده بودند احساس ناامیدی (و شاید خیانت) را در آن‌ها، به واسطه محدود نمودنشان در سطوحی بسیار پایین تر و ‏پشت کردن به آن‌ها، تصور نمود. ‏
در برابر این امتیازات مهم، ایالات‌متحده و متحدان آن موافقت خواهند نمود تا: کمتر از حدود 7 میلیارد دلار درآمد نفتی ایران را که در ‏حساب‌های بانکی خارجی بلوکه‌شده بود را آزاد کنند؛ تحریم‌هایی که تجارت فلزات گران‌بها، مواد شیمیایی و خودروسازی را غدغن نموده ‏بود لغو نمایند؛ و تحریم‌های خدمات بیمه‌ای و حمل‌ونقل اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده را بر روی نفت ایران که فروشش شدیداً کاهش ‏نموده است تعلیق نمایند.‏
تحت این قرارداد موقت، فلج‌کننده‌ترین تحریم‌ها بر روی نفت و بانک‌های ایران، که به عنوان تسهیل‌کننده‌های مالی در تجارت بین‌المللی ‏مورد استفاده می‌گیرند، بدون تغییر باقی خواهند ماند.‏

تهدید حق حاکمیت ایران
مطالعه دقیق توافق موقت مشخص می‌کند که مذاکره کنندگان ایرانی به چیزی فراتر از کاهش تدریجی و تعلیق فناوری و یا دانش هسته‌ای ‏کشور خود رضایت دادند. مهم‌تر اینکه، در صورت اجرا، این توافق برنامه هسته‌ای ایران را به طور کامل (از طریق آژانس بین‌المللی انرژی ‏اتمی، ‏iaea‏) تحت کنترل ایالات‌متحده و متحدانش در می‌آورد. شکی وجود ندارد که نتیجه الگوی بازرسی‌های بسیار سرزده پذیرفته‌شده ‏در قرارداد موقت، که تحت عنوان «افزایش نظارت» تعهد شده است، چنین [کنترلی] خواهد بود:‏
‏-‏ارائه اطلاعات مشخص به ‏iaea، شامل اطلاعاتی درباره برنامه‌های ایران برای تأسیسات هسته‌ای، تشریح کلیه ساختمان‌های ‏موجود در تمامی پایگاه‌های هسته‌ای، تشریح مقیاس عملیات ها در کلیه مکان‌هایی که در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای هستند، ‏ارائه اطلاعات درباره معادن و کارخانه‌های تولید اورانیوم، و ارائه اسناد مربوط به اطلاعات ارائه‌شده. این اطلاعات طی سه ماه پس ‏از اتخاذ این اقدامات باید ارائه شوند.‏
‏-‏اقدام به توافق با ‏iaea‏ در انعقاد رویکرد حراستی، تعیین‌شده توسط ‏iaea‏ با عنوان ‏ir-40‎، برای رآکتور اراک.‏
‏-‏دسترسی روزانه بازرس ‏iaea‏ در زمانی که بازرسان به منظور تأیید اطلاعات طراحی، تأیید ذخایر موقت، تأیید ذخایر فیزیکی، و ‏بازرسی‌های اعلام‌نشده جهت دسترسی به نوارهای ضبط‌شده دوربین‌های نظارتی نصب‌شده در فوردو و نطنز حضور ندارند.‏
‏-‏بازرس ‏iaea‏ اجازه یافت به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های مونتاژ چرخانه سانتریفیوژ و معادن و کارخانه‌های تولید ‏اورانیوم دسترسی داشته باشد.‏
این حقیقت که هدف عناصر رویکرد «افزایش نظارت» تجاوز به حق حاکمیت ملی ایران است تلویحاً توسط واشنگتن‌پست در گزارشش در ‏صبح فردای امضای قرارداد (24 نوامبر 2013) تأیید گردید. بنابراین گزارش، طبق گفته مقامات رسمی در ژنو، امتیازات ارائه‌شده توسط ‏ایران «نه تنها پیشرفت های هسته‌ای ایران را متوقف می کند بلکه به صورت بالقوه مانع می گردد تا تهران» هرگونه تغییری را در فناوری ‏هسته‌ای خود «بدون اعلام قبلی» اعمال کند.‏
نشانه دیگری مبنی بر مورد تهدید قرار گرفتن حق حاکمیت ملی ایران گنجانده شدن «یک کانال مالی جهت تسهیل مبادلات انسان ‏دوستانه برای نیازهای داخلی ایران است... که این کانال انجام تراکنش های لازم را برای پرداخت تعهدات ایران به سازمان ملل و پرداخت ‏مستقیم هزینه های آموزشی به دانشگاه ها و کالج ها برای ایرانیانی که در خارج مشغول به تحصیل هستند ممکن می سازد» در متن قرارداد ‏موقت است. هرچند، این کانال مالی از پول ایران که در حال حاضر در خارج بلوکه شده است استفاده خواهد نمود و ایران هیچ‌گونه حق ‏کنترل و مدیریتی بر روی آن نخواهد داشت – که متأسفانه یادآور توافق، مبتنی بر استعمار نوین، «نفت در برابر غذا» در عراق تحت امر ‏صدام حسن است. ‏

آیا ایران ناچار به دادن امتیازات فراوان در برابر امتیازات ناچیز بود؟
در حال حاضر نیز مردم ایران به واسطه کاشته شدن بیش از نیمی از درآمد/صادرات نفتی ایران و تحریم شدید علیه استفاده از سیستم ‏تجاری و یا بانکی بین‌المللی و زیان‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی در شرایط دشواری قرارگرفته‌اند. تحریم‌های دیگری که از قبل ‏آماده‌شده بودند و مرتباً به مانند شمشیر داموکلس ‏ در پس زمینه مذاکرات هسته‌ای تکان داده می‌شدند برای اعمال فشار بیشتر بر اقتصاد ‏ایران و شرایط زندگی مردم آن کشور مهیا بودند.‏
در چنین شرایطی ایران اساساً با دو گزینه روبرو بود. گزینه اول آماده شدن در مسیر جنگ اقتصادی بود که در حقیقت هم اکنون نیز درگیر ‏نبرد اقتصادی بی‌رحمانه تحمیلی توسط آمریکا و متحدانش است. این مانند هشت سال جنگ تحمیلی (1980-1988) با عراق خواهد ‏بود که در آن صدام حسن با حمایت و تحریک قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای اقدام به حمله نظامی غافلگیرانه علیه ایران نمود. گزینه دیگر ‏توافق بر سر حقوق قانونی و مشروع در قبال فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز به منظور تسکین قلدر جهانی (ایالات‌متحده) و نوکران آن بود به این ‏امید که با این کار از تنگ‌تر شدن بیشتر بند تحریم‌های اقتصادی بر گلوی مردم ایران پرهیز شود.‏
طی هشت سال جنگ با عراق تحت حاکمیت صدام نه تنها قدرت‌های غربی و متحدانش در منطقه از لحاظ نظامی از دیکتاتور عراق حمایت ‏کردند بلکه ایران را در معرض تحریم‌های اقتصادی نیز قراردادند. درست مانند کسی که به دیوار تکیه زده باشد، ایران عازم جنگی اقتصادی ‏گردید که در آن به طور موفقیت‌آمیز هم توانست ادامه جنگ برای دفاع از یکپارچگی کشور را تأمین نماید و هم شرایط زندگی قابل ‏احترامی برای مردم خود فراهم آورد. با کنترل قله‌های فرماندهی اقتصاد ملی و استفاده کارآمد از انرژی انقلابی و به واسطه فداکاری مردم، ‏سیاستمداران ایران در کسب توسعه اقتصادی قابل‌توجه بیشتر پیشرفت نمودند. این پیشرفت‌ها شامل برق‌رسانی وسیع به حومه شهرها، ‏گسترش شبکه‌های حمل‌ونقل، ساخت ده‌ها هزار مدرسه و درمانگاه درمانی در سرتاسر کشور، تأمین مواد غذایی و دیگر نیازهای اولیه ‏تنگدستان به قیمت‌های مناسب و بسیاری موارد دیگر بودند. ‏
علیرغم این موفقیت ها، این گزینه تماماً توسط قدرت‌های حاکمیتی امروز ایران رد می‌شود. دلایل فراوانی برای این ناسازگاری با یک اقتصاد ‏جنگی ریاضتی وجود دارد. ارایه بحث کلی درباره این دلایل فراتر از قلمرو این مقاله است. به این گفته کفایت می‌شود که بسیاری از رهبران ‏انقلابی که اقتصاد جنگی 1980-1988 را مدیریت نمودند تبدیل به کارفرماهای اقتصادی و سرمایه‌داران موفق گشته‌اند. به واسطه ‏ثروتمند شدن در سایه اقتصاد دولتی یا به لطف منصب‌های سیاسی/بروکراسی که در موقعیت‌های مختلف دستگاه حکومتی داشته (یا ‏دارند)، این افراد اشتهایی که زمانی به اقدامات اقتصادی رادیکال که برای اقتصاد جنگی ضروری است داشتند را از دست داده‌اند. در عوض، ‏هم اکنون به نظر می‌رسد که بیشتر متمایل با داشتن توافقات تجاری و سرمایه‌گذاری با همتایان خود در غرب هستند.‏
بیش از هر طبقه اجتماعی، به نظر می رسد دولت یازدهم، منافع و آمال این سرمایه‌داران پیشرو – طبقه اقتصادی در ایران – ‏را نمایندگی می‌کنند. نمایندگان این طبقه از طریق نفوذ شدید در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ‏‎(iccima)‎‏ گرداننده ‏قدرت اقتصادی و سیاسی هستند. انعکاس وابستگی ایدئولوژیکی و یا فلسفی بین رئیس‌جمهور، آقای روحانی، و واسطه‌های قدرت ساکن در ‏iccima‏ در این حقیقت منعکی می شود که سریعاً پس از انتخاب شدن، رئیس پیشین اتاق بازرگانی، محمد نهاوندیان را، که اقتصاددان ‏نئولیبران تحصیل‌کرده در آمریکا است و مشاور آقای هاشمی رفسنجانی در دوران ریاست جمهوری وی بوده، به عنوان رئیس ستاد خود ‏برگزید. ‏
از طریق آقای نهاوندیان و اتاق بازرگانی ایران بود که یک هیئت نمایندگی ایرانی رئیس‌جمهور آقای روحانی را در سپتامبر 2013 در ‏سفرش به ایالات‌متحده جهت مذاکره (پشت پرده) در رابطه با توافقات تجاری/سرمایه‌گذاری بالقوه با همتایان آمریکایی‌شان همراهی نمود. ‏همچنین، اتاق بازرگانی ایران تعدادی هیئت نمایندگی را سازمان‌دهی نمود تا برای پیگیری اهداف مشابه در اروپا وزیر امور خارجه ایران، ‏آقای ظریف، را در سفرش به ژنو همراهی نمایند.‏
بنابراین می‌توان فهمید چرا دسته‌بندی‌های اصلی در حلقه‌های حکومتی ایران خصوصاً دولت آقای روحانی و متحدان و همفکران آن‌ها میلی ‏به یک اقتصاد جنگی ریاضتی ندارند و چرا امتیازات فراوانی را در قبال دریافت امتیازات ناچیز پذیرفتند؟ آیا آنها مجبور بودند تا این حد ‏سازش کنند؟
دو دلیل عمده وجود دارد که چرا آن‌ها می‌توانستند در ژنو به توافق هسته‌ای بهتری نسب به آنچه هم اکنون رسیده‌اند دست یابند. اولاً تیم مذاکره کننده دولت یازدهم شروع خوبی با گروه 5+1 نداشتند: آن‌ها با نزدیک شدن به مذاکرات به صورت ناپخته با نگرشی ‏همراه با حس ناامیدی و علاقه به رسیدن به یک توافق مچ خود را بازنمودند.‏
در واقع، این استدلال منصفانه است که آقای رئیس‌جمهور، ایران را بسیار پیش از انتخاب شدنشان محکوم به پذیرش یک توافق ‏ناسالم و ناقص نمود. وی این کار را طی مبارزه انتخاباتی‌اش با مرتبط نمودن شانسش برای پیروزی در انتخابات با احیای اقتصادی از طریق ‏یک توافق هسته‌ای انجام داد.
این اشتباه بزرگ بود زیرا به طور خودکار موقعیت چانه‌زنی ایران را تضعیف نمود و درست بر عکس باعث ‏تقویت موضع ایالات‌متحده و متحدانش گردید. وی با بکار بردن دو اشتباه بزرگ به طور اغراق‌آمیز ( و شاید فرصت‌طلبانه) رئیس‌جمهور ‏اسبق را عامل افزایش تحریم‌های اقتصادی بر ضد ایران عنوان نمود: اول با کم اهمیت جلوه دادن مجرم بودن ایالات‌متحده و متحدانش و ‏دوم (درست بر عکس آن) با قرار دادن بیشتر بار مسئولیت رسیدن به یک توافق هسته‌ای بر دوش ایران. ‏
ثانیاً، درحالی‌که ایالات‌متحده و همتایان اصلی آن دائماً آنچه «شلاق» تحریم‌های بیشتر نامیده می‌شد را در پس زمینه مذاکرات ژنو تکان ‏می‌دادند تا امتیازات بیشتری از ایران بگیرند، طرف ایرانی به نظر نمی‌رسید از موفقیت‌های ژئوپولیتیک اخیر کشور در منطقه در مقابل ‏امتیازات یک طرفه به طور موثر استفاده می‌کند. درحالی‌که ایالات‌متحده و متحدان آن در ماه‌های اخیر نسبت به بحران سوریه عقب‌نشینی ‏چشم‌گیری نشان دادند، برعکس، ایران و متحدانش (روسیه، سوریه، حزب‌الله و به طور غیرمستقیم و حداقلی چین) در این زمینه موفقیت ‏داشتند. و درحالی‌که نتایج ماجراجویی‌های نظامی ایالات‌متحده طی دهه گذشته یا بیشتر چیزی جز آشوب و جنگ داخلی در کشورهایی ‏مانند افغانستان، لیبی، یمن، عراق و سوریه نبوده است، ایران – علیرغم فشار اقتصادی ناشی از تحریم – همچنان به صورت یک قدرت ‏منطقه‌ای نسبتاً پایدار و پیشرو و در واقع یک قدرت بانفوذ [در منطقه] باقی ماند. ‏
بنابراین با وجود همه این‌ها این استدلال معقولانه است که مذاکره کنندگان ایرانی (الف) اگر مذاکره کنندگان ایرانی با آغوش باز برای ‏رسیدن به یک توافق هسته به ژنو نرفته بودند و (ب) بهره کارآمدتری از موفقیت‌های ژئوپولیتیک اخیر کشور خود در منطقه می‌بردند، ‏می‌توانستند به یک توافق بهتر از آنچه دست یافتند برسند. به عنوان مثال، درحالی‌که توافق درباره تعلیق فناوری هسته‌ای (تحت شرایطی) ‏اجتناب‌ناپذیر بود، آن‌ها می‌توانستند قویاً استدلال نمایند که دلیلی برای عقب‌نشینی از موفقیت‌های علمی ایران با کاشتن از غنی‌سازی 20 ‏درصدی به 5 درصدی وجود ندارد – غنی‌سازی 20 درصدی هم توسط ‏npt‏ به رسمیت شناخته‌شده، یا قانونی است، و هم رآکتور ‏تحقیقاتی تهران که ایزوتوپ‌های پزشکی تولید می‌کند به آن نیاز دارد. ‏
همچنین، درحالی‌که موافقت با بازرسی‌ها از پایگاه‌های هسته‌ای (مجدداً در آن شرایط ویژه) گریزناپذیر بود، مذاکره کنندگان ایرانی ‏می‌توانستند معقولانه در مقابل اجازه به بازرسان در دسترسی به و نظارت بر کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ یا معادن و کارخانه‌های تولید ‏اورانیوم مقاومت کنند. بعلاوه، تیم ایرانی می‌توانست مجدداً به صورت معقولانه بر تصریح بیشتر عناصر «قرارداد نهایی»، که انتظار می‌رفت ‏تمام تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند، پافشاری نماید. همان طور که خود اکنون پذیرفته‌اند، این عناصر آن چنان مبهم، سیال و متناقض ‏هستند که به نظر می‌رسد برای شکسته شدن بامهارت تدوین گشته‌اند.‏

تغییر رژیم از داخل
از همان سال انقلاب در ایران، 1979، که به طور قابل‌توجهی نفوذ ایالات‌متحده در ایران و کلیه منطقه را تضعیف نمود، ایالات‌متحده به ‏دنبال «تغییر رژیم» در این کشور بود و تلاش‌هایش در پیگیری این هدف شنیع نسبتاً به خوبی آشکار شده است. این تلاش‌ها به صورت ‏طیفی از اشکال را از تحریک و پشتیبانی از صدام حسین تا آموزش و پشتیبانی از سازمان‌های تروریستی بی ثبات کننده برای حمله به ایران ‏گرفته تا تهدیدهای جنگی و نظامی مداوم و تلاش برای تخریب انتخابات سال 2009 از طریق آنچه «انقلاب سبز» نامیده می‌شد و افزایش ‏سامانمند تحریم‌های اقتصادی در بر می‌گرفت.‏
نه تنها هدف این طرح‌های امپریالیستی در «تغییر رژیم» در ایران با شکست مواجه گردید، بلکه در حقیقت کشور را به سمت تبدیل شدن ‏به یک قدرت اصلی در منطقه، که طرح‌های ژئوپولیتیک آمریکا در منطقه را بیشتر عقیم نمود، پیش بردند. درحالی‌که آمریکا همچون ‏متحدانش در آنکارا، قاهره و ریاض که از نیروهای مزدور در سوریه پشتیبانی می‌کردند شکستی جدی را در تلاش‌هایشان برای براندازی ‏دولت دمشق تجربه نمودند، (برعکس) اتحاد ایران-روسیه-سوریه-حزب الله در ماه های اخیر به قدرت و اعتبار دست یافت.‏
بنابراین با شکست در طرح‌هایش برای «تغییر رژیم» در ایران از خارج، هم اکنون به نظر می‌رسد که ایالات‌متحده (یا دقیق‌تر، بخش عمده ‏حلقه حکمرانی آن کشور) گزینه تغییر رژیم (یا اصلاحات) از داخل را از طریق ایجاد روابط حسنه اقتصادی و سیاسی با ایران انتخاب ‏نموده‌اند. ‏
حتی بعضی از متحدان ایالات‌متحده مانند ترکیه، قطر، عربستان صعودی و اسراییل که همواره نسبت به نفوذ رادیکالی ایران در منطقه ‏بسیار محتاط بودند و در ابتدا شدیداً با توافق هسته‌ای ایران با 5+1 مخالفت می‌کردند کم‌کم شاهد فواید «تعدیل کننده» یا «تثبیت ‏کننده» ناشی از موفقیت این تاکتیک هستند. ‏
آنچه این گزینه را (برای ایالات‌متحده و رژیم‌های وابسته به آن) محتمل تر نموده است ظهور طبقه سرمایه‌دار در ایران است که به نظر ‏می‌رسد اولویت اصلیش امکان تجارت با همتایانش در غرب باشد. می‌توان چنین ادعا نمود که هدف این افراد به معنای واقعی کلمه تجارت ‏است. برای آن‌ها مسائلی مانند فناوری هسته‌ای یا حاکمیت ملی در مقام دوم اهمیت قرار دارند. همان طور که پیش‌تر اشاره گردید، آن‌ها ‏وفادارترین حامیان رئیس‌جمهور، آقای روحانی، و پشتیبانان غیرقابل منازعه امتیازات یک طرفه وی در توافق هسته‌ای هستند. همان طور که ‏قبلاً نیز اشاره گردید، این هیئت نمایندگی در واقع نمایندگان آن طبقه از سرمایه‌داران ایرانی بودند که آقای روحانی و ظریف، وزیر امور ‏خارجه، را جهت مذاکره بر سر توافقات تجاری/سرمایه‌گذاری با همتایان غربی‌شان همراهی نمودند.‏
جهت اطمینان، بخش رادیکال حلقه قدرت در ایالات‌متحده که رهبری آن بر عهده ذینفعان و سهامداران صنایع نظامی و لابی اسراییلی ‏است همچنان برای مداخله نظامی مستقیم و یا در تنگنای بیشتر اقتصادی قرار دادن ایران فشار وارد میاورند. هرچند رهبران و ذینفعان ‏صنایع غیرنظامی مانند نفت، خودرو، خطوط هوایی، کشاورزی و مانند آن در حال لابی با دولت پرزیدنت اوباما جهت برقراری روابط دوستانه ‏اقتصادی و سیاسی با ایران هستند.‏
کدام یک از این دو بخش عمده در حلقه حکمرانی ایالات‌متحده (طرفداران تغییر رژیم از داخل یا خارج) موفق خواهند شد تا حد زیادی به ‏فرآیند و یا نتیجه مذاکرات هسته‌ای بستگی دارد. هم اکنون به نظر می‌رسد که بخش تندرو و جنگ گرا بیشتر در دو راهی قرار گرفته باشد: ‏اگر ایران به اعطا امتیازات یک طرفه ادامه دهد، که اصولاً به معنای گذشتن از حق خود در دستیابی به سطحی از غنی‌سازی است که برای ‏نیازهای داخلی صلح‌آمیز لازم هست، آن‌ها مواضع خود را نرم تر نموده و کم‌کم از گفتار تهدیدآمیز و بلند خود می‌کاهند. از طرف دیگر، ‏چنانچه ایران نسبت به حقوق غنی‌سازی قانونی و شرعی خود کوتاه نیاید و پافشاری کند که ایالات‌متحده و متحدانش باید امتیازات موقتی ‏اعطاشده توسط ایران را با لغو کلیه تحریم‌ها جبران نماید، آن‌ها موضع خود را با تحریم‌های بیشتر و یا مداخله نظامی سخت تر می‌کنند. ‏تحت این شرایط، طرفداران نزدیکی با ایران، در تاکتیک خود برای تغییر رژیم از داخل شکست‌خورده و به احتمال زیاد به تندروها ‏می‌پیوندند. در نتیجه دوباره به سیاست قدیمی تغییر رژیم از خارج اتکا می‌کنند – یا همان بازگشت به نقطه اول.‏
بنابراین، کلیه این پیشرفت‌های جدید در هر دو طرف ایرانی و آمریکایی چگونه در راه رسیدن به یک «قدم نهایی جامع»، از توافق هسته‌ای ‏موقت مزبور تأثیر پذیرفته و بر آن تأثیر خواهند گذاشت؟ ‏

آینده غامض و نامشخص توافق هسته‌ای موقت
مؤلفه‌های قرارداد موقت چنان مبهم، متناقض و حتی متضاد هستند که آن‌ها را در معرض تفاسیر مختلف و بنابراین نقض احتمالی توافق در ‏آینده قرار داده‌اند. این مشخص می‌کند که چرا درست کمی بعد از امضای قرارداد برداشت‌های مخالف از آن نمایان گردید. درحالی‌که ‏رئیس‌جمهور ایران و تیم مذاکره کننده وی مستمراً اعلام می‌نمودند که این قرارداد حق کشور برای غنی‌سازی اورانیوم را به رسمیت ‏می‌شناسد، طرف آمریکایی، به رهبری اوباما و جان کری، وزیر امور خارجه، قویاً آن حق را انکار می‌کردند.‏
‏[در واقع] مبهم و (احتمالاً) به همان اندازه غامض بودن، معنی «مولفه های قدم نهایی به سمت یک راه حل جامع» است. بر طبق ‏‏[اظهارات] مذاکره کنندگان ایرانی، «قدم نهایی» در واقع همان «لغو کامل تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، چند جانبه و ملی مرتبط ‏با موضوع هسته ای» هست که در قرارداد موقت قید شده است. هرچند، قرارداد فوراً اضافه می‌کند که قدم نهایی «شامل یک برنامه غنی ‏سازی متقابلاً تعریف شده با پارامترهای متقابلاً توافق شده ای است که باید با نیازهای عملی، محدودیت های مرتبط با قلمرو و سطح ‏فعالیت های غنی سازی، ظرفیت، محل انجام و میزان ذخیره اورانیوم غنی شده که بر سر آنها، برای یک دوره مشخص، توافق گردیده است ‏سازگار باشد» است. این عبارات («غنی سازی متقابلاً تعریف شده...، پارامترهای متقابلاً توافق شده ...، محدودیت های توافق شده در رابطه ‏با قلمرو...، برای دوره ای که بر سر آن توافق شده») مبهم و مملو از شر در توافق موقت هستند که مستمراً توسط آمریکا به عنوان ‏کنترل‌کننده وضعیت «قدم نهایی» مورد تاکید قرار می‌گیرند.‏
همان طور که گرث پورتر ‏ (و دیگران) اشاره می‌کند، این همان نشانه «تعهد نامطمئن آمریکا نسبت به وضعیت نهایی قرارداد است». با ‏توجه به شروط آمریکا و بد عهدی نسبت به یک توافق نهایی روشن، جامع و عاری از تحریم، گرث به « گزارش پرسش و پاسخ گونه با ‏مقامات ارشد ناشناس آمریکایی در ژنو از طریق تله کنفرانس در شب شنبه [23 نوامبر 2013]» اشاره می‌کند که در آن «مقامات مزبور ‏دائماً به مذاکره مربوط به راه حل نهایی که در قرارداد تاکید گردیده است ... به عنوان یک پرسش باز پاسخ به جای هدف سیاست ایالات ‏متحده رجوع می نمودند» (منبع). این همان رویکرد مبهم، نامطمئن و غیر متعهد آمریکا نسبت به توافق هسته‌ای است که مبنای ‏نتیجه‌گیری بدبینانه نسبت به آینده نامشخص توافق هست.

نوشته اصلی توسط 5227053076

سلام

آقای تحلیل گر محترم بزرگترین و مهم ترین فایده ی توافق نامه ژنو و اتفاقاتی که بعدش افتاد و خواهد افتاد رو (تفاوت روح توافق نامه و متنش و توضیحات بیشتر که مفصل هست و دوستان حتما اطلاع دارند!) از یاد بردند...

و اون رسیدن مردم قهرمان ایران به این نتیجه است که غرب غیر قابل اعتماد هست و باید به داخل اتکا کرد...
اگر حرف بنده وثوق نداره دوستان میتونند به صحبت های امام خامنه ای در تاریخ 19 دی امسال رجوع کنند...

سلام دوست عزیز
قرار نیست کسی که آنهمه حُسن و مزایا برای ایران سر افراز در نتیجه مذاکرات بر میشمرد ، نفی کننده این مواردی که شما برشمردید باشد . کمی خوشبین تر به مسائل نگریستن به نظر این حقیر بد نباشد .
امام خامنه ای هم با وجود بر شمردن شیطنت های آمریکا و اسرائیل ، هیچگاه دست آوردهای مملکتش و ایجاد غروری که برای ملتش پدید آمده نفی نمی کند . اگر رهرو ایشان هستیم پس زحمات دولت مورد تأیید ایشان را قدر بدانیم . بهتر نیست ؟

نوشته اصلی توسط خادم اهلبیت

سلام دوست عزیز
قرار نیست کسی که آنهمه حُسن و مزایا برای ایران سر افراز در نتیجه مذاکرات بر میشمرد ، نفی کننده این مواردی که شما برشمردید باشد . کمی خوشبین تر به مسائل نگریستن به نظر این حقیر بد نباشد .
امام خامنه ای هم با وجود بر شمردن شیطنت های آمریکا و اسرائیل ، هیچگاه دست آوردهای مملکتش و ایجاد غروری که برای ملتش پدید آمده نفی نمی کند . اگر رهرو ایشان هستیم پس زحمات دولت مورد تأیید ایشان را قدر بدانیم . بهتر نیست ؟

سلام آقا سید بزرگوار
اگر پست بنده رو یک بار دیگه از نظر بگذرونید متوجه خواهید شد که بنده هم نگفتم نفی کننده است...بنده عرض کردم مهم ترین مزیت رو فراموش کرده بنویسه....هرچند نظر شخصی خودم زیاد با مزایای برشمرده شده در پست اول همخوانی نداره...

بدبین بودن بنده به این گفتگو ها به تاسی از امام خامنه ای هست که فرمودند نسبت به این مذاکرات خوش بین نیستم....
اگر بیانات امام خامنه ای بعد از توافق موسوم به ژنو رو تا الان مرور بفرمایید متوجه خواهید شد که ایشان این مزیت رو در 19 دیماه عنوان کردند و عقل حکم میکنه نتیجه گیری کنیم که این مهمترین دستاورد این مذاکرات بوده...

شرط انصاف این هست که مهمترین فایده عنوان بشه که عنوان نشده...ان شا الله شما و سایر دوستان به این نتیجه خواهید رسید...

ولی میدانم که مهمترین ضرر برای مخالفین مذاکرات"پیروزی تیم روحانی و بالا رفتن وجهه داخلی و خارجی دولت اعتدال است" که رقبا را در انتخابات آینده به حذف خواهد کشاند و پرونده کسانی را که خود را قیّم ملت میدانسته اند برای همیشه خواهد بست.

مهمترین فایده که عنوان شد و متاسفانه مثل همیشه با دقت مطالعه نفرمودید جناب فرزادخان...دو پست قبلی بنده رو خواهشا یکبار دیگه مطالعه بفرمایید...

اما نکته ی جالب توجه اینجاست که از شما به عنوان کسی که مدعی هستید منافع ایران برای شما از هر چیزی مهمتر است ...انتظار میرفت مهمترین منفعت رو (که شما به عنوان ضرر عنوان کردید در حالی که اشتباه هست...این از نظر شما منفعت محسوب میشه!! :d..) در قبال دشمنان قطعی این نظام و این کشور می دیدید...نه در مواجهه با کسانی که در داخل کشور هستند و جزو همین آب و خاک هستند و برای تعالی ایران عزیز تلاش می کنند(شاید طور دیگری فکر کنند و اختلاف نظر باشد اما هم شما و هم کسانی که شما اونهارو تندرو خطاب می کنید دلشون برای ایران میتپه)

هرچند شما از هر فرصتی برای تخریب وجهه مخالفین دولت استفاده میکنید...اما باور بفرمایید از همین قشر متحجر کسی اسرائیلی ها و امریکایی ها رو که دشمن قطعی این آب و خاک هستند به شما ترجیح نمیده....شمارو نمیدونم...

اما در مورد این جمله:

پرونده کسانی را که خود را قیّم ملت میدانسته اند برای همیشه خواهد بست

شما رو با عرض ادب و احترام ارجاع میدم به صحبتهای آقای زیبا کلام...اونجایی که در مورد فرق بین خاتمی و تیر چراغ برق صحبت کردند...
زیبا کلام که دیگه جزو پایداری ها نیست الحمدلله...

موفق باشید.